ءبىز كادەگە جاراتۋ الىمىنا قارسى 160 مىڭنان استام قول جينادىق. الايدا، ءبىزدىڭ وتىنىشتەرىمىز ەسكەرىلمەيدى، بۇعاتتالادى جانە حاكەرلىك شابۋىلدارعا ۇشىرايدى.
ءبىز بەيبىت جينالىستى ميتينگ، دەمونستراتسيا جانە اۆتوشەرۋ تۇرىندە وتكىزۋگە 8 رەت ارەكەت جاسادىق، بىراق بىزگە ءارتۇرلى، ءجيى ايتىلعان سىلتاۋلارمەن باس تارتىلدى. وسىلايشا، ءبىزدىڭ ءوز پىكىرىمىزدى بىلدىرۋگە كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىمىز بۇزىلادى.
كادەگە جاراتۋ الىمى – بۇل نارىققا قارسى، حالىققا قارسى، ازعىندىق، قارجىلىق تۇرعىدان ايقىن ەمەس سحەما، ول ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارى ءۇشىن بىرقاتار تەرىس سالدارلارعا اكەپ سوعادى. مۇنى ءبارى تۇسىنەدى، بىراق سونىمەن بىرگە بىز ءتيىستى مينيسترلىكتەردىڭ كادەگە جاراتۋ الىمى تۋرالى كوپتەگەن شەشىمدەرى جالعان نەگىزدەمەلەر بويىنشا نەمەسە ساراپتاماسىز جانە ءتيىستى زەرتتەۋلەرسىز قابىلدانعانىن كورەمىز.
ۇكىمەت قازاقستاندىق قالالار الاڭىندا قانشا مىڭ ادام نارازىلىقتارمەن شىعا الاتىنىن تۇسىنەدى، سوندىقتان بىزگە بەيبىت جينالىستارعا رۇقسات بەرمەيدى. وسىلايشا، بيلىك ءبىزدى زاڭدى قۇقىقتارىمىزدى ءبىلدىرۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىن ىزدەۋگە ءماجبۇر ەتەدى.
سوندىقتان بۇگىن ءبىز «ءباسپاسوز-ميتينگىن» – رۇقسات الۋدىڭ قاجەتى جوق جاڭا فورماتتاعى ءىس – شارانى وتكىزۋدى ۇيعاردىق.
ۇكىمەت اۆتوونەركاسىپكە بۇرىن-سوڭدى بولماعان مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋدە. الايدا، ءىس جۇزىندە قازاقستاندىق اۆتوونەركاسىپ دامىمايدى. بۇگىنگى تاڭدا، يدم مالىمدەۋىنشە، وقشاۋلاۋ ۇلەسى شامامەن 30% – عا، ال كەيبىر ۇلگىلەر بويىنشا 50% – دان استامعا قول جەتكىزىلدى. الايدا، «قازاقستاندىق اۆتوموبيل» 100%-عا يمپورتتىق جيىنتىقتاردان جينالاتىنىن ءبارىمىز بىلەمىز. 20 جىلدان كەيىن اۆتوونەركاسىپتى ىنتالاندىرۋدى كۇشەيتە وتىرىپ، بىردە-ءبىر بولشەكتى شىعارۋ جولعا قويىلماعان! ال وقشاۋلاۋ ءۇشىن 30% جۇمىسشىلار مەن كوممۋنالدىق قىزمەتتەرگە اقى تولەنەدى.
قارسى مىندەتتەمەلەردىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋ جوق. تەك ازيا اۆتو عانا مەملەكەتكە 174 ملرد. تەڭگە شىعىن اكەلدى. بۇل كومپانيانىڭ بۇرىنعى يەسى اناتولي بالۋشكين قازاقستاننان كەتىپ، رەسەيلىك ميللياردەرلەردىڭ تىزىمىنە قوسىلدى.
سارىارقااۆتوپروم بىرقاتار اۆتوموبيل ماركالارىنىڭ ءوندىرىسىن باستادى جانە توقتاتتى. مۇنىڭ ءبارى ۇكىمەتتە ەشكىم كادەگە جاراتۋ الىمىنىڭ ءتيىمسىز جۇمسالۋىن، ولاردىڭ جوعالۋى مەن ۇرلانۋىن باقىلامايدى جانە جاۋاپ بەرمەيدى دەگەندى بىلدىرەدى.
الەمنىڭ بىردە-ءبىر ەلىندە اۆتوكولىك ءوندىرىسىن ىنتالاندىرۋ ءۇشىن قاراجات حالىقتان جانە جەكە كومپانيا ارقىلى الىنبايدى. وكم وپەراتورى ءوزىنىڭ جەكە كومپانيا مارتەبەسىن پايدالانا وتىرىپ، ءوزىنىڭ قارجىلىق ەسەپتىلىگىن جاسىرادى. وكم وپەراتورىنىڭ ەكولوگيالىق جوبالارعا جۇمساعان شىعىستارى ولاردىڭ تيىمدىلىگى مەن سىبايلاس جەمقورلىققا قاتىستى كوپتەگەن سۇراقتار تۋعىزادى.
قازاقستان الەمدە العاش رەت كادەگە جاراتۋدىڭ بىرەگەي جۇيەسىن قولداندى، سونىڭ ناتيجەسىندە قاراجاتتى حالىقتىڭ قالتاسىنان جانە قر ەكونوميكاسىنىڭ ءتۇرلى سالالارىنان كوپتەگەن كاسىپورىنداردان شىعارۋ بويىنشا جابىق، جاريا ەمەس سحەما جاسالدى. ەكولوگيا مينيسترلىگىنىڭ ءوتىنىشى بويىنشا 5 جىل ىشىندە 579 ملرد. كادەگە جاراتۋ تولەمدەرى جينالدى!
سونىمەن قاتار، مەملەكەت جۇزدەگەن ميلليارد سالىقتار مەن كەدەندىك تولەمدەردى الا المادى. بۇل اقشا تولىق تسيكلدى بىرنەشە ونىمدىلىگى جوعارى اۆتوزاۋىتتارعا، سونداي-اق قر ءاربىر قالاسىندا سۋپەرزاماناۋي قوقىس وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ قۇرىلىسىنا جەتەر ەدى! ونىڭ ورنىنا، ءبىز بالا كەزىمىزدە تۇرعان اۆتوونەركاسىبىمىز بار، قتق قايتا وڭدەۋ ماسەلەەرى شەشىلگەن جوق.
كادەگە جاراتۋ الىمى اۆتوكولىك، اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكاسى جانە كابەلدىڭ باعاسىنىڭ ءوسۋىن تۇدىردى.
ناتيجەسىندە تاۋارلار، ازىق-تۇلىك باعاسى، قۇرىلىس قۇنى، تاسىمالداۋ قۇنى، كوممۋنالدىق تاريفتەر جانە تاعى باسقالار قىمباتتايدى. اۆتوپارك قارتايۋدا، ەكولوگيا ناشارلاۋدا، بولاشاقتا كادەگە جاراتۋ جۇيەسى تۋدىراتىن جاعىمسىز سالداردىڭ جيىنتىعى تەك وسەدى.
ءوزىنىڭ تاباندىلىعىمەن جانە كادەگە جاراتۋ الىمىنىڭ ايقىن تەرىس سالدارىن ەلەمەي، سونداي-اق بىرنەشە بەنەفيتسياردىڭ مۇددەلەرىن قورعاپ، ۇكىمەت ءبىزدى ەكونوميكالىق تالاپتاردان ساياسي اكتسيالارعا كوشۋگە ءماجبۇر ەتەدى.
سوڭعى كەزدەرى بيلىك ماسەلەنىڭ بار ەكەنىن مويىندايتىنى تۋرالى بەلگىلەر بەرىلىپ، كادەگە جاراتۋ الىمىن قايتا قاراۋ قاجەتتىگى دە ايتىلدى. ەگەر 2022 جىلدىڭ 1 اقپانىنا دەيىن كادەگە جاراتۋ الىمىنا تولىعىمەن قايتا قاراۋ ءۇشىن تۇبەگەيلى شارالار قابىلدانباسا، #نەتۋتيلسبورۋ قوزعالىسىنىڭ بەلسەندىلەرى كەلەسى شارالاردى جۇزەگە اسىرا باستايتىنىن مالىمدەيدى:
- #نەتۋتيلسبورۋ قوعامدىق بىرلەستىگىن قۇرۋ
- بەيبىت جينالىستاردى ميتينگىلەر مەن شەرۋلەر تۇرىندە وتكىزۋ
- بارلىق باعىتتار بويىنشا سوت پروتسەستەرى: اۆتوكولىك، اۋىلشارۋاشىلىق تەحنيكاسى جانە كابەل
- #نەتۋتيلسبورۋ! تاقىرىبىندا جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋم وتكىزۋ
Abai.kz
