قازاقستان ۇكىمەتى رەسەيدىڭ سبەر كومپانيالار توبىمەن بىرلەسىپ «ەلەكتروندى ۇكىمەت» (eGov) پلاتفورماسىن جاسايتىنى تۋرالى اقپارات قوعامدا ءبىراز تالقىعا ءتۇستى. ءالى دە تالقىلانۋدا. ويتكەنى، ماسەلە بىرجاقتىلانعان جوق. ۇكىمەتتىڭ وزىمبەلىمدىكپەن قابىلداعان بۇل شەشىمىنە قوعام نارازى، سالا ماماندارى نارازى، ساراپشىلار نارازى.

قىركۇيەك ايىنىڭ باسىندا ۇكىمەت باسشىسى اسقار مامين مەن سبەربانك جاق پرەزيدەنتى گرەف گەرمان قول قويعان مەموراندۋم ءماتىنى قازاقستان رەسپۋبليكاسى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرىنىڭ اقپاراتتىق-قۇقىقتىق جۇيەسى سايتىندا جاريالانعان.

سونىمەن مەموراندۋمدا نە جازىلعان؟ ونداعى تاراپتاردىڭ قۇقىق-قۇزىرەتتەرى مەن مىندەتتەرى قانداي؟ شولىپ شىقتىق. قاراڭىز:

«تسيفرلىق ترانسفورماتسيا، تسيفرلاندىرۋدىڭ پلاتفورمالىق مودەلىنە («GovTech پلاتفورماسى» ) جانە «Data-Driven Government» تۇجىرىمداماسىنا كوشۋ جونىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمنىڭ جوباسى ماقۇلدانسىن.

تسيفرلىق ترانسفورماتسيا، تسيفرلاندىرۋدىڭ پلاتفورمالىق مودەلىنە جانە «Data-Driven Government» تۇجىرىمداماسىنا كوشۋ جونىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اتىنان قول قويىلسىن، وعان قاعيداتتىق سيپاتى جوق وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋگە رۇقسات بەرىلسىن»،- دەلىنگەن قر ۇكىمەتىنىڭ 2021 جىلعى 3 قىركۇيەكتەگى № 606 قاۋلىسىندا.

الايدا، ۇكىمەت سايتىنان ءدال وسى № 606 قاۋلىنى تابا المادىق. «رrimeminister.kz» سايتىنداعى «قۇجاتتار» بولىمىندەگى تىزبەدە 604-ءشى قاۋلىدان كەيىن بىردەن 607-ءشى قاۋلىعا جالعاسىپ كەتەدى.

اتالعان مەموراندۋمدا قر ۇكىمەتى تسيفرلىق ترانسفورماتسياعا جانە تسيفرلاندىرۋدىڭ پلاتفورمالىق مودەلىنە («GovTech پلاتفورماسى») كوشۋگە مۇددەلى ەكەنى ايتىلادى. وسى ماقساتتا تسيفرلىق پلاتفورمانى («GovTech» ) قۇرۋعا ارنالعان تەحنولوگيالارى، تاجىريبەسى مەن قۇرالدارى بار سبەر كومپانيالار توبىنىڭ «Platform V» بازاسىنا جۇگىنگەن. ال، سبەر قازاقستاندىق «BTS Digital» جشس-نى ستراتەگيالىق ارىپتەس رەتىندە تاڭداپ العان. («BTS Digital» جشس - قر ۇكىمەتىنىڭ 40% ۇلەسى بار ERG توبىنىڭ ەنشىلەس كومپانياسى). ءسويتىپ، «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنا قارايتىن ۇيىمدار مەن قر تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگىنىڭ قاتىسۋىمەن تسيفرلاندىرۋ جوباسى نەگىزىندە ارنايى كونسورتسيۋم قۇرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانىپتى.

«كونسورتسيۋم قۇرۋ تۋرالى كەلىسىم نەگىزىندە: 

- ادامعا باعدارلانعان سەرۆيستەردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن تسيفرلىق پلاتفورمالىق شەشىمدەردى ەنگىزۋ;

- دەرەكتەردى تالداۋ جانە جاساندى ينتەللەكت بويىنشا پراكتيكالاردى قولدانا وتىرىپ، مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ رەينجينيرينگى جانە تسيفرلىق ترانسفورماتسيالاۋ;

- قولايلى جانە قاۋىپسىز تسيفرلىق ورتانى قالىپتاستىرۋ، ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ;

- ەكونوميكالىق وسۋگە جانە يننوۆاتسيالىق بەلسەندىلىكتى دامىتۋعا جاردەمدەسۋ ماقساتىندا شەشىمدەر كەلىسىلەدى»،- دەلىنگەن.

