اراقتى رەسەيگە 1428 جىلى گەنۋەز كوپەستەرى اكەلسە، ال قازاق جەرىنە اراق قاراشەكپەندىلەرمەن بىرگە كەلگەن كورىنەدى. كەيبىر بەيرەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قازىرگى كەزدە ادام ءولىمى بويىنشا جۇرەك-قان تامىرلارى، راك اۋرۋلارىنان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىندا ماسكۇنەمدىكتىڭ سالدارىنان ورىن الاتىن ادام شىعىنى تۇر ەكەن. جول-كولىك وقيعاسىنان وپات بولاتىنداردىڭ 35-40 پايىزى ىشىمدىك سالدارىنان كوز جۇمادى ەكەن. سونداي-اق ماس كۇيدە توبەلەسىپ، كىسى ءولتىرۋ بويىنشا دا كورسەتكىش جوعارى بولىپ وتىر.
ماسكۇنەمدىك – ورتالىق جۇيكە جۇيەسىن ۋلاندىرىپ، اقىل-ويدان الجاستىرادى، ادامگەرشىلىكتەن، رۋحاني بايلىقتان جۇرداي ەتەدى جانە ادامنىڭ ەركىن بيلەپ، ەسىل-دەرتى اراققا عانا اۋىپ تۇرادى. سونىمەن قوسا دەنساۋلىقتى تەز توزدىرىپ، ادامدى ازدىرىپ، ءتۇرلى سىرقاتتارعا ۇشىراتاتىن، ەڭبەك قابىلەتىن كەمىتەتىن قاۋىپتى دەرت.
اننا مەرگەنبايقىزى، پسيحولوگ:

اراقتى رەسەيگە 1428 جىلى گەنۋەز كوپەستەرى اكەلسە، ال قازاق جەرىنە اراق قاراشەكپەندىلەرمەن بىرگە كەلگەن كورىنەدى. كەيبىر بەيرەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قازىرگى كەزدە ادام ءولىمى بويىنشا جۇرەك-قان تامىرلارى، راك اۋرۋلارىنان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىندا ماسكۇنەمدىكتىڭ سالدارىنان ورىن الاتىن ادام شىعىنى تۇر ەكەن. جول-كولىك وقيعاسىنان وپات بولاتىنداردىڭ 35-40 پايىزى ىشىمدىك سالدارىنان كوز جۇمادى ەكەن. سونداي-اق ماس كۇيدە توبەلەسىپ، كىسى ءولتىرۋ بويىنشا دا كورسەتكىش جوعارى بولىپ وتىر.
ماسكۇنەمدىك – ورتالىق جۇيكە جۇيەسىن ۋلاندىرىپ، اقىل-ويدان الجاستىرادى، ادامگەرشىلىكتەن، رۋحاني بايلىقتان جۇرداي ەتەدى جانە ادامنىڭ ەركىن بيلەپ، ەسىل-دەرتى اراققا عانا اۋىپ تۇرادى. سونىمەن قوسا دەنساۋلىقتى تەز توزدىرىپ، ادامدى ازدىرىپ، ءتۇرلى سىرقاتتارعا ۇشىراتاتىن، ەڭبەك قابىلەتىن كەمىتەتىن قاۋىپتى دەرت.
اننا مەرگەنبايقىزى، پسيحولوگ:
– بۇدان ارىلۋ ءۇشىن – ەموتسيالىق، پسيحولوگيالىق تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋ كەرەك. بالا تۋىلىسىمەن اناعا (انا سۇتىنە، تاماققا) تاۋەلدى بولادى. بۇل – ينستينگتى تاۋەلدىلىك. بالا وسە كەلە تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا پسيحولوگيالىق مادەنيەتى بار اتا-انا ىقپال جاساۋى ءتيىس. بالانى دەربەستىككە، تاۋەلسىزدىككە، ويىن ەركىن ايتۋعا، العا قويعان ماقساتىنا جەتۋگە تاربيەلەۋى لازىم. مۇنداي تاربيە الماعان بالا ەرتەڭ-اق قاسىنداعى دوسىنا، ۇيلەنگەن سوڭ ايەلىنە تاۋەلدى بولادى. ماقساتىنا جەتە المايدى. ىشكە ويىن بۇگىپ، ايتا الماي، ەموتسياعا بەرىلەدى. اراق ىشكەندە باتىلدىق پايدا بولىپ، ويىن اشىق ايتادى، كوڭىلى كوتەرىڭكى جۇرەدى. بالا كەزدە الا الماعان تاربيەنىڭ ورنىن ەندى اراقپەن تولتىرادى. سودان كەلىپ اراققا تاۋەلدىلىك باستالادى.
ىشىمدىك ساۋداسىنان پايداعا كەنەلىپ وتىرعاندار مەملەكەتتى، حالىقتى ويلاعان بولىپ، ءوز كۇيلەرىن كۇيتتەپ، «سپيرتتىك ىشىمدىكتەرگە تىيىم سالۋعا بولمايدى» دەپ، ءتورت جالعان ءميفتى العا تارتادى.
بۇگىنگى كۇنى ىشكىلىكتىڭ كەسىرىنەن قانشاما قايعىلى وقيعا ورىن الىپ، قانشاما شاڭىراق شايقالىپ، قانشاما ايەل جەسىر، قانشاما بالا جەتىم قالىپ وتىر. جالعان ميفتەردى العا تارتپاي، كەيبىر ەلدەردەگى سياقتى زاڭدى قاتاڭداتۋ، اراققا تىيىم سالۋ كەرەك سياقتى. مۇمكىن كوشەدە، قوعامدىق ورىنداردا سپيرتتىك ىشىمدىك ىشكەندەردى ءبىر اي قوعامدىق جۇمىسقا جەگىپ، ۇلكەن مولشەردە ايىپپۇل سالىپ، تارتىپكە شاقىرعان ءجون شىعار؟ ويتكەنى بۇگىنگى كۇنى ماسكۇنەمدىكتىڭ اكەلىپ وتىرعان قاسىرەتى جەتەرلىك.
نە دەسەك تە، قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرماي ناقتى شارالار جاساماساق، بۇل ىندەتتىڭ كەلەشەك ۇرپاقتى ۋلاپ، قوعامعا تالاي قاسىرەت اكەلەرى حاق.

جالعان ميفتەر:

1. ادامدار وسى ۋاقىتقا دەيىن ءىشىپ كەلگەن، بۇدان كەيىن دە ىشە بەرەدى;
2. ىشىمدىككە تىيىم سالۋ ارقىلى مەملەكەت بيۋدجەتى قوماقتى قارجىدان قاعىلادى. بۇل ەل ەكونوميكاسىنا كەرى اسەرىن تيگىزەدى;
3. ساموگون جاساۋشىلار، كولەڭكەلى بيزنەس كوبەيەدى;
4. «قۇرعاق زاڭ» ەشقاشان ءتيىمدى بولماعان.
ميفكە قارسى ميف:
1. اراق قانشالىقتى از بولسا، ادام ونى سونشالىقتى از ىشەدى. بولماسا ىشپەيدى;
2. سكانديناۆيا، ءۇندىستان، اراب ەلدەرىندە اراقسىز-اق ەكونوميكا قارقىندى دامۋدا;
3. كەرىسىنشە بۇگىنگى كۇنگى الكوگول ونەركاسىبىندەگى كولەڭكەلى بيزنەس توقتايدى. ساموگون جاساۋشىلار از. دەمەك ىشۋشىلەر دە ازايادى;
4. «قۇرعاق زاڭ» ەنگىزىلگەن كەزەڭدەردە، ىشۋشىلەر سانى 40-60 پايىزعا دەيىن كەمىگەن.

قالدار بەك
“الاش ايناسى” گازەتى 10 شىلدە 2009 جىل