سايلاۋ: جاڭا قازاقستاننىڭ ەسكىشە وتكەن سايلاۋى...
مەنىڭ پايىمداۋىمشا، كەز كەلگەن قوعامنىڭ، مەملەكەتتىڭ وركەنيەتتىك دامۋىنىڭ بىردەن-ءبىر ايقىن ءارى انىق كورسەتكىشى – سايلاۋدىڭ قالاي ءوتۋى. ول پلەبيستسيتتە حالىقتىڭ ء(اربىر ازاماتتىڭ!) قالاۋىنىڭ سيمۆولى – بيۋللەتەن قالاي ەسكەرىلدى؟ پليۋراليستىك قوعامدا ورنىن ويىپ العان ساياسي كوزقاراستار پارلامەنتتە وزىنە لايىقتى ورىن الدى ما؟ بۇگىنگى جاعدايعا سالساق، ءبىر مانداتتى وكرۋگتە جەكە كانديداتتار اراسىنداعى تارتىس شىنايى بولدى ما؟ ەڭ باستىسى – سايلاۋشىلاردىڭ داۋسى قالاي سانالدى؟
مىنە، وتىز جىل بويىنا «سايلاۋ» دەگەن بۇكىلحالىقتىق ءىس-شارانىڭ بەرەكەسىن كەتىرىپ، قوعامدا سايلاۋعا دەگەن سەنىمسىزدىك پەن سەلقوستىقتى قالىپتاسىرىپ كەلگەن وسى ساۋالدارعا جاۋاپ ەمەس پە؟
وكىنىشكە وراي، جاڭا قازاقستاننىڭ قۇرىلىسشىلارى بۇل سايلاۋدى ەسكى ءادىس-تاسىلدەرمەن وتكىزدى!
نەگىزگى باعا سول!
ءيا، وسى ناۋقاننىڭ ءبىر ءسوزسىز جاڭالىعى ماجوريتارلى جۇيەنىڭ قالىپنا كەلۋى، ياعني ءبىر مانداتتى وكرۋگتەردەن تاۋەلسىز ۇمىتكەرلەردىڭ ساياسي دوداعا قاتىسۋى بولدى. ول جاعىن مويىنداۋ قاجەت. بىراق وسىناۋ مۇمكىندىك باياعىداي بيلىكتىڭ تولىق باقىلاۋىمەن ءوتتى: بيلىك قالاعان، ونىمەن ءتىل تابىسقان تاۋەلسىز-سىماق كانديداتتار دەپۋتات بولدى.
سونىمەن بىرگە، «سايلاۋ ءبىتتى، قۋ كەتتى» دەگەن ادەبي-ساياسي باعا بۇل جەردە مۇلدەم جارامايدى.
ونىڭ مىناداي سەبەپتەرى بار.
بىرىنشىدەن، مۇنداي بۇرمالاۋشىلىقتار مەن كوپە-كورىنەۋ ماسقارالار ءدۇيىم جۇرتتىڭ جاڭا قازاقستانعا دەگەن ءۇمىتىن ءبىرجولاتا ءۇزىپ، سەنىم وتىن ءسوندىردى. بيلىكتىڭ ەڭ باستى قاتەلىگى سول: وتىز جىل ىشتەي بۇعىپ جاتقان انتينازارباەۆشىل كۇشتەردى ءوز قولداۋشىلارى، ياعني پروتوقاەۆشىل ەتە المادى! وسى قاتەلىك بولاشاقتاعى ساياسي تارتىستىڭ ءمان-جايىن انىقتاپ وتىرادى. سايلاۋ ناتيجەلەرىنە رازى ەمەس كۇشتەر مەن تۇلعالار ساياسي كۇرەستىڭ ءدامىن تاتىپ قالدى، ولاردىڭ ساياسي ەگوسى مەن امبيتسيالارى سوى ءبىر ايدىڭ ىشىندە ءبىر جاساپ قالدى ەمەس پە؟ ەندى ولار قاراپ وتىرمايتىنى بەلگىلى.
ەكىنشىدەن، بۇل لاس ءارى ۇياتسىز سايلاۋ «بۇل ناۋقان اشىق تا ادىلەتتى ءوتۋى ءتيىس!» دەپ مالىمدەگەن پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ جەكە اتىنا كىر كەلتىردى. بۇگىندە باس بيلىكتى، سونىڭ ىشىندە ۇكىمەت، وبلىس اكىمدەرىن، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىن ءوزى تاعايىندايتىن پرەزيدەنت، ءسوزسىز، وسى سايلاۋعا حالىق بەرگەن باعادان تىس تۇرا المايدى.
ءيا، وسى كۇندەرى كەيبىر Telegram-ارنالاردا «مۇنداي سايلاۋعا پرەزيدەنتتىڭ قاتىسى جوق، ءبارىن ءبۇلدىرىپ جۇرگەن ماڭايىنداعىلار» دەگەن سىپسىڭ ءسوز بەلسەندى تۇردە تاراتىلۋدا (كوكىرەگى وياۋ، كوزى اشىق اعايىن ول ارنالاردىڭ ارتىندا كىم – بيلىكتەگى كۇشتەر، بيلىككە قارسى ىشكى جانە سىرتقى تۇلعالار) تۇرعانىن جازباي تانيدى. مەنىڭشە، پرەزيدەنت پارلامەنتتىڭ قۇرامىنا قانداي پارتيا، قانداي جەكە تۇلعا ەنەدى، ونى ءوز باقىلاۋىنان شىعارمادى. ولاي بولماسا، ول مەملەكەتتى باسقارۋ تۇتقالارىنان ايرىلىپ قالادى عوي.
سونىمەن بىرگە، دا «جەتى جىلعا ورنىعىپ العان پرەزيدەنتتى وسىلايشا ماسقارا ەتكەن ناق سول پرەزيدەنتكە قارسى كۇشتەر ەمەس پە؟» دەگەن زاڭدى ساۋال تۋىندايتىنى دا راس: بايلىعى مەن بيلىگىنەن ايرىلىپ، توقاەۆتى اتارعا تاس تابا الماي وتىرعان ەسكى قازاقستان وكىلدەرىنىڭ قاننەن-قاپەرسىز، قول قۋسىرىپ وتىرمايتىنى بەلگىلى عوي؟
ۇشىنشىدەن، ەستىگەن قۇلاقتا جازىق جوق، «دەپۋتاتتىق ورىندار پالەنشە دوللارعا ساتىلدى» دەگەن ءسوزدى ەستىپ قالىپ جۇردىك. كىم كىمنىڭ ءلوببيسى بولدى، سايلاۋدان قانداي ناپاقا تاپتى؟ ول جاعىن دا پرەزيدەنت ماي شاممەن قاراۋى كەرەك دەپ ويلايمىن.
ءتورتىنشى تاعلىم سول: بيلىك «19 ناۋرىزدان كەيىن ساياسي كۇرەس بەس جىلعا تولاستايدى، بيلىككە قارسى كۇشتەر وسىمەن شۋلاپ-شۋلاپ قويىپ، تىنىشتالادى» دەپ ويلاسا، مىقتاپ قاتەلەسەدى.
بيلىك ءۇشىن كۇرەس ەشقاشان دا تولاستامايدى!
بيلىكتىڭ وكىنىشىنە وراي، ءدال وسى سايلاۋ ونىڭ قارسىلاستارىنىڭ قاتارىن شەكتەن تىس كوبەيتىپ جىبەردى دەپ سانايمىن.
ەڭ باستىسى، ەل امان بولسىن! بيلىككە تالاسىپ، ەلدى قانعا بوكتىرۋدەن تايسالمايتىن كۇشتەر مەن تۇلعالار قۇردىمعا كەتسىن!
بيلىك كەلەدى، كەتەدى، ول - كەز كەلشەن وركەنيەتتى مەملەكەتتىك زاڭدىلىعى. قازاق امان بولسىن!
جاڭا جىل – ناۋرىز قۇتتى بولسىن!
ءامىرجان قوسان
Abai.kz