12 ءساۋىر بۇكىل الەمدىك عارىشكەرلەر كۇنى رف پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قيىر شىعىستا امۋر وبلىسىندا سالىنىپ جاتقان «ۆوستوچنىي» عارىش ايلاعىندا بولدى. رەسەي ۇكىمەتىنىڭ ەسەبى بويىنشا «ۆوستوچنىي» عارىش ايلاعىنان العاشقى عارىش كەمەسى 2015 جىلدان باستاپ ۇشىرىلماق.

12 ءساۋىر بۇكىل الەمدىك عارىشكەرلەر كۇنى رف پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قيىر شىعىستا امۋر وبلىسىندا سالىنىپ جاتقان «ۆوستوچنىي» عارىش ايلاعىندا بولدى. رەسەي ۇكىمەتىنىڭ ەسەبى بويىنشا «ۆوستوچنىي» عارىش ايلاعىنان العاشقى عارىش كەمەسى 2015 جىلدان باستاپ ۇشىرىلماق.

«ۆوستوچنىي» جانىنداعى قالانى عارىش الەمىنە العاش جول سالعان، ونىڭ عىلىمي نەگىزىن قالاعان تسيالكوۆسكي اتىندا اتاۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتقان ۆ. پۋتين جۋرناليستەردىڭ:
- ەندى بايقوڭىر جۇمىسسىز قالا ما؟ - دەگەن ساۋالىنا:
- جوق، ول دا جۇمىس ىستەي بەرەدى. الايدا، وزدەرىڭىز دە بىلەسىزدەر، بايقوڭىر كەڭەستىك زاماندا سالىندى. ول مورالدىق جانە فيزيكالىق تۇرعىدان ەسكىردى. ال ءبىزدىڭ الاڭىمىز بايقوڭىرمەن سالىستىرعاندا، وتە ءتيىمدى. وندا تەك قانا جاڭا تەحنيكا پايدالانىلمايدى، سونىمەن بىرگە جۇكتەردى جەتكىزۋدە «بايقوڭىرمەن» سالىستىرعاندا، اراقاشىقتىعى دا الىس ەمەس، - دەگەن جاۋاپ بەرگەن.
بۇعان دەيىن قازاق مەملەكەتى مەن رەسەي اراسىندا «بايقوڭىرعا» قاتىستى ءبىراز داۋدىڭ تۋىنداعانى جايىندا «تۇركىستان» گازەتى بىرنەشە ماقالا جازعان ەدى. داۋدىڭ باسى ­ - بايقوڭىرعا بالاما بولاتىن جاڭا عارىش ايلاعىنىڭ رەسەيدە سالىنىپ جاتقانىنان باستالعان ەدى. بىلتىر 10 قاڭتاردا پارلامەنت پالاتالارىنىڭ وتىرىسىندا «قازعارىش» اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى تالعات مۇساباەۆتىڭ «بايقوڭىر عارىش ايلاعى رەسەيدەن قايتارىلادى جانە بايقوڭىردان ۇشىرىلاتىن «پروتون» زىمىران تاسىعىشتارىنىڭ سانى ازايادى» دەگەن مالىمدەمەسى ءبىراز اڭگىمەگە ارقاۋ بولىپ، سوڭى بايقوڭىردا ەكى ەل ۇكىمەتارالىق كوميسسيا توراعالارىنىڭ كەزدەسۋىمەن اياقتالعان. ءازىر داۋعا ءالى نۇكتە قويىلعان جوق. بايقوڭىردىڭ بۇدان بىلايعى تاعدىرىن ەكى ەل پرەزيدەنتتەرى مامىر ايىندا تالقىعا سالماق.
قازاق شەنەۋنىكتەرىنىڭ ەرىن باۋىرىنا الىپ تۋلايتىن ءجونى بار ەكەن. رەسەي ءوز عارىش ايلاعىن دامىتۋدى ماقسات ەتىپ جاتقانى جانە ونىڭ تەز ارادا ىسكە قوسىلۋىنا مۇددەلى ەكەنى ايقىن بولدى. ءپۋتيننىڭ ءسوز لامىنەن بايقاعانىمىز، رەسەي بايقوڭىردى بۇعان دەيىنگى ەسكى تەحنيكاسىمەن كۇرەسىنگە تاستاماق. 20 جىل بويعى ارەندا كەزىندە بايقوڭىردا تەك رەسەيلىك مامانداردىڭ جۇمىس ىستەگەنى ايان. بايقوڭىر قاقتىعىسى كەزىندە قازاق ماماندارىنىڭ ەشقايسىسى ونداعى تەحنولوگيانى مەڭگەرمەگەنى ياعني رەسەي كەتسە، بايقوڭىردى العا جىلجىتۋعا قابىلەتتەرىنىڭ جوقتىعى ايان بولعان. ونىڭ ۇستىنە، بولاشاقتا عارىشتىق دەرجاۆانىڭ بىرىنە اينالۋدان ۇمىتكەر قازاقستاننىڭ «بايتەرەك» جوباسىن قارجىلاندىرۋدان رەسەي باس تارتىپ وتىر. فەدەرالدىق عارىشتىق باعدارلاما بويىنشا، 2015 جىلعا دەيىن رەسەي «ۆوستوچنىي» عارىش ايلاعىنىڭ قۇرىلىسىنا 251 ميلليارد رەسەي ءرۋبلىن، ياعني 9 ميللياردتاي اقش دوللارىن جۇمساماق.

- زىمىراننىڭ العاشقى ۇشىرىلۋى 2015 جىلعا جوسپارلانىپ وتىر، 2020 جىلى «ۆوستوچنىي» تولىق پايداعا بەرىلۋى ءتيىس. عارىشتىق ماسەلەدە بارلىق كەشەندى پروبلەمالاردىڭ شەشىلۋى ءۇشىن ءبىزدىڭ ۇلتتىق سەنىمدى الاڭىمىز بولۋى قاجەت، - دەپ اتاپ ءوتتى ۆ. پۋتين.
ەسەنگۇل كاپقىز

"تۇركىستان" گازەتى