قازاقستانعا اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋعا تۋرا كەلەدى. كەلىسسوزدەر ءجۇرىپ جاتىر. سونىڭ ىشىندە «روساتوممەن» قازىردىڭ وزىندە كەلىسسوزدەر ءجۇرىپ جاتىر. بۇل تۋرالى «كوممەرسانت» گازەتىنە سۇحبات بەرگەن «استانا» قارجى ورتالىعىنىڭ باسشىسى ءھام ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورما اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى قايرات كەلىمبەتوۆ ايتقان.

كەلىمبەتوۆتىڭ سوزىنشە، قازاقستان 2060 جىلعا قاراي كومىرتەكتى-بەيتاراپ بولۋى كەرەك-مىس.

«ءبىز گلازگودا بولدىق. 2030 جىلعا قاراي ءبىز كومىرقىشقىل گازىنىڭ شىعىندارىن 15 پايىزعا ازايتۋىمىز كەرەك. بۇل قالاي جۇزەگە اسادى؟ بىزگە كۇن جانە جەل ەنەرگەتيكا سالاسىنا ينۆەستيتسيا تارتۋىمىز كەەرك. بىراق، بۇل بىزگە كومىردى تولىق الماستىرۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. كەي جاعدايدا گاز كەرەك. سول ءۇشىن دە «گازپروممەن» ارىپتەستىك ورناتىپ وتىرمىز. دەسە دە، قازاقستانعا اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋعا تۋرال كەلەدى. كەلىسسىوزدەر ءجۇرىپ جاتىر. سونىڭ ىشىندە «روساتوممەن» قازىردىڭ وزىندە كەلىسسوز جۇرگىزىپ جاتىرمىز»، - دەپتى كەلىمبەتوۆ.

سونىمەن، وسىعان دەيىن ءبىز Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا «قازاقستانعا اەس-ءتى كىم سالادى؟» دەپ ساۋال قويدىق. ەندىگى بۇل سۇراقتىڭ جاۋابى دا بەلگىلى بولا جاستاعانداي. قوعام قارسىلىعىن ايتىپ، مەن دەگەن ماماندار سوقىر كورەتىندەي، كەرەڭ ەستيتىندەي ەتىپ تالداپ، تاپتىشتەپ تۇسىندىرگەنىمەن، «ەستيتىن مەملەكەتتىڭ» باسشى-قوسشىلارى ەل پىكىرىن ەستىگىسى كەلگەن جوق. «ايتتىم – ءبىتتى، كەستىم – ءۇزىلدى» دەدى.

الگىندە عانا «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورىنىڭ باسقارما توراعاسى الماسادام ساتقاليەۆ اەس جايلى:

«قازىر الماتى وبلىسىندا اتوم ەلەكتر ستانساسىن سالۋ ماسەلەسى قاراستىرىلۋدا. ۇلتتىق ەلەكتر جەلىسىنىڭ توپوگرافياسى بويىنشا ۇلكەن اۋىلى ەڭ قولايلى ۋچاسكە بولىپ تابىلادى. مۇمكىندىك بار. جەتكىلىكتى تارماقتالعان 500 كيلوۆولت جەلىسىنىڭ، نەگىزگى قوسالقى ستانتسياسى بار، ول - يۋگ-گرەسس 500. بۇل ۋچاسكە بازالىق قۋاتتى ورنالاستىرۋعا جانە سولتۇستىك-وڭتۇستىك ەلەكتر ءترانزيتىن تۇراقتاندىرۋعا مۇمكىندىگىنشە ىڭعايلى. ورتالىق قازاقستانعا دا، قاراعاندىعا دا، سونداي-اق قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك ايماقتارىنا سولتۇستىك-وڭتۇستىك ترانزيتىنە دە ەلەكتر ەنەرگياسىن قايتا بولۋگە قولايلى»، - دەپ سويلەگەن.

ال اقوردانىڭ رەسمي سايتىن شولىپ شىقساڭىز، وتكەن اپتادا پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ جەكە قابىلداۋىندا بولعانداردىڭ – جوعارىداعى اەس قۇرىلىسى ماسەلەسىنە تىكەلەي قاتىسى بار ادامدار ەكەنىن اڭعارۋعا بولادى. قاراڭىز:

22 جەلتوقسان كۇنى قاسىم-جومارت توقاەۆ «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورىنىڭ باسقارما توراعاسى الماسادام ساتقاليەۆتى جەكە قابىلدادى. ال 23 جەلتوقسان كۇنى ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ماعزۇم مىرزاعاليەۆتى قابىلدادى.  ونان سوڭ، 23 جەتوقسان كۇنى ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى سەرىكقالي برەكەشەۆ تە پرەزيدەنت قابىلداۋىندا بولىپ شىقتى.

وسىعان دەيىن پرەزيدەنت توقاەۆ «قازاقستانعا اەس كەرەكتىگىن ءارى تۇبىندە ءبىر شەشىم قابىلداۋ كەرەك بولاتىنىن» قاداپ ايتقان.

«تۇپتەپ كەلگەندە، ءبىز بۇل ماسەلەگە قاتىستى ناقتى شەشىمگە كەلەمىز دەپ ويلايمىن. قازاقستاندا ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تاپشىلىعىنىڭ العاشقى بەلگىلەرى قازىردىڭ وزىندە بايقالادى. ارينە، ەلەكتر قۋاتىنىڭ جاپپاي جەتىسپەۋشىلىگى تۋىنداعان جوق. ازىرگە تەپە-تەڭدىك بار. الايدا العاشقى بەلگىلەرى بىلىنۋدە. سوندىقتان بولاشاقتى ويلاساق، ءبىز اتوم ستانتسياسىنىڭ قۇرىلىسىنا قاتىستى ناقتى شەشىم قابىلداۋىمىز كەرەك. باسشىنىڭ مىندەتى دە ءتيىمدى شەشىم قابىلداۋ»، - دەپ سويلەگەن قاسىم-جومارت توقاەۆ. سويتكەن دە ۇكىمەت پەن «سامۇرىق-قازىنا» باسشىلىعىنا تاپسىرما بەرگەن.

2019 جىلدىڭ ساۋىرىندە رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆپەن كەزدەسۋدە رەسەيلىك تەحنولوگيانىڭ پايدالانىپ، اەس سالۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتقان. بۇل اقپاراتقا قازاق قوعام، قازاقستان قوعامى ورە-تۇرەگەلىپ، قارسىلىق ءبىلدىردى. كوپ ۇزاماي پرەزيدەنت توقاەۆ: «حالىقتىڭ پىكىرىن ەسكەرمەي، اەس سالۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانبايدى»، - دەپ مالىمدەدى.

ال بيىل قىركۇيەكتىڭ باسىندا وتكەن «شىعىس ەكونوميكالىق فورۋمىندا» قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ 2030 جىلعا قاراي قازاقستاندا ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تاپشىلىعى بولاتىنىن ايتىپ: «قازاقستانعا اەس كەرەك»، - دەپ سويلەدى. «الەمدىك تاجىربيەگە ساي ءتيىمدى شەشىم بار. ول – بەيبىت اتوم. وڭاي شارۋا ەمەس. سوندىقتان، سان الۋان بولجام مەن ەموتسياعا جول بەرمەي، ۇتىمدى شەشە ءبىلۋىمىز كەرەك»، - دەدى.

ال قىركۇيەكتىڭ اياعىندا وتكەن 17-ءشى قازاقستان-رەسەي وڭىرارالىق فورۋمىندا رەسەي پرەزيدەنتى اەس ماسەلەسىن قايتا كوتەرىپ: «اەس سالۋ ماسەلەسىندە قولداۋ كورسەتۋگە دايىنبىز»، - دەپ مالىمدەدى.

الگىندە ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ تا اەس تۋرالى از-ماز سويلەدى. وليۆەر ستوۋنعا بەرگەن سۇحباتىندا نازارباەۆ: «ءبىز اەس سالامىز»، - دەپ كەسىپ ايتىپ، تالقى بولعان كوپ ءسوزدى نۇكتەلەگەندەي بولدى.

«ءبىز اتوم ستانتسياسىن سالامىز. ەندى تەك مەردىگەر مەن تەحنولوگيانى تاڭداۋ عانا كەرەك. رەسەي، جاپونيا، وڭتۇستىك كورەي مەن اقش كومپانيالارىنان ۇسىنىستار ءتۇستى. قازىر ءبىز سول اەس-ءتى قايدا سالاتىنىمىزدى قاراستىرىپ جاتىرمىز»، - دەدى ەكس-پرەزيدەنت.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz