پرەزيدەنت توقاەۆ ارالاسۋى كەرەك پە بۇعان دا سوندا؟!.  پرەمەر بار، مينيسترلەر بار،  بۇعان ەشكىم جاۋاپ بەرە الماي ما؟

نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىندەگى جاعداي بارىپ تۇرعان ادىلەتسىزدىك!

نازارباەۆ مەكتەبىندەگى مەملەكەتتىك تىلگە جاسالعان بۇل ادىلەتسىز شابۋىل باستالا سالىسىمەن،  پارلامەنتتە ءتىل ماسەلەسىن كوتەرىپ جۇرگەندىكتەن بولار، ءزابىر كورگەن اتا-انالار بىردەن بىزگە حات جازدى.

“2022-2023 وقۋ جىلىنا الماتى قالاسى حيميا-بيولوگيا باعىتىنداعى  نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنە 2178 وقۋشى سىناق تاپسىرعان. ونىڭ ىشىندە  قازاق تىلىنە 1483 بالا - 68 پايىز، ال ورىس تىلىنە 695 بالا - 32 پايىزدى قۇراپ وتىر. ياعني، قازاق تىلىنە وقۋعا تاپسىرعاندار سانى ەكى ەسەدەن اسىپ تۇر. ەكى تىلدە تاپسىرعان ۇمىتكەرلەردىڭ اراسىندا “وركەن” گرانتىن يەمدەنگەندەردىڭ كورسەتكىشتەرى قازاق ءتىلى max: 1424 بالل – min: 1186, ورىس ءتىلى max: 1404 بالل – min: 1126 بالل”-دەپ جازادى اشىنعان اتا-انالار.

سوندا ورىس سىنىبىنا تاپسىرعان بالالار 1126 بالمەن وقۋعا تۇسكەن دە، قازاق سىنىبىنا تاپسىرعاندار 1186 بالمەن، ورىس سىنىبىنا تۇسكەن وقۋشىدان 60 بال جوعارى السا دا، وقۋعا تۇسە الماعان؟!.  قازاق سىنىبىنا تاپسىرعان 140-شى بالانىڭ بالىنىڭ ءوزى 1127 بال، ياعني ورىس سىنىبىنا تۇسكەن 1126 بال جيناعان بالادان قازاق سىنىبىنا تاپسىرعان، بىراق وقۋعا تۇسە الماعان  40 بالانىڭ بالى جوعارى!؟.

نەگە 40 بالا وقۋعا تۇسە الماعان جوعارى بال جيناسا دا؟ قازاق بولعانى ءۇشىن، وزات بولعانى ءۇشىن، ەڭ باستىسى - قازاق سىنىبىنا تاپسىرعانى ءۇشىن!!! ءيا، “ازاتتىق راديوسىنا” سۇقبات بەرگەن تيمۋر شىنتاەۆ باستاعان اتا-انالار تۋرا وسىلاي: “بالامىز جوعارى بال السا دا، وقۋعا قابىلدانبادىق،  ءبىزدىڭ ايىبىمىز قازاق سىنىبىنا تاپسىرعانىمىز ءۇشىن، قازاق بولعانىمىز ءۇشىن”-دەپ جاۋاپ بەردى.

بۇل بارىپ تۇرعان ماسقارا ديسكريميناتسيا! مەملەكەتتەگى مەملەكەتتىك تىلگە ديسكريميناتسيا! بىزدە ۇلتى، ءتىلى ءۇشىن ديسكريميناتسياعا ۇشىراتۋعا بولمايدى دەگەن 14 باپ بار ەمەس پە؟  وسى ءبىزدىڭ كونستيتۋتسيانىڭ باپتارى تەك وزگە ەتنوستار ءۇشىن جازىلعان با، قازاققا پايداسى تيەتىن كەزى بولا ما، بولماي ما؟

2020-2021 وقۋ جىلىندا 5 قازاق سىنىبى، 3 ورىس سىنىبى ءبىتىردى. وسى جىلى 5 قازاق سىنىبى، 3 ورىس سىنىبى قابىلداندى. بيىل ، ياعني 2021-2022 وقۋ جىلى 5 قازاق سىنىبى (120 وقۋشى), 2 ورىس سىنىبى (40 وقۋشى) مەكتەپ ءبىتىردى.

بىراق، 4 قازاق سىنىبى (100) ، 4 ورىس (100) سىنىبى قابىلداندى. ياعني، بۇرىنعى ورىس سىنىبى وقۋشىلارىنا 60 بالا قوسىپ بەردى. ال قازاق سىنىبىنا 60 بالا قوسپاق تۇگىلى، بۇرىنعى سانىنان 20 بالا كەمىتىپ جىبەردى… شۋ وسى سوراقى ادىلەتسىزدىكتەن شىعىپ وتىر.

بۇل تىلدىك جانە كونستيتۋتسيالىق ديسكريميناتسياعا ۇشىراتاتىن 100/100 تەڭگەرمەشىلىك “فورمۋلاسىن” كىم جاسادى؟ اتى-ءجونى كىم، قىزمەتى قانداي؟! ماقساتى قانداي - قازاق بالاسىن قازاق بولعانى ءۇشىن، ازات بولعانى ءۇشىن، وزات بولعانى ءۇشىن  شىرىلداتۋدان باسقا؟!.

بۇل ۇلتتىق مۇددەنىڭ، ۇلتتىق نەگىزدىڭ تامىرىنا بالتا شابار جىمىسقى ساياساتتىڭ ماقساتى - كەلەسى جىلى مۇنداي قورلىققا شىداماعان ەل بالالارىن ورىس سىنىبىنا بەرە باستايدى! وسى - نەگىزگى ماقسات!

ءيا، بۇل نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىندەگى جاعداي، بارىپ تۇرعان ادىلەتسىزدىك!

بىزدە ءبىلىم سالاسىندا يە بار ما نازارباەۆ مەكتەبىنە؟ مەملەكەتتە بۇل وقۋ ورنىنا ەشكىم جاۋاپ بەرە الماي ما؟ ول قانداي وقۋ ورنى مەملەكەت ىشىندەگى مەملەكەت بولاتىن؟!! وعان مەملەكەتتەن اقشا بولىنبەي مە سوندا مەملەكەتتەن تىس بولاتىنداي؟!.

نازارباەۆ مەكتەبىندەگى  نارازىلىق وتە ورىندى! بۇعان جوعارىداعى وسىعان تىكەلەي جاۋاپتىلار جاۋاپ بەرۋى ءتيىس قوي، قالاي شىداپ وتىر!

ءوز ەلىندە ءوز تىلىندە جاقسى وقىعانى ءۇشىن جازىقتى بولاتىن قاي ەلدە بار بىزدەن باسقا؟!. سول بالالار نە ويلادى ەكەن، قانداي ەلدە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز دەپ قامىققانى انىق وزدەرىنەن 60 بال  تومەن بال السا دا وقۋعا ءتۇسىپ جاتقان وزگە ءتىلدى بالالاردىڭ  الدىندا.

مىناۋ ۆيدەوداعى شىڭعىس سابىر ماراتۇلى باستاعان، ورىستىلدىلەردەن وق بويى وزىپ تۇرسا دا، الدى 60 بال ارتىق الىپ تۇرسا دا  قازاق سىنىبىنا تاپسىرعانى ءۇشىن، جالپى قازاق بولعانى ءۇشىن وقۋعا تۇسە الماي جىلاپ تۇرعان 40 بالانىڭ جانايقايىنا كىم جاۋاپ بەرەدى؟ پرەزيدەنت توقاەۆ ارالاسۋى كەرەك پە بۇعان دا؟! پرەمەر بار، مينيسترلەر بار بۇعان جاۋاپ بەرە الماي ما سوندا ەشكىم؟

قازاق بولعانى ءۇشىن، وزات بولعانى ءۇشىن 40  بالانى جىلاتىپ قويىپ، قالاي اس باتىپ وتىر “نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبى” باسقارما ءتورايىمى ك.ءشامشادينوۆا حانىمعا؟!.

اتا-انالاردىڭ دا اشىنۋى وتە ورىندى. مىنە قازاق ءتىلدى وقۋشىلارعا جاسالىپ جاتقان تىلدىك ديسكريميناتسيا!

بارلىعى دا سول مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ جوقتىعىنان تاۋەلسىزدىككە 30 جىلدان اسسا دا؟!. بۇل بارىپ تۇرعان ادىلەتسىزدىك جانە نازارباەۆ مەكتەبىندەگى نامىسسىزدىق!

بۇل ماسەلەگە ءبارىمىز ارالاسۋىمىز كەرەك جانە ادىلدىك ورنايتىنىنا سەنەمىز!

بىردەن قازاق ءتىلىن قولداپ جۇرگەن  وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆكە شىعايىن دەپ ويلاعانمىن. سويتسەم، نازارباەۆ مەكتەبى ءبىلىم مينيسترلىگى تۇگىل مەملەكەتكە دە قارامايدى دەگەندى تەلەارنا حابارىنان ەستىپ، اۋزىم اشىلىپ قالدى؟!. مۇنداي ماسقارا بولا ما، مەملەكەتىنە مەكتەبى قارامايتىن؟!.

ءدال وسى ءساتتى پايدالانىپ، نازارباەۆ داۋىرىندە ورىن العان نازارباەۆ مەكتەبىندەگى  بۇل ادىلەتسىزدىكتى جويۋ كەرەك، مەملەكەتكە قاراتۋ كەرەك قاراماسا. بىراق، ۇكىمەت قاۋلىسىنا پرەمەر-مينيستر قول قويىپ، رەتتەپ وتىرعان، مەملەكەتتەن قارجى ءبولىنىپ وتىرعان بۇل مەكتەپ قالايشا مەملەكەتكە قارامايدى؟!.

ۇزدىك بال جيناپ تۇرسا دا، وقۋعا تۇسە الماعان قازاق بالالارى ءۇشىن  قوسىمشا سىنىپ اشۋ ءۇشىن كابينەت جوق بولىپ قالادى، قارجى جەتپەي قالادى نازارباەۆ مەكتەبىنە؟ ال مەملەكەتتەن، ياعني، ءسىز بەن ءبىزدىڭ سالىعىمىزدان قۇرالعان قازىنادان ميللياردتاردى الىپ وتىرعان جوق پا؟!. ول ميللياردتاردى ءوز بالالارىمىزدىڭ يگىلىگىنە قاشان جۇمسايدى؟!. ءبىر اي بۇرىن رەسەيلىك ەكى ماتەماتيككە ون كۇن ءدارىس وقىعانى ءۇشىن 28 ميلليون 360 مىڭ تەڭگە تولەپ بەرە سالعان اتىمتاي-جومارتتىعى بار نازارباەۆ مەكتەبى ءوز بالالارىمىزعا كەلگەندە نەگە تارىلىپ قالادى؟!.

بۇنداي مەملەكەتتىك تىلگە ديسكريميناتسيا بولماۋ ءۇشىن ەلىمىزدەگى بالاباقشالاردىڭ  بارلىعى مەملەكەتتىك تىلدە بولاتىن ۋاقىت جەتتى.

ويتكەنى، ورىس كلاستارىنا باراتىن بالالار ورىس ءتىلدى بالاباقشالاردان شىققاندار… ارينە، وعان ول بالالار كىنالى ەمەس، اتا-انالارى كىنالى.  ال اتا-انالارى بۇعان وتىز جىلدا دا مەملەكەتتىك ءتىلدى مىندەتتەي الماعان  ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ كىنالى ەكەنىن اشىق ايتىپ ءجۇر قازىر…

جالپى، وسى نازارباەۆ مەكتەبىندەگى قازاق ءتىلدى بالالاردىڭ قاعاجۋ كورۋىن كوتەرىپ، شىرىلداپ جۇرگەن دارحان ارداقۇلى، بايسال تولەن باۋىرلارىما كوپ راحمەت!

ەندى مىناداي قيىن جاعدايدان شىعۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟!.  “الماتى قالاسى حيميا-بيولوگيا باعىتىنداعى نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنىڭ قازاق تىلىنە تاپسىرعان رەزەرۆتە تۇرعان ۇمىتكەرلەرىنە قوسىمشا ەكى سىنىپ (ول شامامەن 50 وقۋشى) اشتىرۋعا ىقپال ەتۋىڭىزدى cۇرايمىز”-دەيدى اتا-انالار. وتە دۇرىس، بۇدان باسقا شىعار جول جوق!

پارلامەنتكە ءبىزدىڭ اتىمىزعا ارناپ كەلگەن 22 اتا-انا ارىزىن 2022 جىلدىڭ 7 شىلدەسى كۇنى پرەمەر-مينيستر ءا.سمايىلوۆقا، وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى ا.ايماعامبەتوۆكە جولدادىق. جاۋابىن كۇتىپ وتىرمىز، دەمالىستا جۇرسەك تە ءبارىن جيىپ قويىپ؟!.

زاڭسىزدىق تەز تۇزەلۋى ءتيىس!

ادىلەتسىزدىككە ەل ەندى توزبەيدى!

مەملەكەتتىك تىلدە تاپسىرعان  وقۋشىلار ديسكريميناتسياعا ۇشىراپ وتىر! - اتا-انالار ارىزى

قۇرمەتتى قازىبەك يسا جارىلقاسىنۇلى! 

تومەندە قول قويعان اتا-انالار، بيىلعى جىلعى الماتى قالاسى حيميا-بيولوگيا باعىتىنداعى  نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنە سىناق تاپسىرعان بالالارىمىزعا، نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرى دەربەس ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ “وركەن” گرانتىن بولگەن كەزدەگى ادىلەتسىزدىگىن كورىپ، سىزگە ءوتىنىش جازۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىرمىز.

2022-2023 وقۋ جىلىنا الماتى قالاسى حيميا-بيولوگيا باعىتىنداعى  نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنە 2178 وقۋشى سىناق تاپسىرعان. ونىڭ ىشىندە  قازاق تىلىنە 1483 بالا - 68 پايىز، ال ورىس تىلىنە 695 بالا - 32 پايىزدى قۇراپ وتىر. ياعني، قازاق تىلىنە وقۋعا تاپسىرعاندار سانى ەكى ەسەدەن اسىپ تۇر. ەكى تىلدە تاپسىرعان ۇمىتكەرلەردىڭ اراسىندا “وركەن” گرانتىن يەمدەنگەندەردىڭ كورسەتكىشتەرى قازاق ءتىلى max: 1424 بالل – min: 1186, ورىس ءتىلى max: 1404 بالل – min: 1126 بالل.

(رەزەرۆتە تۇرعان وقۋشىلاردىڭ كورسەتكىشتەرى قازاق ءتىلى max: 1186 بالل – min: 580 بالل، ورىس ءتىلى max: 1124 بالل – min: 544.)

كورىپ وتىرعانىڭىزداي، قازاق تىلىنە تاپسىرعان وقۋشىلاردىڭ كورسەتكىشتەرى سانى جاعىنان دا، ءبىلىم جاعىنان دا وتە جوعارى. بۇكىل نزم-گە قاراعاندا دا بالالارىمىزدىڭ بالدارى جوعارى دەڭگەيدە. بارلىعى الماتى قالاسىنداعى ءبىلىمى جوعارى وقۋشىلاردىڭ ارسىنان ىرىكتەلىپ شىققان دارىندى بالالار. وسىلاي بولا  تۇرا، تەڭدەي قىلىپ قازاق تىلىنە 100, ورىس تىلىنە 100, بار جوعى 200 “وركەن” گرانتىن بولگەن. ءوز وتانىمىز قازاقستاندا  مەملەكەتتىك تىلدە تاپسىرعان وقۋشىلار ديسكريميناتسياعا ۇشىراپ وتىر.

قۇرمەتتى دەپۋتات مىرزا ءسىزدىڭ مەملەكەتتىك ءتىل قازاق تىلىنە دەگەن جانايقايىڭىزدى، قولداۋىڭىزدى، قازاق ءتىلىن دامىتۋداعى ۇلەسىڭىزدى كورىپ-ءبىلىپ ءجۇرمىز. جوعارىدا جازعان جاعدايلاردى ەسكەرە وتىرىپ، سىزدەن قولداۋ كۇتىپ وتىرمىز. ەلىمىزدىڭ بولاشاعى جاس ۇرپاقتىڭ قازاق تىلىنە دەگەن ۇمتىلىستارىنا بەي-جاي قارامايدى دەپ سەنەمىز. الماتى قالاسى حيميا-بيولوگيا باعىتىنداعى نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنىڭ قازاق تىلىنە تاپسىرعان رەزەرۆتە تۇرعان ۇمىتكەرلەرىنە قوسىمشا ەكى سىنىپ (ول شامامەن 50 وقۋشى) اشتىرۋعا ىقپال ەتۋىڭىزدى cۇرايمىز.

قۇرمەتپەن، وتىنىشكە قول قويۋشى اتا-انالار. بايسال تولەن باستاعان 22 اتا-انا قول قويعان.

بايسال تولەن 

Abai.kz