قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ءتىل ساياساتى كوميتەتىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا شايسۇلتان شاياحمەتوۆ اتىنداعى «ءتىل-قازىنا» ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «ءتىل ۇيرەتۋدەگى ىزدەنىستەر: زاماناۋي ادىستەر مەن ونىمدەر» تاقىرىبىندا ءداستۇرلى رەسپۋبليكالىق ونلاين سەمينار جالعاسىن تاپتى.

ونلاين سەمينارلار ۇيىمداستىرۋداعى نەگىزى ماقسات – قازاق ءتىلىن ەكىنشى ءتىل رەتىندە وقىتۋدى جەتىلدىرۋ، ادىستەمەلەردى زەردەلەۋ، ءتىل وقىتۋدىڭ وڭىرلىك ورتالىقتارىنىڭ تاجىريبەلەرىمەن ءبولىسۋ جانە سول ارقىلى ءتىل وقىتۋ ورتالىقتارىنىڭ ادىسكەرلەرى مەن وقىتۋشىلارىنا ادىستەمەلىك كومەك كورسەتۋ.

بۇگىن  نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ جەرگىلىكتى ۋاقىتى بويىنشا ساعات 16:00-دە  اقتوبە وبلىسىنىڭ تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىنا قاراستى «تىلدەردى وقىتۋ ورتالىعى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى قىزمەتكەرلەرى ارىپتەستەرىنە جانە تىڭدارمان قاۋىمعا قازاق ءتىلىن وقىتۋداعى تاجىريبەلەرىمەن ءبولىستى.

اقتوبە وبلىستىق تىلدەردى وقىتۋ ورتالىعى وڭىردەگى ەرەسەك تۇرعىندار ءۇشىن تىلدەردى وقىتۋ بويىنشا قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ نارىعىندا 2007 جىلدان بەرى قىزمەت ەتىپ كەلەدى.

ورتالىق وزگە ۇلت وكىلدەرى كوپ شوعىرلانعان 6 اۋدانىندا دا (حرومتاۋ، العا، مارتوك، قارعالى، قوبدا، مۇعالجار) تىلدىك كۋرستار ۇيىمداستىرادى.

تىلدەردى وقىتۋ ورتالىعى 2007-2021 جىلدار ارالىعىندا 19 578 ادامدى تىلدەردى وقىتۋ كۋرستارىمەن قامتىدى، ونىڭ ىشىندە:

مەملەكەتتىك ءتىل – 16 364 (84%),

اعىلشىن ءتىلى – 2 048 (10%),

ورىس ءتىلى – 149 (1%),

لاتىن گرافيكاسى كۋرسى – 1 017 (5%).

ال وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ ۇلەسى 23% قۇرايدى، ياعني 4 492 ادام. وقۋ ۇدەرىسى zoom, x-rekorder, skype, whatsapp, teleqram, ەلەكتروندى پوشتا ارقىلى ونلاين رەجيمىندە جانە قاشىقتان وقىتىلادى.

ءار جىلدارى ورتالىق وقىتۋشىلارىنىڭ قۇراستىرۋىمەن 52 ادىستەمەلىك جانە وقۋ قۇرالدارى، بالالار ادەبيەتى، جۋرنالدار جارىققا شىقتى. ونىڭ ىشىندە:

• وقۋ قۇرالى – 23,
• ادىستەمەلىك قۇرال – 4
• بالالارعا ارنالعان ادەبيەت – 18,
• ەلەكتروندى وقۋ قۇرالى مەن ءموبيلدى قوسىمشا – 7.

ورتالىقتىڭ جارىققا شىققان ادىستەمەلىك قۇرالدارى:

1) «مەن ءۇش تىلدە سويلەيمىن-1»، «مەن ءۇش تىلدە سويلەيمىن-2» –بالالارعا ارنالعان قازاقشا-ورىسشا-اعىلشىنشا ءتىلاشار وسى تىلدەردى العاش ۇيرەنۋشىلەر ءۇشىن سوزدىكتەر مەن سۋرەتتى، قىزىقتى تاپسىرمالارى بار قۇرال رەتىندە قۇراستىرىلدى.

2) «Bilimdi balaqaı» – بالالارعا لاتىن ءالىپبيىن ۇيرەتۋ كىتابى. ولەڭدەر تۇرىندە ازىرلەنگەن كىتاپ بۇلدىرشىندەرگە لاتىن ءالىپبيىنىڭ جازىلۋى مەن وقىلۋىن تانىستىرادى، ءاربىر ءارىپ تاڭباسىنا قاتىستى ولەڭ شۋماقتارىن جاتتاۋ ارقىلى ءتىل ۇستارتۋ جانە سۋرەتتەرمەن بەزەندىرىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرەدى. ولەڭدەر اۆتورى مۇساعاليەۆا ساعادات ساعيدوللاقىزى – اقىن، قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى.

3) «Jazylym» ەرەسەكتەرگە ارنالعان لاتىن ءالىپبيىن ۇيرەتۋ قۇرالى. جاتتىعۋلار جيناعى جاڭا ءالىپبيدىڭ قىر-سىرىن جازۋ جانە وقۋ داعدىسى ارقىلى مەڭگەرتۋگە باعىتتالعان.

