ابدوللا قاجى سارىۇلى ءال-بۇقاري - قازاقتىڭ ەكىنشى بەيبارىس سۇلتانى. اراب ەلىندە بەيبارىس سۇلتاننان كەيىن، ساۋد ەلى پاتشاسىنىڭ وڭ قول ۋازىرلىگىنە جانە مەككە قالاسىنىڭ اكىمى لاۋازىمىنا دەيىن كوتەرىلگەن، قاسيەتتى بايتوللانىڭ ۇستىنە جامىلعان كىلەمدى الماستىرۋ باقىتىنا يە بولعان قازاق، ساۋد-ارابيا ەلىنە «ەڭبەگى سىڭگەن گەنارال»، مينيستر دارەجەلى اسكەري باسشى. سونىمەن بىرگە  تۇركى، قازاق جۇرتىنا تانىمال قاجىلاردىڭ قامقورى، موڭعولياداعى بايانولگەي ورتالىق مەشىتىن سالدىرعان ۇلتشىل ازامات.

ابدوللانىڭ ءوز ەسىمى - شاكەن سارىۇلى. 1927 جىلى قىتايداعى ءور التايدىڭ شىڭگىل اۋدانىندا تۋعان، ورتا ءجۇز كەرەي ىشىندەگى سارباس رۋىنان. 1940-جىلى قازاقتى قىناداي قىرعان دۇڭعان مافۋفاڭنىڭ تالاۋىنا ءتۇسىپ، 13 جاسىندا تۋعان ەلىنەن ايىرىلىپ، ساۋداگەر ۇيعىرعا ساتىلىپ كەتكەن. 1941 جىلى سول ۇيعىرمەن بىرگە ساۋد-ارابياعا بارىپ، سوندا قالعان. مىنە وسىلايشا بەيبارىستىڭ تاعدىرىن قايتالاعان تاعى ءبىر الىپ تۇلعا ومىرگە كەلدى.

اكەسى سارى اتاسى  ۇرزىكەنىڭ قول استىندا  بالۋان، باتىر، وجەت مىنەزدى، ەلپەك بولىپ، اعاسى بۋراتايدىڭ ەل باسقارۋىنداعى باس قولعاناتىنا اينالعان. اكەسى سارى ۇرزىكەۇلى، كەڭ يىقتى، قاپساعاي دەنەلى، بۋراتاي اۋىلىنىڭ 500 جىلقىسىن شىرعاسىن شىعارماي قايىراتىن مىقتى پالۋان ەكەن.

ابدوللا قاجى سارىۇلى ءال-بۇقاري - قازاقتىڭ ەكىنشى بەيبارىس سۇلتانى. اراب ەلىندە بەيبارىس سۇلتاننان كەيىن، ساۋد ەلى پاتشاسىنىڭ وڭ قول ۋازىرلىگىنە جانە مەككە قالاسىنىڭ اكىمى لاۋازىمىنا دەيىن كوتەرىلگەن، قاسيەتتى بايتوللانىڭ ۇستىنە جامىلعان كىلەمدى الماستىرۋ باقىتىنا يە بولعان قازاق، ساۋد-ارابيا ەلىنە «ەڭبەگى سىڭگەن گەنارال»، مينيستر دارەجەلى اسكەري باسشى. سونىمەن بىرگە  تۇركى، قازاق جۇرتىنا تانىمال قاجىلاردىڭ قامقورى، موڭعولياداعى بايانولگەي ورتالىق مەشىتىن سالدىرعان ۇلتشىل ازامات.

ابدوللانىڭ ءوز ەسىمى - شاكەن سارىۇلى. 1927 جىلى قىتايداعى ءور التايدىڭ شىڭگىل اۋدانىندا تۋعان، ورتا ءجۇز كەرەي ىشىندەگى سارباس رۋىنان. 1940-جىلى قازاقتى قىناداي قىرعان دۇڭعان مافۋفاڭنىڭ تالاۋىنا ءتۇسىپ، 13 جاسىندا تۋعان ەلىنەن ايىرىلىپ، ساۋداگەر ۇيعىرعا ساتىلىپ كەتكەن. 1941 جىلى سول ۇيعىرمەن بىرگە ساۋد-ارابياعا بارىپ، سوندا قالعان. مىنە وسىلايشا بەيبارىستىڭ تاعدىرىن قايتالاعان تاعى ءبىر الىپ تۇلعا ومىرگە كەلدى.

