ەرمەك تۇرسىنوۆ: «ءبىر تىلدە سويلەيمىز، بىراق ءبىر-ءبىرىمىزدى تۇسىنبەيمىز»
نەدەن قاشساڭ سودان قۇتىلمايسىڭ. ەش جەردە جازىلماعان ءومىر زاڭى. مۇمكىن، قاشۋدىڭ كەرەگى جوق شىعار؟ بەلگىلى كينودراماتۋرگ ەرمەك تۇرسىنوۆ تا قاشتى. ءوز قازاعىنان، ياعني، وزىنەن ءوزى قاشتى. بۇعان وزىندىك سەبەبى دە بار، كەيبىرەۋلەر تۇسىنبەيتىن. تۋىندىلارىن تاماشالاپ، سۇحباتتارىن وقىعان سايىن سۇراق تۋىندايدى. نازارلارىڭىزعا ءوزىمدى قىزىقتىرعان سۇراقتاردىڭ جاۋابىن ول كىسىمەن وتكىزگەن سۇحباتتان ۇسىنامىن.
كۇندە قىرىلىس
- بەلگىلى كينوسىنشى گۇلنار ابىكەەۆا ءسىزدى كينەماتوگرافيانىڭ ليدەرى اتادى. ولەگ بورەتسكي، ءسىزدى جاستارعا ۇلگى بولاتىن ادام، بالكىم، جالعىز ادام شىعار دەدى. كوشباسشى بولعان قانداي ەكەن؟
- مەن ءوزىمدى ولايشا سەزىنبەيمىن.
- نەگە؟
- ويتكەنى مەن ەشكىممەن جارىسىپ جۇرگەن جوقپىن.
- ماسەلە جارىستا ەمەس. مەنىڭ ويىمشا بۇل سىزگە بەرىلگەن باعا.
نەدەن قاشساڭ سودان قۇتىلمايسىڭ. ەش جەردە جازىلماعان ءومىر زاڭى. مۇمكىن، قاشۋدىڭ كەرەگى جوق شىعار؟ بەلگىلى كينودراماتۋرگ ەرمەك تۇرسىنوۆ تا قاشتى. ءوز قازاعىنان، ياعني، وزىنەن ءوزى قاشتى. بۇعان وزىندىك سەبەبى دە بار، كەيبىرەۋلەر تۇسىنبەيتىن. تۋىندىلارىن تاماشالاپ، سۇحباتتارىن وقىعان سايىن سۇراق تۋىندايدى. نازارلارىڭىزعا ءوزىمدى قىزىقتىرعان سۇراقتاردىڭ جاۋابىن ول كىسىمەن وتكىزگەن سۇحباتتان ۇسىنامىن.
كۇندە قىرىلىس
- بەلگىلى كينوسىنشى گۇلنار ابىكەەۆا ءسىزدى كينەماتوگرافيانىڭ ليدەرى اتادى. ولەگ بورەتسكي، ءسىزدى جاستارعا ۇلگى بولاتىن ادام، بالكىم، جالعىز ادام شىعار دەدى. كوشباسشى بولعان قانداي ەكەن؟
- مەن ءوزىمدى ولايشا سەزىنبەيمىن.
- نەگە؟
- ويتكەنى مەن ەشكىممەن جارىسىپ جۇرگەن جوقپىن.
- ماسەلە جارىستا ەمەس. مەنىڭ ويىمشا بۇل سىزگە بەرىلگەن باعا.
- مەنىڭ جۇمىسىمدا، جالپى مەنىڭ پوزيتسيامدا ەشقانداي باسەكەلەسۋ جوق. مۇمكىن، بۇل كوشباسشىلىق ەمەس، «جالعىزدىق» شىعار. جالعىز ادام، ءوزىن كوشباسشى دەپ ساناي ما، ساناماي ما ءبارىبىر، جالعىز جۇرە بەرەدى (كۇلەدى). بولەك. نەگە دەسەڭ، مەن ەشقانداي توپتارعا قوسىلمايمىن، ەشقانداي شاعىرماشىلىق وداققا مۇشە ەمەسپىن. توپتاسىپ الىپ حات جازادى عوي، بىرىگىپ الىپ پارتياعا ءوتىپ الادى، كوپتەگەن پارتيالار بار. ماعان ءسوزىمدى، نە ايتارىمدى جەتكىزۋ ءۇشىن ەشقانداي كومەكشى كەرەگى جوق. ءوز باسىم ءسويتىپ ويلايمىن، ەگەر ادام، شىعارماشىلىق ادامى بولسىن، كەز كەلگەن سالانىڭ ادامى بولسىن، ءوزىنىڭ ايتارى بولسا، سىرى بولسا، ىزدەپ جۇرگەن اقيقاتى بولسا، ءوزىنىڭ شىندىعى بولسا، ويى بولسا، باسقالارمەن ساباقتاستىرماي-اق جاسايدى دەپ ويلايمىن. سوندىقتان بۇل جەردە ەشقانداي كوشباسشىلىق جوق، جالعىزدىق بار. سول جالعىزدىقتى ءوز باسىم دا سەزە باستادىم. بۇرىن دا سەزگەم، بىراق قازىر بۇرىنعىدان بەتەر شىنايى سەزىلەدى.
مەن شەتەلدە كوپ جۇرەم عوي، شەتەلدە تۇرعانمىن. امەريكادا، ەۋروپا ەلدەرىندە، باتىستا، تاياۋ شىعىس، اراب ەلدەرىندە ءۇش جىلداي تۇردىم. قاي ەلگە بارسام دا، سول ەلدەن قازاقتاردى كەزدەستىرەمىن. ول جاقتا قازاقتاردىڭ سانى از بولعاننان كەيىن وزىنشە اۋىزبىرشىلىكتى. ءبىر-ءبىرىن باعالايدى، باۋىرماشىل. بايقاعانىم، شەتەلدەگى قازاق بار جەردە سىيلاستىق بار، اۋىزبىرشىلىك بار. ال، مىنا جاققا قايتىپ كەلگەندە، مەن ونداي بىرلىكتى بايقامايمىن. ونى قازاقتىڭ ءوزى دە بىلەدى. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، بۇل مەن ءۇشىن تابيعي قۇپيا. شەتەلدە جۇرگەن قازاقتاردىڭ كوبىسى قازاق ءتىلىن بىلمەيدى. بىرەۋلەر ۇمىتقان، بىرەۋى سول جاقتا تۋىپ وسكەندىكتەن انا تىلدەرىن ەستىگەن ەمەس، وتباسىندا اعىلشىن، فرانتسۋز جانە باسقا تىلدە سويلەسەدى، سوندىقتان قازاق ءتىلىن بىلمەيدى. بىراق، مەنىڭ تۇسىنگەنىم، قازاق دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قويادى. سوسىن ۇيلەرىندە دومبىرالارى بار، قازاقىلىقتىڭ بەلگىسى بار، ەرتوقىم، تۇلكىنىڭ تەرىسىن ءىلىپ قويادى. روجدەستۆو سياقتى مەرەكەلەردە وزدەرىنشە ەت اسىپ جاتادى. وتە جاقسى. فەستيۆالدارعا باراسىڭ، قازاق كەلدى دەپ ەستىگەندە شاقىرىپ الادى، جاندارى قالمايدى. تاعى ءبىر بايقاعانىم، شەتەلدەگى قازاقتاردا «تابيعي قازاقىلىق» بار. مەن ونى ايتىپ تۇسىندىرە المايمىن. وتە تارتىمدى، سوسىن، قازاقتىڭ تاريحى، مادەنيەتىنە باسقا كوزبەن قارايدى. قۇنتتىلىقپەن. كىتاپتار وقيدى، ساعىنادى، ساعىنىش بار. تاعى ءبىر بايقارلىق جايت، ءبىز وتان دەيمىز، ەل دەيمىز، وسىنداي قاسيەتتى ۇعىمعا ولار شىن ماعىناسىمەن قارايدى. ءتىل بىلمەسە دە، دومبىرا تارتا الماسا دا، ديسك اپاراسىڭ عوي، قۇرمانعازى، داۋلەتكەرەيدى اپاراسىڭ عوي. تىڭداپ وتىرىپ، جىلاپ وتىرادى.
مىنا جەرگە كەلگەندە، اتتارىن اتاماي-اق قويايىن، ولار تانىمال ادامدار، بولىنۋگە جاقىن تۇرادى. سەندەر شالا قازاقسىڭدار، شەتتە جۇرگەندەر شوقىنىپ كەتكەندەر دەپ بولەدى كەپ...
- مەنىڭ ويىمشا، ورالمان دەپ ءبولۋ دە دۇرىس ەمەس.
- ورالمان دەپ اتاۋدىڭ ءوزى ءبولىنۋدىڭ بەلگىسى عوي. بۇل جەردە كىمنىڭ قانشالىقتى قازاق ەكەنىن پايىزبەن ولشەي المايسىڭ. ونداي ولشەم جوق. ال شەتتە جۇرگەن قازاق اعايىندار تابيعي قازاقتار، قاندارى قازاق، بىراق ايىرىلىپ قالدى ءتۇپ تامىرىنان. ولاردى كىنالاۋدىڭ قاجەتى جوق. مىنا جەرگە كەلسە، ءبىز بىردەن باس سالامىز، نەگە قازاقشا سويلەمەيسىڭ دەپ. مۇمكىن، ونىڭ قازاققا جاساعان ەڭبەگى سەنىكىنەن ەكى ەسە ارتىق شىعار؟ سوسىن شەتەلدە قانشاما ماماندار تۇرىپ جاتىر، پروگرامميستەر، دارىگەرلەر، زاڭگەرلەر جانە باسقا وتە بيىك دارەجەدە جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ادامدار. بىراق ولار قازاقستانعا نەگە ورالمايدى؟ سىيىسپايدى. ولارعا جات كوزبەن قارايدى.
- مۇنداي قۇبىلىس كەز كەلگەن ۇلتتا بار. مىسالى، رەسەيلىكتەردى الساڭ، ولاردىڭ ادامدارى دا شەتەلدە ءجۇر. ياعني، بۇل ادامنىڭ بويىنا ءتان قاسيەت. ونداي جاعدايعا تۇسكەن ۇلتتار كوپ. بۇل جەردە ماسەلە، ءوزىمىزدىڭ اسىرا سىلتەۋىمىزدە شىعار؟ ءبىز اۋىزبىرشىلىكتى ۇمىتتىق.
- ۇمىتتىق، جوعالتتىق. سوسىن ءبىز وزگەردىك، وزگەرگەندە، ازعىردىق، قانىمىز سۇيىقتالىپ كەتتى.
- گەرولد اعا ايتپاقشى، قازاقتىڭ ءيتى دە بۇزىلعان با...؟
- (كۇلدى) مەن سولت-لەيك-سيتيدە تۇرعاندا، مارمون شتاتى. سوندا ءبىر ينستيتۋت بار. سول ينستيتۋتتىڭ ديرەكتورى مەنىڭ دوسىم. عالىم. سول دارىگەر ەڭ ءبىرىنشى بولىپ ادامنىڭ باۋىرىن اۋىستىرۋ وتاسىن جاساعان. سول ينستيتۋتتا يندۋستار، قىتايلىقتار بار، فيليپپيندىكتەر جانە باسقا نەبىر ۇلتتار ىستەيدى. وتە بيىك دارەجەلى عالىمدار. ىشىندە ءبىر قازاق بار. تازا امەريكاندىق بولىپ كەتكەن. قازاق ءتىلىن بىلمەيدى، ءتىپتى، قازاقتار تۋرالى ەستىمەگەن. بىراق تامىرى قازاق، ەلىن ىزدەيدى، ارينە. اتاسىنان ءۇشىنشى ۇرپاعى. قازاقتار قانداي دەپ مەنەن سۇرايدى(كۇلەدى). كەلگىسى كەلەدى، بىراق، ينتەرنەت بار، گازەتتەر بار، اقپارات قولجەتىمدى، الەم اشىق، بىلەدى عوي ەلدەگى جاعدايدى. ول 91-95-جىلدارى قايتا قۇرۋ كەزى. سول كەزدە شتاتتاردى ارالاعاندا كوپشىلىك بىلەدى قازاقتار جايلى، مەنىڭ بايقاعانىم، ولار قازاق دەسە، شىنىمەن قىزىق كورەدى، باۋىرماشىل، ارالاسقىسى كەلەدى، بىلگىسى كەلەدى. قىزىق قوي ەندى، قانداس، تۋىس دەگەندەي. بىراق ولارعا مىنا جاققا ورالۋعا ەشقانداي مۇمكىندىك جوق، سوندىقتان ولار باسقا مەملەكەتكە قىزمەت جاساپ جاتىر. ال، مەن قايتىپ كەلدىم.
- ەكسكليۋزيۆ جۋرنالىنا بەرگەن سۇحباتىڭىزدا ءسىز ول جايلى ايتتىڭىز. قاتەلەسپەسەم، ءسىزدى مارقۇم التىنبەك سارسەنبايۇلى شاقىردى. سىزگە ەلگە كەرەكسىڭ دەدى، ءسىز قايتىپ كەلدىڭىز؟
- مەن امەريكاعا جاسىم كەلگەندە باردىم. بالكىم، جاس كەزىمدە بارسام، ءسىڭىپ كەتەر مە ەدىم...
- ال، «رەسپۋبليكا» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىڭىزدا، ءوزىڭىزدى شەتەلدە كىمگە كەرەكپىن، مامبەتپىن دەيسىز. قالاي سوندا؟
- جوق، جوق. مامبەتتىگىم بار. اۋىلدىق جەردە تۋىپ ءوستىم.
- نەگە سونداي تۇسىنىك بار؟ ءبىز دەاۋىلدىق جەردە تۋىپ وستىك. بىراق بىز كورگەن تاربيە قالادا وسكەن كەيبىر ادامداردان جوعارى شىعار.
- مامبەت دەگەن سوزگە رەنجۋدىڭ قاجەتى جوق. مامبەت دەگەن ءسوزدىڭ ارعى جاعىندا مۇحاممەد/ع.س./ دەگەن ءسوز شىعىپ جاتىر. ونىڭ قىسقا نۇسقاسى عوي مامبەت دەگەن. كوپشىلىك بىلمەيدى... مەنىڭ مامبەتتىگىم سول عوي. مىنا جاقتا تۋىپ ءوستىم. اۋىلدىق جەردە، قازاقتاردىڭ اراسىندا. بىراق مەكتەپكە ورىسشا باردىق. سودان ورىسشا باستالدى دا، ورىسشا بولىپ كەتتىك.
- قاي اۋىلدا ءوستىڭىز؟ قاي جاقتا؟
- مىنا جەردە، شامالعاننىڭ ارعى جاعىندا ۇشقوڭىر دەگەن جاقتا ءبىرىنشى ماي دەگەن اۋىل بار. مەن سول جەردە تۋىپ وسكەم. ال، نەگىزى، اكە-شەشەم نارىنقول جاقتان. سۇيەگىم - البان. ال، امەريكادا ءتورت جىلداي تۇردىم. ساعىناسىڭ. مىنا جاقتان كەتكەندە 90-91 جىل ما ەكەن، نەۆادا-سەمەي قوزعالىسىندا ىستەپ جۇرگەندە سول جاقتا تۇردىم دا، سول جاقتا جۇمىس ىستەدىم. قىزىق كوردىم عوي. الەم كورگىم كەلدى. باسقا دەڭگەيدە جۇمىس ىستەگىم كەلدى. ول كەزدە امەريكا دەسە، باسقاشا قابىلدايتىنبىز.
- ارينە... توقسان ءبىرىنشى جىلدارى امەريكا ءبىر قۇتقارۋشىڭداي ەلەستەيتىن.
- ءيا، ءيا... گۇرىلدەپ تۇردى عوي ول كەزدە. امەريكاعا كەتكەنگە دەيىن مەن وسى جەردە جازۋشىلار وداعىندا جۇمىس ىستەدىم. مۇرات اۋەزوۆ، ءسايتىمجان سانباەۆتار. وداقتا فيليال اشىلدى، سول فيليالدا اۋدارماشىلار ءبولىمى اشىلدى. سوندا ىستەدىم. قاسىمدا باقىتجان قاناپيانوۆ، باقىت قايىربەكوۆتەر، وسىندا ءبىر توپ جىگىتتەر ماعجانداردى، احمەتتەردى، جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتى، شاكارىمنىڭ ء"ۇش انىعىن", فيلوسوفيالىق تراكتاتتاردى العاشقى بولىپ اۋدارعان بىزدەر ەدىك. مەن مارقۇم بولىپ كەتكەن اقسەلەۋ سەيدىمبەكوۆپەن ءبىر كابينەتتە وتىردىم. ءبىر ەكى جىلداي بىرگە وتىردىق. كۇندە قىرىلىسامىز.
- نەگە؟
- ول كىسى بىلىكتى ادام عوي. بىراق، ونى تىڭداساڭ، مىنا ادامزاتتىڭ ءبارى، الەمنىڭ ءبارى قازاقتان باستالعان.
- مەن ول جايىندا دا ويىمدى قوسار ەدىم. بىراق بۇل بولەك اڭگىمە...
- بىلمەيمىن. قىرعىزدار ءسويتىپ تۇسىندىرەدى عوي، ادامزاتتىڭ قالاي پايدا بولعانىن...بۇكىل مادەنيەتى ادامزاتتىڭ، تاريحى قازاقتان شىققان، قازاقتان تاراعان دەيتىن اقسەلەۋ سەيدىمبەكوۆ.
- مۇمكىن، ول كىسىنىڭ ولاي دەۋىنە سەبەپ، نەگىز بار شىعار... سەبەپسىز ايتپاعان شىعار؟
- تۇسىندىرەدى عوي، دالەلدەرى كوپ...(كۇلەدى) مەن ولاي ويلامايمىن. سول جاعىنان سوزگە كەلىسپەي قالاتىنبىز. بىراق سىيلاستىق بولاتىن. ول كىسى كوپ بىلەتىن، كوپ وقىعان. سول اقسەلەۋ اعا ەكەۋىمىز "الەم" دەگەن الماناحتى شىعارىپ، ماعجانداردىڭ شىعارمالارىن ەكى تىلدە العاش جاريالاعانبىز. ورىسشا، اعىلشىنشا. ول كەزدە مەن سايىن مۇراتبەك، اكىم تارازي، باققوجا مۇقاي، مۇحتار شاحانوۆ، ءجۇرسىن ەرمانوۆتىڭ شىعارمالارىن اۋدارعام. ولار مەنىڭ شىعارمالارىمدى اۋدارعان. سونداي شىعارماشىلىق پروتسەسس بولعان. ىلعي قازاقتارمەن قىرىلىساتىنبىز.
- نەگە؟
- بىلمەيمىن... كوزقاراسىمىز بولەك تە. مىنا جاقتا ءبىز مۇرات اۋەزوۆ، ءساتىمجان، دۇيسەنبەك ناقىپوۆتار، وڭكەي شالا قازاقتار. مىنا جاقتا ناعىز قازاقتار. بىراق وسى ناعىز قازاقتاردىڭ اراسىندا مەن بىلگەن، مەن جاقىن ارالاساتىن دوستاسىپ كەتكەن ادامدار بولعان. ولار ورالحان بوكەەۆ، ول كىسىمەن كەزىندە دوس بولدىق. سوسىن اقىن جاراسقان ابدىراشەۆ، ەسەنعالي راۋشانوۆ، قالتاي مۇحامەدجانوۆ، قال اعاڭ. شاي ىشەتىنبىز. قال اعاڭنىڭ ءوزى دە قازاقتارعا سىن كوزبەن قارايتىن. ءوزى قالجىڭباس، ايتقاندا كەسىپ ايتۋشى ەدى... سونداي ادامدارمەن ارالاستىم. تابيعي قازاقتار. تازا قازاقتار. سولاي عوي؟
- ءيا. سولاي.
- ال، مىنا شات-شالەكەيىن شىعارىپ، بالشىقتى يلەپ جۇرگەندەر، مىنا ورتا بۋىنداعى پىسىقتار، سولار عوي ادامدى بۇزاتىن. ال، جوعارىدا ايتىپ كەتكەن مادەنيەتتى، ءبىلىمدى ادامدار قازاقتى بولمەيتىن. اسقار سۇلەيمەنوۆ دەگەن قالامگەر بولعان. سولاردىڭ ءبارى كەتتى عوي. قازىر گەر اعا (گەرولد بەلگەر) عانا قالدى، گەر اعاڭمەن ارالاسام. باسقالاردى مەن بىلمەيمىن. سايىن اعا كەتتى، اقسەلەۋ كەتتى، ورالحان كەتتى، جاراسحان كەتتى.
- سۇراعىما جاۋاپ بەرگەن جوقسىز. سوندا ورالۋىڭىزعا تاعى نە سەبەپ بولدى?
- قازاقتاردان مەن قاشتىم سول كەزدە. شىن ايتام. ابدەن كوڭىلىم قالىپ، رەنجىپ، بۇلار قاراڭعى حالىق، وزگەرمەيدى، بۇلار نادان، ءبىر-ءبىرىن جەپ، ءبىر-ءبىرىنىڭ قانىن ءىشىپ، ءسويتىپ ءومىر سۇرەتىن حالىق دەپ ابايدى وقىپ، ابايمەن تولىق كەلىسىپ، بۇلاردان تۇك شىقپايدى دەپ ءوزىم كەتتىم. نە ىستەسەڭدەر دە، «كورپەنىڭ استىندا ءوز وسىراقتارىڭدى يىسكەپ جاتا بەرىڭدەر» دەپ، ابدەن زىعىردانىم قايناپ، قاشىپ كەتكەنمىن. ول كەزدە ءبىر جاققا بيلەت العام. قايتىپ ورالمايمىن دەپ. كەتتىم. جارتى جىلداي ءماز بولىپ ءجۇردىم. وي، بوستاندىق. قازاقتاردان دەمالىپ. قانداي راقات. قاراشى، مىنا امەريكا قانداي مادەنيەتتى، وركەنيەتتى. ءبىرىنشى كەزەكتە امەركيانى ارالاپ شىقتىم. جارتى جىلداي ارالاپ، وڭكەي قىزىقتاردى كورىپ، ادامدارمەن تانىسىپ دەگەندەي.. ال، ولار قازاقتاردىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيدى، قازاقستاندى اۋعانستان، پاكىستانمەن شاتاستىرادى دا جۇرەدى. قاي جەردە ەكەنىن بىلمەيدى. دەمالدىم كادىمگىدەي. سوسىن، جارتى جىل وتكەن سوڭ بىردەڭە باستالدى... ءتۇس كورەتىن بولدىم(كۇلەدى). بىردەمە جەتىسپەگەندەي بولادى. بوستاندىق كوپ...
- نەمەن اينالىستىڭىز؟
- جاڭالىقپەن. جازدىم. گازەتتەرگە جازدىم، فريلانسەر بولدىم. تەلەۆيدەنيەگە. ولارعا قىزىق قوي. بوتەن، سىرت ەلدەن كەلگەن ادامنىڭ كوزقاراسى باسقاشا.
- نە جايىندا جازدىڭىز؟
- امەريكا جايىندا. نەۆاداداعى يادرولىق پوليگون جايلى. ولاردا داۋنۆيندەرس دەگەن قوعامدىق بىرلەستىك بولعان. ولار سەمەي وبلىسىمەن تىكەلەي بايلانىستا. مەن دەلدال سياقتى. سەمەيدەن كەلگەن ماتەريالداردى مونتاج جاساتتىم. امەريكاعا كورسەتتىم. كوپتەگەن تەلەارنالاردا، ءتىپتى، CNN-نەن كورسەتكەن ەدى مەنىڭ سيۋجەتتەرىمدى.
سوندا، اۋىل تۇسىڭە كىرەدى، دوستاردى ساعىناسىڭ. مەن جەك كورەتىن «تاماش»ا دەگەن ويىن-ساۋقىتىق باعدارلاما بولاتىن. جەك كورەتىنىم سونشالىقتى، قاراي المايتىنمىن. سوسىن دوستارىما حات جازدىم، سەندەر وسى باعدارلامانىڭ بىرنەشە كاسسەتاسىن بەرىپ جىبەرىڭدەرشى دەپ...(كۇلەدى) شىن ايتام. ومىرىمدە ولاي بولادى دەپ ويلاماپپىن. كاسسەتالار كەلدى. قاسىمدا دوستارىم بار، مونتي، دجەي دەگەن وڭكەي قارا ناسىلدىلەر. كەشكە قاراي كاسسەتالاردى قاراپ وتىرام، تۇككە تۇرمايتىن ءازىل، مەنىڭ قانىمدى قايناتاتىن، سولاردى قاراپ وتىرىپ، جىلاعىم كەلەتىن. ساعىناتىنمىن، الگى جىندىلاردى(كۇلەدى) مىناۋ نە حابار؟ تراگەديا ما، دەپ سۇرايدى قارا ءناسىلدى دوستارىم. بۇل تراگەديا ەمەس، كومەديا دەيمىن، مەن. وندا نەمەنەگە جىلاپ وتىرسىڭ دەيدى (كۇلەدى)
سەندەر تۇسىنبەيسىڭدەر، ول قازاقتىڭ يۋمورى. سەندەر مۇنداي يۋمورعا جەتە المايسىڭدار دەپ قويامىن. قاراپ وتىراسىڭ يديوتسكي باعدارلامانى. قۇدايبەرگەن، تۇڭعىشبايلاردىڭ كەزى
- مىقتى اكتەرلار.
- مىقتى. بۇگىنگىمەن سالىستىرۋعا بولمايدى. سونىڭ وزىندە دە ماعان ۇنامادى عوي سولاردىڭ ازىلدەرى. وڭكەي مايمىلدار شىعىپ ولەڭدەرىن ايتادى. كاسسەتانى باسىنان باستاپ اياعىنا دەيىن قاراپ شىعامىن. جەدەلحات جىبەرىپ، دومبىرانى الدىردىم.
- تارتا الاسىز با؟
- تارتا الامىن. كۇيتاباقتان قۇرمانعازى، داۋلەتكەرەيدىڭ كۇيلەرىن تىڭداپ، دىڭعىرلاتىپ وتىرىپ، ۇيرەنىپ الدىم. قۇرمانعازىنىڭ "الاتاۋ", "كىشكەنتاي" دەگەندەرىن. سوسىن وزىمشە، وي راقاتتانىپ، قاسىمدا جۇرگەن قارا ناسىلدىلەرگە ويناپ بەرەمىن كۇيلەردى. ماقتانىپ. الدىمەن تىعىلىپ ءجۇرىپ ۇيرەنىپ الدىم، بىردەن كورسەتكەن جوقپىن. ءبىر پودۆال بولاتىن، سوعان وڭكەي قارا ناسىلدىلەر جينالاتىن دا مۋزىكالارىن وينايتىن، كەرەمەت. ءبىر كۇنى مەن دومبىرانى الىپ كەلدىم. ۋاۋ، ۋاۋ، باندجو، قازاقى باندجو دەيدى جاڭاعىلار. اتاڭنىڭ باسى، قايداعى باندجو دەيمىن مەن. جاڭاعى الان پاركەر، لە فيتسدجەرالد، لۋي ارمسترونگتى ويناپ بەردىم. ولار تاڭ قالدى. ويباي، ەكى شەكپەن قالاي وينايدى دەپ. ال، مەنىكىن تىڭداڭدار دەپ، قۇرمانعازىنى تارتىپ بەردىم. تاڭ قالدى. مەن وزىمشە توڭكەرىلىپ قالدىم، كوردىڭدەر مە دەپ. ءسويتىپ ءجۇرىپ، ارادا تاعى ەكى-ءۇش جىل ءوتتى. ءبارىن بىلگەننەن كەيىن، امەريكا جۇيكە توزدىرعاننان كەيىن سىيىسپاي باستادىم. ولارمەن جالعىز قىرىلىساتىن بولدىم(كۇلەدى). ءوزىم، ەلگە ورالام با دەپ ويلاپ جۇرگەنمىن. ورالعاندا قايدا بارام؟ نە ىستەيمىن؟ سول كەزدە التىنبەكتەر حابارلاسىپ، شاقىرىپ الدى: «قايدا ءجۇرسىڭ، قاڭعىباس؟» دەپ. قايتىپ كەلدىم. سوندىقتان مەن قازاقتاردان ەشقايدا بارا المايمىن. بىرەۋلەر ويلايدى، مەن قازاقتاردى جەك كورەدى دەپ. مەن قازاقتاردى جاقسى كورەمىن، مەن «مىرقىمبايلاردى» جەك كورەمىن. قازاقتا قازاقشىلىق بار دا، مىرقىمبايشىلىق بار. ونى ناقتى ءبولۋ كەرەك. مىرقىمبايشىلىق دەگەن ارامىزدا ارانداتۋشىلىق تۋدىرىپ، شاعىستىراتىندار. ولار وزدەرىنىڭ عانا قامىن ويلايدى. ولار لاي سۋدا بالىق اۋلاپ جۇرگەندەر. مۇنداي مىنەزدى مەن تەك قانا قازاققا ءتان دەپ ايتا المايمىن. ول كەز كەلگەن ۇلتتا بار. بىراق بىزدە ەرەكشە دەپ ەسەپتەيمىن. نەگە دەسەڭ، ءوز حالقىڭ بولعاننان كەيىن اۋىراسىڭ عوي. سوندىقتان ارالاساسىڭ، جاقتاسقىڭ كەلەدى. بىرەۋلەرگە كومەكتەسكىڭ كەلەدى. ارينە، بىرەۋدىڭ اعىن اق دەسەڭ، باسقالارعا قارا بولاسىڭ، سوسىن، نە مىناۋ تۇسىنبەيدى، نە اناۋ تۇسىنبەيدى. ولار ءبىر-بىرىمەن تىستەسىپ ۇيرەنگەن. قازاقتىڭ بويىنا ءسىڭىپ كەتكەن ءبىر قاسيەتىندەي، ءسويتىپ ءومىر سۇرە بەرەدى ولار، مەنىڭ بايقاعانىم.
- ابىلاي حاننىڭ تۇسىندەگىدەي، كەزىندە ارىستان بولساق، قازىر ۇساقتالدىق دەيسىز عوي. مەن ءوزىمدى ءبارىبىر تازا قازاقپىن دەپ ەسەپتەيمىن. مەن ءبىر جەرگە كەشىگىپ بارعاندى ۇناتپايمىن، سىز ايتقانداي ەشكىمدى بولمەيمىن. جامانشىلىقتى وزىمە، قازاق دەگەن اتىما جاقىنداتقىم دا كەلمەيدى.
- قاسقىر يتتەردىڭ اراسىندا قاسقىر بولىپ قالادى. ارينە، ونى يتتەر تالايدى. بالكىم، ءولتىرىپ تاستار. سوندا، قاسقىر ءوزىنىڭ قاسقىرلىق قاسيەتىنەن ايىرىلسا، وندا، ول، يت بولىپ قالادى. يتتەردىڭ اراسىندا يت بولىپ جۇرەدى. ال، قازىر ءبىزدىڭ ۇلتىمىزدا يتتەردىڭ سانى كوبىرەك پە دەپ ويلاپ قالدىم. ءتىپتى، يت ەمەس، شاكالدار كوپ.
- بۇل ۇلتتىق قۇندىلىقتى جوعالتقاننىڭ بەلگىسى، ۇساقتالعانىمىز. ەندى، وسىنى كورىپ تۇرمىز، ءبىلىپ تۇرمىز. ايتكەنمەندە بىزدە ءالى ءۇمىت بار شىعار، بىردەمە ىستەۋ كەرەك شىعار؟
- ارينە. قازاقتىڭ ءبارى سونداي دەپ ايتا المايمىن. جاستاردىڭ دا اراسىندا قازاقىلىعىن جوعالتپاعاندار بار.
قاراڭعىلىقپەن سويلەسەتىن ءتىل
- سىزگە بيلىك بەرسە، نە ىستەر ەدىڭىز؟
- ماعان بيلىكتىڭ قاجەتى جوق. مەن باسقاشا جۇمىس ىستەيمىن. حالىقتىڭ كوزىن اشار ەدىم. ناداندىق پەن قاراڭعىلىقپەن كۇرەسەر ەدىم. كەزىندە اۋدارمامەن شۇعىلداندىم، كىتاپ جازدىم، جۋرناليستيكامەن شۇعىلداندىم. كوزىم جەتكەنى، وسى ماماندىقتاردىڭ ىقپالى از. ايتارلىقتاي اسەر ەتە المايدى. مەنىڭ ويىمشا، قازىرگى زاماندا حالىقپەن كينو تىلىندە سويلەسۋ كەرەك. قازىرگى حالىق كىتاپ وقىمايدى. كينوعا بارادى.
- كينونىڭ ىشىندە دە تاڭدايدى عوي. اتىس-شابىسقا بارادى.
- مىنە، سوندىقتان ولاردىڭ بەتىن بەرى قاراتۋ كەرەك. ءبىر سۇحباتىمدا، «سپاندجبوپ» جەڭدى دەپ ەدىم. سول «سپاندجبوپتان» بەرى اۋدارىپ الۋ كەرەك حالىقتىڭ نازارىن.
- مۇمكىن، بۇل جەردە سەبەپ عالامدانۋدا شىعار؟
- ءيا، سول عالامدانۋدان زارداپ شەگىپ وتىرمىز بۇگىن. سىرتتان كەلگەن گلوباليزاتسيادان ەشقانداي قورعان جوق. ول جاتقان ۋ عوي. ءبىز ۋلانىپ قالدىق، ءالى دە ۋلانىپ جاتىرمىز.
- بيلىكتىڭ ساياساتى سولاي شىعار؟
- ءبىزدى كەزىندە اشتىقپەن سىنادى. اكە-شەشەمىزدى اشتىقپەن، جوقشىلىقپەن سىنادى. ال قازىر توقشىلىقپەن سىناپ جاتىر. ال، توقشىلىقتى تەك قوي كوتەرەدى دەگەن. قازىر ءبارى بار. جالقاۋلىقتى مويىنداۋىمىز كەرەك. جەرىمىز باي، بىراق ول بايلىققا بەلگىلى ءبىر توپتار عانا يە. ال قالعاندارى ورتاشا ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. سوندىقتان حالىقتىڭ ساناسىن وياتىپ، كوزىن اشۋ كەرەك. مادەنيەتتەندىرۋ كەرەك. حالىقتىڭ قاراڭعى بولعانى بيلىككە كەرەك. تالاپ قويماسا، باسقارعانعا وڭاي. بيلىك حالىقتى ويلامايدى. ولار تەك قانا ءوز باسىن ويلايدى. ءبارى دەپ ايتا المايمىن. ارينە، تازا ادامدار بار. بىراق ولاردىڭ شاماسى از. جۇيەنىڭ ءوزى باسىپ كەتەدى. ولارمەن بىرگە بولۋىڭ كەرەك، ال قارسى تۇرساڭ تاپتاپ تاستايدى. ول نەدەن باستالادى؟ ول ناداندىقتان، مادەنيەتسىزدىكتەن باستالادى. بيلىكتىڭ ناداندىعى. ەگەر سەن باي بولساڭ دا نادان بولىپ قالا بەرەسىڭ عوي؟ وتكەندە ءبىر كىسى كەلىپ كەتتى. وتە باي. شىمكەنتتىڭ جىگىتى. ەكى شابادان اقشاسىن الىپ كەلدى. مەن تۋرالى كينو ءتۇسىرشى دەپ. مەنىڭ ءومىرىم وتە قىزىق دەيدى. تۇرمەدە وتىرىپ شىققام، جالپى، ءومىرىم قىزىق دەپ. كينو جاساۋعا تۇراتىن وقيعا دەپ.
- ءسىز اقشانىڭ سوڭىنا تۇسكەن ادام ەمەسسىز، باس تارتتىڭىز؟
- ارينە، باس تارتتىم. مەن اقشاعا قىزىقپايمىن. كەزىندە تيمۋر بەكمامبەتوۆپەن ءبىر اڭگىمە بولعان، پرينتسيپتىك. ول مەنىڭ دوسىم. ول كەزدە بىرگە ماسكەۋدە جۇمىس ىستەپ ءجۇرمىز. ەكەۋىمىز ستسەناري جازىپ وتىرمىز. تيمۋردىڭ اتى ەندى دۇرىلدەپ شىعا باستاعان كەز. ستولدا جاتقان جۋرنالدا رەسەيدىڭ ۇلى رەجيسسەرى تيمۋر بەكمامبەتوۆ دەپ جازىلعان ەكەن. مەن مازاقتاپ كۇلەم عوي، تيمۋر وزىڭە قاراشى، قايداعى رەسەيلىكسىڭ، دەپ. ونىڭ ۇستىنە، فاميلياڭ بەكمامبەتوۆ دەيمىن جاڭاعىعا. ول مۇلدەم قىسىلمايدى. وندا تۇرعان نە بار دەپ. ءبىز بىلاي ىستەيىك دەدىم، مەن قازىر سيرياعا بارا جاتىرمىن. ءبىر جىلدان سوڭ قايتىپ كەلەمىن، مىقتى ستسەناري جازىپ الىپ كەلەم دەدىم. بلوگباستەر جاسايىق، ترويا سياقتى، بەيبارىس پەن قازاقتار تۋرالى. سويتىپ الەمدى ءدۇر سىلكىندىرەيىك دەدىم. سوندا ول: «نە ءۇشىن؟» دەدى. «قالاي نە ءۇشىن؟» دەيمىن مەن. قازاقپىز عوي. ءوزىمىز جايلى دەگەندەي. شىڭعىس حاندى كەز كەلگەن رەجيسسەر تۇسىرگەندە، بىز ءۇشىن بەيبارىس دەگەن كەرەمەت تاقىرىپ قوي. ول كەزدە اقشا دا بار. قىرىق ميلليونداي كەتەتىن شىعار دەپ ويلادىم. ول كەزدە جاعدايىمىز بولعان. تۇسىرە الار ەدىك.
- مۇمكىن، ول كىسىدە ۇلتتىق بولمىستان ەشنارسە قالماعان شىعار، بالكىم، ءتىپتى بولماعان شىعار؟
- مەن ولاي دەپ ايتا المايمىن. ول ءومىردى باسقاشا قابىلدايتىن ادام. مەن ونى كىنالاي المايمىن. ومىرگە دەگەن كوزقاراسىمىز ەكى ءتۇرلى. قازىر تيمۋر قازاقستانعا كەلىپ ءجۇر عوي. ونىڭ ماقساتتارى مۇلدەم باسقا. ول قازاقتى ويلاپ جۇرگەن جوق. قازاق دەپ ونىڭ جانى شىقپايدى ەشقاشاندا. ەشقاشان ونىڭ تاعدىرىن ويلامايدى. ول وتە بىلىكتى مامان. وتە بيىك دارەجەدە جۇمىس ىستەپ جۇرگەن رەجيسسەر. بىراق، ءبىرىنشى كەزەكتە، ول سۋرەتكەر دە ەمەس، سۋرەتشى دە ەمەس - سيقىرشى. كينولارى ماعىناسىز، بالالارعا ارنالعان كينو عوي. مەيلى. نەگىزگى ماقسات - اقشا جاساۋ. وسىندا كەلىپ كينوفەستيۆالدەرىن وتكىزىپ، جۇرسە دە ونىڭ ارعى جاعىندا باسقا ماقسات جاتىر.
- سونداي اداممەن، سونداي ەكەنىن بىلە تۇرا ءسىز جاقىن دوسسىز. ساناۋلى دوستارىڭىزدىڭ ءبىرى مە ول؟
- جان دوسىم دەپ ايتا المايمىن. كاسىپقوي رەتىندە، كاسىبي تۇرعىدان العاندا دوسپىز. بۇل جەردە ونداي ادام جوق. ماسەلەن، سەرگەي بودروۆ كەلەدى. رۋستام يبراگيمبەكوۆ كەلەدى. الەكساندر ميتتا، ەگەر كەلىپ قالسا. سونداي ماماندارمەن جۇمىس ىستەگەن قىزىق. شىعارماشىلىق تۇرعىدان العاندا عانا جاقىن ارالاسامىن ونىمەن.
- ارينە، سىن سول ءۇشىن ايتىلادى.
- كينو تىلىمەن ايتقاندا سىن دا بار. ايانىشتى نارسەلەر دە بار. كوزگە شۇقىپ ايتىلىپ جاتقان نارسەلەر، ايتۋعا تۇرتكى بولىپ جاتقان نارسەلەر بار. ونى كەيبىرەۋلەر باسقاشا تۇسىنەدى. قازاق نەگىزى ماقتانشاق قوي. ەگەر ماقتاي بەرسەڭ، جاقسىسىڭ.
- تازا قازاق ماقتانشاق ەمەس.
- بىلمەيمىن. سوسىن ءار حالىقتىڭ ءوزىنىڭ ساپاسى بولۋى كەرەك. بىزدە ساپا وتە تومەن.
- ءجۇز پايىزبەن ەسەپتەسەك، قانشاعا باعالار ەدىڭىز؟
- جيىرماعا جاقىنداپ قالاتىن شىعار، ودان اسپايدى. ءبىلىم، ومىرگە دەگەن كوزقاراس تۇرعىسىنان العاندا. سوسىن، بىزدە ۇلتتىق نامىس جوق. بىزدە كومپلەكس بار دا، نامىس جوق.
- كەزىندە بولعان.
- ارينە، بولعان. مەنىڭ ءبىر دوسىم بار. بويى ءبىر دە ەلۋ بەس پە، سونداي. ول ءومىر بويى تۋفليىنە ۇلكەن پلاتفورما جاساپ كيەدى. ءبىز سونداي قازاقپىز. كارليكپىز عوي. الەمدە. قازاق قانشا؟ ون بەس ميلليونبىز دەيىكشى...بۇل ماسكەۋدىڭ جارتىسى، توكيونىڭ جارتىسى بولىپ قالار. شانحايدىڭ ءبىر كۆارتالى، قازاقتاردى كوشىرسەك، ءبىر ميكرورايونعا سىيىپ كەتەمىز. ورىن قالادى. وندا تۇرعان ەشتەمە جوق. سوندىقتان، ءبىز سانمەن ەمەس، ساپامەن ءوسۋىمىز كەرەك. ال بىزدە ونداي جوق. ءبىلىم ساپاسى تومەن. مىنا تاۋەلسىزدىكتىڭ جيىرما جىلى ىشىندە بۇرىنعى دەڭگەيىمىزدەن دە ايىرىلىپ قالدىق. جاستار، 20-25-گى جاستار، ەرتەڭ قانداي بىلىممەن ەل باسقارادى؟ اۋرۋحانادا ادام ەمدەيدى، سوتتا قالاي سوتتايدى؟
- ءسوزىڭىزدى بولەيىن، ءسىز سۇحباتتارىڭىزدا ول جايلى پىكىرىڭىزدى ايتتىڭىز. ول وزىنشە ءبىر ۇلكەن ماسەلە. مەن «شالعا» ورالسام. «شالدا» قازىرگى پروبلەمالارىمىز كورسەتىلگەن. ءبىز تابيعاتپەن ەتەنە وسكەن حالىقپىز. فيلم وسى بايلانىستىڭ ۇزىلگەنىن كورسەتكەن سياقتى. قاسىم شالعا قاراپ، العاشىندا بالا سياقتى، ال باسىنا كۇن تۋعاندا مىنەزىن كورسەتتى دەرسىڭ. ياعني، ءبىز سول مىنەزدى جوعالتىپ الدىق پا؟
- ءيا، دۇرىس ايتاسىڭ. ومىرگە دەگەن قۇلشىنىستى جوعالتىپ الدىق.
- سول سەبەپتى دە ءتۇسىردىڭىز بە وسى ءفيلمدى؟
ءيا. اقساقال دەگەن كىم؟ امانات رەتىندە بىردەمە قالدىرۋشى. ءومىر كورگەننىڭ قۇپيالارى بار. تاجىريبە. كوزقاراس. كەڭدىك. تابيعاتپەن بايلانىس. ءوز جەرىمىزدى ساتىپ جىبەردىك قوي. سوسىن، ءبىزدىڭ دالامىز وڭكەي قوقىسقا اينالدى. زىمىراننىڭ قالدىعى جاتىر، انا جەردە مازار تۇر. ءبارى ارالاسىپ كەتتى. سوندىقتان دا ءبىز تۇماندا ءجۇرمىز. ساتىپ كەتتىك تە، اداسىپ ءجۇرمىز. ءتىپتى، شالداردىڭ وزدەرى دە اداسىپ ءجۇر. ولاردىڭ بىزگە قالدىرار ەشتەڭەسى قالعان جوق. نە قالدىرادى؟ امانات قانداي؟ سوندىقتان قوزى، قوزى بيبلەيسكوە جيۆوتنوە، قاسيەتتىلىگى بار، ساكرالنوە جيۆوتنوە. سەن دۇرىس بايقاعانسىڭ. بۇل كينودا مەن قاتارلى ورتا بۋىندا ادام جوق. اڭشىلار بار. ولار وزدەرىنىڭ دالاسىنا باسقا كوزبەن قارايدى. جىرتقىشتىڭ كوزىمەن قارايدى. كەلەدى، اتادى، ولتىرەدى، ءبىتتى. ولار دالاعا دەمالۋ ءۇشىن عانا كەلەدى. ال، ءبىز شالمەن قوشتاسۋدامىز. سول شالداردىڭ اراسىندا بىرنەشە قاسيەتتى ادامدار بار. بىز قايتكەندە ولاردان بىردەمە الىپ قالۋىمىز كەرەك. ال، الىپ قالۋ ءۇشىن سوعان ساي بولۋ كەرەك. ال ءبىز ساي ەمەسپىز. مەن قاتارلى بۋىن، ۋجە ۇتىلىپ قالدىق. ءبىز ەشتەڭەنى بىلمەيمىز. ءبىز مىنا بازارداعى قىتايلارعا اينالىپ كەتتىك. ءبارىن ساتىپ كەتتىك. ءوزىمىزدى دە ساتىپ كەتتىك. ارىمىزدان ايىرىلدىق. ونى بايقاماي دا قالدىق. ءبىز توقشىلىقتى كوتەرە المادىق. قازىر توقشىلىق قوي. سوندىقتان مەن كينودا ورتا بۋىندى ادامدارمەن قوشتاستىم، ولار ولەدى دالادا. مەنىڭ ءۇمىتىم، كىشكەنتاي نەمەرەمدە. بىراق ولار دا ۋلانىپ بارا جاتىر. ءۇمىت سولاردا عانا. سول عوي، مالىن ساتىپ، يەلسكي ۋنيۆەرسيتەتكە بەرىپ، مۇمكىن ءوسىپ كەتەتىن شىعار...
- «كەلىندە» قاسقىر فيلمگە نۇكتە قويادى. «شالدا» دا قاسقىر باستى ءرولدى سومدادى. نەگە قاسقىر؟
- قاسقىر، ءبىزدىڭ كونە زاماننان كەلە جاتقان توتەم. افريكادا ەڭ باستى اڭ ارىستان، باسقالاردا گريف، چۋكچالاردا بالىق. دالانىڭ تاعىسى ەڭ ۇلكەن كۇشتى جىرتقىشى قاسقىر. قاسقىر تۋرالى اڭىزدار دا بار... قۇرتقا انامىز. فيلمدە شال قاسقىر بولادى دا، قاسقىر شال بولادى. ويتكەنى ول قاسقىر ەمەس، انا عوي. اناۋ قانىشەرلەر بولتىرىگىن اتىپ كەتتى، ول كەگىن الىپ جاتىر، انا رەتىندە كەشىردى، سوسىن ول تۋىس قوي. قاندى سەزەدى. سول كەزدە شال قاسقىر بولادى دا، ال مىناۋ ادام بولىپ كەتەدى. مەنىڭ ايتايىن دەگەنىم، قازىرگى زاماندا ادامدار اڭ بولدى دا، كەيبىر اڭداردا ادامشىلىق بار. قاسقىر دەگەن سيمۆول. ءتۇپ انامىز قاسقىر.
- ءبىر سۇحباتىڭىزدا 16-عاسىردا ويۋلى، ءارلى كيمەشەك، ۇلتتىق كيىم كيىپ الىپ، مال جايعادى دەگەنگە سەنبەيمىن دەيسىز. بۇل رەجيسسەردىڭ، جەكە ادامنىڭ جۇمىس بارىسىندا جىبەرگەن قاتەلىگى دەپ تۇسىنەم مەن. جانە مەنىڭ ويىمشا كەز كەلگەن سالا، كينوماتوگرافيا بولسىن، باسەكەلەستىك بولماي دامىمايدى، سايكەسىنشە شالا فيلمدەر، پايدانى كوزدەيتىن فيلمدەر، دالباسا فيلمدەر بولۋى ءتيىس. سونىسىمەن نارىق داميدى، ءسىز مۇنىمەن كەلىسەسىز بە؟
- بۇل ءبىزدىڭ جالپى، مادەنيەتتىڭ بەلگىسىنە اينالىپ كەتكەن نارسە. ورىستاردا دا بار، ءبىر جەرگە پۋتين كەلسە، جىلتىراتىپ، نانى مەن تۇزىن الىپ شىعادى.
- ولاي دا ىستەگەن ءدۇرىس قوي. تاريحىڭ بولماسا، بۇرىنعىمەن بايلانىس بولماسا، بولاشاعىڭ دا بۇلىڭعىر.
- ول ءداستۇردىڭ بەرگى جاعى عوي. سىرت كەلبەتى. ارعى جاعىندا نە بولىپ جاتقانىن كورگىمىز كەلمەيدى. ءبىزدىڭ يدەولوگتارىمىز ءالى كۇنگە دەيىن اڭىراقاي شايقاسىن تويلاپ ءجۇر دەپ ەدىم، ءبىر سوزىمدە. ءبىز قايتا-قايتا جاماي بەرەمىز، جاڭاشا جازا بەرەمىز. سوندا، قازاق كەرەمەت بولا تۇسە مە؟ تۇسىنبەيمىن.
- مەن نەگە مۇنى سۇرادىم. قاي سالانى الساڭ دا، باسەكەلەستىك بولۋى كەرەك. مەن ءسىزدى باسقا رەجيسسەرمەن سالىستىرمايمىن. بالكىم، ءبىر قولدان جەڭ، ءبىر جاعادان باس شىعارىپ، ەندى دامىپ كەلە جاتقان وتاندىق كينو يندۋسترياسىنىڭ وكىلدەرىنە ءبىر-بىرىنە سىيلاستىقپەن، تۇسىنىستىكپەن قاراۋ كەرەك شىعار؟
- دۇرىس ايتاسىڭ. ءبىزدىڭ كينومىزدىڭ تاريحىندا سوڭعى كەزدەرى جاقسى كينولار ءتۇسىرىلدى. مەن ءبارىن جامان دەپ ايتا المايمىن. «قالادان كەلگەن قىز» دەگەن كينو بار. رۇستەمدىكى. ساتىبالدى نارىمبەتوۆتىڭ «جاس اككوردەونشىنىڭ ءومىربايانى» ءفيلمى بار. «كەك» ءفيلمى بار. بىراق، جالپى العاندا، ءبىزدىڭ كينومىزدىڭ ساپاسى ورتاشا.
- ەندى، ول، جاڭا دامىپ كەلە جاتىر عوي.
- ارينە. كەمشىلىكتەر بايقالىپ جاتادى. بىراق قازىر كينونى كەز كەلگەن ادام تۇسىرەدى. كەشە عانا ودەكولون ساتادى دا، بۇگىن كينو تۇسىرەدى. ارينە، ونىڭ كامەراسىن تارتىپ الىپ، ساعان كينو تۇسىرۋگە بولمايدى دەپ ەشكىم ايتپايدى، بىراق ونىڭ ءبارىن كينو دەپ ايتۋعا جانە كەلمەيدى. كينو ەمەس. مەن وسىعان كۇيىنەمىن. مەن ءوزىمدى كينوشنيك دەپ ايتا المايمىن. ءتىلىم بارمايدى. ءوزىمدى رەجيسسەرمىن دەپ ەسەپتەمەيمىن. مەن قازىر كينودراماتۋرگپىن. وقىعام. ديپلومىم بار كەرەك بولسا(كۇلەدى). كورسەتەم. قازىر ءبارى ۇساقتالىپ كەتتى. مەن كەشە ولەڭ ايتىپ ءجۇردىم، بۇگىن كينو ءتۇسىردىم. ول كينو ەمەس، قاي تۇرعىدان قاراساڭ دا، ول ءبىر جارىم ساعاتتىق روليك. بىزگە كوتەرىلۋ كەرەك، ءوسۋ كەرەك، كورەرمەننىڭ دەڭگەيىن كوتەرۋ كەرەك. ولار كورەرمەننىڭ ناداندىعىن پايدالانىپ، ودان ارى تومەندەتىپ جاتىر.
- قازىر نە ىستەپ ءجۇرسىز؟ چەلاح تۋرالى تۇسىرەر ەدىم دەپسىز ءبىر سوزىڭىزدە...
- وي، ول اڭگىمە بارىسىندا ايتىلعان وي عوي. قازىر كەنجەنى ءبىتىرۋ كەرەك. تريلوگيا. ەگەر ءبارى دۇرىس بولسا، قاڭتاردىڭ اياعىندا ءتۇسىرىلىمدى باستايمىن. قاڭتاردىڭ اياعىنا تامان اقشا تۇسسە، يسپانياعا بارامىز. تايلاندتا. سونىمەن تريلوگيا بىتەدى. ەگەر ەشقانداي وزگەرىس بولماسا، مەن ونى كۇزگە تامان بىتىرەم. سوسىن كەلەسى ويلاپ جۇرگەنىم، مەلودراما. ماحاببات. ماحاببات جونىندە تۇسىرگىم كەلەدى. ماحابباتتىڭ نە ەكەنىن بىلمەيمىن دە، سونى زەرتتەگىم كەلەدى.
- قالاي بىلمەيسىز؟ كەلىنشەگىڭىز بار، ەكى قىزىڭىز بار...
- قۇپيا عوي ءبارى.
- مەن ءۇشىن وتە قىزىق قىرىنان كورىنىپ تۇرسىز. ەرمەك تۇرسىنوۆ ماحابباتتى زەرتتەگىسى كەلەدى. وعان نە تۇرتكى بولدى؟
- مەنىڭ ويىمشا، قازىر ماحاببات جوق.
-كەلىسەمىن. ءسىز جوعارىدا ساپا كەتتى دەپ وتىرسىز. راس، قازىر ماحاببات تا ساپاسىز.
- كوپ نارسەدەن ايىرىلدىق قوي. كوپ قۇندىلىعىمىزدان ايىرىلىپ قالدىق. ماحاببات قايدا كەتتى؟
- ويتكەنى، ادام بۇزىلدى عوي. كوزقاراس، قۇندىلىق وزگەردى.
- ماحاببات دەگەن ول تازالىق قوي. تازالىقتى ىزدەگىم كەلەدى. تازالىق قايدا؟ تازالىقتان دا ايىرىلىپ قالدىق پا؟ مۇلدەم ارسىز بولىپ كەتتىك پە دەگەن سۇراقتار تۋىنداپ جاتىر. قوزى كورپەش - بايان سۇلۋ، قىز جىبەك...
- نەگە تۋىندىلارىڭىزدى ماحابباتتان باستامادىڭىز؟
- مەن ەشتەڭەنى جوسپارلامايمىن. ءوزى كەلەدى. مەنىڭ ويلانىپ جۇرگەنىمە ەكى جىلداي بولدى. قانشاما وقيعالاردى وي ەلەگىنەن وتكىزەمىن، باستان وتكەن جاعدايلاردى ساراپتايمىن، «ماحابباتىڭ بولدى ما، ايتىپ بەرشى» دەپ سۇرايمىن تانىستارىمنان. وزدەرىنىڭ ماحابباتىن ايتىپ بەرەدى. كوپ قوي قىزىق وقيعالار.
- كەيبىرەۋلەر ەركەكتە قىرىقتان كەيىن ەكىنشى سەزىم ويانادى دەيدى... سىزدە سونداي بولدى ما؟
- جوق. مەندە ونداي بولعان جوق. مەن ءوزىمدى باسقاشا سەزىنەمىن. جۇرەكتە تۇك قالمادى. ءبارى جىرتىلىپ، جىرتىلىپ ءبىتتى...(كۇلەدى)
- ەگەر ماحابباتىڭىز بەرىك بولسا، سىرتقى جاعداي ءسىزدى يلىكتىرە المايدى.
- مىنە، سوندىقتان دا ماحابباتتىڭ نە ەكەنىن ءتۇسىنىپ، تۇسىرە السام، شىركىن. ول ۇمىتتەنەتىن نارسە عوي. ەگەر ءبىز ماحابباتىمىزدان ايىرىلساق، وندا، مۇلدەم ۇمىتىمىزدەن ايىرىلدىق دەگەن ءسوز. وندا، ولدىك دەگەن ءسوز. باسقا ەشتەڭە دە جوق. تالاسا بەرەيىك، قىرىلىسا بەرەيىك، ول بىزگە ۇيرەنشىكتى نارسە. ال ماحاببات قايدا؟ مەنىڭ بايقاعانىم، جالپى ەركەك قالماعان سياقتى مىنا ومىردە.
- كەلىسەمىن. ەركەك ايتتى، ەركەك ىستەدى دەگەن تۇسىنىك جوق قازىر
- ءيا. ال، ايەلدەر ەركەك بولىپ الدى. ءتىپتى مەن جاقىندا يندونەزياعا بارىپ كەلدىم. سول جەردە تاكسيدە كەلە جاتىرمىز. «قايدانسىڭدار؟» - دەيدى. قازاقستان دەسەك. «ا-ا، الەمدەگى ەڭ كۇشتى ايەلدەر سىزدەردە» - دەيدى تاكسيست. انا شتانگيستەردى ايتىپ جاتىر (كۇلەدى). سوندا، ماقتاناتىنىمىز وسى ما؟ بۇل سۇمدىق قوي، جەتكەن جەرىمىز وسى ما سوندا؟ سامىە سيلنىە ۆ ميرە جەنششينى. ەتا كاتاستروفا. نەسىنە ماقتانامىز؟ ماحاببات بولماسا، ايەل ءوزىنىڭ قاسيەتىنەن ايىرىلادى. ەركەكتەر ەر بولماي قالادى. ايەل بۇزىلسا، ءبارى بۇزىلادى دەگەن ءسوز. ەگەر بىزدە ماحاببات قالماسا، ول ءبىزدىڭ قانشالىقتى بۇزىلماعانىمىزدى دا كورسەتەدى. ءومىر تەك ماحابباتتان قۇرالادى. ماحاببات دەگەن تەك قانا ەركەك پەن ايەلدىڭ قارىم-قاتىناسى ەمەس، ول سەزىم. ادامدى ەرلىكتەرگە، بيىك قادامدارعا اپاراتىن كۇش. سوسىن، مەنىڭ ويىمشا، ايەلدەر نە ءۇشىن جاراتىلدى؟ ماحاببات ءۇشىن جاراتىلدى. ولار ابدەن ساعىنىپ ءجۇر وسى سەزىمدى. نە ەكەنىن بىلمەيدى. بىلگەن كۇندە دە ونى الا المايدى. بەرەتىن ادام قالعان جوق قوي. بىرەۋ قۇدايدان سۇراعان عوي، «پوچەمۋ ۆسە دەۆۋشكي تاكيە حوروشيە، ا جەنششينى تاكيە ستەرۆى؟» دەپ. سوندا قۇداي ايتىپتى دەيدى: «نۋ، پوتومۋ چتو دەۆۋشەك دەلايۋ يا، ا جەنششين يز نيح دەلاەتە ۆى» دەپ. دولىلىق ءبىزدىڭ ايەلدەرىمىزگە ءتان ەمەس. ءبىزدىڭ ايەلدەرىمىز ەشقاشان ونداي بولعان جوق. وقيعا ىزدەپ ءجۇرمىن قىزىق، ماعىنالى.
ءتىل تيگىزۋگە قاقىم بار!
- قاتەلەسپەسەم، ءسىز ومىردە جاقىن تۇتىپ، دوس كورگەن، سەنگەن ادامدارىڭىزدان تاياق جەگەن، ءسىزدى ولار لاقتىرىپ كەتكەن كەزدەرى بولدى. امەريكاعا بارۋىڭىزدىڭ ءبىر سەبەبى دە سول دەپ ەستىدىم مەن.
- بولدى، بولدى. ءوزىڭ ويلاشى. مەن امەريكادان قايتىپ كەلگەننەن كەيىن ءوز ەلىمە ورالدىم. مەن بۇل جەرگە پايدا ىزدەپ كەلگەن جوقپىن. ەگەر ءوز باسىمدى، قۋ باسىمدى ويلاسام، سول امەريكادا قالا بەرەر ەدىم. ال مەن ءبارىن تاستاپ قايتىپ كەلگەننەن كەيىن، جارتى جىلدان كەيىن تۇرمەدەن بىراق شىقتىم.
- نە ءۇشىن؟
- ول كەزدە 98-جىلى مەنى تۇتقىنعا الدى (كۇلەد), تۇرمەگە قامادى. ارىز ءتۇستى ۇستىمنەن. مەن ۇرلادى، جەپ قويدى دەگەن اڭگىمەلەر باستالدى. ول كەزدە راحات اليەۆتەر وسىندا. كۇشىنە ەنىپ تۇرعان كەز. ول كەزدە سالىق پوليتسياسىن باسقاراتىن، الماتىدا. داريعامەن اجىراسپاعان. ولارمەن جارناما جونىندە اڭگىمە بولدى، مەن قازاقستانعا كەلگەننەن كەيىن، ارنانىڭ ساپاسى بيىكتەپ، جارنامانىڭ كولەمى كوبەيە باستادى. ول كەزدە ءبىز حابارمەن تەكەتىرەس بولدىق.
- «حاباردىڭ» «قازاقستاننان» جاڭادان ءبولىنىپ شىققان كەز عوي...
- ءيا، ءيا. التىنبەك جايىندا ايتپاي-اق قويايىن... دوستارىم سول كەزدە مەنى تاستاپ كەتتى، مەن جالعىز قالدىم... ول كەزدە مەن بۇل جەرگە بوتەن ەلدەن كەلگەن ادام، ىشكى ءتارتىپتى، اسا بىلمەيتىنمىن. ءبىر جارىم جىلداي تەرگەۋ ءجۇردى. سوندا تاپقاندارى ۇيالى تەلەفوندى ۇرلاپ الدى دەيدى. ءۇش ميلليون دوللاردان باستاپ، اقىرىندا ۇيالى تەلەفونمەن دالەلدەدى. مەملەكەتتىڭ اقشاسىنا ساتىپ الىپ، ءوزىم پايدالانىپ ءجۇرمىن عوي، سوندا. امەريكادا جۇرگەندە، مەكتەپتەگى بالالاردىڭ قولىنان كورگەنمىن ونداي تەلەفوندى. سوندا كوڭىلىم ابدەن قالدى، ارينە. قايتادان كەتەم بە دەپ ويلاپ جۇرگەنمىن. قازاق ءبارىبىر وزگەرمەيدى نە ىستەسەڭ دە...
- قالاي قۇتىلدىڭىز؟ وتىردىڭىز با؟
- وتىردىم. ءبىر-ەكى ايداي وتىردىم.
- وسى جەردە وتىردىڭىز با، شەتەلدە مە؟
- وسى جەردە بولدىم. ەشقايدا قاشقان جوقپىن. مەنى جۇمىستان شىعارىپ جىبەردى. «قىلمىسىم» دالەلدەنبەي تۇرىپ الدىن الا شىعارىپ جىبەردى. سوعان رەنجىدىم. قالايشا، ءىس ءالى دالەلدەنگەن جوق، شىعارىپ تاستادى. نەگىز جوق. اقىرىندا ءبىر جارىم جىلداي ءجۇردىم جۇمىسسىز. ماڭايىمنان ءبارى قاشتى.
- اتاباەۆقا قاتىستى ءسىزدى قاۋىپسىزدىك قىزمەتىمەن بايلانىستىرادى. جاۋاپتارىڭىزدى قايتالاعىم كەلمەيدى. دەگەنمەن، ءسىز قازىر كوپ سىناپ ءجۇرسىز. ال كوپ سىناعاندى بيلىك ۇناتپايدى، ادەتتە ونداي ادامدار تاياق جەيدى.
- مەن تاياق جەپ-جەپ ۇيرەنگەن اداممىن عوي. مەن ءوزىم ءبىر جەرگە بارىپ، ارنايى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزىپ جۇرگەن ادام ەمەسپىن. كەلەدى، سۇراق قويادى، سوسىن وعان جاۋاپ بەرەسىڭ سۇراق قويعان سوڭ. جاۋاپ بەرگەندە ويىڭداعىنى ايتقىڭ كەلەدى. ال ول ويىڭ بىرەۋلەرگە ۇنامايدى. مەن كينو تۇسىرگەندە نەمەسە ماقالا جازعاندا بىرەۋلەرگە ۇناۋ ءۇشىن جاسامايمىن عوي.
- قازاق بولعانىڭىزعا نامىستاناسىز با؟
- قالاي نامىستانامىن؟ قازاق بولعانىم جاقسى قايتا. ماقتان تۇتاتىن دا ەشتەڭە جوق، نامىستاناتىن دا ەشتەڭە جوق قازاق بولعاننان كەيىن. ەگەر تۋدىڭ، بىرەۋ وڭقاي، بىرەۋ سولاقاي. مەن وڭقايمىن دەپ ماقتاناسىڭ با؟ جوق، سولاقايمىن دەپ ماقتاناسىڭ با؟ ول قۇدايدان كەلگەن نارسە. كومپلەكسى بارلار نامىستانادى. ول سەنىڭ جەتىستىگىڭ ەمەس، ول سەنىڭ كىناڭ دا ەمەس. ول جاعىن ويلاعان دا ەمەسپىن. قازاق بولىپ تۋدىم، قازاق بولىپ ولەمىن.
سەن ماقالاڭدى جازعاندا قازاققا نەگە ءتىل تيگىزەسىڭ دەگەن تۇرعىدا جازاتىن شىعارسىڭ. مەن ءتىل تيگىزەم. وعان قاقىم بار. مەن قازاقپىن عوي. ءوز-وزىمە مەن سىن كوزبەن قارايمىن. قازاققا ايتىپ جاتقان نارسەلەردى مەن وزىمە ايتىپ جاتىرمىن. سوندىقتان مەن نەگە قارانى اق دەۋىم كەرەك؟ مەن كورىپ تۇرمىن عوي. سوسىن، مەن سالىستىرمالى تۇردە ايتامىن. الەمدى ەكى رەت ارالاپ شىقتىم. ۇلكەن وركەنيەتتى ەلدەردە ءومىر ءسۇردىم. كوردىم. سوندىقتان كوپتەگەن كوڭىلىمنەن شىقپاعان نارسەنى مەن نەگە ايتىپ جاتىرمىن، قازاق وسسىن، وزگەرسىن دەپ ايتامىن.
- قانشالىقتى باقىتتىمىن دەپ سانايسىز ءوزىڭىزدى؟
- بىلمەيمىن.
- نەگە؟ ءسىزدىڭ تۇسىنىگىڭىزشە باقىت دەگەن نە؟
- باقىت دەگەن، باقىت دەگەن... بىلمەيمىن. ماحابباتپەن بايلانىستى. جۇرەگىم ورنىندا، ەكى قىزىم بار. ءوزىمنىڭ ويلاعان جوسپارلارىمدى جاساپ ءجۇرمىن. ول دا ءبىر جەتىستىك شىعار. قازىرگى ۋاقىتتا ەشكىمنەن ەشتەمە سۇراماي، وزىڭمەن ءوزىڭ ويىڭداعىنى جۇزەگە اسىرىپ جۇرسەڭ، ول دا ءبىر باقىت قوي. كەيبىرەۋلەر ايتادى، كەيبىر كەزدەسۋلەردە، سەن انا ءبىر سۇحباتىڭدا مەنىڭ ويىمداعىنى ايتىپسىڭ، ال مەن ونى ايتا المايمىن، مەن جەتكىزە المايمىن. مىنا جۇمىستا ءجۇرمىن، وتباسىمدى ويلايمىن، ءوز باسىمدى ويلايمىن دەپ. وندا تۇرعان نە بار ەكەنىن بىلمەيمىن. بۇل نە دەگەن سۇمدىق؟ ال، كەيبىرەۋلەر، مەن ءومىر بويى مىنا جۇمىسپەن اينالىسىپ كەلەم، ىشىمدە سۋرەتشى ءولىپ جاتىر... ىشتەي اقىنمىن، كومپوزيتورمىن، ولەڭ جازعىم كەلەدى. بىراق مىنا اتاڭنان الەت، مىنا جۇمىسپەن ءجۇرمىن دەيدى.
- ونىڭ ءبارى سىلتاۋ...
- كىم ءبىلىپتى. مەن ءومىر بويى جازدىم، جۋرناليست بولسام دا، كىتاپ جازسام دا بىردەمەنى جاساپ، ءتۇرتىپ جۇرەمىن. ال ەندى رەجيسسەر دەپ جاتىر مەنى جۇرت. مەن ءوزىمدى رەجيسسەر دەپ ەشقاشان ەسەپتەمەيمىن. مەن كينودراماتۋرگپىن. ءوز ستسەناريىمدى ءوزىم تۇسىرۋگە ءالىم كەلەدى. باقىتتىڭ نە ەكەنىن مۇمكىن ولەر الدىندا بىلەتىن شىعارمىن، قازىر ايتا المايمىن.
- ادام ونى سەزەدى عوي؟
- مەن ءوزىمدى ەركىن سەزىنەمىن. ويلارىمدى ايتام، ەشنارسەنى جاسىرمايمىن. تەك بالالارىم اۋىرسا، سودان جامان قورقامىن. ەلدى وزگەرتكىم كەلەدى ارينە، بۇل ۋتوپيا، تۇك شىقپايدى. ءوزىڭدى دۇرىس، جاقسى سەزىنۋ ءۇشىن ارەكەت جاساۋ كەرەك. قولىمنان كەلگەنىن ىستەدىم. ولار ەرتەڭ وسەدى. مەملەكەت وسىلاي وزگەرمەسە، مەن پارا بەرىپ، وقىتقىزبايمىن. وندا، مەن ولاردى انا جاققا اپارىپ وقىتامىن.
- مەنىڭ بىلۋىمشە، جاسايمىن دەگەن ادام جاسايدى، وقيمىن دەگەن ادام وقيدى. تالاپ ەتۋ كەرەك، ءبىرىنشى كەزەكتە وزىڭنەن تالاپ ەتۋ كەرەك.
- بىراق بىزدە قازىر ساپاسى جاعىنان جاقسى وقۋ ورنى قالعان جوق . پاراقورلىق بارلىق جەردى جايلاپ العان. ۇلكەنىم ون ۇشتە، كىشكەنتايىم توعىزدا. ەكى-ءۇش جىلدىڭ ىشىندە مىنا مەملەكەت وزگەرىپ كەتپەيتىن شىعار. وقىتقىم كەلەدى، مۇمكىندىك جوق، وقۋ ورنى جوق، ءبارى ۋلانىپ كەتكەن. بۇل جەردە بيلىكتىڭ دە كىناسى جوق. مى زاسلۋجيۆاەم تو پراۆيتەلستۆو، كوتوروە زاسلۋجيۆاەم، ۆوت ي ۆسە. حالىقتىڭ ساپاسى سونداي.
- پرەزيدەنت جايلى كينونى كەيىن تۇسىرۋگە بولادى دەدىڭىز... ءبىر سوزىڭىزدە بيلىك وزگەرەدى دەدىڭىز، ياعني ول كۇن جاقىن قالدى ما؟
- ەگەر مەن دارىگەر بولسام تەك دياگنوزدى قويامىن. سودان سوڭ سەن بىلاي ىستە، مىنا تاماقتى جەپ، مىنانى جەمە... مىنا كىتاپتى وقىما، مىنا كىتاپتى وقى. مىنا كينونى كورمە، مىنا كينونى كور. قۇرمانعازى، داۋلەتكەرەي، موتسارت، بەتحوۆەندى تىڭدا، مۇمكىن، سوندا ەمدەلىپ كەتەتىن شىعارسىڭ. ويىڭ، ساناڭ وزگەرەدى دەي الامىن. اۋرۋدىڭ ەمدەلۋى ساناعا بايلانىستى. مەنىڭشە بيلىك بىردەن وزگەرمەيدى. اۋرۋدىڭ دا ءتۇر-ءتۇرى بار. گريپپەن اۋىرساڭ جازىلىپ كەتەسىڭ، ال ەگەر راكپەن اۋىرساڭ، جازىلاسىڭ با-جازىلمايسىڭ با ونى قۇداي بىلەدى.
- ءبارى ەمدەلۋگە بايلانىستى ەمەس پە؟ گريپپتەن دە ولۋگە بولادى
- دارىگەرگە بايلانىستى. راكتىڭ ءتورتىنشى دەڭگەيىندەمىز. جۇرەگىمىز قارا، قانىمىز سۇيىقتالدى. ويىمىز، ءىشىمىز ۋلاندى. قولىمىز ىستەپ تۇر، اياعىمىز ءجۇرىپ تۇر. كوزىمىز كورىپ، قۇلاعىمىز ەستىپ تۇر. سوندىقتان، بۇل دەنەنى ەمدەپ، جازىلىپ كەتسىن دەسەڭ وتە مىقتى حيمياتەراپيا جاساۋ كەرەك. قازىر ونداي دارىگەرلەر جوق ارامىزدا، ونداي دارىلەر بار ما، جوق پا ونى بىلمەيمىن.
- ءدارىنى جاساعىسى كەلەتىن ادامدار بار. مىسالى، ءسىز...
- ءيا، بىراق مەنىڭ ءدارىم وتە اششى. مەن ەمدەيمىن دەسەم، اۋىرتىپ ەمدەيمىن عوي. كەسەمىن، مىناۋ كەرەگى جوق، مىنانى الىپ تاستا دەپ. وپەراتسيا جاساعان سوڭ ناركوز بەرمەي تىرىدەي جاسايمىن عوي.
- بىرەۋدى سىناعان كەزدە، وسىنداي سۇحبات بەرگەن كەزدە، ەشكىم تەلەفون سوقپاي ما؟
- سوعادى. پوشتاما جىبەرەدى. بوقتايدى. ولتىرەمىز، سويتەمىز، بۇيتەمىز دەپ...
- مەن بيلىكتى ايتامىن، جەكە ادامداردى ەمەس
- اا، بيلىك پە، بيلىكتەگىلەر ولاي ەتپەيدى. بيلىكتىڭ وزىندە دە دوستارم بار عوي. ەستيسىڭ نەشە-ءتۇرلى اڭگىمەنى. سودان سوڭ قويشى، دەيسىڭ.
P.S. 31-ارنانىڭ جاڭالىقتارىندا جۇمىس ىستەگەندە ەرمەك اعا باسشىلىق ەتىپ ەدى. مىقتى مەنەدجەر رەتىندە بىلەم. «كەلىن» ءفيلمىن كورمەستەن، ەلدىڭ سوزىنە قاراپ، ول كىسىدەن كوڭىلىم قالعان كەز بولدى. بۇل قالاي، مەن تانيتىن ەرمەك اعا قالايشا ۇلتتىڭ نامىسىنا تيەتىن فيلم ءتۇسىردى دەپ... كەيىن تانىستارىم «كەلىندى» ۇيدە قاراپ وتىرىپ، قانشالىقتى قاتەلەسكەنىمدى ءتۇسىندىم. بالكىم، ءفيلمدى ۇلتتىق تۇرعىدان ەمەس، ادامدىق تۇرعىدان قابىلداعانىم شىعار. ەرمەك اعانى بۇرىنعىدان بەتەر سىيلادىم. ونەر ادامى رەتىندە جاڭا قىرىنان تانىدىم. سەبەبى ءومىر قولىنان ءىس كەلەتىن ادامدى كوزى تىرىسىندە باعالاۋ كەرەكتىگىنە كوز جەتكىزدى.
Cۇحباتتاسقان - سالتانات اسكەربەكقىزى
"Abai.kz"