كوپتەگەن جىلدان بەرى قازاقستاندىقتار جەمقورلىقتان زارداپ شەگىپ كەلەدى دە، ونى جويۋدى نەمەسە تىم بولماسا قىسقارتۋدى تالاپ ەتۋدە. الايدا بۇل ۇندەۋلەر ماسەلەنىڭ سەبەبىمەن ەمەس، سالدارىمەن كۇرەس بولىپ تابىلادى.
بۇل ءارامشوپتى جۇلىپ، بىراق تامىرىن جەردە قالدىرعانمەن تەڭ. شىنداپ كەلگەندە جەمقورلىق قوعامداعى اۆتوريتارلى ءارى دەموكراتياسىز قۇرىلىم ناتيجەسى. ساياسي جانە قوعامدىق كۇشتەر اراسىندا باسەكە جوق جەردە، ورتالىقتاند باسقارىلاتىن ءبىر عانا بيلىك بار جەردە، پارتيالار اراسىندا باسەكە بولمايدى، بيلىكتى سىناۋ بولمايدى، مەملەكەتتىك باسقارۋ اشىق بولمايدى، دەمەك جەمقورلىققا قولايلى جاعداي جاسالادى. شەنەۋنىكتەردى حالىق سايلاماي، تاعايىندالسا، كەز كەلگەن شەنەۋنىك باستىعىمەن اۋىز جالاسىپ، مايشەلپەك ورىنعا جابىسىپ الادى.

دەموكراتيالىق قوعامدا مەملەكەتتىك ورگانداردا ءارتۇرلى پارتيالاردىڭ وكىلدەرى بولادى دا، زاڭ بۇزىلسا، بىردەن شۋ شىعادى. جوعارى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر سايلاناتىن بولسا، بارلىعىمەن كەلىسىمگە كەلۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان كەز كەلگەن شەنەۋنىك وپپونەنتتەرىنىڭ نازارىندا ءجۇرىپ، استىرتىن ارەكەت ەتۋگە تايسالادى.

سوندىقتان اۆتوريتارلى مەملەكەتتەردە جەمقورىقپەن كۇرەسۋدىڭ ەش پايداسى جوق. سەبەبى جەمقورلىقپەن كۇرەس ءبىر جەمقورلاردى باسقا جەمقورلارمەن اۋىستىرۋمەن عانا شەكتەلەدى.

دەمەك جەمقورلقىپەن كۇرەستىڭ ورنىنا قوعامدى دەموكراتيالاندىرۋعا تالپىنۋ قاجەت، ياعني ساياسي پارتيالار مەن قوعامدىق قوزعالىستار، تاۋەلسىز سوت جۇيەسى، تۇراقتى اۋىسىپ تۇراتىن بيلىك بولۋى كەرەك. مىنە، وسىلار ءبىزدى ناعىز دەموكراتيلياىق جانە جەمقورلىقتان ادا ەلگە اينالدىرادى.

بۇعان داۋسىز دەرەك تە بار. جەمقورلىق دەڭگەي ەڭ تومەن ەلدەردىڭ ءتىزىمى دەموكراتيالىق ەلدەردىڭ تىزىمىمەن ساي كەلەدى (دانيا، شۆەتسيا، نورۆەگيا، جاڭا زەلانديا، سينگاپۋر جانە ت.ب.). ەلدە دەموكراتيا، ءسوز بوستاندىعى، ساياسي بەلسەندىلىك ەركىندىگى نەعۇرلىم مول بولسا، سوعۇرلىم ەلدە جەمقورلىق از بولادى.

مارات تولىباەۆ

Abai.kz