ءساۋىر ايى باستالار-باستالماستان الەمدىك باق-تا قازاقستان جايلى ءۇش اقپارات قىزۋ تالقىلانۋدا. ۇشەۋى دە قىزىق، ۇشەۋى دە ماڭىزدى. ەندى سولارعا ءبىر شولۋ جاسايىق...

سۇلەيمەنوۆتىڭ ءسوزى جانە ورىس الەمىنىڭ رەاكتسياسى

1 ءساۋىر كۇنى قر ءپا باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى تيمۋر سۋلەيمەنوۆ قازاقستاننىڭ ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى سوعىسقا قاتىستى پوزيتسياسىن جاريالاپ، Euractiv پورتالىنا سۇحبات بەردى.

قر ءپا باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى تيمۋر سۋلەيمەنوۆ قازاقستان رەسەي ءۇشىن اقش پەن ەو سانكتسيالارىن اينالىپ ءوتۋ ينسترۋمەنتى بولمايتىنىن، ۋكراينانىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن قولدايتىنىن، قازاقستان اقش پەن ەو تاراپىنان سانكتسياعا ىلىككەنىن قالامايتىنىن ايتقان.

«ءبىز ءار نارسەنى ءوز اتىمەن ايتامىز. بۇعان قاتىستى بىزدە ماسەلە جوق. رەسەي «سوعىس» سوزىنە تىيىم سالاتىن زاڭ قابىلداۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. ولار سوعىستى «ارنايى اسكەري وپەراتسيا» دەپ اتايدى. ال ءبىز، قازاقستاندا ونى ءوز اتىمەن اتايمىز.

ارينە، رەسەي ءبىزدىڭ ءوز جاعىندا بولعانىمىزدى قالايدى. بىراق، قازاقستان ۋكراينانىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن قولدايدى. ءبىز قىرىمدى دا، دونباسستى دا مويىنداعان جوقپىز. ويتكەنى، ول اۋماقتاردى بۇۇ مويىنداعان جوق. ال ءبىز بۇۇ شەشىمىن عانا قولدايمىز»، - دەپ پىكىر بىلدىرگەن ەدى.

سۇلەيمەنوۆتىڭ بۇل ايتقاندارىن باسقا-باسقا ورىس ءھام ورىس ءتىلدى اقپارات ىزۋ-قىزۋ تالقىلاپ جاتىر. بارلىعىنىڭ ايتىپ جاتقاندارى: «قازاقستان ارقامىزدان پىشاق سۇقتى»، «ساتقىندىق جاسادى»، «وپاسىزدىق جاسادى» ت.ب. بارلىعىنىڭ جيىنتىق پىكىرى رەتىندە ۆلاديمير ەۆسەەۆ دەگەن اسكەري ساراپشىنىڭ «موسكوۆسكي كومسومولەتسكە» بەرگەن پىكىرىن ۇسىنايىق.

سونىمەن: «ەگەر قاڭتاردا رەسەي ءوزىنىڭ بىتىمگەرلىك اسكەرىن جىبەرمەگەندە، قازاقستاندا قازىرگى جاعداي مۇلدە باسقاشا بولار ەدى. بىراق، رەسەي اسكەر جىبەرىپ، ەلدەگى تۇراقتىلىقتى ساقتاپ قالدى. ال ەندى قازىر قازاقستان بيلىگىندەگى كەيبىر تۇلعالار «بىزگە دە سانكتسيا سالماسى ءۇشىن اقش-پەن تاتۋ بولايىق»، دەپ جاتىر. ءسىز (سۇلەيمەنوۆكە قاراتا ايتىپ وتىر) الدىمەن وزىڭىزگە نە كەرەگىن انىقتاپ الىڭىز. بالكىم، ءسىز ءتۇرلى-ءتۇستى رەۆوليۋتسيانى قالايتىن شىعارسىز؟!

قازاقستاندا ءتۇرلى كوزقاراستار بار. ول جاقتا رۋسوفوبيا كۇش الىپ تۇر. قاڭتار وقيعاسىنىڭ ءبىر نۇسقاسى – اقش پەن ۇلىبريتانيانىڭ قۆازاقستاندا مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساۋ ارەكەتى بولعانى بەلگىلى. ەندى قازاقستان ءوز ەلىندە مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساماق بولعانداردىڭ جاعىنا شىعىپ، «رەسەيگە كومەكتەسپەيمىز، سانكتسيادان قورقامىز»، دەپ وتىر. قازىرگىدەي كوپجاقتى الەمدىك ساياساتتا قازاقستاننىڭ ءوز ورنى بار ما؟ بار بولسا، ونىڭ ءوز داۋسى بولۋى كەرەك قوي. ەگەر توقاەۆ ءارى قاراي دا، نازارباەۆ سەكىلدى ەكى جاققا وينايتىن بولسا، رەسەي بۇدان ءارى قازاقستانعا كومەكتەسە مە، جوق پا دەگەن ماسەلەنى ويلاناتىن بولادى»، - دەپتى جاڭاعى ەۆسەەەۆ دەگەن ساراپشى.

جالپى پىكىر وسى سارىندا. سوندىقتان، وسى پىكىر دە جەتكىلىكتى بولار. ءارى قاراي:

پۋتين نەگە حابارلاستى؟

2 ءساۋىر كۇنى پرەزيدەنت توقاەۆ پەن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين تەلەفون ارقىلى سويلەستى. اقوردا تاراتقان رەسمي اقپاراتتارعا سۇيەنسەك، پرەزيدەنتتەر ەكى مەملەكەت اراسىنداعى ساۋدا-ساتتىق، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ قازىرگى جاعدايى مەن دامۋ پەرسپەكتيۆالارىن ەگجەي-تەگجەيلى تالقىلاعان.

ۆلاديمير پۋتين قاسىم-جومارت توقاەۆقا رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى كەلىسسوزدەردىڭ بارىسى تۋرالى مالىمەت بەرگەن.

ساراپشىلار مەن قوعامنىڭ سەرگەك سانالى ازاماتتارى ءپۋتيننىڭ ءدال سول كۇنى، ەدەل-جەدەل حابارلاسۋىن جوعارىداعى سۇلەيمەنوۆتىڭ مالىمدەمەسىمەن بايلانىستىرۋدا. ونان سوڭ:

توقاەۆقا قاستاندىق

3 ءساۋىر كۇنى قر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى مەملەكەت باسشىسى مەن بىرقاتار جوعارى لاۋازىمدى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە قاستاندىق جاساۋدى جوسپارلاعان شەتەل بارلاۋ اگەنتى قۇرىقتالعانىن مالىمدەدى.

25 ناۋرىز كۇنى قارسى بارلاۋ قىزمەتكەرلەرى تاراپىنان نۇر-سۇلتان قالاسىندا شەتەلدىك بارلاۋ قىزمەتىنە جۇمىس ىستەيتىن ازامات تۇتقىندالعان.

«ول ارناۋلى جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنە قاتىستى تەرروريستىك اكتىلەر جاساۋدى جوسپارلاعان. ءتىنتۋ بارىسىندا شەتەلدە شىعارىلعان دىبىس وشىرگىشى بار سنايپەرلىك ۆينتوۆكا، ەسىرتكى زاتتارى جانە ءىرى اقشا سوماسى تاركىلەندى. قارۋ كاسىبي تۇردە جاسىرىلىپ، قازاقستانعا بولشەكتەرمەن اكەلىنگەن»، - دەلىنگەن حابارلامادا.

كۇدىكتى الەۋمەتتىك جەلىلەردە ماتەريالدار جاريالاۋ ارقىلى رەسەيگە قارسى ۇندەۋدى ناسيحاتتاۋ جانە قوعامدا رۋسوفوبتىق كوزقاراستاردى تۋدىرۋ تاپسىرمالارىن ورىنداعانى حابارلاندى.

شىندىعىندا، قازاق قوعامى، قازاقستان قوعامى ءدال وسى رەسمي مالىمدەمەگە قاتىستى ەكىۇشتى پىكىردە. قوعامنىڭ ءبىر توبى ۇقك اقپاراتىنا سەنەتىندىكتەرىن، پرەزيدەنت توقاەۆقا قاتىستى قاستاندىق جاسالۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتسا، ەكىنشى توپ جۇرت بۇل اقپاراتقا كۇدىكپەن قارايتىندىقتارىن بىلدىرۋدە.

ال ءبىزدىڭ كوڭىلىمىزدى بۇرعانى، جوعارىداعى ءۇش ماڭىزدى اقپاراتتىڭ ءبىرىنىڭ ءىزىن الا ەكىنشىسى، اراعا كۇن سالماي، ءۇشىنشىسى قاتار جاريالانۋى. اتالعان ءۇش اقپاراتتى بايلانىستىراتىن ەكى فاكتور – قازاقستاننىڭ ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى سوعىسقا قاتىستى پوزيتسياسى جانە قازاقستانداعى رۋسوفوبتىق كوزقاراس ماسەلەسىنىڭ قاتار ايتىلۋى. ال ءسىز نە دەيسىز؟..

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz