- ءسىز رەاليست ادامسىز با؟

- ءسىز رەاليست ادامسىز با؟

- ارينە، رەاليستپىن. «وتكەنگە توپىراق شاشساڭ، بولاشاق ساعان تاس اتادى» دەمەيدى مە؟ وتكەننەن تاعىلىم الا وتىرىپ، بو­لاشاققا سەنىممەن قارايمىن. بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ءما­سەلەسىمەن ءومىر سۇرەتىن، شىندىققا باسىمدى تىك كوتەرە قارايتىن «رەا­ليستپىن» دەپ تولىق ايتا الامىن. 
- ەندەشە، قايرات اعا، بۇگىنگى سۇحباتقا دا بارىنشا شىنايى جاۋاپ بەرەرسىز دەپ ويلايمىن... انشىلىك ءسىزدىڭ باعىڭىز با؟
- «داۋىس پەن ءسوز سۇ­لۋلىعى - جان سىيى» دەگەن شاكارىم. ەندەشە، انشىلىك - مەنىڭ ەڭ باستى باقىتىم. بۇل - ەڭ اۋەلى، قۇدايدىڭ بەرگەن قاسيەتى، سىيى دەپ ەسەپتەيمىن. انشىلىككە بەت بۇرعان تالاي ونەرلى جىگىتتەر بولدى كەزىندە. مۇمكىن، ولارعا باسقا ماماندىق بۇيىرعان شىعار، ايتەۋىر ولاردىڭ كوپشىلىگى ارمان-مۇراتتارىنا جەتە المادى. مەن دە بالا كەزدە سۋرەتشى بولۋدى ارماندادىم، ارحەولوگ تا بولعىم كەلگەن. انام بولسا، اركەز «زووتەحنيك بولساڭشى» دەيتىن. مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ، زووتەحنيكتىڭ وقۋىنا تۇسكەلى تۇرعان جەرىمنەن اعام «شاقىرعاندا بارماساڭ، شاقىرتۋعا زار بولارسىڭ!» دەپ ەسترادا ستۋدياسىنا الىپ باردى. باعىما وراي، مەن جۇسىپبەك ەلەبەكوۆتىڭ شاكىرتى اتاندىم. مىنە، سول بەلەستەن باستاپ مەن ونەر دەگەن تىلسىمنىڭ تەرەڭىنە سۇڭگىپ كەتتىم. ەگەر انامنىڭ تىلەگىن ورىنداپ، زووتەحنيك بولعانىمدا قوي ءبىر جاقتا، تاياق ءبىر جاقتا قالار ەدى... اركىمنىڭ ءوز ماڭدايىنا جازىلعان ما­ماندىعى بار عوي. اسقارالى الپىستى القىمداعان تۇستا، ءدال بۇگىنگى كۇنى «مەنىڭ باعىم - انشىلىگىم» دەپ ويلايمىن. ويتكەنى ونەر جولىندا ءجۇرىپ، مەن حالىققا تا­نىلدىم، وتباسىن قۇردىم، التى الاشقا ءماشھۇر بولعان اتا-بابامىزدىڭ جۇرەگىنەن شىققان قازاقتىڭ اندەرىن ورىنداپ، باقىتقا كەنەلدىم. 
- باسقا ءداستۇرلى ءان­شىلەردەن ەرەكشەلىگىڭىز قانداي؟
- مەن ارقاشان ءوزىمنىڭ ۇستازىم جۇسىپبەك ەلە­بە­كوۆتىڭ تاعىلىمىن ۇستا­نامىن. ويتكەنى ۇستاز بەرگەن ءتالىم-تاربيە، بەلگىلى قا­عيدالار ماعان ارتىلعان اماناتتاي كورىنەدى. ياعني مەنىڭ بار ماقساتىم - سان عاسىرلىق سىرعا تولى تا­عىلىمدى تاريحى بار حال­قىمىزدىڭ ءداستۇرلى ءان ونەرىن ەش وزگەرىسسىز، تابيعي قال­پىندا كەيىنگى ۇرپاققا جەتكىزۋ، ۇيرەنگەن دۇنيە­لەرىمدى بۇزباي-جارماي شاكىرتتەرىمە ۇيرەتۋ. 
- «راس ءسوزدىڭ كىم بىلەر قاسيەتىن» دەيدى اباي. بۇگىنگى تاڭدا قازاق اندەرى ماي­دالانىپ بارا جاتقان جوق پا؟
- جوق، قازاقتىڭ ءداس­تۇرلى اندەرى ماعىناسى جاعىنان دا، ورىنداۋشىلىق شەبەرلىكتەن دە مايدالانىپ بارا جاتقان جوق. ونىڭ سەبەبى مىنادا: جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ، عاريفوللا قۇرمانعاليەۆ، ءىلياس وماروۆ سىندى تۇلعالار كەزىندە قا­زاقتىڭ العاشقى داستۇرلىك ءان مەكتەبىنىڭ ءىر­گەتاسىن قالاعان ەدى. مىنە، سول مەكتەپتەر قازىر ىرگەلى وقۋ ورىندارىنا اينالدى. بۇرىن جوعارى وقۋ ورىن­دارىندا تەك انشىلىكتىڭ تەح­نيكالىق جۇيەسىن ۇيرەتسە، قازىر نوتانى دا ءۇي­رەتەدى. بۇل جاستاردىڭ ءان­شى­لىكتى ءارى قاراي دامىتۋىنا، وزدىگىنەن ۇيرەنۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى. ال جىل سا­يىن وتكىزىلىپ تۇراتىن بالۋان شولاق، ەستاي، مۇحيت، كەنەن ازىرباەۆ، پاۆلودارداعى جاياۋ مۇسا، مايرا اتىنداعى باي­قاۋلار، «شابىت» حا­لىقارالىق فەس­تيۆالى جاس ونەرپازدارعا ءداستۇرلى اندەردى ناسيحاتتاپ، ونى جاڭعىرتۋعا اسەر ەتپەي قويماسى انىق.
- ءداستۇرلى ونەرىمىز نەگە ءزارۋ؟
- ءداستۇرلى ونەر - ەڭ اۋەلى ناسيحاتقا ءزارۋ. اسىرەسە، بارشا جۇرتتىڭ «كوزى، قۇلاعى، ءتىلى»، بىلايشا ايتقاندا سەنىمى مەن نانىمى - بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ءداستۇرلى اندەردى ناسيحاتتاۋدا شورقاقتىق تانىتادى. ماسەلەن، تەلەار­نا­لار تاڭنان قارا كەشكە دەيىن سول باياعى ەسترادالىق جانردا­عى اندەردى، انشىلەردى كورسەتۋ­دەن جالىققان ەمەس. مەملەكەت تاراپىنان ەسترادالىق كون­تسەرتتەر ءۇشىن قىرۋار قاراجات ءبولىنىپ، ءانشىنىڭ باسىنان اياعىنا دەيىن سىلاپ-سيپاي­تىنداي ەتىپ، تولىق جاعداي جاسالىنعان. ارينە، وسىنداي مۇمكىندىكتەرى بار ەسترادا جۇل­دىزدارى كۇن ساناپ كوركەيەدى جانە كوبەيەدى. ال ءداستۇرلى اندەردى ناسيحاتتاۋ ءۇشىن وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىنان «سەگىز قىرلى» باعدارلاماسىن اشىپ ەدىك. مۇنداي ءبىر رەتتىك باعدارلاما، ارينە، قازاقى اندەردىڭ ۇمىت قالماۋى ءۇشىن تىم از. ءتىپتى ءداستۇرلى، قازاقى اندەرىن ساعىنعان حالىق وسى باعدارلامانى كورىپ، ءبىر جاساپ قالعان ەدى. ءداستۇرلى اندەردىڭ سيرەك ايتىلاتىنى سونشالىق، جيىن-كونتسەرتتەردە دوم­بىرانى شەرتىپ جىبەرسە بولدى، جان-جاقتان قولداپ، حالىق قۇلاق قۇرىشىن قاندىراتىن بولدى. وسى ناسيحاتتىڭ از­دى­عىنان قازىر كوپشىلىك حالىق تارلان تالانتتاردىڭ ەسىمىن ەستىمەي دە ءجۇر. جىل سايىن وقۋ ورداسىنا تالاي تاڭداۋلى جاستار تۇسەدى. حالىقارالىق امىرە قاشاۋباەۆ اتىنداعى بايقاۋعا، «شابىت» فەستيۆالىنە قاتىسىپ، ءومىرىن ونەرمەن ورگەن تۇلعالاردىڭ ەسىمىن قاراپايىم حالىق ءتىپتى، بىلمەيدى دە. وسى­نىڭ ءبارى ناسيحاتتىڭ جوقتى­عىنان، حالىق جينالاتىن كون­تسەرتتەرگە ءداستۇرلى ءان­شىلەردىڭ شاقىرىلماۋى سەبەبىنەن. ءوز جەرىندە وگەيلىك كورمەس ءۇشىن ءداستۇرلى اندەردى كەڭىنەن نا­سيحاتتاۋ قاجەت. 
- «اجەپتەۋىر ءان ەدى، پۇشىق ايتىپ قور قىلدىنىڭ» كەرىن كەلتىرىپ ءجۇر قازىر كوپشىلىك جاس انشىلەر. فونوگراممانى توقتاتۋ مۇمكىن بە؟
- فونوگرامما - ونەردى اقساتۋشى دەرت. ەسترادالىق جانر انشىلەرى، وكىنىشكە قاراي، فونوگراممانىڭ كومەگىمەن ءان شىرقايتىنى اقيقات. ول - ونەر ەمەس. ماسەلەن، كەزىندە «گۇلدەر» ءانسامبلىنىڭ قۇ­را­مىندا بولعانىمدا روزا رىم­باەۆا، سەمبەك جۇماعاليەۆ، ناعيما ەسقاليەۆا سىندى تانىمال انشىلەر ەسترادالىق اندەردى فونوگرامماسىز-اق ايتىپ، جارتى الەمگە «جاندى» داۋىسپەن قازاق اندەرىن شىر­قادى. تاياقتىڭ ەكى ۇشى بار عوي. قازىرگى تەلەۆيدەنيە سالاسىن فونوگرامماعا جا­زىلعان اندەرسىز دە ەلەستەتە المايمىز. فونوگراممانىڭ كەرەك جەرى دە وسى بولار. تەلەۆيدەنيەگە تۇسىرگەن كەزدە داڭعىرلاپ، قاڭعىرلاپ كەتپەس ءۇشىن قولدانۋ كەرەك شىعار. ال داۋىستى ساف تازا كۇيىندە كورسەتۋگە ءبىزدىڭ تەلەۆيدەنيە تەحنيكاسىنىڭ مۇمكىندىكتەرى جەتپەيدى. 
- ونەر ادامىنىڭ بويىنان قانداي قاسيەتتەردi كورگiڭiز كەلەدi?
- وزەگىنە ونەر ۇيالاعان ءاربىر ازامات ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى ەڭبەكقورلىق قاجەت دەپ ەسەپتەيمىن. ەڭبەك ءتۇبى - زەي­نەت. ەكىنشىدەن، ءار ادامنىڭ ءوز ماماندىعىنا، ءوز ونەرىنە دەگەن ەرەكشە سۇيىسپەنشىلىگى بولۋى قاجەت. تەك كاسىبىن ەسسىز، قۇلاي ءسۇيىپ، وعان ءوزىن دە، ءومىرىن دە سارپ ەتكەن ادام عانا ما­ماندىعىنىڭ شىڭىنا شىعا الادى جانە ونەردە جۇرگەن سوڭ، شىعارماشىلىق باسەكە دەگەن بولادى. سەبەبى باسەكە بار جەردە، دامۋ بار. بىراق ول باسەكە ەشقاشان قىزعانىش نەمەسە الاۋىزدىققا اينال­ماۋى شارت. «كەڭ بولساڭ، كەم بول­مايسىڭ» دەگەندەي، قا­تەلىككە كەشىرىممەن قاراپ، ءبىر- ءبىرىنىڭ جامانىن جاسىرىپ، جاقسىسىن اسىرۋ - بار قازاقتا بولۋعا ءتيىس قاسيەتتەر دەپ ەسەپ­تەي­مىن. 
- «قىز جىبەك» فيلمىندە تولەگەننىڭ اتىنان ءان سال­دىڭىز. ءسىزدىڭ ومىرىڭىزدە بۇل ءفيلمنىڭ الار ورنى قانداي؟ 
- «قىز جىبەك» ءفيلمى - قازاق كينو ءوندىرىسى تاريحىندا دارا ورىن الاتىن بولەكشە، ناعىز قازاقى فيلم، ماڭگى ولمەس دۇنيە، ءبىزدىڭ ماق­تا­نىشىمىز. بۇل فيلم ءار قازاقتىڭ ومىرىنەن ەرەكشە ورىن الادى. ال مەنىڭ ومىرىمدە قازاق كينو ءوندىرىسىنىڭ شىڭى - «قىز جىبەك» ءفيلمىنىڭ الار ورنى، تىپتەن وزگەشە. مەن وسى ءفيلمنىڭ نەگىزگى كەيىپكەرى تولەگەننىڭ اتىنان ءان سالدىم. بۇل - مەن ءۇشىن تاريحي وقيعا، ءومىرىمنىڭ ءبىر بەلەسى. ال با­عىم­نىڭ اشىلۋىنا، ءان سالۋىما ىقپال ەتكەن نۇرعيسا تىلەنديەۆ اعامىز بولاتىن. «قىز جىبەك» ءفيلمىنىڭ كومپوزيتورى نۇرعيسا اعا وقۋدى ەندى عانا باستاعان تۇستا ۇستازدارىمنىڭ قارسىلاسۋىنا قاراماستان، ءان ايتۋىمدى قالادى. مىنە، «قىز جىبەك» فيلمىنە كەلىپ، تاعدىرىمدى بيىك وتكەلگە شىعارعان كەزىم وسى كەز ەدى. جالپى، وسىدان كەيىن مەن قازاقتىڭ ءبىرتۋار سازگەرى نۇر­عيسا اعامىزدىڭ جانىنا ەرىپ، تالاي اندەرى مەن كۇي­لەرىنىڭ تۋعانىنا كۋا بولدىم، شى­عار­ماشىلىعىنىڭ گۇلدەنگەن كەزىن كوردىم. 
-ۇستاز بولۋدىڭ قيىندىعى قانشالىقتى؟ 
- ۇستاز بولۋدىڭ قيىن­شىلىعى كوپ، بىراق راحاتى دا بار. ەگەر شاكىرتتەرىڭ ۇيرەتكەن اندەردى ناقىشىنا كەلتىرە، ويىڭداعىنى دىتتەپ باسىپ ورىنداپ جاتسا، قاناتتاناسىڭ، قۋاناسىڭ. «شاكىرتسىز ۇستاز - تۇل» دەيدى عوي. ۇستازدىق - قيىنى مەن قىزىعى قاتار جۇرەتىن تاماشا ماماندىق. ءار ۇستازدىڭ ەڭبەگىن شاكىرت­تە­رىنەن كورۋگە بولادى. رامازان ستامعازيەۆ، بەكبولات تىلەۋحان، مايرا ءىلياسوۆا سىندى ءىز­باسارلارىم ءان سالىپ، ءداستۇرلى اندەردى حالىققا ناسيحاتتاپ ءجۇر. بيعازى تۇتقابەك دەگەن تالانتتى شاكىرتىم ومىردەن ءوتىپ كەتتى. ال كەيدە، مىسالى، وقۋ ورنىنا قابىلدانعان ستۋ­دەنتتەر اراسىندا كەزدەيسوق تۇسكەندەرى دە بولادى. ولار ءتىپتى ءاننىڭ ءسوزىن دە جاتتاۋعا قۇلىقسىزدىق كورسەتىپ جاتسا، ارينە، ول - وكىنىش. نەگىزى، ءانشى ادامدارعا كوپ وقۋ كەرەك. بارلىق قازاق كلاسسيكتەرىن وقىعان كەزدە، ونداي شاكىرت­تەردىڭ ورەسى بيىك بولادى، ءسوزدىڭ توركىنىن تۇسىنەتىن بولادى. 
- «قارعام-اۋ» دەگەن ءاندى تىڭداپ «اعا، بۇل سوندا ۆورونا تۋرالى ءان بە؟!» دەپ سۇراپ، كۇلكىگە قارىق قىلاتىن شاكىرتتەرىم بولعان» دەگەن ءسوزىڭىز بار. كەيىنگى بۋىنعا كوڭىلىڭىز تولا ما؟ 
- بۇل سۇراقتى قالادا ورىس مەكتەبىندە وقىپ كەلگەن ءبىر شاكىرتىم قويعان ەدى. ول وقۋعا تۇسكەن كەزدە قازاقشا تولىق سويلەي دە المايتىن. سودان ءار ءسوزدى تۇسىنبەي، قيسىنسىز سۇراقتار قويعان كەزدە، باسقا ستۋدەنتتەر وعان كۇلەتىن ەدى. نايزاعايلى نامىستى بالا ۋاقىت وتە كەلە، ءتىلدى دە مەڭگەردى، كوپ وقىدى، سانالى ازامات بولدى. بۇل ءبىر شەتىنەن العاندا، ءداستۇرلى ونەردىڭ قۇدىرەتىنەن بولعان قۇبىلىس دەپ ەسەپتەيمىن. ءداستۇرلى ءان مەن ونەر كەيىنگى بۋىننىڭ تابيعي قازاقى بولمىسىنان الىس كەتپەۋگە كوپ اسەر ەتەتىنى ءسوزسىز. 
- اسقارالى الپىس دەگەن اسۋدان استىڭىز. بالالىق شاق نەسىمەن ءتاتتى، ەسكە الا وتىر­ساڭىز...
- شىركىن، بالداي ءتاتتى بالالىق شاعىم... دەنساۋلىقتى دا، ەشنارسەنى ويلاماي، الاڭسىز كەشكەن كۇندەرىم، جارقىن بولاشاققا ۇمتىلىسىم... قيمايمىن، مايكل دجەكسون سياقتى ماڭگى جاس بولعىم كەلەدى. بالالىق شاعىم سوعىستان كەيىنگى جىلدارى قايتا ەسىن جيىپ كەلە جاتقان ەڭسەلى كەزەڭدە سول كەزدەگى قا­رادومالاق قازاق بالالارىنان ەش ايىرماشىلىقسىز ءوتتى. ءبىز - سول كەزدەگى اۋىل بالالا­رى، جينالىپ، دومبىرا تارتۋدى ۇيرەنىپ، ءان ايتاتىنبىز. قا­زاعىمنىڭ ءداستۇرلى اندەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك وسى كەزەڭدە تۋسا كەرەك. 
- «اكەم ەرتەرەك قايتىس بولدى. ول كىسى دومبىرا، قوبىز تارتقان، ەتىك تىككەن ناعىز «سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى» ادام ەدى» دەپ جاۋاپ بەرىپسىز ءبىر سۇحباتىڭىزدا. جالپى، اكە تاعىلىمى دەگەن نە نارسە؟ 
- ءيا، اكەمىز دۇنيەدەن ەرتە ءوتتى. ءتىپتى اكەمنىڭ ءتۇرى دە ەمىس-ەمىس ەسىمدە قالعان. انام بىزگە ءبىر ءوزى قورعان بولدى. اكەمنىڭ «سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى» ادام بولعانى راس. ول كىسىنىڭ بەينەسى ماڭگى جۇرەگىمىزدە قالادى. مەنىڭ ايتارىم، كوزى تىرىسىندە اكەنى ارداقتاۋ كەرەك. حان تاعىنا لايىقتى، اسقار تاۋ عوي اكە دەگەن. وسى «اكەنىڭ جاق­سىلىعى جەزدەدەي-اق» دەگەن ماقال بار عوي. سول وتە دورەكى، ويسىز ايتىلا سالعان ءسوز، قاتە پىكىر دەپ ويلايمىن. اكەنىڭ جاقسىلىعى وتە ۇلكەن. ول قوقيىپ، سالقىنداۋ وتىر­عانمەن، بار ويى مەن تىلەگى تەك جاقسىلىق ەمەس پە؟! قايتا مەنىڭ ويىمشا، سول سال­قىندىقپەن شىراي تانىتاتىن اكەلەردىڭ جۇرەگى الدەقايدا نازىك بولادى... اكەسى بار ادامدار باقىتتى. ولار ارقاشان باتىل، ءور بولىپ وسەدى. اكە تاعىلىمى دەگەن وسى بولار.
- ال ءسىز وسى اتا-اناڭىز بەرگەن ءتالىمدى ءوز پەر­زەنت­تەرىڭىزگە سىڭىرە الدىڭىز با؟
- اكەم مەن انامنىڭ تاربيەسىن، اقىلىن، ارينە، ءوز پەرزەنتتەرىمە قولىمنان كەلگەنشە بەرگىم كەلدى. وتباسىم - قازاقى، بالالارىم، نە­مەرەلەرىم قالانىڭ تاربيەسىن العان تىكباقاي ەمەس، قازاقشا سويلەيدى. بالالاردى تاربيەلەۋ كەزىندە ەڭ باستى ەستە ۇس­تاعانىم، ءبارى دە تابيعي بولۋ كەرەكتىگى ەدى. ماسەلەن، بالا ويىنى قانعانشا ويناۋ كەرەك. كەيىن وسكەندە وقىعىسى كەلە مە، وقىتۋ كەرەك، ءان سالعىسى كەلسە، انشىلىككە باۋلۋ كەرەك، ياعني بالانىڭ بەتىن قاقپاي، قايتا دەم بەرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. 
- ءان ايتقاندا قانداي سەزىمدە بولاسىز؟
- ءان سالۋ - سۋرەتكەرلىك. مىسالى، ءبىر ناتيۋرمورتتى 10 بالا سالسا، ون ءتۇرلى سۋرەت دۇنيەگە كەلەدى. ون ءتۇرلى كوڭىل-كۇي، ون ءتۇرلى رەڭ، كوزقاراس... ءانشى دە سونداي. اركىم ءان ايتقاندا، ءوز كوزقاراسىن، جان- دۇنيەسىن وزىنشە كورسەتەدى. اقان سەرى جامال قىزعا عاشىق بولىپ ءان سالعاندا، نەندەي كەرەمەت سەزىمدە بولدى دە­سەڭىزشى. ال «سىرىمبەتتى» سال­عاندا انىمەن سۋرەت بەينەلەپ بەرگەندەي اسەر قالدىرعان. مىنە، ءاندى سالعاندا، مەن دە سول ءاننىڭ تاقىرىبىنا بايلانىستى سەزىمىمدى كورسەتكىم كەلەدى. ءان دەگەن قۇدىرەت قوي. ءان ارقىلى، ءبىر شۋماق ارقىلى قىزدىڭ كوركىن، جىگىتتىڭ ەرلىگىن سۋرەتتەپ بەرۋگە بولادى.
- «جاس ۇلعايعان سايىن اساۋلىق قالا بەرەدى» دەيدى قازاق. شىمبايعا باتار شىندىقتى بۇكپەسىز ايتا الماي قالدىم-اۋ دەگەن ءسات­تەرىڭىز بولدى ما؟
- ارينە، بولدى. ويتكەنى مەن تابيعاتىمنان اڭعالداۋ، ويىمدى ەش جوسپارسىز ايتا سالاتىن اڭقاۋ اداممىن. ءتىپتى بىرەۋ ماعان قاتتى سويلەسە، سوعان قاپا بولىپ، قايعى جەپ جۇرەمىن. نەمەسە كەي ساتتەرى «وسى نەگە ايتار ءسوزىمدى تىستەپ قالدىم» دەپ قاپالانامىن. ادامنىڭ كوڭىلىن قالدىرعىم كەلمەگەندىكتەن، كوپ جاعدايدا اۋىر جاۋاپ قايتارمايمىن. كەۋدەسىندە ويى جوق بولعان سوڭ، ءسوزىمدى ايتىپ، قور قىلعىم دا كەلمەيدى. ارينە، كەي كىسىلەردىڭ ارتىنان ءتۇسىنىپ، الدىما كەلىپ جاتاتىن كەزدەرى دە بولادى.
- ۇلتىڭىزدى قانشالىقتى سۇيەسىز؟ 
- بالانى سۇيگەن ءبىر باسقا، عاشىقتى سۇيگەن ءبىر باسقا، ال ەندى ۇلتتى، ەلىڭدى سۇيگەن مۇلدەم بولەك. حالقىمدى جاقسى كورەمىن. سال، سەرى، قايقى، قاسقا دەپ انشىلەردى حالقىمىز بۇرىننان باعالاعان، تۇسىنگەن، ەركەلەتكەن. ونەر ادامدارىن تاريحتا قالدىراتىن دا - حالقى. ماعان دا ارقاشان ءنار بەرىپ، قامشىگەر بولىپ وتىراتىن وسى حالقىم. مەنىڭ كورەرمەن، تىڭدارمانىم بولماسا، مەن ولەمىن عوي. ال ەندى كەيدە سول ۇلتى سىيلاعان مارتەبەنى كوتەرە الماي، قا­راپايىمدىلىقتى ۇمىتىپ، داڭعويسيتىن دا ادامدار بو­لادى. ءوز ۇلتىڭدى مەنسىنبەۋ - دۇنيەنىڭ سوراقىسى. ال بيىكتەگەن سايىن، قارا­پا­يىمدىلىعىن ساقتاۋ - بۇل ۇلتىڭا دەگەن قۇرمەت، ءسۇيىس­پەنشىلىك.
- استانا حالقىنىڭ ءداس­تۇرلى ونەردى باعالاۋىنا وراي ايتار نازىڭىز بار ما؟
- استانا، ەلوردا حالقىنا ايتار نازىم جوق. قانداي جاعداي بولسىن، ءبىزدىڭ ونە­رىمىزدى حالىق كورەدى، سى­نايدى، باعالايدى. ءبىز دە حالىقتىڭ ۇدەسىنەن شىعۋعا تىرىسامىز. قازىر ادامداردىڭ بارلىعى دەرلىك وقىعان، بيىك دارەجەلى. كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ ازاماتتار ونەرگە وزىڭنەن ارتىق تالداۋ جاسايدى، باعا بەرەدى. تەك وسى ونەردى ءور­لەتۋدە، جوعارىدا ايتىپ ءوت­كەندەي، ناسيحات از. تالانتتى ازا­مات­تارىمىزدى حالىققا تانىتا الماي جاتىرمىز... ال سوناۋ توقسانىنشى جىل­داردىڭ باسىندا حالىقتىڭ جاعدايى قيىن بولعان كەزدە دە، ەل ونەردى باعالادى. سون­دىقتان حالىققا ايتار نازىم قايدان بولسىن؟! 
- «مەن اتاققا ەرتە دە، كەش تە ەمەس، اسىقپاي-اپ­تىقپاي دەر شاعىمدا جەتتىم» دەيسىز. مەملەكەتكە، ياكي باس­شىلىققا وكپەڭىز جوق پا؟
- جوق، مەملەكەتكە دە، باسشىلىققا دا ەش وكپەم جوق. ويتكەنى اتاق- داڭققا اسىقپاۋ كەرەك. سۋ بىرقالىپتى اعىپ جاتىر عوي، سول سياقتى ءومىر دە بىرقالىپتى العا باسىپ وتى­رادى. وسى ءبىر جىگىتتىڭ «كەۋ­دەڭە وردەندەردى تول­تىرىپ، ولىمگە اسىعىپ وتىرسىڭ با؟» دەگەن ءسوزى بار ەدى. سول سياقتى اتاققا اسى­عۋدىڭ قاجەتى جوق، وعان تەك ەڭبەگىڭ تولىق اق­تالعان سوڭ جەتەسىڭ. 
- ءسىز ءۇشىن «ارماننىڭ شەگى» قانداي؟
- ارمان شەكسىز عوي. ارمان جاسقا بولىنبەيدى. مەنىڭ ويىمشا، ءار ادامنىڭ العا قوياتىن ارمانى - وتباسىنىڭ جاعدايى، باقىتى. ءبىز قيىن­شىلىقتى كەڭەس وكىمەتىنىڭ تۇسىندا كوپ كوردىك. گاسترول­دەردە اشىعىپ جۇرسەك تە، حالىقتىڭ قول شاپالاعىنا قۋانىپ جۇردىك. ال قازىر سول قيىن كەزەڭدەردىڭ سۋلىعىن سەرپىپ تاستاپ، بەرەكەلى كۇن­دەرگە جەتتىك. سول قيىن­دىقتىڭ جەمىسىن كورىپ جاتىرمىز. قازىر ۋنيۆەرسيتەت قابىر­عاسىندا ساباق بەرەمىن، ونەردى شاكىرتتەرىمە ۇيرەتىپ ءجۇرمىن. كەزىندەگى ماڭايىنا ادام جولاتپاعان، سۇستى، اۋزىنان تەك «ۆىگوۆور» دەگەن ءزىلدى ءسوز شىعاتىن شەنەۋنىكتەر زەي­نەتكە شىققان سوڭ ەشكىمگە كەرەكسىز بولىپ قالدى. وسىن­داي جاع­دايدا قالعان تالاي ادامداردى كورىپ ءجۇرمىن. سون­دىقتان ارماننىڭ باستىسى - سىيلى بولۋ. 
- اڭگىمەڭىزگە راقمەت.

سۇحباتتاسقان سىمبات مولداتاي،
ل.گۋميلەۆ اتىنداعى 
ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى

«ايقىن» گازەتى