حالىق جاۋابى: رەسەي قازاقستانعا سوعىس اشا ما؟
ۋكراينانىڭ رەسەيگە اگرەسسياسى پوستكەڭەستىك ەلدەردە «كەلەسى كىم» دەگەن سۇراقتى تۋدىرعانى انىق. ونى ارينە اشىق تالقىلاۋ نەگىزسىز، الايدا ازاماتتاردىڭ كوكەيىندە وسىنداي سۇراقتىڭ بار ەكەنى راس. ارنايى زەرتتەۋ ورتالىقتارى دا بۇل ساۋالدى تالقىلاپ جاتىر.
Demoscope مونيتورينگ جانە زەرتتەۋ ورتالىعى «ۋكرايناداعى ىسپەتتەس سوعىستى رەسەي باسقا ەلدەرگە، ونىڭ ىشىندە قازاقستانعا اشۋى مۇمكىن بە» دەگەن سيپاتتا ساۋالناما جۇرگىزىپتى. ساۋالناماعا جاۋاپ بەرگەندەردىڭ 65%-ى «جوق» دەپ جاۋاپ بەرىپتى. قاقتىعىستىڭ بولۋىن جوققا شىعاراتىنداردىڭ باسىم بولىگى ايەلدەر قاۋىمى بولىپ شىقتى. ولاردىڭ سانى 58 پايىزدى قۇرايدى. ءورىستىلدى ازاماتتاردىڭ 72%-ى «قاقتىعىس مۇمكىن ەمەس» دەپ سانايدى ەكەن، ال قازاقتىلدى جانداردىڭ ىشىنەن 39%-ى عانا قاقتىعىستى «مۇمكىن ەمەس» دەپ سانايدى. ال جاۋاپ بەرۋشىلەردىڭ تورتتەن ءبىرى «رەسەيمەن قاقتىعىس بولۋى مۇمكىن» دەگەن ويدا.
رەسەيمەن قارۋلى قاقتىعىس بولۋى مۇمكىن دەگەن پوزيتسيانى ۇستاناتىنداردىڭ باسىم بولىگى ەر ازاماتتار، ولاردىڭ سانى 61%-دى قۇرايدى. «قاقتىعىس مىندەتتى تۇردە بولادى» دەگەن پىكىردى ۇستانۋشىلاردىڭ ىشىندە 38%-ى قازاقتىلدى ازاماتتار، 9%-ى ءورىستىلدى ازاماتتار بولىپ شىقتى.
ساۋالنامادا رەسەيمەن ارىپتەستىك پەن سەرىكتەستىككە قاتىستى دا سۇراقتار قوزعالادى. جاۋاپ بەرۋشىلەردىڭ 70%-نا سانكتسيالار دا، قاقتىعىس تا ماڭىزدى ەمەس ەكەن. ولار قانداي جاعداي بولسا دا، رەسەي قازاقستاننىڭ باستى سەرىكتەسىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى دەگەن ويدا. رەسپوندەنتتەردىڭ 10%-ى بولسا، رەسەيمەن بارلىق وداقتان شىعۋ كەرەك دەگەن پىكىردە. جاۋاپ بەرۋشىلەردىڭ ىشىندە رەسەيدىڭ ۋكرايناعا سوعىس اشۋىنىڭ سالدارىنان ينفلياتسيا وسەدى دەگەندەر سانى 42%، ال ەش اسەرى بولمايدى دەگەندەر سانى 15% ادامدى قۇرايدى. ال جاۋاپ بەرۋشىلەردىڭ ىشىندە 10%-ى رەسەي ءۇشىن قازاقستانعا دا سانكتسيالار سالۋى مۇمكىن دەگەن پىكىردە.
جالپى رەسپوندەنتتەردىڭ كوپشىلىگى (59%) رەسەيلىكتەردىڭ قازاقستانعا قونىس اۋدارۋىنا وڭ كوزقاراستا ەكەن. ولاردىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىنەن استامى (34%) قوناقجايلىلىق داستۇرلەرىن قولدايدى، وعان سايكەس قازاقستان ارقاشان ءوز وتانىن تاستاپ كەتۋگە ءماجبۇر بولعان ادامداردى قابىلداۋى ءتيىس دەپ سانايدى. جاۋاپ بەرۋشىلەردىڭ 14%-ى الاڭداۋشىلىقتارىن ءبىلدىردى جانە ولاردىڭ ساياسي كوزقاراستارىن مۇقيات تەكسەرگەن جاعدايدا عانا ورىستاردىڭ قونىس اۋدارۋىمەن كەلىسۋ كەرەك دەپ سانايدى. 11%-ى مۇنى قازاقستانعا جاڭا مامانداردى تارتۋ مۇمكىندىگى دەپ سانايدى ەكەن.
قازاقستاندىقتاردىڭ 18%-ى رەسەيلىكتەردىڭ قونىس اۋدارۋىنا قارسى پىكىر ءبىلدىرىپتى. وسىلايشا ءتۇرلى فاكتورلاردى ەسكەرگەن زەرتتەۋدە قازاقتىلدى اۋديتوريا مەن ءورىستىلدى اۋديتوريانىڭ جاۋابى قاراما-قايشى بولىپ شىققان. ول اقپارات الۋ كوزدەرىنە دە بايلانىستى بولىپ وتىر.
كا مىرزا
Abai.kz