قر ۇكىمەتىنىڭ مىندەتى

وسى مەموراندۋم شەڭبەرىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى:

-  مەموراندۋم شارتتارىندا «GovTech» پلاتفورماسىن ىسكە اسىرۋ شارتىن جانە «GovTech» پلاتفورماسى قىزمەتتەرىن الۋ شارتىن جاساسۋ مۇمكىندىگىن قامتاماسىز ەتەدى;

- «GovTech» پلاتفورماسىن «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق پلاتفورماسىنىڭ ءتۇيىندى بولىگى رەتىندە ايقىندايدى;

- قاجەتتى شارالاردى قابىلداي وتىرىپ، قارىز تۋرالى كەلىسىم بويىنشا «ۇات» اق (ۇلتتىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار اكتسيونەرلىك قوعامى) مىندەتتەمەلەرىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن، ونىڭ ىشىندە «ۇات» اق-نى كاپيتالداندىرۋ بويىنشا مەملەكەتتىك كەپىلدىك بەرۋدى پىسىقتايدى;

- 2022 جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا «GovTech» تسيفرلىق پلاتفورماسىن، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ Iت جۇيەلەرى مەن ينفراقۇرىلىمىن زەرتتەۋ ناتيجەلەرىن كونسورتسيۋممەن بىرلەسىپ، تالداۋ بازاسىندا تەحنيكالىق تاپسىرمانى قوسا العاندا، «GovTech» پلاتفورماسىنىڭ نىسانالى ارحيتەكتۋراسىن ەنگىزۋ ءۇشىن نەگىزگى پارامەترلەردى ازىرلەۋدى قامتاماسىز ەتەدى;

- تسيفرلىق ترانسفورماتسيالاۋ ورتالىعىنىڭ ءرولىن كۇشەيتە وتىرىپ جانە اقپاراتتاندىرۋ سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگانعا مەملەكەتتىك دەرەكتەردى يەلەنۋ مەن باسقارۋ، ارحيتەكتۋرا جانە ارحيتەكتۋرالىق قاداعالاۋ، مەملەكەتتىك جۇيەلەر مەن پلاتفورمالاردى ازىرلەۋ جونىندەگى تاسىلدەردى ورتالىقتاندىرۋ، مەملەكەتتىك جۇيەلەر مەن پلاتفورمالار ازىرلەۋ، سونداي-اق مەملەكەتتىك ورگاندار پروتسەستەرىنە ترانسفورماتسيا جانە رەينجينيرينگ جۇرگىزۋ بويىنشا قاجەتتى وكىلەتتىكتەردى بەكىتىپ بەرە وتىرىپ، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ بيزنەس-پروتسەستەرىنە ترانسفورماتسيا جانە رەينجينيرينگ جۇرگىزۋدى ۇيلەستىرۋ ءۇشىن ينستيتۋتسيونالدىق نەگىز قۇرۋدى قامتاماسىز ەتەدى.

سبەر كومپانيالار توبىنىڭ مىندەتى 

ال، سبەر كومپانيالار توبى:

- كونسورتسيۋمعا «Platform V» پلاتفورماسىن ورىستەتۋگە جانە پايدالانۋعا، 3 جىل ىشىندە ارىپتەستىك تۋرالى شارتتا سيپاتتالعان شارتتاردا تەحنيكالىق قولداۋدى قوسا العاندا، ليتسەنزيالار بەرەدى;

- «GovTech» پلاتفورماسى مەن ونىڭ كومپونەنتتەرىن ورىستەتۋ جانە تەڭەستىرۋ ءۇشىن كونسۋلتاتسيالىق، ادىسنامالىق قولداۋدى قامتاماسىز ەتەدى;

- كونسورتسيۋمعا «Platform V» پلاتفورماسىنا قاتىستى 20 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە ارىپتەستىك تۋرالى شارتتا سيپاتتالعان ءوزارا ءتيىمدى تالاپتارمەن تەحنيكالىق قولداۋ كورسەتەدى;

- كونسورتسيۋم تاراپىنان تەحنيكالىق قولداۋعا اقى تولەۋ كەزىندە «Platform V» پلاتفورماسىنىڭ (ونىڭ ىشىندە جوسپارلانعان ارحيتەكتۋراداعى جىلدامدىق كورسەتكىشتەرى بويىنشا) فۋنكتسيونالدىعى مەن جۇمىسقا قابىلەتتىلىگىن جانە ونىڭ تەحنيكالىق تاپسىرماعا سايكەستىگىن قامتاماسىز ەتەدى;

- «PlatformV» پلاتفورماسى بازاسىندا «GovTech» تسيفرلىق پلاتفورماسىن ەنگىزۋ كەزىندە سبەر كومپانيالار توبى ۇسىنعان نەمەسە ازىرلەگەن باعدارلامالىق قامتىلىمداعى ەكسكليۋزيۆتى ارىپتەستىك تۋرالى شارت قولدانىلاتىن بۇكىل كەزەڭ بويى ءۇشىنشى تۇلعالاردىڭ زياتكەرلىك مەنشىك قۇقىقتارىن سبەر كومپانيالار توبىنىڭ ساقتايتىنىنا جانە قۇقىقتاردى بەرۋ (قوسالقى ليتسەنزيالاۋ) مۇمكىندىگىنە كەپىلدىك بەرەدى، ال نارازىلىقتار تۋىنداعان جاعدايدا ولاردى ءوز ەسەبىنەن دەربەس رەتتەۋ بويىنشا مىندەتتەمەلەردى قابىلدايدى.

ايتا كەتەيىك، «ۇلتتىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار» اكتسيونەرلىك قوعامى مەن سبەربانك جاق اراسىندا قارىز تۋرالى كەلىسىم جاسالادى. ول - سبەربانك جاق-قا قىزمەت كورسەتۋ ءۇشىن نەگىزگى بورىش پەن پايىزدار سوماسىنا قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك كەپىلدىگىمەن «ۇات» اق-قا  كرەديت ۇسىنۋدى كوزدەيدى. كرەديت جەلىسى سبەربانك جاق تاراپىنا بارلىق قاجەتتى قۇجاتتار ۋاقتىلى ۇسىنىلعان جاعدايدا 2022 جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىنىڭ سوڭىنا دەيىن $500 ملن (بەس ءجۇز ميلليون اقش دوللارىنا) دەيىنگى مولشەردە بالاما قارجى رەسەي رۋبلىمەن بەرىلەتىن بولادى.

تاراپتار 2021 جىلعى 1 جەلتوقسانعا دەيىن مەموراندۋمدى ىسكە اسىرۋ جونىندەگى ەگجەي-تەگجەيلى ءىس-شارالار جوسپارىن ازىرلەيدى جانە وعان قول قويادى.

تاقىرىپقا تۇزدىق:

قازاقستان ۇكىمەتى مەن سبەر كومپانيالار جەلىسى اراسىندا جاسالعان مەموراندۋمدا سبەر قازاقستاندىق «BTS Digital» جشس-نى ستراتەگيالىق ارىپتەس رەتىندە تاڭداپ العانى انىق جازىلعان.

كۇنى كەشەگە دەيىن مەموراندۋم ءماتىنى ەش جەردە جاريالانباعاندىقتان، «BTS Digital» جشس داۋلى جوبنىڭ ستراتەگيالىق ارىپتەسى ەكەنىن كوپشىلىك بىلگەن جوق.

«BTS Digital» جشس ERG توبىنىڭ ەنشىلەس كومپانياسى. 2018 جىلى نەگىزى قالانعان. كومپانيا تسيفرلىق ونىمدەردى ازىرلەۋ جانە قىزمەت كورسەتۋمەن اينالىسادى. رەسمي سايتتارىندا: «جەكەلەگەن ۇيىمدار مەن مەملەكەتتىك سەكتور بىزبەن جۇمىس ىستەيدى»، - دەپ جازىلعان.

BTS Digital-دىڭ جالعىز قۇرىلتايشىسى –  Eurasian Digital Ventures I Limited Partnership كومپانياسى دەپ كورسەتىلگەن اشىق دەرەككوزدەرىندەگى اقپاراتتاردا. ال بۇل كومپانيانىڭ قوجايىندارى ايلىگى ەۋرازيالىق ۇشتىك. دالىرەك ايتساق، الەكساندر ماشكەۆيچ، پاتوح شوديەۆ جانە مارقۇم اليدجان يبراگيموۆتىڭ ۇلى شۋحرات يبراگيموۆ.  ال جوعارىداعى مەموراندۋمدا نە سەبەپتى ءدال وسى ماشكەۆيچتەردىڭ كومپانياسى جوبانىڭ ستراتەگيالىق ارەپتەسى رەتىندە تاڭدالعانى ناقتىلاپ جازىلماعان.

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz