نيجەگورودسك وبلىسىنىڭ ارزاماس-16 دەگەن كىشكەنتاي عانا ەلدى مەكەنىندە دۇنيەگە كەلگەن ولەگ تاكتاروۆ كىشكەنتايىندا سامبومەن اينالىسا باستاعان. تۋرنيرلەرگە قاتىسىپ، ناتيجەلى ونەر كورسەتىپ ءجۇردى. كەيىن ەسەيە كەلە، دجيۋ-دجيتسۋعا بەت بۇرىپ، ەۋرازيانىڭ ءتورت دۇركىن چەمپيونى اتاندى. ال 1993 جىلدان باستاپ تاكتاروۆ ەرەجەسىز جەكپە-جەككە باعىن سىناي باستادى. قاراپايىم «دەرەۆنيادان» شىققان باتىر مۇندا دا تايسالعان جوق. قارسىلاسىن شەتىنەن جاپىردى. الايدا بەرتىن كەلە ولەگ تاكتاروۆ ءوزىن باسقا قىرىنان تەكسەرىپ كورگىسى كەلىپ، «اكتەر بولسام» دەگەن ارمانمەن گولليۆۋدقا اتتانىپ كەتتى. بۇگىندە بۇل ساڭلاقتى دۇنيەجۇزى تانيدى. كورىپ قالسا، قولتاڭبا سۇراپ، بىرگە سۋرەتكە ءتۇسۋىن وتىنەدى. مىنە، وسىنداي مانساپقا جەتكەن تۇلعا الماتىعا كەلدى. ونىڭ بۇل جولعى ساپارى بەلگىلى سپورتشىمىز ارداق نازاروۆتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن ەرەجەسىز جەكپە-جەككە بايلانىستى ەدى. مۇنداي تۇلعانىڭ ەلىمىزگە كۇندە كەلە بەرمەيتىنىن ءبىلىپ، ولەگ تاكتاروۆپەن ەبىن تاۋىپ سويلەسكەن ەدىك.

- ولەگ نيكولايۇلى، العاشقى سۇراعىمىزدى قازاقستانعا ساپارىڭىزدان باستاساق. الماتىعا تەك ەرەجەسىز جەكپە-جەك ءۇشىن كەلدىڭىز بە؟ الدە تاعى باسقا شارۋالارىڭىز بار ما؟

- ويىمنىڭ ۇستىنەن ءدوپ ءتۇستىڭىز. ارداق نازاروۆتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتەتىن جەكپە-جەك كەشىنەن بولەك، الماتىعا تاعى ءبىر شارۋامەن كەلگەنىم راس. ناقتىراق ايتسام، قازاقستاندا شوۋ-باعدارلاما تۇسىرسەم دەپ ەدىم.

نيجەگورودسك وبلىسىنىڭ ارزاماس-16 دەگەن كىشكەنتاي عانا ەلدى مەكەنىندە دۇنيەگە كەلگەن ولەگ تاكتاروۆ كىشكەنتايىندا سامبومەن اينالىسا باستاعان. تۋرنيرلەرگە قاتىسىپ، ناتيجەلى ونەر كورسەتىپ ءجۇردى. كەيىن ەسەيە كەلە، دجيۋ-دجيتسۋعا بەت بۇرىپ، ەۋرازيانىڭ ءتورت دۇركىن چەمپيونى اتاندى. ال 1993 جىلدان باستاپ تاكتاروۆ ەرەجەسىز جەكپە-جەككە باعىن سىناي باستادى. قاراپايىم «دەرەۆنيادان» شىققان باتىر مۇندا دا تايسالعان جوق. قارسىلاسىن شەتىنەن جاپىردى. الايدا بەرتىن كەلە ولەگ تاكتاروۆ ءوزىن باسقا قىرىنان تەكسەرىپ كورگىسى كەلىپ، «اكتەر بولسام» دەگەن ارمانمەن گولليۆۋدقا اتتانىپ كەتتى. بۇگىندە بۇل ساڭلاقتى دۇنيەجۇزى تانيدى. كورىپ قالسا، قولتاڭبا سۇراپ، بىرگە سۋرەتكە ءتۇسۋىن وتىنەدى. مىنە، وسىنداي مانساپقا جەتكەن تۇلعا الماتىعا كەلدى. ونىڭ بۇل جولعى ساپارى بەلگىلى سپورتشىمىز ارداق نازاروۆتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن ەرەجەسىز جەكپە-جەككە بايلانىستى ەدى. مۇنداي تۇلعانىڭ ەلىمىزگە كۇندە كەلە بەرمەيتىنىن ءبىلىپ، ولەگ تاكتاروۆپەن ەبىن تاۋىپ سويلەسكەن ەدىك.

- ولەگ نيكولايۇلى، العاشقى سۇراعىمىزدى قازاقستانعا ساپارىڭىزدان باستاساق. الماتىعا تەك ەرەجەسىز جەكپە-جەك ءۇشىن كەلدىڭىز بە؟ الدە تاعى باسقا شارۋالارىڭىز بار ما؟

- ويىمنىڭ ۇستىنەن ءدوپ ءتۇستىڭىز. ارداق نازاروۆتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتەتىن جەكپە-جەك كەشىنەن بولەك، الماتىعا تاعى ءبىر شارۋامەن كەلگەنىم راس. ناقتىراق ايتسام، قازاقستاندا شوۋ-باعدارلاما تۇسىرسەم دەپ ەدىم.

- قىزىق ەكەن. تولىعىراق ايتىپ بەرسەڭىز. ستسەناريى قالاي وربىمەك؟

- ستسەناريى جازىلىپ، وڭدەلۋ ۇستىندە. مازمۇنىنا كەلەر بولسام، نەگىزى، قازاقتىڭ اۋىلدارىندا مىقتى جىگىتتەر جەتكىلىكتى. قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە دۇنيەگە كەلگەن ولاردىڭ كوپشىلىگى كەزىندە سپورتپەن اينالىسقان. الايدا، شىنى كەرەك، تاعدىردىڭ سوقپاعىنا ۇشىراپ، سپورتتى تاستاپ كەتكەن. كەيبىرەۋى قۇرىلىستا جالدامالى قىزمەتكەر بولىپ جۇرسە، كەيبىرى قيىندىققا شىداماي، ىشىمدىككە سالىنعان. بىراق بويلارىندا كۇش-قۋاتتارى ءالى دە بار. ەگەر سپورتپەن قايتا شۇعىلدانسا، بيىك بەلەستەردى باعىندىرۋى ابدەن مۇمكىن. مىنە، سونداي جىگىتتەردى جيناپ، ولاردى جاتتىعۋ زالىنا الىپ كەلىپ، جاتتىقتىرامىز. جاعداي جاسايمىز. ءسويتىپ، سەگىز بۇرىشتى توردىڭ ىشىنە دايىن قىلىپ كىرگىزەمىز. وسىنىڭ بارلىعى تاسپاعا ءتۇسىرىلىپ، ولاردىڭ وتكەن ءومىرى مەن قازىرگى كەزىن تۇسىرەمىز. كىم بىلەدى، بالكىم، اراسىنان ەكى-ۇشەۋى ەرەجەسىز جەكپە-جەكتەن الەم چەمپيونى اتاناتىن دا شىعار. ال جالپى، بۇل رەاليتي-شوۋ بولماق.

- ايتىڭىزشى، وسى ۋاقىتتىڭ ىشىندە قازاقتىڭ جىگىتتەرىنەن قانداي ەرەكشەلىكتەر بايقادىڭىز؟

- سىزدەرگە قىزىعاتىنىم، وتە شىدامدىسىزدار. رينگتە دە سولاي. اسىقپاي ءجۇرىپ، قارسىلاسىنىڭ ابدەن ىعىرىن شىعارىپ الادى دا، اقىرىندا جەرگە الىپ ۇرادى. ءيا، ايقاس باسىندا جەڭىلىپ جاتقانداي كورىنەدى. بىراق سوڭىنا تامان قارسىلاسىنىڭ كوكەسىن تانىتادى. سونداي-اق قازاق جىگىتتەرى وتە جان-جاقتى. سپورتتىڭ كەز كەلگەن ءتۇرىن بولسا دا، الىپ كەتە الادى. اياقپەن دە، قولمەن دە بىردەي قيمىلدايدى. بويلارىنىڭ الاسالىعىنا قاراماستان، بويشاڭ الىپتاردىڭ ءبىرازىن ەستەرىنەن تاندىرتقاندارىن كورگەنمىن. مۇنداي سپورتشىلار ماعان وتە قاتتى ۇنايدى.

- ال ەرەجەسىز جەكپە-جەكتە جۇرگەن سپورتشىلارىمىزعا قانداي اقىل ايتار ەدىڭىز؟

- سىزدەردە بارلىق جاعداي جاسالعان. سپورتتىڭ كەرەك ەكەنىن تۇسىنەتىن ادامدار دا وتە كوپ. ءبىر عانا ايتارىم، شەتەلدىكتەرمەن ءجيى تاجىريبە الماسىپ تۇرۋلارىڭىز كەرەك.

- سوندا بىزدە بۇل جاعى السىرەپ تۇر ما؟

- ءيا، ءدال سولاي. سىزدەردە شەتەلدىڭ رينگتەرىنە شىعىپ، كوزگە كورىنىپ جۇرگەن ءتورت-بەس جىگىت قانا بار. تاجىريبە الماسۋ جاعى جەتىسپەي تۇر. ايتا كەتەيىن، سپورتشى باسقا ەلدىڭ سپورتشىسىمەن تاجىريبە الماسقان سايىن شىڭدالا تۇسەدى.

- جالپى، ءسىز قازاقستانعا ارداق نازاروۆتىڭ شاقىرتۋىمەن كەلگەنىڭىز اقيقات. ال ونىمەن ەڭ العاش تانىسقانىڭىز ەسىڭىزدە مە؟

- ونى بۇرىننان تانيمىن. رەسمي تۇردە تانىسپاي تۇرىپ، سىرتىنان بايقاپ جۇرەتىنمىن. باتىل ءارى شىدامدى جىگىت. جانى قىسىلىپ تۇرسا دا، «جەڭىلدىم» دەگەن بەلگى بەرمەيدى. سوڭىنا دەيىن شىداپ باعادى. ۇمىتپاسام، 2004 جىلى عوي دەيمىن، رەسەيدىڭ حاباروۆسك قالاسىندا ەرەجەسىز جەكپە-جەكتەن الەم كۋبوگى وتكەن. سول دودادا الەمنىڭ بەس دۇركىن چەمپيونى «كيللەر» دەگەن لاقاپ ەسىمىمەن تانىمال ارتۋر ۋماحانوۆقا لايىقتى قارسىلاس تابا الماي، ءبىراز ساندالدىق. اقىرىندا تاڭداۋىمىز قازاق جىگىتى ارداق نازاروۆقا ءتۇستى. شىنى كەرەك، باسىندا ارداقتىڭ «كيللەرگە» شاماسى جەتەرىنە كۇمانداندىق. ويتكەنى ارتۋر بۇعان دەيىن قارسىلاستارىنىڭ بارلىعىن ەسىنەن تاندىرا قۇلاتاتىن ەدى. «كيللەر» دەگەن لاقاپ ەسىمدى يەلەنگەنى دە سوندىقتان. سونىمەن نە كەرەك، ارداق ارتۋردىڭ ءوزىن سۇلاتىپ تاستادى.

- ياعني تانىستىقتارىڭىز سول كەزدەن باستالدى عوي. ول تۋرالى العاشقى ويىڭىز قالاي بولدى؟

- تانىسا سالا قۇشاقتاستىق. جەيدەلەرىمىزبەن الماستىق (كۇلىپ). جاي، قالجىڭ عوي. ال شىندىعىنا كەلەر بولسام، ونىڭ بولاشاعى زور ەكەنىن سول كەزدە-اق بايقادىم.

- الداعى كۇزدە نازاروۆ ءوزىنىڭ چەمپيوندىق اتاعىن ءتورتىنشى مارتە قورعاۋ ءۇشىن اقش-قا اتتانادى. قالاي ويلايسىز، الەمنىڭ ءتورت دۇركىن چەمپيونى اتانۋ ارداقتىڭ قولىنان كەلە مە؟

- ونىڭ جەڭىسىنە 100 پايىزعا سەنىمدىمىن. ارداقتىڭ بولاشاعى زور. بىراق ەستىدىم، ءبىر-ەكى جىلدان كەيىن سپورتپەن قوشتاسپاقشى ەكەن. دەگەنمەن ءوز باسىم، ونىڭ «سپورتپەن قوشتاسامىن» دەگەنىن «بوس ءسوز» دەپ ەسەپتەيمىن. نازاروۆتىڭ ءالى ءبىراز جىل ايقاسۋعا كۇشى جەتەدى.

- ەندى وزىڭىزگە كەلسەك، بۇگىندە ءسىزدىڭ اكتەر ەكەنىڭىزدى بىلەمىز. وزىڭىزگە قايسىسى قيىن: كينوعا تۇسكەن بە، الدە رينگتە توبەلەسكەن بە؟

- ەكەۋى دە وڭاي. مەنىڭشە، ادام ەگەر ءوزى ۇمتىلىپ تۇرسا، كەز كەلگەن جۇمىستى ءىلىپ اكەتە الادى.

- قازىر قايدا تۇرىپ جاتىرسىز؟ رەسەيدە مە، الدە گولليۆۋدتا ما؟

- ۇيلەرىم بار، بىراق تۇراقتى مەكەنىم جوق. قايدا تۇرعىم كەلەدى، سوندا تۇرامىن.

- سوڭعى سۇراق، ءسىزدى بۇرىن رينگتە قاتال، سۇستى ادام رەتىندە تانىدىق. جالپى، شىنايى ومىردە قاندايسىز؟

- بايسالدىمىن دەيىن دەسەم، ارتىقتاۋ. تىم كوڭىلدىمىن دەۋگە تاعى كەلمەيدى. نەگىزى، ءار كەزدە ارقالاي. ورتاعا بايلانىستى وزگەرە بەرەمىن.

- اڭگىمەڭىزگە كوپ راقمەت!

ولەگ نيكولايۇلى تاكتاروۆ

تۋعان جىلى: 26.08.1967 ج.

تۋعان جەرى: رەسەي فەدەراتسياسى نيجەگورودسك وبلىسى ارزاماس-16 ەلدى مەكەنى

ماماندىعى: اكتەر جانە سپورتشى

لاقاپ ەسىمى: «ورىس ايۋى»، «سانقوي جاۋىنگەر»

"الاش ايناسى" گازەتى، 07.08.2009