ايگىلى اقىن مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ: «جاۋىنگەردىڭ ۇلىمىن عوي، جانىن قيعان ءماسكەۋگە», دەگەن ولەڭ جولدارى بار. كەڭەس ادامدارىنىڭ انە, سونداي جانقيارلىق ەرلىگىنىڭ ارقاسىندا ستالين ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ جەڭىمپازى اتانىپ، كەڭەس وداعى مۇحيتتىڭ ارعى بەتىندەگى امەريكامەن تەرەزە تەڭەستىرگەن اسكەري دەرجاۆاعا اينالدى. كەڭەس وداعى قۇلاسا دا «دەرجاۆا كەزدەرى» كرەمل ءۇشىن يدەولوگيالىق ماڭىزىن جوعالتقان جوق. پۋتيننءىڭ بىلتىر ۋكرايناعا باستاعان اتالمىش «ارناۋلى وپەراتسياسىن» قولداۋشىلاردىڭ قاراسىنىڭ كوپ بولۋى سونىڭ ناقتى كورىنىسى ىسپەتتى.

قازىر ارينە، قارشا بوراعان وقتى كەۋدەمەن جاباتىن زامان ەمەس. تەحنولوگيا زامانى. بۇگىنگى ساعات سايىن جاڭالانىپ وتىرعان عىلىم-تەحنيكا باسەكەسىندە ءبىر كەزدەرى ايعا ادام ۇشىرعان ورىس عىلىمىنىڭ باسەكەگە ىلەسە الماي قالعانى انىق بىلىنۋدە. مامىر ايىنىڭ باسىنان بەرى ورىس بيلىگىنىڭ جۇرەگى سانالاتىن ماسكەۋدىڭ ساياسي ەليتاسى ورنالاسقان قىزىل الاڭى مەن بيزنەس ەليتاسى ورنالاسقان قىمبات اۋداندارىن بۇلت ەمەس، دروندار (ۇشقىسسىز ۇشاقتار) يەكتەپ الدى. اي باسىنداعى كرەمل توبەسىندە اتىپ تۇسىرىلگەن ەكى درونعا قاراعاندا، سەيسەنبى مامىردىڭ 30-ى كۇنى ورىس استاناسىنىڭ كوگىندە ويناق سالعان درونداردىڭ سانى دا، سالماعى دا ەرەسەن بولدى.

قىزىل الاڭعا شابۋىلدان ءوش الۋ، جەڭىس كۇنىنىڭ ايبىنىن اسىرۋ ماقساتىندا مامىر ايىنىڭ باسىنان بەرى ورىس تارابى كيەۆپەن وزگە ۋكراينا جەرىنە 17 رەت قۋاتتى اۋە شابۋىلىن جاساعان. ءبىر جىلدان استام سوعىس زاردابىن شەككەن كيەۆ تۇرعىندارىنىڭ قۇلاعى اۋە قورعانىس دابىلىنا ۇيرەنگەلى قاشان؟! ولارمەن سالىستىرعاندا قارعاداي قاپتاعان درونداردىڭ شابۋىلىن ۆيدەوعا تۇسىرگەن ماۋكەۋ تۇرعىندارىنىڭ قانداي كۇيدە بولعانى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. ءپۋتيننىڭ «ارناۋلى وپەراتسياسىنىڭ» ءبىر رەتكى ءجاي اسكەري قيمىل ەمەس، ناعىز سوعىس ەكەنىنە، ونىڭ زاردابىنىڭ اۋىر بولارىنا كوزدەرى جەتكەنى انىق.

سوققى قۋاتى ءالسىز ماسكەۋگە جاسالعان دروندار شابۋىلىن ءار تاراپ ءار ءتۇرلى تۇسىندىرگەنىمەن سيمۆولدىق ءمانى وتە جوعارى بولىپ تۇر. شابۋىلدىڭ ماۋكەۋ حالقى مەن ەليتاسىن تىكسىندىرىپ، بيلىك ارازدىعىن ۇلعايتىپ، قاي جاعىنان بولسا دا ۋكراينا تارابىنىڭ پايداسىنا جازىلىپ تۇر. «ۆاگنەر» اتامانى پريگوجين ادەتتەگىدەي «ايتپادىم با؟!» دەپ ءپۋتيننىڭ قولباسشىلارىنا شۇيلىكتى. رەسەي پرەزيدەنتى دە «الدا ىستەلەتىن جۇمىستار كوپ» دەپ، ماۋكەۋدىڭ اۋە قورعانىسىنىڭ قازىرگى جۇيەگە بەيىمدەلمەگەنىن مويىنداعانداي بولدى. اسكەري ماماندار رەسەيدىڭ رادار جۇيەسىنىڭ «قىرعي قاباق» سوعىسى كەزىندەگىدەي بومبىلاۋشى ۇشاقتار مەن اۋىر وقتۇمسىقتاردى عانا نازارعا الىپ وتىرعانىن ايتۋدا. دروندار قۇستىڭ كولەمىندەي كورىنگەن دە، رادار ءبىر توپ تورعاي ۇشىپ جۇرگەندەي قابىلداعان.

بىلتىر كۇزدە ۋكراينانىڭ قارۋ وندىرەتىن «Ukroboronprom» مەملەكەتتىك كومپانياسى وتاندىق درونداردى سىناقتان وتكىزگەنىن ايتقان ەدى. ۋكراينادا جاسالعان درونداردىڭ ساعاتىنا 160 كم جىلدامدىقپەن 800 شاقىرىمعا دەيىن ۇشا الاتىنى، 20 كگ-عا دەيىن جارىلعىش زات كوتەرە الاتىنى جايلى  اقپارات بار.

اقش پەن ناتو ەلدەرىنىڭ ۋكرايناعا قارۋلاردى رەسەي جەرىنە شابۋىلداماۋ شارتىمەن بەرىپ جاتقانى بەلگىلى. ماسكەۋدەگى كەزەكتى درون شابۋىلىن ولار قورعانىسقا بالاپ وتىر. انگليا مەن نەمىس سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ۋكراينانىڭ رەسەيدىڭ الەۋەتىن السىرەتۋ ءۇشىن، قورعانىس ماقساتىندا شابۋىلداۋعا قاقى بار دەسە، ەۋرووداق پارلامەنت توراعاسى: «ورىس استاناسىنداعى درون شابۋىلىنا بولا ۋكراينانى قولداۋدى توقتاتپايتىندارىن»، جەتكىزدى. امەريكا سارسەنبى كۇنى ۋكرايناعا بەرىلەتىن قۇنى 300 ميلليون دوللارلىق اسكەري كومەكتىڭ ناقتى ءتىزىمىن جاريالادى. باسىم بولىگى «پاتريوت» اۋە قورعانىس جۇيەسىنىڭ وق تۇمسىقتارىنان قۇرالعان.

اقپان ايىندا الىپ مۇحيتتاردى ەندەي وتكەن قىتايدىڭ تىڭشى اۋە شارلارى اقش اۋە كەڭىستىگىندە بوي كورسەتىپ، ارتىنان اتىپ تۇسىرىلگەن ەدى. ورىس اسكەرىنىڭ قازىرگى كۇنى قىتايدىڭ ارزان قول ونىمدەرىنەن قۇراستىرىلعان يراننىڭ «شاھيد» درونىنا قاراپ قالعانى بەلگىلى. ماسكەۋدەگى دروندار شابۋىلى ءبىر كەزدەگى اسكەري دەرجاۆانىڭ داۋرەنىنىڭ اياقتالعانىن، ورىنىن قىتاي باسقانىن انىق كورسەتتى.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz