1990 جىلدىڭ باسىندا كەڭەس وكiمەتiنەن قالعان بايلىقتى ات توبەلiندەي ادامدار ءبولiپ الدى. اۋىلدىق جەردە كولحوز بەن سوۆحوزدار تارادى، جاستارعا جۇمىس تابىلمادى، ءبارi دە قالاعا شۇبىردى. اۋىلدىق جەردە ەشقانداي جۇمىس قالمادى. جاستاردىڭ ديپلومى بارلارى دا، جۇمىسسىزدىقتان اۋىلداستارىمەن قوسىلىپ اربا سۇيرەۋگە ءماجبۇر بولدى. جوقشىلىققا شىداماعاندار باسقا دiندەردiڭ جەتەگiندە كەتتi. ونىڭ ناتيجەسiن كۇن سايىن ەستiپ، بiلiپ وتىرمىز.

قالادا ەكi جاس قوسىلسا، ءۇي-كۇيi جوق. بiرەر بالاسى بولسا، بالالارىن ارقالاپ پاتەر iز­دەۋ­دە. ارينە، ولارعا قالالىق تiركەۋ بەرiلمەيتiنi بەسەنەدەن بەلگiلi. تiركەۋ بولماعاندىقتان، جەر تەلiمدەرi (10 سوتىق) دە بەرiلمەدi. جاستار ءوزiنiڭ تۋعان اۋىلىندا تiركەۋ­دە. ەكەۋi ەكi اۋىلدا، بالالارىن دا بالاباقشاعا المايدى. اكە-شەشە­لە­رi قارجىلاي كو­مەكتەسiپ جاتسا، وندا قارىزدانىپ-قاۋعالانىپ نەسيەگە ەكi-ءۇش جىل ءۇي سالادى. وسى قيىندىققا شىداي الماعان جاستار ايىرىلىسىپ تىنادى. سوندا بۇل جاعدايدى تۇزەۋ ءۇشiن نە iستەۋiمiز كەرەك؟ وعان كiمنiڭ كۇشi جەتەدi?

پرەزيدەنتكە كەيبiر شەشi­مiن تاپپاي جۇرگەن ماسەلەلەر ءجونiن­دە جازساق، پرەزيدەنت اكiمشiلiگi وبلىس اكiمشiلiگiنە جiبەرەدi, ال وبلىس اكiمشiلiگi اۋدان اكiمشi­لiگ­i­نە جiبەرەدi, سونىمەن تىنادى.

1990 جىلدىڭ باسىندا كەڭەس وكiمەتiنەن قالعان بايلىقتى ات توبەلiندەي ادامدار ءبولiپ الدى. اۋىلدىق جەردە كولحوز بەن سوۆحوزدار تارادى، جاستارعا جۇمىس تابىلمادى، ءبارi دە قالاعا شۇبىردى. اۋىلدىق جەردە ەشقانداي جۇمىس قالمادى. جاستاردىڭ ديپلومى بارلارى دا، جۇمىسسىزدىقتان اۋىلداستارىمەن قوسىلىپ اربا سۇيرەۋگە ءماجبۇر بولدى. جوقشىلىققا شىداماعاندار باسقا دiندەردiڭ جەتەگiندە كەتتi. ونىڭ ناتيجەسiن كۇن سايىن ەستiپ، بiلiپ وتىرمىز.

قالادا ەكi جاس قوسىلسا، ءۇي-كۇيi جوق. بiرەر بالاسى بولسا، بالالارىن ارقالاپ پاتەر iز­دەۋ­دە. ارينە، ولارعا قالالىق تiركەۋ بەرiلمەيتiنi بەسەنەدەن بەلگiلi. تiركەۋ بولماعاندىقتان، جەر تەلiمدەرi (10 سوتىق) دە بەرiلمەدi. جاستار ءوزiنiڭ تۋعان اۋىلىندا تiركەۋ­دە. ەكەۋi ەكi اۋىلدا، بالالارىن دا بالاباقشاعا المايدى. اكە-شەشە­لە­رi قارجىلاي كو­مەكتەسiپ جاتسا، وندا قارىزدانىپ-قاۋعالانىپ نەسيەگە ەكi-ءۇش جىل ءۇي سالادى. وسى قيىندىققا شىداي الماعان جاستار ايىرىلىسىپ تىنادى. سوندا بۇل جاعدايدى تۇزەۋ ءۇشiن نە iستەۋiمiز كەرەك؟ وعان كiمنiڭ كۇشi جەتەدi?

پرەزيدەنتكە كەيبiر شەشi­مiن تاپپاي جۇرگەن ماسەلەلەر ءجونiن­دە جازساق، پرەزيدەنت اكiمشiلiگi وبلىس اكiمشiلiگiنە جiبەرەدi, ال وبلىس اكiمشiلiگi اۋدان اكiمشi­لiگ­i­نە جiبەرەدi, سونىمەن تىنادى.

جاستارعا ون سوتىق جەردi بەرۋ مەحانيزمiن جاساماعان بيلiكتەن نە پايدا؟ وبلىس ورتالىعى مەن استانادا تۇرعان شەنەۋنiكتەر جانە مۇمكiندiگi بار ادامدار جەردi الىپ، ونى اۋىلدان كەلگەن ادامدارعا ساتۋدا. ال قاراپايىم حالىققا ەشتەڭە جوق. ەگەر دە قازاقتىڭ زيالى قا­ۋىمى جەر ساتۋعا قارسى تۇرسا، جەر ساتىلماي حالىقتىڭ يگiلiگiنە پايدالانىلسا، ءوسiم دە بولار ەدi.

بiزدiڭ مەملەكەت دۇنيە ءجۇزiن­دە بiرiنشi بولىپ اتوم جارىلىسىنا شەكتەۋ قويدى. پرە­زي­دەنت­تiڭ بۇل باستاماسىن حال­قى بiر­اۋىزدان قۋاتتادى، قۋاندى، دۇنيەجۇزiنiڭ پرو­گرەس­شiل حالقى دا قولدادى. الايدا قازاق جەرiنiڭ رەسەيگە اسكەري سىناققا بەرiلۋi ميعا سىيمايدى. قازiر قازاق ەلi بويىنشا جۇكتi ايەلدەردiڭ 30 پايىزى - اۋرۋ، ال بiزدiڭ اۋداندا 63 جىلدان بەرi ءارتۇرلi اسكەري سىناقتار وتۋدە. بiزدە جانە بiز سياقتى اۋدان، وبلىستاردا اۋرۋ انالار تiپتi كوپ بولۋى مۇمكiن. قازiر ءاربiر اۋىلدىق وكرۋگتەردە تۋعاننان كەمتار جاستار دا جەتكiلiكتi. قايتىس بولعاندارى ءوز الدىنا. وسىلاي جەرiمiزدi شەتەلدiك اسكەري سىناققا بەرە بەرسە، ۇرپاعىمىزدان نە قالادى؟ مۇنداي تاۋەلسiزدiك­تەن نە پايدا؟

ەلiمiز تاۋەلسiزدiگiن العاننان كەيiن جەراستى بايلىعىن مەملەكەت ساتا باستادى. اتىراۋ حالقىنىڭ قاي-قايسىسى دا ءوندiرiس قالدىقتارىنان كوز اشا الماي وتىرعانىن جىر ەتiپ ايتادى. وتكەن جىلى قانت مولشەرi كوبەيiپ كەتiپ، وبلىستىق اۋرۋحاناعا جاتۋعا تۋرا كەلدi. يود تاپشىلىعى، قانت ديابەتi اۋرۋىمەن اۋىرعانداردىڭ تەڭ جارتىسى قاراشىعاناقتان. سوندا زيانسىز ءوندiرiستi iسكە قوسۋ تەك الداۋ بولعان سياقتى.

اتوم ەلەكتر ستانساسىنان دۇنيەجۇزiنiڭ الدىڭعى قاتارلى ەلدەرi باس تارتىپ جاتسا، بiز "ۇلى مەملەكەتتەردiڭ كوڭi­لiن قيماي" اەس سالامىز دەيمiز. ۇيىمداسقان جەمقورلىق جايلاعان ەلدە سول اەس ستاندارتقا ساي سالىنادى دەگەنگە كiم نانادى؟ مەملەكەت جاستاردىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋ جونiندە ەكونوميكالىق-الەۋمەتتiك باعدارلامالار جاساپ، ونىڭ تولىقتاي جۇزەگە اسۋىنا باسا نازار اۋدارىپ، ادام دەنساۋلىعىنا زيان كەلتiرەتiن كەلەڭسiز جاعدايلاردى جويۋ جونiندە شارالار السا، نۇر ۇستiنە نۇر بولار ەدi.

ەسكەندiر قازيحانوۆ،

II توپتاعى مۇگەدەك،

سايقىن اۋىلى،

بوكەي ورداسى اۋدانى،

باتىس قازاقستان وبلىسى.

"جاس الاش" گازەتى