اكەسى سارى اتاسى  ۇرزىكەنىڭ قول استىندا  بالۋان، باتىر، وجەت مىنەزدى، ەلپەك بولىپ، اعاسى بۋراتايدىڭ ەل باسقارۋىنداعى باس قولعاناتىنا اينالعان. اكەسى سارى ۇرزىكەۇلى، كەڭ يىقتى، قاپساعاي دەنەلى، بۋراتاي اۋىلىنىڭ 500 جىلقىسىن شىرعاسىن شىعارماي قايىراتىن مىقتى پالۋان ەكەن.

اناسى زاۋكە - كەرەي، جانتەكەي ىشىندە  تاسبيكە، اتاقتى ءالىپ باتىردىڭ نەمەرە تۋىسى قۇسايىن ءتايجىنىڭ قىزى.  قوڭقاق مۇرىن، سارعىش كەلگەن، بيىك بويلى، قايراتتى دا مىعىم ايەل بولعان. جاستايىنان ەركەكشە كيىنىپ، جىلقى باققان ەكەن.

ايەلى زامزيا - اراب قىزى.

ۇلدارى: بايسال، ادىنان، ءادىل. قىزدارى: ءناديا، ءابدىسام، ءساميا، ءاريش.

بۇرىنعى ايەلىنەن تۋعان ءبىر قىزى بولعان، ەسىمى بەلگىسىز.

شاكەن سارىۇلى 1941 جىلى اسىراپ العان ۇيعىر اكەسىمەن بىرگە ساۋد-ارابيا ەلىنە كەلگەن.  1942 جىلدان باستاپ مەككە قالاسىنداعى جەتىم بالالار ۇيىندە تاربيەلەنگەن.

1946 جىلى مەككە قالاسىنداعى مەملەكەتتىك اسكەري ۋنيۆەرسيتەتكە قابىلدانادى. شاكەن وقۋ بىتىرگەسىن مەككە قالاسىندا جول ساقشىسى بولىپ ىستەگەن. كەيىن شەكارا قورعانىس ارمياسىندا، شەكارا قورعانىسىنىڭ  ەسىرتكىمەن كۇرەس بولىمىندە ماڭىزدى قىزمەتتە بولادى. ەكى رەت مەملەكەت تاراپىنان ماراپاتتالعان. اتاپ ايتقاندا، «ەرەكشە ەڭبەگى ءۇشىن» ماراپاتى مەن «مەملەكەتكە ەڭبەگى سىڭىرگەن گەنارال» اتاعى بەرىلىپ، مينيستر دارەجەلى اسكەري قىزمەتكەرگە اينالادى.  وتكەن عاسىردىڭ 70-جىلدارى مەككە قالاسىنىڭ اكىمى مىندەتىن 10 جىلعا تاياۋ اتقارعان كەيىن ساۋد پاتشاسىنىڭ كومەكشىسى، ءۋازىرى  قىزمەتىنە دەيىن كوتەرىلگەن. 1992 جىلى زەينەتكە شىعىپ تۋعان جەرى باركول قازاق اۆتونوميالى اۋدانىنا بارىپ قايتتى.

ءوز ومىرىندە 39 مارتە قاجىلىق ەتكەن  شاكەن قاجى سارىۇلى 2000 جىلى ساۋد-ارابيانىڭ جيددا قالاسىندا 73 جاسىندا دۇنيەدەن ءوتتى.

قازىر ءبىزدىڭ بىلەتىنىمىز: شاكەننىڭ 2 ۇلى ۇشقىش، ءبىر ۇلى ادنان شاكەنۇلى ءال-بۇحاري اكەسىنىڭ جولىن قۋعان جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتە.

اللا قالاسا الداعى ۋاقىتتا،  ابدوللا قاجى سارىۇلى ءال-بۇقاري تۋرالى اقپاراتىمىزدى تولىقتىرىپ، جيناستىرىپ نەمەرە اپايى زايموللاقىزى وپەننەن تۋعان جيەنى قايرات قايپوللاۇلىنىڭ  ناعاشى اتاسى تۋرالى جازعان ومىرباياندىق ءسيپاتسوزىن (وچەركىن) جاريالايتىن بولامىز.  قايرات قايپوللانىڭ ول شىعارماسىندا  1930-1980 جىلدار ارالىعىنداعى قىتايداعى قازاق ءومىرى مەن 1930-1950 جىلدارداعى زۇلماتتى تاعدىرلارى مەن شاكەن قاجىنىڭ 13 جاسقا دەيىنگى قازاقى ءومىرى مەن  ودان كەيىنگى قازاقسىز ءومىرى باياندالادى.

قايرات قايپوللاۇلى

گەرمانيا

احمەتۇلى بەيسەن

استانا

«Abai.kz»