وسى سۇراققا جاۋاپ ىزدەۋ ماقساتىندا «ماڭگىلىك قازاقستان» قوعامدىق قورى الماتى قالاسى قوعامدىق دامۋ باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن «الماتى قالاسىنداعى جاستاردىڭ ساياسي مادەنيەتىنىڭ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتەتىن فاكتورلار» اتتى ستراتەگيالىق سەسسيا وتكىزدى.

سەسسيانىڭ فاسيليتاتورى، فيلوسوفيا، ساياساتتانۋ جانە ءدىنتانۋ ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى نۇركەن ايتىمبەتوۆ ءسوز باسىندا جاستاردىڭ ساياساتتاعى رولىنە توقتالىپ، بەلسەندى جاستاردىڭ ۇلەس سالماعى وڭتۇستىك استانادا باسقالارمەن سالىستىرعاندا الدەيقايدا جوعارى ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى.

العاشقى بولىپ ءسوز تىزگىنى تيگەن ساياسي زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ايدار امىرەباەۆ ساياسي مادەنيەتتىڭ ۇلتتىق نەگىزدەرى بار ەكەنىن قاپەردەن شىعارماۋعا شاقىردى. «ساياسي مادەنيەتتىڭ ىرگەسى ۇلتتىق تاربيە ارقىلى قالىپتاسادى. ونى ەلەمەي ساياسي مادەنيەتتى دامىتامىز دەۋ بوس اۋرەشىلىك بولادى» دەيدى ول.

زەرتتەۋشى، عالىم الماسبەك شاعىرباەۆتىڭ ويىنشا قازىرگى تاڭدا جاستاردىڭ ساياسي كوزقاراسىنا الەۋمەتتىك جەلى سياقتى ەشتەڭە قاتتى اسەر ەتىپ جاتقان جوق. ول جاقتا ءارتۇرلى توپتاردىڭ مۇددەسى تايتالاسىپ جاتقاندىقتان، جاستار ولارعا ەرىپ، قاتە ساياسي ۇستانىمعا ۇرىنىپ جاتادى. سول سەبەپتى جاستار ءوز ساياسي مادەنيەتىن الەۋمەتتىك جەلىدەگى جاۋاپكەرشىلىكتەن باستاۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

ازاماتتىق بەلسەندى، بىلتىر ەلىمىزدە وتكەن پارلامەنت سايلاۋىندا باقىلاۋشى بولعان اسىلتاي تاسبولات جاستاردىڭ ساياسي مادەنيەتى ەركىندىكتىڭ ارقاسىندا قالىپتاسادى دەپ سانايدى. «بالا وسە كەلە اتا-اناسىنان تاۋەلسىز بولىپ، جەكە-دارا ۇستانىم يەسى اتاناتىنىن ەسكەرسەك، جاستار دا ەسەيە كەلە مەملەكەتتىڭ ساياساتىنان بولەك ءوز بەتىنشە ساياسي مادەنيەت قالىپتاستىرادى. ولارعا مەملەكەت ءوز ساياساتىن تاڭباي، ەركىن قالىپتاسۋىنا جاعداي جاساۋى كەرەك. ساياسي مادەنيەت ماجبۇرلىكپەن قالىپتاسپايدى، ەركىن تاڭداۋ يدەيالارى ارقىلى قالىپتاسادى» دەپ پىكىرىن ءبىلدىردى ا.تاسبولات.

فيلوسوفيا، ساياساتتانۋ جانە ءدىنتانۋ ينستيتۋتىنىڭ تاعى ءبىر عالىمى دامير فازىلجاننىڭ سوزىنە قۇلاق تۇرسەك تسيفروۆيزاتسيا ۇردىستەرىنىڭ جاستارعا ىقپالى اسا وراسان ەكەن. «جاستاردىڭ جاڭا قۇرىلعىلار مەن تسيفرلىق باعدارلامالاردى وڭاي مەڭگەرۋى كوڭىل قۋانتاتىنى راس، بىراق ولار سونىمەن قاتار تۇتىنۋشى. قانداي اقپارات الادى، سونى تۇتىنادى. نەنى تۇتىنادى، سونىڭ ىقپالىنا تۇسەدى» دەيدى ول.

سەسسيا سوڭىندا فاسيليتاتسيالىق تاقتا نەگىزىندە ارنايى ۇسىنىستار مەن شەشۋ جولدارى ازىرلەنىپ، ول قۇزىرلى مەكەمەلەرگە جولداناتىن بولىپ كەلىسىلدى.

ق.قاراباەۆ

Abai.kz