تۇركى اكادەمياسىنىڭ ءبىر توپ عالىمدارى سايان-التاي باعىتىنداعى تۇركىلەردى ارالاپ، عىلىمي ساپاردا بولۋ كەزىندە اكادەميا كىتاپحاناسىنا قۇندى ەڭبەكتەر توپتاماسىن (كوللەكتسيا) الا كەلدى. سايان تۇركىلەرىنە جاتاتىن تىۆا (ورىسشا - «تۋۆا» اتالىپ كەلدى) باۋىرلار تۇركى اكادەمياسىنىڭ مىندەتى مەن تاريحي ورنىن باعالاپ، قازاق عالىمدارىنا قۇندى عىلىمي كىتاپتاردى سىيعا ارتىپ جىبەرىپتى. ونىڭ ىشىندە بارىنشا نازار اۋدارتاتىنى -«ۋريانحاي تىۆا دەپتەر» اتالاتىن جەتى تومدىق انتولوگيا.

بۇل عىلىمي ىرگەلى ەڭبەكتىڭ شىعۋىندا ءبىرشاما قىزىقتىرار جايتتار بارشىلىق، سەبەبى، انتولوگيانى شىعارۋعا باستاما جاساعان ءارى تىكەلەي اتسالىسقان ەجەلگى ۇرانقاي ۇلىسىنان شىققان سەرگەي كۇجۇگەتۇلى شويگۋ، 11 جىل بويى رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى ءمينيسترى بولعان تۇركىتەكتى تىۆالىق ازامات، قازىر رەسەيدەگى ىقپالى جاعىنان بەستىككە كىرەتىن - قورعانىس ءمينيسترى.

تۇركى اكادەمياسىنىڭ ءبىر توپ عالىمدارى سايان-التاي باعىتىنداعى تۇركىلەردى ارالاپ، عىلىمي ساپاردا بولۋ كەزىندە اكادەميا كىتاپحاناسىنا قۇندى ەڭبەكتەر توپتاماسىن (كوللەكتسيا) الا كەلدى. سايان تۇركىلەرىنە جاتاتىن تىۆا (ورىسشا - «تۋۆا» اتالىپ كەلدى) باۋىرلار تۇركى اكادەمياسىنىڭ مىندەتى مەن تاريحي ورنىن باعالاپ، قازاق عالىمدارىنا قۇندى عىلىمي كىتاپتاردى سىيعا ارتىپ جىبەرىپتى. ونىڭ ىشىندە بارىنشا نازار اۋدارتاتىنى -«ۋريانحاي تىۆا دەپتەر» اتالاتىن جەتى تومدىق انتولوگيا.

بۇل عىلىمي ىرگەلى ەڭبەكتىڭ شىعۋىندا ءبىرشاما قىزىقتىرار جايتتار بارشىلىق، سەبەبى، انتولوگيانى شىعارۋعا باستاما جاساعان ءارى تىكەلەي اتسالىسقان ەجەلگى ۇرانقاي ۇلىسىنان شىققان سەرگەي كۇجۇگەتۇلى شويگۋ، 11 جىل بويى رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى ءمينيسترى بولعان تۇركىتەكتى تىۆالىق ازامات، قازىر رەسەيدەگى ىقپالى جاعىنان بەستىككە كىرەتىن - قورعانىس ءمينيسترى.

سەرگەي كۇجۇگەتۇلى جوعارعى لاۋازىمدى مەملەكەت قايراتكەرى بولا ءجۇرىپ، ءوز حالقىنىڭ تاريحي-مادەني بولمىسىن بارىنشا حاتقا تۇسىرۋگە تىرىسقانى سونداي، ماسكەۋ مەن سانكت-پەتەربۋرگتاعى ەجەلگى ۇرانقاي-تىۆالار جونىندەگى بارلىق مالىمەت پەن دەرەكتەردى جيناستىرىپ، ولاردى جۇيەلەتىپ، عىلىمي تۇرعىدان جەتى تومعا جىكتەپ جازاتىن عالىمداردى ءوز قاراجاتىنا بىرنەشە جىل بويى ۇستاعان. ناتيجەسىندە تىۆا حالقىنىڭ قولا داۋىردەن باستاپ، حح عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىنا دەيىنگى ءداۋىردى قامتىعان ەجەلگى تىۆا جەرى مەن ونى مەكەندەگەن حالقى تۋرالى، ۇرانقاي - تاننۋ-تۋۆا، ۇرانقايلىقتار - تىۆالىقتار تۋراسىنداعى عىلىمي-اعارتۋ تولعامدار انتولوگياسى ءتۇزىلىپتى.

نازارىمىزدى اۋداراتىنى سول - رەسەيلىك ساياسي جانە مەملەكەتتىك قايراتكەردىڭ ءوز حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى بۇكىلتۇركىلىك قۇندىلىقتى قامتىپ، تىۆا جۇرتىنىڭ بار بولمىسىن عىلىمي-تاريحي تۇرعىداعى مول ەڭبەكتىڭ جارىققا شىعۋىنا تىكەلەي اتسالىسۋى. بۇل قالتاسى قالىڭ قازاق بايلارى مەن شەكەلەرى شىلقىعان شەندىلەرىنە دە ۇلگى ەكەنى راس.

س.ابدىرەشۇلى

«Abai.kz»