جۋىردا قازاقستان ارمياسى «وتپانتاۋدا» اسكەري وقۋ-جاتتىعۋ وتكىزبەكشى. بۇل سوڭعى ەكى جىل ىشىندەگى ەڭ ءىرى اسكەري وقۋ-جاتتىعۋ بولماق كورىنەدى. قورعانىس ۆەدومستۆوسىنداعى اقپارات كوزدەرىنىڭ ايتۋىنشا، قر قورعانىس مينيسترلىگى تامىز ايىنان باستاپ باتىس قازاقستاندا ءوتىپ جاتقان «وتپانتاۋ» ستراتەگيالىق وقۋ-جاتتىعۋلارىنىڭ دايارلىق شارالارىن قورىتىندىلاۋعا كىرىسىپ كەتكەن.

بۇل سوڭعى ەكى جىل ارالىعىندا قازاقستان ارمياسى وتكىزگەلى وتىرعان ەڭ ءىرى اسكەري وقۋ-جاتتىعۋ بولماق. وسىنىڭ الدىندا 2019 جىلى الماتى وبلىسىندا «ايبالتا» اسكەري-ستراتەگيالىق وقۋ-جاتتىعۋلارى ءوتىپ، وعان پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ءوزى بارىپ قاتىسقان.

اسكەري سالادان حاباردار ادام مۇنداي كەڭ اۋقىمدى اسكەري شارالار الدىن-الا، ءتىپتى ءبىر جىل بۇرى) دايارلانىپ، جوسپارلاناتىنىن جاقسى تۇسىنەدى. اسكەردى اپارىپ ورنالاستىرۋ قارجىلاندىرۋدى، تەمىرجول پويىزىنا الدىن الا تاپسىرىس بەرۋدى جانە تەحنيكالاردى دايارلاۋدى ت.ب. قاجەت ەتەدى. قر قورعانىس مينيسترلىگىندەگى قۇزىرەتتى باسقارما باسشىلارىنىڭ ءبىرى، بيىل وتكىزىلەتىن «وتپانتاۋ» اسكەري وقۋ-جاتتىعۋلارىنا دايىندىق بىلتىرعى كوكتەمدە باستالعانىن ايتادى.

وسىعان دەيىن بۇرىنعى قورعانىس ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكباەۆتىڭ ماڭعىستاۋ وبلىسىنا بىرنەشە مارتە ارنايى بارىپ، «وتپانتاۋ» ستراتەگيالىق وقۋ-جاتتىعۋلارىنا دايارلىق جۇمىستارىن پىسىقتاپ، ءتۇرلى قارۋ-جاراقتار مەن تەحنيكالاردىڭ دايارلىعىن تەكسەرگەنى وسىعان دەيىن باق-تا جاريالانعان بولاتىن.

وسى تۇستا ايتا كەتەرلىگى، بيىلعا دەيىن ەلىمىزدىڭ باتىس ايماعىندا وتكىزىلىپ كەلگەن اسكەري وقۋ-جاتتىعۋلار «باتىس» دەپ اتالىپ كەلگەن. ال بيىل، مينيسترلىك بيىل بۇل وقۋ-جاتتىعۋلاردى «وتپانتاۋ» دەپ اتاپ، سول ارقىلى اسكەري ءىس-شاراعا جاۋىنگەرلىك ءھام ساكرالدى ماعىنا بەرۋگە تىرىسقان كورىنەدى. قر قورعانىس مينيسترلىگى بۇعان دەيىن دە كوپسوزدى ەمەس ەكەنى بەلگىلى. دەسە دە، بۇل وتكىزىلگەلى وتىرعان وقۋ-جاتتىعۋلار تۋرالى 2021 جىلدىڭ ماۋسىمىندا-اق، اقپار تاراتىپ، بۇرىنعى وقۋ-جاتتىعۋلاردان ايتارلىقتاي وزگەشە بولاتىنىن ايتقان.

مىسالى، ارنايى وپەراتسيالىق كۇشتەردى (اوك), ولاردىڭ ءشولدى ايماقتاعى ارەكەتتەرىن بەلسەندى قولدانۋ جوسپارلانۋدا. قۇزىرلى مەكەمە وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدىڭ ارنايى وپەراتسيالىق كۇشتەرى (اوك) قازىر قارقىندى دامۋدا. قر قاۋىپسىزدىڭ كەڭەسىنىڭ ءباسپاسوز اقپارىندا، ارنايى وپەراتسيالىق كۇشتەردى، اسكەري-كولىك اۆياتسياسىن، سونداي-اق، اۋە قورعانىسى مەن زىمىرانعا قارسى قورعانىستى دامىتۋ قر قارۋلى كۇشتەرىن دامىتۋ تۇجىرىمداماسىنا باسىمدىق رەتىندە ەنگىزىلگەنى ايتىلعان. ال اتالعان تۇجىرىمدامانى بيىلعى جىلدىڭ ماۋسىمىندا قر پرەزيدەنتى بەكىتكەن.

اعىمداعى جىلى قر قارۋلى كۇشتەرىنىڭ تاريحىندا العاش رەت اقتاۋ ماڭىندا س-395 ماركالى اۋىر اسكەري-ترانسپورتتىق ۇشاقتار مەن ستراتەگيالىق ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتارىن اۆتوجولعا قوندىرىپ، ۇشىرۋ ىسكە اسىرىلدى.

اسكەريلەر ءسۇريا مەن قاراباقتاعى اسكەري قاقتىعىستار تاجىريبەسىنە سۇيەنە وتىرىپ، 2019-2021 جىلدارى جاۋىنگەرلىك دايىندىققا ەنگىزگەن كوپتەگەن جاڭا ارنايى تەحنيكالار مەن ارەكەتتەردى كورسەتۋگە ۋادە بەرىپ وتىر. ول: ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتارىن قولدانۋ، بيىك نۇكتەلەردەن وتتەگى قوندىرعىلارىمەن سەكىرۋ (بۇل العاش رەت وسى جىلدىڭ جازىندا ىسكە اسىرىلعان), اسكەري تەحنيكالاردى اۋە كولىكتەرى ارقىلى سىرتقى يتارقامەن تاسىمالداۋ، تىكۇشاقتاردان شابۋىلداۋشى جاساقتاردى قوندىرۋ، اسكەري جۇزۋشىلەردى سۋىستى جانە جەرۇستى قوندىرۋ ت.ب.

وسى جىلدىڭ باسىندا «ساق قورعانى» تانكىلەرىنىڭ جاڭا ارەكەت ەتۋ ادىستەرى سىنالعان. ولار پانالار اراسىنداعى ارالىقتا قوزعالىستاعى تانكتەردەن وق جاۋدىرادى. سونىمەن قاتار، وسىعان دەيىن قر قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلاعانداي، 2020 جىلدان باستاپ اسكەري دايىندىق باعدارلاماسىنا ارميالىق-تاكتيكالىق اتۋ مەن قويان-قولتىق ۇرىس ەنگىزىلگەن بولاتىن.

ايتا كەتەرلىگى، بيىلعى وتكەن حالىقارالىق ارميا ويىندارىندا قازاقستاندىق اسكەريلەر ءدال وسى سايىستار بويىنشا الدىڭعى ورىندارعا يە بولدى. سونداي-اق، قازاقستان اسكەريلەرى «تانك بياتلونىندا» رەسەي مەن قىتايعا عانا جول بەرىپ،  جوعارعى ناتيجەلەر كورسەتتى. مۇنىڭ ءبىر سەبەبى، رەسەي مەن قىتاي اسكەريلەرى جارىسقا وزدەرىنىڭ مودەرنيزاتسيالانعان تانكتەرىمەن قاتىسقان. تانكىشىلەر كومانداسىنىڭ دايانلىعىنا العاش رەت كاسىبي تانكىشى، گەنەرال ا.حاليكوۆ جاۋاپتى بولدى.

سوندىقتان، بيىلعى وتكىزىلگەلى وتىرعان اكەري وقۋ-جاتتىعۋلار ايتارلىقتاي قىزىق بولاتىنىنا كۇمان جوق. سەنىمدى دەرەككوزدەردىڭ ايتۋىنشا، قر پرەزيدەنتى «وتپانتاۋ» اسكەري وقۋ-جاتتىعۋلارىنا بارىپ قاتىسۋعا نيەت بىلدىرگەن.

ەندى جالقى سۇراق: مۇنداي ءىرى كولەمدەگى اسكەري ويىنداردى وتكىزۋ ءھام ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن قازاقستان بيۋدجەتتىڭ قانشا قارجىسىن جۇمساماق؟ بۇل سۇراققا قۇزىرلىلار جاۋاپ بەرۋدەن قاشقاقتاپ وتىر. ولاردىڭ ايتار ءۋاجى جالعىز: قازىر وڭىردەگى جاعداي تۇراقسىز، سوندىقتان، ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن قارجى جۇمساۋعا تۋرا كەلەدى.

ال بۇل وقۋ-جاتتىعۋلاردى قارجىلاندىرۋ جانە ونىڭ سوماسى 2020 جىلعى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتە قارالىپ، ماقۇلدانعانى بەلگىلى. حوش، ەندى سونىڭ ناتيجەسىن كورەلىك...

Abai.kz