اۋەلى اقپارات:

قازاقستان ۇكىمەتى رەسەيدىڭ سبەر كومپانيالار توبىمەن كەلىسىم جاساسىپ،  «ەلەكتروندى ۇكىمەت» (eGov) پلاتفورماسىن جاسايتىن بولىپتى. ياعني، ەندى قازاقستاننىڭ «ەلەكتروندى ۇكىمەتى» رەسەيلىك كومپانيانىڭ باقىلاۋىندا بولادى دەگەن ءسوز.  ال ءدال رەسەيلىك كومپانيامەن كەلىسىم جاساسۋدىڭ باستى سەبەبى – سبەر كومپانياسى ءبىزدىڭ ۇكىمەتكە باستاپقى كودتتاردى بەرۋگە كەلىسىپتى.

بۇل تۋرالى كۇنى كەشە قر تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيا جانە اەروعارىش ءوندىرىسى ءمينيسترى باعدات ءمۋسيننىڭ ءوزى مالىمدەگەن.

مينيستر مۋسين «Atameken Business» ارناسىنىڭ ەفيرىنەن نەگە رەسەيلىك كومپانيا قىزمەتىنە جۇگىنگەنىن تۇسىندىرۋگە تىرىسىپتى.

مينيستر مۋسين نە دەيدى؟

«ءبىز بۇل ماسەلەگە دايەكتى ءارى جۇيەلى تۇردە كەلدىك. ءارتۇرلى كەيستەردى زەرتتەدىك. سونىڭ ىشىندە، اراب امىرلىكتەرىن، سينگاپۋردى قاراستىردىق. ولار نەگىزىنەن Moicrosoft-تى قولدانادى.  ءبىز قازاقستان اتىنان 2017 جىلى Microsoft-پەن كەلىسسوز جۇرگىزبەك بولعانبىز. ولار باستاپقى كودتارىن اشسا، ءبىز وندا نە جازىلعانىن ءبىر رەت بولسا دا كورىپ الساق، باسقارۋ ءۇشىن ەمەس، سەرتيفيكاتسيالاۋ ءۇشىن عانا دەگەنبىز. بىراق ولار باس تارتتى. سوندىقتان، ءبىز ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ تالاپتارى مەن اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى زاڭنامالارعا سايكەس كەلەتىن وزگە امالداردى قاراستىردىق.

ەشقانداي بەتبەلگىلەر جوق ەكەنىن كوز جەتكىزۋىمىز ءۇشىن بىزگە اشىق باستاپقى كودتار كەرەك ەكەنىن مەموراندۋمعا انىقتاپ تۇرىپ جازدىق. حاكەرلەر بۇل جۇيەگە بۇزىپ كىرىپ، ءبىزدىڭ مالىمەتتەرىمىزدى وزگە ماقساتتارعا پايدالانباۋى ءۇشىن كەرەك»، - دەيدى مينيستر مۋسين.

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل ماسەلە قر ۇلتتىق اۋىپسىزدىك كوميتەتىندە، ۇكىمەت پەن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە اقىلداسىپ شەشىلگەن.

باعدات ءمۋسيننىڭ جانە ءبىر ايتقانى: «ەلەكتروندى ۇكىمەتتى» جاڭاعى سبەر ۇسىنعان باعدارلامالىق ءونىمدى پايدالانعاندا دەرەكتەردى باقىلاۋ مەن بەرۋدى تەك قازاقستاندىق ماماندار جۇزەگە اسىراتىن بولادى. ال رەسەيلىك ماماندارعا تىكەلەي رۇقسات بەرىلمەيدى، قولجەتىمدىلىك جوق-مىس.

«اقپاراتتار بازاسى قازاقستان اۋماعىندا، قورعالعان ينفراقۇرىلىمدا ساقتالادى. ول رەسەيلىك ماماندارعا قولجەتىمدى بولمايدى. بۇل مەموراندۋمدا انىق جازىلعان. ءتىپتى، قانداي دا ءبىر تەحنيكالىق قولداۋ كەرەك بولا قالعاننىڭ وزىندە، ول ءبىزدىڭ مامانداردىق باقىلاۋىمەن عانا جۇزەگە اسىرىلادى»، - دەپتى مينيستر مۋسين.

مينيستر ءمۋسيننىڭ ايتۋىنشا، ەكى تاراپتىڭ قۇقىق-قۇزىرەتتەرى تۇگەل جازىلاتىن اتالعان كەلىسىمگە كەلەسى جىلدىڭ ناۋرىز-ءساۋىر ايلارىندا قول قويىلماق كورىنەدى. جوبا 5 جىلعا جوسپارلانعان. قۇنى – 500 ميلليون دوللاردى قۇرايدى.

پرەزيدەنت توقاەۆ نە دەيدى؟

3 قىركۇيەك 2021 جىل. شىعىس ەكونوميكالىق فورۋمى اياسىندا قر ۇكىمەت باسشىسى اسقار مامين مەن سبەر باسشىسى گەرمان گرەف مەموراندۋمعا قول قويدى. وعان قازاقستان پرەزيدەنتى ق.توقاەۆ پەن رەسەي پرەزيدەنتى ۆ.پۋتين كۋا بولدى. ول بويىنشا، ەكى تاراپ قازاقستاننىڭ تسيفرلىق ترانسفورماتسياسى بويىنشا جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ، «Data-Driven Government» كونتسەپتسياسى مەن تسيفرلاندىرۋدىڭ پلاتفورمالىق مودەلىن جاساۋ قاراستىرىلعان.

«بۇل جوبا ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ ءوزارا سەنىمىن بىلدىرەدى. سوندىقتان، شىن مانىندە ستراتەگيالىق سيپاتقا يە. ءبىزدىڭ نارىعىمىزدا 15 جىلدان بەرى ءساتتى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان «سبەر-ءدىڭ» قازاقستاننىڭ مەمتەح-ءىنىڭ ينستيتۋتسيونالدى نەگىزىن جاساۋعا قاتىسۋى – قازاقستان مەن رەسەي قارىم-قاتىناسىن ونان ءارى جان-جاقتى ەتەدى»، - دەپتى پرەزيدەنت توقاەۆ سول جيىندا.

پرەزيدەنت پۋتين نە دەيدى؟

ال رەسەي پرەزيدەنتى پۋتين: «قازاقستان ۇكىمەتى مەن «سبەر» كومپانيالار توبى اراسىندا اتالعان سالا بويىنشا بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلۋى – ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناستاردىڭ وتە جوعارى دەڭگەيدە ەكەنىن كورسەتەدى. بۇل بارلىق سالا بويىنشا، سونىڭ ىشىندە تسيفرلاندىرۋ بويىنشا دا سولاي»، - دەپتى.

ساراپشىلار نە دەيدى؟

قازاقستان - رەسەيدىڭ اقپاراتتىق بودانى

مۇحتار تايجان:

- مينيستر باعدات ءمۋسيننىڭ IT نارىق، «سبەر-مەن» كەلىسىم جايلى ديسكۋسسياسىن كورىپ شىقتىم. مەن IT مامانى ەمەسپىن، بىراق، بىرقاتار مەتودولوگيالىق ەسكەرتپەلەرىم بار:

كەلىسىمنىڭ تيىمدىلىگى، ونى دامىتۋ جوسپارى تۋرالى ديسكۋسسيالاردى كەلىسىم جاسالىپ، قۇجاتتارعا قول قويىلىپ بولعان وسڭ ەمەس، كەلىسىم جاساماي تۇرىپ تالقىلاۋ كەرەك!

ەستەرىڭىزدە بولسا، كەدەندىك وداققا كىرەردە دە وسىلاي بولعان. اۋەلى كىرىپ الىپ، ارتىنان ونىڭ «تيىمدىلىگى» جايلى تۇسىندىرۋگە تىرىسقان. اقىرى نە بولدى؟ ءبىز كوپ ماسەلە بويىنشا ەكونوميكالىق ەگەمەندىگىمىزدەن ايىرىلىپ قالدىق. بىزدەگى كوپتەگەن سالا تۇتاس كۇيرەپ قالدى.

2015 جىلدىڭ كۇزى. ءدال وسىلاي، ەشكىممەن اقىلداسپاي، ەشكىمگە ايتپاي، جەر ۋترالى زاڭداردى قابىلداپ جىبەردى. ونىڭ اياعىندا  2016 جىلى نە بولعانىن بىلەسىزدەر. سودان بەرى جەرگە قاتىستى ەشبىر زاڭنامالار مەن تۇزەتۋلەردى بىرجاقتى قابىلدامايدى. ول دۇرىس تا! ارتى الەۋمەتتىك داۋعا ۇلاسپاۋى ءۇشىن الدىن-الا كەلىسىلىپ، تالقىلانعانى دۇرىس.

سول سەكىلدى، IT سالاسىنا قاتىستى دا سولاي بولۋى كەرەك. الدىمەن اقىلداسىپ، تالقىلاپ، سوسىن بارىپ كەلىسىم، مەموراندۋم نەمەسە زاڭ ەتىپ قابىلداۋ كەرەك.

ال مىناۋ «سبەر-گە» قاتىست ايتار بولسام، ماعان بۇل يدەيا ۇنامايدى. مەن بۇل سالانىڭ مامانى ەمەسپىن. ساراپشىلار كەڭەسىن قۇرۋ كەرەك. وعان تەك ماماندار عانا ەمەس، تاۋەلسىز ساراپشىلار دا كىرۋى كەرەك. جانە ونداعى ءىربىر ماسەلە قوعامعا اشىق جاريالانۋى كەرەك.

نۇرلان جاناي، IT مامانى:

- سوڭعى كۇندەرى «ەGov پلاتفورماسىن رەسەيدىڭ سبەر-ءى جاسايدى دەپ ءبىر توپ بەلسەندى شۋلاپ ءجۇر. وسىنداي شۋ تۋعىزىپ، ءدال وسى ۋاقىتتا بۇنداي اقپارات شىعىپ، حالىق ءمان-جايدى بىلمەي شۋلاپ جۇرگەنىنە نە سەبەپ ەكەنىن تۇسىنە المادىم. سوندا دا بۇل تاقىرىپقا بەس تيىنىمدى قوسا كەتەيىن.

تازا فاكت ءۇشىن ايتا كەتەيىن، قازاقستانداعى ءبىراز سايتتىڭ سەرۆەرلەرى رەسەيدە جاتىر. ياعني قازاقستاننىڭ كوپتەگەن قولدانۋشىلارىنىڭ مالىمەتىن رەسەي بەسكە بىلەدى. نەگە سەرۆەرلەر رەسەيدە دەگەن سۇراققا جاۋاپ، سەبەبى ارزان، ىڭعايلى، سەرۆيسى جىلدام.

بۇدان بولەك ەلدەگى قانشاما مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ، كەيبىر اكىمدىكتەردىڭ، ءتىپتى ءبىراز ءباسپاسوز حاتشىلاردىڭ رەسمي جۇمىس پوشتالارى mail.ru-دا اشىلعان. Kaspi-ءدىڭ پروداكت مەنەدجەرى Tinkoff دەگەن رەسەيدىڭ بانكىنەن كەلگەن. Kaspi يەسى لومتادزە دە Baring Vostok دەگەن رەسەيدەگى تانىمال ۆەنچۋرلىق كومپانيانىڭ پارتنەرى بولعان.

ورتا ءبىلىم سالاسىنداعى مەكتەپتەردەگى وقۋشىلاردىڭ ءبارىنىڭ باعاسىن تىركەيتىن Kundelik.kz دەگەن مونوپوليالىق كومپانيادا دا قۇرىلتايشىلاردىڭ ءبىرى رەسەيدىڭ دنەۆنيك.رۋ كومپانياسى. ءبىزدىڭ ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاقتىڭ قالاي وقيتىنىن، قاي وبلىستا قانداي بالا، قالاي وقيدى، قاي تىلدە وقيدى، قاي ساباقتان قانشا الادى، بارلىق مالىمەتكە رەسەيدىڭ قولى جەتىپ تۇر.

جالپى جىل سايىن قازاقستاندا 100 مىڭداي وقۋشى مەكتەپ بىتىرسە، ونىڭ 20 مىڭعا جۋىعى رەسەيگە وقۋعا كەتەدى ء(ار جىلعى ستاتيستيكا شامامەن وسىلاي). ولاردىڭ ىشىندە باسى ىستەيتىندەر سول ەلدە قالادى، ءتىپتى ازاماتتىعىن الۋى دا مۇمكىن. رەسەيدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەرى دارىندى مەكتەپ بىتىرۋشىلەرىن وزدەرىنە قالاي تارتاتىنى بولەك اڭگىمە.

بۇلاردىڭ بارىنەن شىعاتىن قورىتىندى، قازاقستان - رەسەيدىڭ اقپاراتتىق بودانى. بىزدە ينتەرنەتتە نە اقپارات بار، ءبارىن رەسەيلىكتەر بىلەدى. ءبىز اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك جاعىنان باياعىدا «قوراعا كىرىپ» كەتكەنبىز. ەندى قانشا شۋلاساق تا، جاعداي تۇزەلمەيدى. ەۋرازيالىق وداق اياسىندا دەپ كەز كەلگەن مەموراندۋم كەلىسىم جاسالا بەرەدى…

وسى كەزگە دەيىن بارلىق مالىمەتتى ءبىلىپ-بىلمەي بەرىپ قويساق، ەندى ەGov-تى سبەر-گە قوس قولداپ تاپسىرۋ دەگەن ماسقارا جاعداي. قازاقستان دا ەGov-تى جاساۋعا مامان دا، اقشا دا، ۋاقىت تا، باسقا رەسۋرس تا جەتىپ ارتىلادى. تەك نيەت مەن رەسەيگە «جوق» دەپ ايتاتىن رۋح كەرەك!

ەGov-تى سبەر الاتىن بولسا، قازاقستانداعى حالىقتىڭ كوڭىل-كۇيىن، ءال-اۋقاتىن، ارمان-ماقساتىن، ءتىپتى، بولاشاعىن بىلەدى دەگەن ءسوز. قازىرگى زامان اقپاراتتىق-تەحنولوگيالىق عاسىر بولعاندىقتان، رەسمي تۇردە ەلدى باسىپ الماي-اق، ەلدىڭ حالقىنىڭ اقپاراتىن السا، حالىقتىڭ ساناسىن ۋلاۋعا مالىمەت جەتەدى. رەسەي ءوزىنىڭ يدەولوگياسىن باسىمىزعا اڭگىر تاياق ويناتا بەرەدى.

جالپى بىزدەگى Tengrinews باستاعان اقپاراتتىق اگەنتتىكتەردىڭ باس بەتىندەگى جاڭالىقتارعا قاراپ-اق، قاي ەلدىڭ سويىلىن سوعاتىنىن بىلۋگە قاتتى اقىلدى بولۋ شارت ەمەس. رەسەيشىل بەلسەندىلەر دە وسى Facebook-تا جەتىپ ارتىلادى. نەگىزى ورىس تىلىنە اڭگىمە ايتپاڭدار دەگەننىڭ ءوزى «ارتتى قىسىڭدار، قازاقتار» دەپ بەتكە تىكە ايتقان مەسسەدج عوي.

مارات شيبۋتوۆ، ساياساتشى:

- وزىمشەلەپ، قاراپايىم تىلمەن ايتسام، كەشە باعدات مۋسين قازاقستاندىق IT ماماندارى كوپ جىلدان بەرى مەملەكەتتەن جاقسى تاپسىرىس الىپ كەلە جاتسا دا، سان جاعىنان دا، ساپا جاعىنان دا دامي المادى دەگەندى ايتتى.

مەن دە ءبىر جۇرگەن «وڭباعانمىن» عوي، ءمينيستردىڭ ايتقاندارى قانشالىقتى راس ەكەنىنە كوز جەتكىزۋ ءۇشىن، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالىنان تانىمال IT كومپانيالاردىڭ قانداي كەلىسىمشارتتار جاساعانىن، قانشا اقشا العانىن قاراپ شىقتىم. كىمنىڭ-قانشا العانى ءبارىن قىزىقتىرادى عوي...

«Arta Software» جشس – 2016 جىلدان بەرى 19 كەلىسىم جاسالىپتى. جالپى سوماسى – 412 ميلليون تەڭگە. ونىڭ 17-ءسىنىڭ كەلىسىمشارتى بىركوزدەن جاسالعان (145 ملن تەڭگە).

«Prime Source» جشس(پرايم سورس) – 2018 جىلدان بەرى 10 كەلىسىس جاسالعان. جالپى سوماسى – 533 ملن تەڭگە. بارلىق كەلىسىمدەر اشىق كونكۋرس ارقىلى جاسالعان.

«تامۋر» جشس – 2016 جىلدان بەرى 89 كەلىسىم جاسالعان. جالپى سوماسى – 3 ميلليارد تەڭگە. ونىڭ 84-ءى بىركوزدەن الىنعان (1,877 ملرد تەڭگە).

«OPEN SYSTEMS DEVELOPMENT» جشس – 2016 جىلدان بەرى 22 كەلىسىم جاسالعان. جالپى سوماسى – 2,593 ميلليارد تەڭگە. ونىڭ تەك 2-ەۋى عانا بىركوزدەن (126,75 ملن تەڭگە).

«Helios Soft» جشس – 2018 جىلدان بەرى 1070 كەلىسىم جاسالعان. جالپى سوماسى – 794 ميلليون تەڭگە. بارلىعى دا بىركوزدەن جاسالعان.

مەنشىكتىك باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋلەر از-ازدان ساتىلعان، الايدا كليەنت كوپ.

«Azimut Solutions» جشس – 2017 جىلدان بەرى 24 كەلىسىم جاسالعان. سوماسى – 1,172 ميلليارد تەڭگە. 5 كەلىسىم بىركوزدەن جاسالعان (184,65 ملن تەڭگە).

«ESEPSHI.KZ» جشس – 2016 جىلدان بەرى 65 كەلىسىم جاسالعان. سوماسى – 3,826 ميلليارد تەڭگە. ونىڭ 20-سى بىركوزدەن (1,091 ملرد تەڭگە).

«InesSoft» جشس – 2016 جىلدان بەرى 98 كەلىسىم جاسالعان. سوماسى – 6,556 ميلليارد تەڭگە. ونىڭ 20-سى بىركوزدەن (966,5 ملن تەڭگە). بارلىق كەلىسىمدەر بىركوزدەن. وقۋ ورىندارى (كوللەدجدەر مەن جوو-لار) بارلىعى دەرلىك وسى جيۇەنى ساتىپ الۋدا.

«Alora IT Solutions» – 2017 جىلدان بەرى 24 كەلىسىم جاسالعان. سوماسى – 3,174 ميلليارد تەڭگە.

بۇدان ءبىز نە كورەمىز؟ وتاندىق ءىت ماماندارى مەملەكەتپەن بىرلەسە وتىرىپ، قاجىرلى ەڭبەك ەتۋدە دەگەن ءسوز. ولار ءوز تاۋارلارىن ساتىپ قانا قويماي، قىزمەتتىك سەرۆيستەردى دە جۇيەلى اتقارۋدا. وسى جەردە ەسكەرە كەتەتىن ءبىر جايت – ولاردىڭ نەگىزگى شىعىنى – قىزمەتكەرلەردىڭ شىعىنى مەن كومپيۋتەرلەردى، سەرۆەرلەردى ساتىپ الۋ. سوندىقتان، ولاردىڭ پايداسى وندىرىستەگىلەردەن گورى ايتارلىقتاي جوعارى. وندا دا جاڭاعى كومپانيالاردىڭ قىزمەتكەرلەرى اسا كوپ ەمەس. كوبىسىندە ءارى كەتكەندە ونشاقتى ادامنان عانا. سونىمەن قاتار، مەملەكەتتەن عانا ەمەس، جەكە سەكتوردان دا تاپسىرىس بار ەكەنىن جانە ەسكەرىڭىز. سوندىقتان، ءبىزدىڭ ءىت ماماندار قاراجاياۋ ەمەس!

تاقىرىپقا تۇزدىق:

ايتا كەتەيىك، قازاقستان ۇكىمەتى رەسەيلىك سبەر كومپانيالار توبىمەن كەلىسىم جاساسىپ، «ەلەكتروندى ۇكىمەت» پلاتفورماسىن جاسايتىن بولدى. بۇل كەلىسىمگە ەكى ەل پرەزيدەنتتەرىنىڭ، قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ كوزىنشە قول قويىلعان. اتالعان كەلىسىم تۋرالى وسىعان دەيىن ەش جەردە، ەشبىر ساياسي، قوعامدىق مىنبەرلەردە، ەشبىر اقپارات كوزدەرىندە ايتىلعان جوق، تالقىلانعان جوق. سوندىقتان دا، قازاق قوعامى، قازاقستان قوعامى، اتالعان سالا ماماندارى بۇل جوباعا قارسىلىق بىلدىرۋدە.

5 اقپان 2021 جىل. ۇكىمەت باسشىسى اسقار مامين «Digital Almaty» فورۋمىنا قاتىسىپ:

«تسيفرلاندىرۋ ەكونوميكا سالاسىندا دا، ادام ومىرىندە دە وتە ماڭىزدى ماسەلە ەكەنىن ايتا كەتكەن ءجون. بارلىق جەردە جۇمىس، ءبىلىم بەرۋ سالاسى قاشىقتان جالعاسىپ جاتىر. بۇل تسيفرلىق ەكونوميكانىڭ ايتارلىقتاي ماڭىزدى ەكەنىن كورسەتەدى. پاندەميا قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى تۇراقتى ەكەنىن كورسەتتى. 2020 جىلى قازاقستان ەلەكتروندى ۇكىمەتتى دامىتۋ بويىنشا 29 ورىنعا تۇراقتادى. ءبىز ارى قاراي دا تسيفرلاندىرۋدى دامىتۋدى ماقسات ەتىپ وتىرمىز. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا، ءبىز قازىرگى تاڭدا مەملەكەتتىك ورگانداردى تولىعىمەن تسيفرلاندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ وتىرمىز. اقپارات جيناۋ جانە اناليز جاساۋ جولىندا تسيفرلىق يننوۆاتسيالاردى قولدانا وتىرىپ، جاڭا جۇيەلەرگە جول باستايتىن بولامىز. الداعى بەس جىلدا قازاقستاننىڭ بارلىق وبلىستارى مەن ايماقتارى 5G ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتىلەتىن بولادى.

شەكتەۋلەرگە قاراماستان، ءبىز تسيفرلىق ينفراقۇرىلىمنىڭ قول جەتىمدىلىگى مەن ساپاسىن جاقسارتۋ بويىنشا كۇش-جىگەرىمىزدى جەدەلدەتتىك. 2020 جىلى ءبىز 20 مىڭ شاقىرىمدىق تالشىقتى-وپتيكالىق بايلانىس جەلىلەرىن سالۋدىڭ ءمجا جوباسىن اياقتادىق. مىڭنان استام ۇيالى بايلانىستىڭ بازالىق ستانتسيالارى ورناتىلدى، بۇل ايماقتارداعى تەحنولوگيالىق تەڭسىزدىك دەڭگەيىن ايتارلىقتاي تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەردى. ناتيجەسىندە بۇگىندە قازاقستان حالقىن ينتەرنەتپەن قامتۋ 99% قۇرايدى»، - دەگەن ەدى.

پرەمەر-ءمينيستردىڭ بۇل ءسوزى قوعام اراسىندا ۇلكەن داۋ تۋدىردى. «99 پايىز حالىق ينتەرنەتپەن قامتىلعان»، دەگەن ءسوزى الەۋمەتتىك جەلىدە كەڭىنەن تالقىلاندى. پاندەميا حالىقتىڭ شىنايى تۇرعىدان قانشا پايىزى ينتەرنەتپەن قامتىلعانىن كورسەتىپ بەردى. وكىنىشكە وراي، قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ تسيفرلاندىرۋ دەپ اتالاتىن كوپجىلدىق باعدارلاماسى بوس اڭگىمە، جاي عانا ۇرلىق بولىپ شىقتى. ونىڭ دالەلى - قازاقستانىڭ «ەلەكتروندىق ۇكىمەتىن» رەسەيلىك «سبەر-گە» جاساتۋ تۋرالى شەشىم. سونىمەن، قازاقستان ۇكىمەتى رەسەيگە، رەسەيلىك كومپانياعا 500 ميلليون دوللار تولەپ، «قوش بول، تسيفرلىق تاۋەلسىزدىك!» دەگەلى تۇر.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz