ءماجىلىس دەپۋتاتى، «اق جول» فراكتسياسىنىڭ مۇشەسى بەرىك دۇيسەمبينوۆ قر تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى باعدات ءمۋسيننىڭ اتىنا دەپۋتاتتىق ساۋال جولداپ، قازاقستاننىڭ حالىقارالىق تەلەفون كودىنىڭ اۋىسۋىنا قاتىستى بىرقاتار ماسەلە كوتەرىپتى.

ەستەرىڭىزدە بولسا، وسىدان ءبىراز كۇن بۇرىن (21 قىركۇيەكتە) بۇل تۋرالى تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى باعدات مۋسين ۇزاق جىلداردان كەيىن قازاقستانعا جاڭا +997 تەلەفون كودى بەلگىلەنگەنىن سۇيىنشىلەپ جەتكىزگەن ەدى.

«بۇۇ جانىنداعى حالىقارالىق ەلەكتر بايلانىس وداعى قازاقستانعا جاڭا +997 دەف كودىن بەلگىلەدى. ەندى ءبىزدىڭ ەلدەن باسقا مەملەكەتكە قوڭىراۋ شالعاندا، شەتەلدىكتەردىڭ تەلەفونىندا قازاقستان دەگەن جازۋ شىعادى. سونداي-اق، حالىقارالىق دەڭگەيدەگى تسيفرلى سەرۆيستەردى قولدانعاندا دا، بارلىق جەردە قازاقستان دەگەن سيگنال شىعادى. 

ءبىز قازاقستانعا عانا تيەسىلى حالىقارالىق كودقا قول جەتكىزۋ ءۇشىن بىلتىردان بەرى تەلەكوممۋنيكاتسيا سالاسىنداعى كومپانيالارمەن بىرگە جان-جاقتى جۇمىس جۇرگىزىپ كەلەمىز. وسى كەلىسسوزدەر ناتيجەسىندە ءبىزدىڭ ەلگە دەربەس +997 كودى بەكىتىلدى. قازىر ءتيىستى قۇجاتتار راسىمدەلىپ، جاڭا كودقا كوشۋ بويىنشا ءىس-شارالار اتقارىلىپ جاتىر»، - دەگەن ەدى مينيستر.

ال مۋسين مىرزا باسشىلىق ەتەتىن مينيسترلىك باق-قا: «قازاقستان رەسەيمەن +7 كودىن قاتار قولدانىپ كەلەدى. كود كسرو تارايتىن ۋاقىتتا بەرىلگەن. قازاقستان مەن رەسەيدىڭ كودى +7 بولعاندىقتان، قازاقستاندىقتار ءتۇرلى ونلاين پلاتفورمالاردا ەرىكسىز رەسەيدى تاڭداپ، سول ارقىلى جۇمىس جاساۋعا ءماجبۇر بولعان ەدى»، - دەپ اقپارات تاراتقان.

ال بۇگىن دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان بەرىك دۇيسەمبينوۆ:

«ءسىز، 21 قىركۇيەكتە «بۇۇ جانىنداعى حالىقارالىق ەلەكتر بايلانىس وداعى قازاقستانعا جاڭا +997 دەف كودىن بەلگىلەدى. ەندى ءبىزدىڭ ەلدەن باسقا مەملەكەتكە قوڭىراۋ شالعاندا، شەتەلدىكتەردىڭ تەلەفونىندا قازاقستان دەگەن جازۋ شىعادى.  

سونداي-اق حالىقارالىق دەڭگەيدەگى تسيفرلى سەرۆيستەردى قولدانعاندا دا، بارلىق جەردە قازاقستان دەگەن سيگنال شىعادى. كەزىندە كسرو تاراعاندا، +7 حالىقارالىق تەلەفون كودى ەكى ەلگە بىردەي بەكىتىلگەن بولاتىن»، - دەپ مالىمدەگەن ەدىڭىز.  

جالپى، بۇل جاڭالىقتى حالقىمىز، اسىرەسە ۇلتجاندى ازاماتتارىمىز تسيفرلىق تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋ جانە دە ءوزىمىزدىڭ تسيفرلىق ءتول تاڭبامىزدى الدىق دەپ، ۇلكەن ۇمىتپەن قۋانا قابىلداپ، قولداۋ بىلدىرگەن ەدى.  

بىراق، وسى سالانى جەتىك بىلەتىن كاسىبي مامانداردىڭ بۇل تاقىرىپقا بايلانىستى پىكىرلەرىن ەستىپ قۋانىشىمىز سۋ سەپكەندەي باسىلىپ، ورنىنا كوپتەگەن سۇراقتار تۋىنداپ وتىر. ەندى ساراپشىلارىنىڭ پىكىرىنە سۇيەنسەك، ءسىز ايتقانداي +7 سانى ەكى ەلگە بىردەي بەلگىلەنگەن كود ەمەس، ول تەك گەوگرافيالىق ايماقتىڭ كودى، ال ەكىنشى +7 تەك ءبىزدىڭ ەلگە بەكىتىلگەن سان. ياعني +77 قازاقستاننىڭ جەكە كودى. قازاقستاننان قوڭىراۋ شالعان كەزدە الەمنىڭ ءار تاراپىنان قازاقستان دەگەن جازۋ شىعۋ ءۇشىن تەك حەب وداعىنا تيىستى حات جازۋ جەتكىلىكتى دەپ سانايدى. 

ونىڭ ۇستىنە ەكى تاڭبالى DEF-كودى تەك دامىعان ارى بەدەلدى مەملەكەتتەردە بار. مىسالى قىتايدا +82, گەرمانيادا +49, فرانتسيا +33 دەگەن سياقتى. بۇل قاتاردا قازاقستان دا بار ەدى. ەندى ەلىمىز بۇل تىزىمنەن وز ەركىمەن شىعىپ، ۇش تاڭبالى گوندۋراس، سومالي، كونگو سياقتى ەلدەردىڭ تىزىمىنە قوسىلۋدىڭ الدىندا تۇرمىز. ال قازاق ءۇشىن قاسيەتتى 7 تاڭباسىن رەسەيگە سىيعا تارتىپ كەتتىك پە؟», - دەيدى.

ءۇش تاڭبالى DEF-كودى ەلىمىزدىڭ بولاشاق ابونەنتتىك بازاسىن ەداۋىر قىسقارتىپ، بىز ۇلتتىق تسيفرلىق بايلىق رەسۋرسىمىزعا ءوز قولىمىزبەن شەكتەۋ قويىپ وتىرمىز، دەگەن ماماندار پىكىرىنە سۇيەنگەن دەپۋتات: «كود اۋىسسا، ازاماتتاردىڭ قارجىلىق، الەۋمەتتىك قاۋىپسىزدىگى قالاي قامتاماسىز ەتىلەدى؟ وتپەلى كەزەڭدەگى قارجىلىق شىعىندار (ازاماتتاردىڭ ابونەنتتىك ءنومىردى اۋىستىرۋى، ت.ب.) ەسەپكە الىندى ما؟ ول شىعىنداردى كىم وتەۋى ءتيىس؟ بيۋدجەت پە، بولماسا ازاماتتارىمىزدىڭ قالتاسىنان شىعا ما»، - دەيدى دەپۋتات.

ءسوز سوڭىندا ءماجىلىس دەپۋتاتى: «قازاقتا «اڭقاۋ ەلگە ارامزا مولدا» دەگەن ءسوز بار. ءبىز ارينە ونداي ويدان اۋلاقپىز. الايدا، كوپشىلىك ءسىزدى تەك مينيستر رەتىندە عانا ەمەس، ءوز كاسىبىنىڭ بىلىكتى مامانى دەپ تانيدى. سوندىقتان بۇل قويىلعان سۇراقتارىمىزعا ءاتۇستى ەمەس، تولىققاندى ەگجەي تەگجەيلى كاسىبي جاۋابىڭىزدى كۇتەمىز»، - دەپ تۇيىندەيدى.

دەپۋتاتتىق ساۋال

قر تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار
جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى
ب.ب.مۋسينگە 

ءسىز، 21 قىركۇيەكتە: «بۇۇ جانىنداعى حالىقارالىق ەلەكتر بايلانىس وداعى قازاقستانعا جاڭا +997 دەف كودىن بەلگىلەدى. ەندى ءبىزدىڭ ەلدەن باسقا مەملەكەتكە قوڭىراۋ شالعاندا، شەتەلدىكتەردىڭ تەلەفونىندا قازاقستان دەگەن جازۋ شىعادى.  

سونداي-اق حالىقارالىق دەڭگەيدەگى تسيفرلى سەرۆيستەردى قولدانعاندا دا، بارلىق جەردە قازاقستان دەگەن سيگنال شىعادى. كەزىندە كسرو تاراعاندا، +7 حالىقارالىق تەلەفون كودى ەكى ەلگە بىردەي بەكىتىلگەن بولاتىن»، - دەپ مالىمدەگەن ەدىڭىز.

جالپى، بۇل جاڭالىقتى حالقىمىز، اسىرەسە ۇلتجاندى ازاماتتارىمىز تسيفرلىق تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋ جانە دە ءوزىمىزدىڭ تسيفرلىق ءتول تاڭبامىزدى الدىق دەپ، ۇلكەن ۇمىتپەن قۋانا قابىلداپ، قولداۋ بىلدىرگەن ەدى.

بىراق وسى سالانى جەتىك بىلەتىن كاسىبي مامانداردىڭ بۇل تاقىرىپقا بايلانىستى پىكىرلەرىن ەستىپ قۋانىشىمىز سۋ سەپكەندەي باسىلىپ، ورنىنا كوپتەگەن سۇراقتار تۋىنداپ وتىر. ەندى ساراپشىلارىنىڭ پىكىرىنە سۇيەنسەك، ءسىز ايتقانداي 7-ءى سانى ەكى ەلگە بىردەي بەلگىلەنگەن كود ەمەس، ول تەك گەوگرافيالىق ايماقتىڭ كودى، ال ەكىنشى 7 تەك ءبىزدىڭ ەلگە بەكىتىلگەن سان. ياعني +77 قازاقستاننىڭ جەكە كودى. قازاقستاننان قوڭىراۋ شالعان كەزدە الەمنىڭ ءار تاراپىنان قازاقستان دەگەن جازۋ شىعۋ ءۇشىن تەك حەب وداعىنا تيىستى حات جازۋ جەتكىلىكتى دەپ سانايدى.

ونىڭ ۇستىنە ەكى تاڭبالى DEF-كودى تەك دامىعان ارى بەدەلدى مەملەكەتتەردە بار. مىسالى قىتايدا +82, گەرمانيادا +49, فرانتسيا +33 دەگەن سياقتى. بۇل قاتاردا قازاقستان دا بار ەدى. ەندى ەلىمىز بۇل تىزىمنەن وز ەركىمەن شىعىپ، ۇش تاڭبالى گوندۋراس، سومالي، كونگو سياقتى ەلدەردىڭ تىزىمىنە قوسىلۋدىڭ الدىندا تۇرمىز. ال قازاق ءۇشىن قاسيەتتى 7 تاڭباسىن رەسەيگە سىيعا تارتىپ كەتتىك پە؟

مامانداردىڭ پىكىرىنشە ءۇش تاڭبالى DEF-كودى ەلىمىزدىڭ بولاشاق ابونەنتتىك بازاسىن ەداۋىر قىسقارتىپ، بىز ۇلتتىق تسيفرلىق بايلىق رەسۋرسىمىزعا ءوز قولىمىزبەن شەكتەۋ قويىپ وتىرمىز.

جوعارىدا ايتىلعانداردى جانە ءۇش تاڭبالى كودكا كوشۋ كەزەڭىندە ورىن الۋ مۇمكىندىگى بار ماسەلەلەردى ەسكەرە وتىرىپ كەلەسى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىڭىزدى سۇرايمىز.

1. دامىعان 38 وەسر مەملەكەتتەرىنىڭ 25-ءى قولداناتىن ەكى تاڭبالى كودتان دامۋشى مەملەكتتەر قولداناتىن ءۇش تاڭبالى كودقا كوشۋگە قانداي سەبەپ بولدى؟
2. قازاقستان دەگەن جازۋ شىعۋ ءۇشىن وسىنداي تسيفرلىق قۇرباندىققا بارماي، ونى شەشۋدىڭ وڭاي تەحنيكالىق جولى بار ەكەنى ەسكەرىلمەدى مە؟
3. بۇگىنگى قازاقستاندىقتار قولدانىپ جۇرگەن سەرۆيستەر مەن قوسىمشالاردى باعدارلامامەن قامتاماسسىز ەتىپ وتىرعان الەمدىك ازىرلەۋشى كومپانيالار وزدەرىنىڭ كودىن وسىنداي قىسقا ۋاقىتتا وزگەرتۋگە دايىن با جانە ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى كۇندەلىكتى قولدانىپ جۇرگەن تسيفرلىق مۇمكىندىكتەرىنەن ايىرىلىپ قالماي ما؟
4. وتپەلى كەزەڭدە 77 كودى كورشى ەلگە اۋىساتىن بولسا ولاردىڭ تەلەكوممۋنيكاتسيا كومپانيالارى جەتىدەن باستالاتىن بۇرىن ءبىزدىڭ ازاماتتارىمىزعا تيەسىلى بولعان سيم كارتالار شىعارا باستايدى. وزىڭىزگە بەلگىلى بۇگىنگى بارلىق قىزمەت سيم كارتاعا بايلانعان (اككاۋنت، egov, الەۋمەتتىك جەلى، بانك، لوگيندەر، تولەمدەر ت.ب)

ازاماتتارىمىزدىڭ قارجىلىق، الەۋمەتتىك ت.ب. قاۋىپسىزدىگى قالاي قامتاماسىز ەتىلەدى؟ ونىڭ ۇستىنە، وتپەلى كەزەڭدەگى قارجىلىق شىعىندار (ازاماتتاردىڭ ابونەنتتىك ءنومىردى اۋىستىرۋى، ت.ب.) ەسەپكە الىندى ما؟ ول شىعىنداردى كىم وتەۋى ءتيىس؟ بيۋدجەت پە، بولماسا ازاماتتارىمىزدىڭ قالتاسىنان شىعا ما؟

قۇرمەتتى باعدات باتىربەكۇلى! 

قازاقتا «اڭقاۋ ەلگە ارامزا مولدا» دەگەن سوز بار. ءبىز ارينە ونداي ويدان اۋلاقپىز. الايدا، كوپشىلىك ءسىزدى تەك مينيستر رەتىندە عانا ەمەس، ءوز كاسىبىنىڭ بىلىكتى مامانى دەپ تانيدى. سوندىقتان بۇل قويىلعان سۇراقتارىمىزعا اتۇستى ەمەس، تولىققاندى ەگجەي تەگجەيلى كاسىبي جاۋابىڭىزدى كۇتەمىز.

قۇرمەتپەن،

«اق جول» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى

ءتۇيىن:

سونىمەن، مينيستر مۋسين 21 قىركۇيەكتە: «قازاقستان رەسەيمەن +7 كودىن قاتار قولدانىپ كەلەدى. كود كسرو تارايتىن ۋاقىتتا بەرىلگەن»، - دەيدى. دەپۋتات دۇيسەمبينوۆ بۇگىن (30 قىركۇيەك): «+7 سانى ەكى ەلگە بىردەي بەلگىلەنگەن كود ەمەس، ول تەك گەوگرافيالىق ايماقتىڭ كود. +7 تەك ءبىزدىڭ ەلگە بەكىتىلگەن سان. +77 قازاقستاننىڭ جەكە كودى»، - دەيدى. سوندا وسىدان ونشاقتى كۇن بۇرىن «وتىز جىل كۇتكەنىمىز +997 كودى ەدى»، دەپ سۇيىنشىلەگەن مينيستر مۋسين وتىرىك سويلەگەن بە؟

Abai.kz