4) «English Grammar» اعىلشىن ءتىلىنىڭ باستاپقى (ا1, ا2) دەڭگەيى بويىنشا وقۋ قۇرالى. گرامماتيكالىق ماتەريالداردى وڭاي ءارى تەز، قىزىقتى جاتتىعۋلار ارقىلى مەڭگەرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن گرامماتيكالىق ماتەريالدار سۋرەت جانە ءتۇرلى-ءتۇستى كەستەلەر تۇرىندە بەرىلگەن.

5) «وقىلىم» قازاق ءتىلىنىڭ 5 دەڭگەيى (ا1-س1) بويىنشا ماتىندەر جيناعى دەڭگەيلەر بويىنشا وقىلىم داعدىسىن دامىتۋعا ارنالعان تاپسىرمالار ارقىلى ءتىل ۇيرەنۋشىلەردىڭ وقۋ، جازۋ ساۋاتتىلىقتارىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتۋ، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا قۇراستىرىلعان.

6) «قازاق ءتىلى presentation» قازاق ءتىلىنىڭ ا1-ۆ1 دەڭگەيلەرىنە ارنالعان ەلەكتروندى ورتا. مەملەكەتتىك ءتىلدى قىزمەتكەرلەرگە، ەرەسەكتەرگە ا1-ۆ1 دەڭگەيلەرى بويىنشا دايىندالعان ەلەكتروندى ورتادا ءتىل ۇيرەنۋشىلەردىڭ كۇندەلىكتى-تۇرمىستىق، تۇرمىستىق-كاسىبي، الەۋمەتتىك-مادەني سالالاردا ەركىن ديالوگكە ءتۇسۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، سوزدىك قورلارىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، ودان ءارى جەتىلدىرۋ باعىتىنداعى اۋديوتاپسىرمالار، سلايد-پرەزەنتاتسيالار جيناقتالعان.

7) «English time» اعىلشىن ءتىلىنىڭ باستاپقى ا1, ا2 دەڭگەيلەرىنە ارنالعان ەلەكتروندى ورتا. ءوز بەتىنشە اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋشىلەرگە ارنالعان ەلەكتروندى ورتا «ساباقتار»، «گرامماتيكا»، «وقىلىم»، «تىڭدالىم» بولىكتەرىنەن تۇرادى.

سونىمەن قاتار ءتىل وقىتۋ ورتالىعى الەۋمەتتىك بەينەباياندار، تەلەباعدارلامالار ازىرلەيدى.

«جاڭا ءالىپبي – جارقىن بولاشاق» الەۋمەتتىك روليگى ازىرلەنىپ، ماۋسىم-شىلدە ايى بويى «Aqtöbe» تەلەارناسى ارقىلى بەرىلۋدە.

- «ءتىلدارىن» بالالارعا ارنالعان تەلەباعدارلاماسى 2019 جىلعى 1 ماۋسىمدا حالىقارالىق بالالاردى قوعاۋ كۇنىنە وراي كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرگە جول تارتتى.

- «جاڭا ءالىپبيدى بىرگە ۇيرەنەيىك!» ەرەسەكتەرگە ارنالعان تەلەباعدارلاماسى. باعدارلاما «ريكا تۆ» تەلەارناسى ارقىلى 12 شىعارىلىمى ەفيردەن بەرىلدى.

ءوز بەتىمەن لاتىننەگىزدى قازاق ءالىپبيىن ۇيرەنەمىن دەيتىن تۇلعالار ءۇشىن ورتالىق «Aqyldy älıpbi» ءموبيلدى قوسىمشاسى ازىرلەدى. اكۋتتى-ديگرافتى ءالىپبي نەگىزىندە ازىرلەنگەن ءموبيلدى قوسىمشانى Google Play-دەن تەگىن جۇكتەپ الىپ، پايدالانۋ مۇمكىندىگى بۇگىنگە دەيىن قولجەتىمدى بولدى.

ورتالىق 2014 جىلدان باستاپ «تىلدەردى وقىتۋ: ىزدەنىس جانە ادىستەمە» اقپاراتتىق-ادىستەمەلىك جۋرنالىن شىعارا باستادى.

ايتا كەتەيىك، قازىرگى تاڭدا رەسپۋبليكا بويىنشا 99 ءتىل وقىتۋ ورتالىعى قازاق ءتىلىن وقىتۋ بويىنشا قىزمەت كورسەتىپ كەلەدى.

الداعى ۋاقىتتا دا باسقا دا وڭىرلىك ورتالىقتاردىڭ تاجىريبەلەرىمەن بولىسەتىن بولامىز.

ونلاين باسقوسۋ ZOOM پلاتفورماسىندا سەمينار تۇرىندە ءوتتى جانە جالپى تىڭدارماندار ءۇشىن Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندە تىكەلەي ەفيردە  كورسەتىلدى. سەمينارعا 100-گە جۋىق ءتىل مامانى قاتىستى.

Abai.kz