امەريكاداعى وتە ىقپالدى ساياسي ساراپتاما ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى - «Heritage Foundation» قورى سەيسەنبىدە: «امەريكا مەن قىتاي اراسىندا جاڭا قىرعي قاباق سوعىس باستالدى» دەپ مالىمدەپ، امەريكا قوعامىن سەرگەكتىپ تانىتىپ، جاپپاي اتتانىسقا كەلىپ، قىتاي تارابىنان بولاتىن ىقتيمال قۇقايعا توتەپ بەرۋگە شاقىردى.

ساراپتاما ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى Kevin Roberts باياندامانىڭ العى سوزىندە: «شىندىقتى مويىندايتىن ۋاقىت كەلدى. امەريكا قىتايمەن جاڭا قىرعي قاباق سوعىس جۇرگىزىپ جاتىر» دەپ جازدى. قوردىڭ جينالىسىنا قاتىسقان قىتايعا قاتقىل پوزيتسيا ۇستانىپ كەلە جاتقان رەسپۋبليكاشىل كونگرەسمەن Marko Rubio ساراپشىلاردىڭ قورتىندىسىمەن تولىقتاي كەلىسەتىنىن ايتىپ: «بۇل ساراپتاما امەريكالىقتارعا قىتايمەن باسەكەلەس قانا ەمەس، ءىس جۇزىندە، قاقتىعىسىپ وتىرعانىمىزدى ۇعىندىرادى»، - دەدى.

ەكونوميكالىق ارىپتەستەن ءدۇرداراز باسەكەلەسكە اينالعان امەريكا مەن قىتايدىڭ قازىرگى قاتىناسىن جاڭا قىرعي قاباق سوعىسىنا بالاۋعا ساراپشىلاردىڭ پىكىرى ءبىر كەلكى ەمەس. «كارتەر زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ» قىتاي ماسەلەلەرى مامانى ليۋياۋىي «قازىرگى اقش پەن قىتاي قاتىناسى كەشەگى اقش پەن كەڭەس وداعىنىڭ قاتىناسىنا مۇلدە ۇقسامايدى، ۇلكەن الشاقتىق بار. «جاڭا قىرعي قاباق سوعىسى» دەپ سيپاتتاۋ قيسىنعا كەلمەيدى» دەپ قارايدى. ءوزىنىڭ ويىن تارقاتقان ول: «قىتاي مەن امەريكانىڭ باسەكەسى بۇرىنعى كەڭەس وداعىمەن امەريكا باسەكەسىمەن سالىستىراندا ءبىر دەڭگەيدەگى، ورتاق مازمۇنداعى باسەكە ەمەس. سوندىقتان ەكى ەلدىڭ قاتىناسىنا «قىرعي قاباق سوعىس» نەمەسە «جاڭا» دەپ انىقتاما بەرۋ تۇسىنىسپەستىك تۋدىرادى. كوپشىلىكتى وتكەنگە ەلەڭدەتىپ، «كەزىندەگى كەڭەس وداعى مەن اقش تەكە-تىرەسىنىڭ دارەجەسىنە قاشان جەتەر ەكەن...» دەگەن ەكىۇشتى ويعا جەتەلەيدى»، - دەيدى.

گەرمانيانىڭ «زامان اپتالىعى» دا ( Die Zeit) جۋىرداعى ءبىر ساراپتاماسىندا: «ساياساتكەرلەر مەن يدەولوگتار جاقىننان بەرى اقش پەن قىتايدىڭ جاڭا قىرعي قاباق سوعىسىنا قادام باسقانىن جارىسا جازعانىمەن، ەكەۋىنىڭ ەكونوميكالىق جاقتان توننىڭ ىشكى باۋىنداي بايلانىسىپ كەتكەنىن ەسكەرمەيدى»، - دەيدى. اق ءۇي باسشىسى بايدەن 2021 جىلى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىندا جاساعان بايانداماسىندا جاڭا قىرعي قاباق سوعىستى، دۇنيەنى ۇيەككە ءبولۋدى قالامايتىنىن نەشە مارتە قايتالاعان. بىلتىر قىتاي باسشىسىمەن كەزدەسكەننەن كەيىن دە: «جاڭا قىرعي قاباق سوعىسى كەرەك ەمەس»، - دەگەن.

قارا اسپاندى ءتوندىرىپ وتىرعان جوعارىداعى ورتالىقتىڭ وعان ايتار ءوز ءۋاجى بار. ولار «امەريكا بۇگىن جاڭا سىناققا تاپ بولىپ وتىر. قىتاي كەڭەس وداعىنداي شەتەلدەگى كۇشتەردى قارۋلى توڭكەرىس جاساۋعا يتەرمەلەگەنمەن، ەكونوميكالىق شىرعالار ارقىلى ىقپالىن ارتتىرىپ، گەوساياسي ماقساتىنا جەتۋدە. ءتاسىلى ۇقساماعانىمەن، ەكى ەلدىڭ قاتىناسىنان كۇن وتكەن سايىن قىرعي قاباق سوعىستىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن مۇندالاپ كەلەدى. قىرعي قاباق سوعىس تا ءار ءتۇرلى فورمادا تۋىلۋى مۇمكىن. بۇل جولعى قىرعي قاباق سوعىسى الدىنعىسىنا مۇلدە ۇقساماۋى مۇمكىن، سەبەبى قازىرگى قىتاي بۇرىنعى كەڭەس وداعى ەمەس»، - دەپ تۇيىندەيدى.

قىتاي تارابى امەريكانى «بىزگە ىلعيدا قىرعيقاباق سوعىسى كوزقاراسىمەن قارايدى» دەپ جازعىرىپ كەلەدى.

Abai.kz