ماقتاۋ مەن ماقتانۋ سياقتى بۇل ەسكى دەرتتىڭ ۇلتىمىزدىڭ بويىنا ەندەپ سىڭگەنىنە دە كوپ ۋاقىت بولعان سياقتى. قازاق قازاق بولعالى - ماقتاۋ مەن ماقتانۋ ۇلتىمىزبەن  بىرگە جاساپ كەلە جاتقانداي.

قازاقتىڭ نەگىزگى كۇن كورىسى – مال بولدى. ۇلتىمىزدىڭ دەنى سول مالمەن ءورىپ، مالمەن جۋسادى. ەن دالانى ەركىن جايلادى. قايدا كوشەم، قايدا قونام دەپ باس قاتىرىپ جاتپادى. ويتكەنى، جەر جەتكىلىكتى بولدى. ەن دالا، جالعىز ءۇي – ەلەڭدەۋمەن كۇن كەشتى. ەن دالادا ەكى قازاق ۇشىراسا قالسا بولدى، قىزىل ءسوزدى قىمىزداي ساپىردى. ايدالادا جالعىز ءۇي وتىرعان قازاق ايەلدەرى دە سول كۇيدى باسىنان كەشتى. تۇتاس ۇلت ءسوز قۋدى، ءسوزدىڭ ءتۇبىن ءتۇسىردى.

مىنە، وسىدان بارىپ قازاققا ماقتاۋ مەن ماقتانۋ دەرتى جابىستى. بۇل دەرتتىڭ اسقىنۋى كەڭەس زامانىنان باستاۋ الدى. وتىرىك اقپار، وتىرىك جوسپار ماقتاۋ مەن ماقتانۋعا مەيىلىنشە جول بەرىلدى. ونسىز دا ءسوز قۋعان ءبىزدىڭ قازاق ول جىلدارى قىزىل سوزدەن التىن ساراي سالدى. مەيىلىنشە  ماقتاندى، سونشالىقتى ماقتادى. سوڭعى جەتپىس جىلعى بوداندىق قازاققا ءوز دەگەنىن ىستەدى. قازاقتا سۋايتتار مەن وتىرىكشىلەر كوبەيدى. ءتىپتى، ءبىزدىڭ قازاق: «مەنىڭ بالام قازاقشا بىلمەيدى» دەپ تە ماقتاندى. ونىڭ اقىرى نە بولعانىن بۇگىن عانا كورىپ، وكىنىشتەن بارماعىمىزدى تىستەپ وتىرمىز.

ماقتاۋ مەن ماقتانۋ سياقتى بۇل ەسكى دەرتتىڭ ۇلتىمىزدىڭ بويىنا ەندەپ سىڭگەنىنە دە كوپ ۋاقىت بولعان سياقتى. قازاق قازاق بولعالى - ماقتاۋ مەن ماقتانۋ ۇلتىمىزبەن  بىرگە جاساپ كەلە جاتقانداي.

قازاقتىڭ نەگىزگى كۇن كورىسى – مال بولدى. ۇلتىمىزدىڭ دەنى سول مالمەن ءورىپ، مالمەن جۋسادى. ەن دالانى ەركىن جايلادى. قايدا كوشەم، قايدا قونام دەپ باس قاتىرىپ جاتپادى. ويتكەنى، جەر جەتكىلىكتى بولدى. ەن دالا، جالعىز ءۇي – ەلەڭدەۋمەن كۇن كەشتى. ەن دالادا ەكى قازاق ۇشىراسا قالسا بولدى، قىزىل ءسوزدى قىمىزداي ساپىردى. ايدالادا جالعىز ءۇي وتىرعان قازاق ايەلدەرى دە سول كۇيدى باسىنان كەشتى. تۇتاس ۇلت ءسوز قۋدى، ءسوزدىڭ ءتۇبىن ءتۇسىردى.

مىنە، وسىدان بارىپ قازاققا ماقتاۋ مەن ماقتانۋ دەرتى جابىستى. بۇل دەرتتىڭ اسقىنۋى كەڭەس زامانىنان باستاۋ الدى. وتىرىك اقپار، وتىرىك جوسپار ماقتاۋ مەن ماقتانۋعا مەيىلىنشە جول بەرىلدى. ونسىز دا ءسوز قۋعان ءبىزدىڭ قازاق ول جىلدارى قىزىل سوزدەن التىن ساراي سالدى. مەيىلىنشە  ماقتاندى، سونشالىقتى ماقتادى. سوڭعى جەتپىس جىلعى بوداندىق قازاققا ءوز دەگەنىن ىستەدى. قازاقتا سۋايتتار مەن وتىرىكشىلەر كوبەيدى. ءتىپتى، ءبىزدىڭ قازاق: «مەنىڭ بالام قازاقشا بىلمەيدى» دەپ تە ماقتاندى. ونىڭ اقىرى نە بولعانىن بۇگىن عانا كورىپ، وكىنىشتەن بارماعىمىزدى تىستەپ وتىرمىز.

كەڭەس زامانىندا نەبىر قولدان جاسالعان «سوتسيالستىك ەڭبەك ەرلەرى»، «كەڭەس وداعىنىڭ باتىرلارى» قاپتاپ شىعا باستادى. ولاردى جۇرت ماقتادى، ولار دا ماقتاندى. مىنە، ماقتاۋ مەن ماقتانۋدىڭ داۋىرلەپ تۇرعان كەزى وسى ءبىر «قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتۇقالاعان» جىلدارمەن ەسپەپتەلسە كەرەك. باسقا ۇلتتاردى قايدام، ءبىزدىڭ قازاق، بۇل جونىنەن الدىنا جان سالمادى. اسىرەسە، وزدەرى «ۇلى وتان سوعىسى» اتاپ جۇرگەن ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا قاتىسىپ، ەلگە امان ورالعان قازاقتاردىڭ ماقتانشاقتىقتارى ءتىپتى، شەكتەن شىعىپ كەتكەن ەدى.

توي-تومالاقتار مەن ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى باسقوسۋلار تەك ماقتانۋ مەن ماقتاۋدان تۇردى. وزدەرىنە ءسوز بەرىلگەن قازاقتار «اقساقتى - تىڭداي، وتىرىكتى - شىنداي» ەتىپ سوقتى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، «اۋىز وزىمدىكى ەكەن» دەپ ورىندى-ورىنسىز ماقتاندى جانە بىرەۋدى سونداي جاعدايدا اسىرا ماقتادى.

شەتەلگە بارعان ساپارىندا تەك «رودينا مويا» (ح.ورالتاي «ەلىم-ايلاپ وتكەن جىلدار» كىتابى) دەپ ءان سالاتىن كسرو حالىق ءارتيسى ەرمەك سەركەباەۆ (1986 جىلى ايگىلى جەلتوقساندا جاستاردى ايىپتاعان اشىق حاتقا قول قويعان) جانە تاعى باسقا قازاقتار كۇنى بۇگىنگە دەيىن كەلمەسكە كەتكەن كەڭەس وداعىنىڭ «حالىق ءارتيسى» مەن «حالىق باتىرى» سانايدى وزدەرىن. ءبىر وكىنىشتىسى، بۇلاردىڭ قاتارىنىڭ تىم كوپ ەكەندىگىندە بولىپ تۇر.

ال، قازاقستاندىق بيلىكتىڭ ۇشار باسىندا وتىرعان «مىقتىلارىمىزدىڭ» ساۋساقپەن سانارلىقتايى عانا مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلەتىنى نەنى كورسەتەدى؟ ءسات سايىن ورىستىڭ سويىلىن سوعىپ شىعا كەلەتىن بيلىكتىڭ بەيشارالىعىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ بۇل ادام ءولىپ بارا جاتسا دا - بيلىكتەن كەتپەيدى. بيلىكتىڭ اينالاسى تولى – جاعىمپازدار. جاعىمپازدار – ماقتاۋ مەن ماقتانۋدان جاراتىلعاندار. ولار كەلىستىرىپ تۇرىپ ماقتايدى...

قازاق ەلى تۇتاستاي ماقتاۋ مەن ماقتانۋدان تۇراتىن الىپ مۇحيت سياقتى.

ءيا، ءبىزدىڭ قازاق اسا تويشىل ۇلت. بىزدە توي دەگەنىڭ ماقتاۋ مەن ماقتانۋدىڭ ۇلى ورداسى ەكەنى وتىرىك پە؟! تويعا باردىم دەگەنشە، وتىرىك پەن ماقتاۋ، ماقتانۋدىڭ ىشىنە كۇمپ ەتىپ ءتۇسىپ كەتتىم دەي بەر...

مىنە، ءبىزدىڭ قازاقتىڭ بۇگىنگى شىنايى كەلبەتى وسىنداي. ماقتاۋ مەن ماقتانۋدىڭ دەرتىنە شالدىققان ءبىزدىڭ قازاقتىڭ بولاشاعى تىم بۇلدىر بولىپ تۇر...

Abai.kz

ماقتاۋ مەن ماقتانۋ سياقتى بۇل ەسكى دەرتتىڭ ۇلتىمىزدىڭ بويىنا ەندەپ سىڭگەنىنە دە كوپ ۋاقىت بولعان سياقتى. قازاق قازاق بولعالى - ماقتاۋ مەن ماقتانۋ ۇلتىمىزبەن  بىرگە جاساپ كەلە جاتقانداي.

قازاقتىڭ نەگىزگى كۇن كورىسى – مال بولدى. ۇلتىمىزدىڭ دەنى سول مالمەن ءورىپ، مالمەن جۋسادى. ەن دالانى ەركىن جايلادى. قايدا كوشەم، قايدا قونام دەپ باس قاتىرىپ جاتپادى. ويتكەنى، جەر جەتكىلىكتى بولدى. ەن دالا، جالعىز ءۇي – ەلەڭدەۋمەن كۇن كەشتى. ەن دالادا ەكى قازاق ۇشىراسا قالسا بولدى، قىزىل ءسوزدى قىمىزداي ساپىردى. ايدالادا جالعىز ءۇي وتىرعان قازاق ايەلدەرى دە سول كۇيدى باسىنان كەشتى. تۇتاس ۇلت ءسوز قۋدى، ءسوزدىڭ ءتۇبىن ءتۇسىردى.

مىنە، وسىدان بارىپ قازاققا ماقتاۋ مەن ماقتانۋ دەرتى جابىستى. بۇل دەرتتىڭ اسقىنۋى كەڭەس زامانىنان باستاۋ الدى. وتىرىك اقپار، وتىرىك جوسپار ماقتاۋ مەن ماقتانۋعا مەيىلىنشە جول بەرىلدى. ونسىز دا ءسوز قۋعان ءبىزدىڭ قازاق ول جىلدارى قىزىل سوزدەن التىن ساراي سالدى. مەيىلىنشە  ماقتاندى، سونشالىقتى ماقتادى. سوڭعى جەتپىس جىلعى بوداندىق قازاققا ءوز دەگەنىن ىستەدى. قازاقتا سۋايتتار مەن وتىرىكشىلەر كوبەيدى. ءتىپتى، ءبىزدىڭ قازاق: «مەنىڭ بالام قازاقشا بىلمەيدى» دەپ تە ماقتاندى. ونىڭ اقىرى نە بولعانىن بۇگىن عانا كورىپ، وكىنىشتەن بارماعىمىزدى تىستەپ وتىرمىز.

كەڭەس زامانىندا نەبىر قولدان جاسالعان «سوتسيالستىك ەڭبەك ەرلەرى»، «كەڭەس وداعىنىڭ باتىرلارى» قاپتاپ شىعا باستادى. ولاردى جۇرت ماقتادى، ولار دا ماقتاندى. مىنە، ماقتاۋ مەن ماقتانۋدىڭ داۋىرلەپ تۇرعان كەزى وسى ءبىر «قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتۇقالاعان» جىلدارمەن ەسپەپتەلسە كەرەك. باسقا ۇلتتاردى قايدام، ءبىزدىڭ قازاق، بۇل جونىنەن الدىنا جان سالمادى. اسىرەسە، وزدەرى «ۇلى وتان سوعىسى» اتاپ جۇرگەن ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا قاتىسىپ، ەلگە امان ورالعان قازاقتاردىڭ ماقتانشاقتىقتارى ءتىپتى، شەكتەن شىعىپ كەتكەن ەدى.

توي-تومالاقتار مەن ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى باسقوسۋلار تەك ماقتانۋ مەن ماقتاۋدان تۇردى. وزدەرىنە ءسوز بەرىلگەن قازاقتار «اقساقتى - تىڭداي، وتىرىكتى - شىنداي» ەتىپ سوقتى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، «اۋىز وزىمدىكى ەكەن» دەپ ورىندى-ورىنسىز ماقتاندى جانە بىرەۋدى سونداي جاعدايدا اسىرا ماقتادى.

شەتەلگە بارعان ساپارىندا تەك «رودينا مويا» (ح.ورالتاي «ەلىم-ايلاپ وتكەن جىلدار» كىتابى) دەپ ءان سالاتىن كسرو حالىق ءارتيسى ەرمەك سەركەباەۆ (1986 جىلى ايگىلى جەلتوقساندا جاستاردى ايىپتاعان اشىق حاتقا قول قويعان) جانە تاعى باسقا قازاقتار كۇنى بۇگىنگە دەيىن كەلمەسكە كەتكەن كەڭەس وداعىنىڭ «حالىق ءارتيسى» مەن «حالىق باتىرى» سانايدى وزدەرىن. ءبىر وكىنىشتىسى، بۇلاردىڭ قاتارىنىڭ تىم كوپ ەكەندىگىندە بولىپ تۇر.

ال، قازاقستاندىق بيلىكتىڭ ۇشار باسىندا وتىرعان «مىقتىلارىمىزدىڭ» ساۋساقپەن سانارلىقتايى عانا مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلەتىنى نەنى كورسەتەدى؟ ءسات سايىن ورىستىڭ سويىلىن سوعىپ شىعا كەلەتىن بيلىكتىڭ بەيشارالىعىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ بۇل ادام ءولىپ بارا جاتسا دا - بيلىكتەن كەتپەيدى. بيلىكتىڭ اينالاسى تولى – جاعىمپازدار. جاعىمپازدار – ماقتاۋ مەن ماقتانۋدان جاراتىلعاندار. ولار كەلىستىرىپ تۇرىپ ماقتايدى...

قازاق ەلى تۇتاستاي ماقتاۋ مەن ماقتانۋدان تۇراتىن الىپ مۇحيت سياقتى.

ءيا، ءبىزدىڭ قازاق اسا تويشىل ۇلت. بىزدە توي دەگەنىڭ ماقتاۋ مەن ماقتانۋدىڭ ۇلى ورداسى ەكەنى وتىرىك پە؟! تويعا باردىم دەگەنشە، وتىرىك پەن ماقتاۋ، ماقتانۋدىڭ ىشىنە كۇمپ ەتىپ ءتۇسىپ كەتتىم دەي بەر...

مىنە، ءبىزدىڭ قازاقتىڭ بۇگىنگى شىنايى كەلبەتى وسىنداي. ماقتاۋ مەن ماقتانۋدىڭ دەرتىنە شالدىققان ءبىزدىڭ قازاقتىڭ بولاشاعى تىم بۇلدىر بولىپ تۇر...

Abai.kz