قازاقستاندا الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەردىڭ سەزى ءوتىپ جاتىر. الەم ەلدەرىنىڭ نازارى وسى جيىندا. 8 ملردقا جۋىق ادامزاتتىڭ باسىم بولىگى ۇستاناتىن ءتۇرلى ءدىن وكىلدەرى قازاقستان استاناسىندا باس قوستى. 

الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ سەزى العاش رەت 2003 جىلعى 23-24 قىركۇيەكتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باستاماسىمەن شاقىرىلدى. استانا قالاسىندا 2003, 2006, 2009, 2012, 2015 جانە 2018 جىلدارى وتكەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ التى سەزىنە يسلام، حريستيان، يۋدايزم، بۋدديزم، سينتويزم، داوسيزم جانە باسقا دا ءداستۇرلى دىندەردىڭ باسشىلارى مەن كورنەكتى وكىلدەرى قاتىستى.

سەزدىڭ ديالوگ الاڭدارىندا ءدىني قاۋىمداستىقتاردىڭ رۋحاني جاقىنداسۋى بويىنشا مازمۇندى جانە مازمۇندى اڭگىمە ءوتتى، ناتيجەسىندە بىرلەسكەن دەكلاراتسيالار مەن حالىقتار مەن ۇكىمەتتەرگە ۇندەۋلەر قابىلداندى.

الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ VII سەزىنىڭ باستى تاقىرىبى: «پاندەميادان كەيىنگى كەزەڭدە ادامزاتتىڭ رۋحاني جانە الەۋمەتتىك دامۋىنداعى الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ ءرولى» دەپ بەكىتىلدى.
VII سەزدىڭ سەكتسيالىق وتىرىستارىنىڭ تاقىرىپتارى: «قازىرگى الەمدەگى رۋحاني جانە مورالدىق قۇندىلىقتاردى نىعايتۋداعى دىندەردىڭ ءرولى»، «دىندەر مەن مادەنيەتتەردىڭ، ادىلەتتىلىك پەن بەيبىتشىلىكتىڭ قۇرمەتتى قاتار ءومىر ءسۇرۋىن نىعايتۋداعى ءبىلىم مەن ءدىني اعارتۋدىڭ ءرولى»، «ءدىني ليدەرلەر مەن ساياساتكەرلەردىڭ جاھاندىق دىنارالىق ديالوگ پەن بەيبىتشىلىكتى ىلگەرىلەتۋگە، ەكسترەميزمگە، راديكاليزمگە جانە تەرروريزمگە، اسىرەسە ءدىني نەگىزدە قارسى تۇرۋعا قوسقان ۇلەسى»، «ايەلدىڭ ءال-اۋقاتقا جانە قوعامنىڭ تۇراقتى دامۋىنا قوسقان ۇلەسى جانە ايەلدىڭ الەۋمەتتىك مارتەبەسىن قولداۋداعى ءدىني قوعامداستىقتاردىڭ ءرولى» دەپ اتالۋدا.

سەز جۇمىسىنا يسلام، حريستيان، يۋدايزم، سينتويزم، بۋدديزم، زورواستريزم، يندۋيزم جانە باسقا دىندەردىڭ وكىلدەرى قاتىسىپ جاتىر. جەتىنشى سەزگە ريم پاپاسى فرانتسيسك، سونداي-اق جەتەكشى ءدىني ۇيىمداردىڭ دەلەگاتسيالارى مەن مەملەكەت وكىلدەرى قاتىسۋدا. ريم پاپاسىنىڭ سەزگە قاتىسۋى اراعا 21 جىل ۋاقىت سالىپ ىسكە اسۋدا.

سەز بارىسىندا ءتۇرلى ءدىن وكىلدەرى الەمدەگى بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىققا قاتىستى وتكىر مالىمدەمەلەر جاساپ، تاتۋلىققا شاقىرۋدا.

سەزدى قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ اشتى. پرەزيدەنت بىلاي دەدى: «قوناقجاي قازاق جەرىنە قوش كەلدىڭىزدەر! الەمدەگى ەڭ بەدەلدى رۋحاني كوشباسشىلاردىڭ باسىن قوسىپ، ديالوگ قۇرۋ - ءبىز ءۇشىن زور مارتەبە. قازاقستانعا العاش رەت مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەن ۆاتيكاننىڭ جانە كاتوليك شىركەۋىنىڭ باسشىسى ريم پاپاسى فرانتسيسكىگە ءىلتيپاتىمدى بىلدىرەمىن. ءسىز دىندەر جانە حالىقتار اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىكتى نىعايتۋعا زور ۇلەس قوستىڭىز.

كونە ءال-ازھار يسلام ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ باس يمامى، جوعارى مارتەبەلى دوكتور، شەيح احماد ات-تايەبتىڭ ەلىمىزگە ارنايى كەلگەنىنە قۋانىشتىمىن. قازاقستان حالقى ءوزىڭىزدى قازىرگى مۇسىلمان الەمىنىڭ كورنەكتى ويشىلى رەتىندە قۇرمەت تۇتادى. ءسىز ءدىن جولىندا ادال قىزمەت اتقارىپ، ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋگە ولشەۋسىز ەڭبەك ءسىڭىرىپ كەلەسىز.

ورتامىزدا ءيزرايلدىڭ باس اشكەنازي ءراۆۆينى داۆيد لاۋ جانە ءيزرايلدىڭ
باس سەفارد ءراۆۆينى يتسحاك يوسەف وتىر. ءبىز ەلىمىزدەگى يۋدەي قاۋىمىنىڭ وكىلدەرىمەن بىرگە بۇل ساپارعا ەرەكشە ءمان بەرەمىز. بارشاڭىزعا شاقىرۋىمىزدى قابىل الىپ، قازاقستانعا كەلگەندەرىڭىز ءۇشىن العىس ايتامىن. بۇل بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋعا جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى نىعايتۋعا ءبارىمىزدىڭ مۇددەلى ەكەنىمىزدى كورسەتەدى.

وزگەرىسكە تولى ءارى بەلگىسىزدىك بەلەڭ العان قازىرگى زاماندا بۇگىنگى باسقوسۋدىڭ ايرىقشا ءمانى بار. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ، باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ باسشىلارىنا، ساياساتكەرلەرگە جانە ساراپشىلارعا ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. سەزد وتكىزۋ تۋرالى باستامامىزعا سىزدەردىڭ قولداۋ كورسەتكەندەرىڭىز ەلىمىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى.

الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى بۇگىندە جاھاندىق دەڭگەيدەگى وركەنيەتارالىق ديالوگ الاڭىنا اينالدى. بۇل فورۋمدى وتكىزۋگە قازاقستاننىڭ باستاماشىلىق ەتۋى بەكەر ەمەس. سەبەبى، قازاق جەرى عاسىرلار بويى باتىس پەن شىعىستىڭ اراسىنداعى كوپىر بولىپ كەلەدى. ۇلى دالا تورىندە نەبىر الىپ كوشپەلى يمپەريالار ءومىر سۇرگەن. ءدىني ۇستامدىلىق - ولاردىڭ بارىنە ورتاق سيپات. مىسالى، ەلىمىزدىڭ الماتى وبلىسىندا قويلىق دەگەن ورتاعاسىرلىق قالانىڭ ورنى بار. سول جەردە قازبا جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. ءحىى–حىV عاسىرلاردا وسى قالادا يسلام، حريستيان جانە بۋدديزم ءدىنىنىڭ عيباداتحانالارى ىرگەلەس تۇرعانى انىقتالدى. شىن مانىندە، قازاقستان اۋماعى بارلىق الەمدىك دىندەردىڭ كيەلى ورىندارى كورىنىس تاپقان كارتا ىسپەتتى. مۇسىلماندار ارىستان بابتىڭ قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ كەسەنەلەرىنە، بەكەت اتانىڭ جەراستى مەشىتىنە جانە باسقا دا قاسيەتتى جەرلەرگە بارىپ، زيارات ەتەدى.

قۇرمەتتى سەزگە قاتىسۋشىلار!

قازىرگى كۇردەلى كەزەڭدە سەزدىڭ تاريحي ءمانى ارتىپ وتىر. ويتكەنى، حالىقتار اراسىنداعى كەلىسىمدى نىعايتىپ، پاندەميادان كەيىنگى الەمدە ادىلەتتى قوعام قۇرۋ - بارىمىزگە ورتاق مىندەت. وسى ورايدا، اشىق ديالوگ ورناتۋ وتە ماڭىزدى. ءدىن كوشباسشىلارىنىڭ VII سەزى تىڭ يدەيالارعا جول اشىپ، بارشامىزدى بيىك بەلەستەرگە جەتكىزەدى دەپ سەنەمىن.

ءبىزدىڭ مۇددەمىز جانە نيەتىمىز - ءبىر. ءبارىمىز دە بەيبىت ءارى بەرەكەلى بولاشاققا قادام باسۋدى قالايمىز. وسى يگى ماقساتقا بىرگە جەتەيىك!

سەزد جۇمىسىنا تابىس تىلەيمىن!

دۇعا-تىلەكتەرىڭىز قابىل بولسىن!»

ريم پاپاسى فرانتسيسك: «كەشە مەن دومبىرانىڭ بەينەسىن الدىم. بۇگىن مەن داۋىسىمدى مۋزىكالىق اسپاپپەن بايلانىستىرعىم كەلەدى. وسى جەردىڭ ەڭ اتاقتى اقىنى - ونىڭ قازىرگى ادەبيەتىنىڭ اتاسى، دومبىرامەن ءجيى سۋرەتتەلەتىن كومپوزيتوردىڭ داۋىسى - اباي. ول ارتىندا دىنشىلدىكپەن سۋسىنداعان تۋىندىلار قالدىردى، وندا وسى حالىقتىڭ جان دۇنيەسىندەگى ەڭ جاقسى نارسە كورسەتىلگەن - بەيبىتشىلىكتى اڭسايتىن جانە سوعان ۇمتىلاتىن ۇيلەسىمدى دانالىق.

اباي ادامزاتتىڭ باستاۋى - ماحاببات پەن ادىلدىك ەكەنىن ەسكە سالادى. ەشقانداي جاعدايدا زورلىق-زومبىلىقتى اقتاۋعا بولمايدى. ادامعا لايىقتى قۇرالدار - بالالارعا، جاس ۇرپاققا ەرەكشە قامقورلىقپەن وتكىزەتىن كەزدەسۋلەر، ديالوگ، شىدامدى كەلىسسوزدەر كەرەك. اباي وسىعان بايلانىستى ءبىلىمىن كەڭەيتۋگە، ءوز مادەنيەتىنەن تىس شىعۋعا، تانىم، تاريح جانە باسقالاردىڭ دا ادەبيەتىن وقۋعا، بىلۋگە شاقىردى. وتىنەمىن، قارۋ-جاراققا ەمەس، بىلىمگە اقشا سالايىق»، - دەدى ول.

Cەزدەن كەيىن ريم پاپاسى ءدىني جورالعىنى ورىندايدى. وعان ءۇش مىڭ ادام قاتىسادى دەگەن بولجام بار.

Abai.kz