استانا كۇنى: 350 ميلليوندىق فورۋم ءھام پرەزيدەنتتىڭ ءسوزى...
بۇگىن ەلىمىزدە استانا كۇنى اتالىپ ءوتىپ جاتىر. سوعان وراي ەلوردا اكىمدىگى «استانانىڭ 25 جىلدىعى. جاڭا پەرسپەكتيۆالار. جاڭا مۇمكىندىكتەر» دەگەن اتاۋمەن باۋىرلاس قالالالاردىڭ مەرەيتوي – فورۋمىن وتكىزۋدە. بۇل فورۋمعا بيۋدجەتتەن 350 ملن تەڭگە بولىنگەن. الىس-جاقىن شەتەلدەردەن 17 قالاسىنىڭ باسشىسى شاقىرىلعان. جيىن جۇمىسى ەكى كۇنگە جوسپارلانعان. بۇل تۋرالى استانا اكىمدىگى مالىمدەگەن.
«دەلەگاتسيا باسشىلارى جولدىڭ شىعىنىن وزدەرى تولەدى، ال قوناق ءۇي شىعىندارىن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان ءوز موينىنا الدى. 180 ملرد تەڭگەدەن استام سوماعا ەكى مەموراندۋمعا قول قويىلدى. قارجىلاندىرۋ قازىردىڭ وزىندە بىرنەشە ەسە اقتالدى»، - دەپ جاۋاپ بەرگەن استانا اكىمدىگى جۋرناليستەر ساۋالىنا.
جيىنعا قوناق بوپ كەلگەن رابات قالاسىنىڭ (ماروككو) مەرى اسماا رحلالۋ، نۋسانتارا قالاسى (يندونەزيا) ۇلتتىق استانالىق باسقارماسىنىڭ باسشىسى بامبانگ سۋسانتونو، پەنزا وبلىسىنىڭ (رەسەي) گۋبەرناتورى ولەگ مەلنيچەنكو، برازيليا فەدەرالدى وكرۋگىنىڭ (برازيليا) مەملەكەتتىك حاتشىسى فەليپە رامون مورو رودريگەز، بىشكەك قالاسىنىڭ (قىرعىزستان) مەرى ەميلبەك ابدىقادىروۆ، بەلگراد قالاسىنىڭ (سەربيا) ۆيتسە-مەرى ۆەسنا ۆيدوۆيچكە ءسوز بەرىلدى.
فورۋمعا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ قاتىسىپ، ءسوز سويلەدى. ول الەمنىڭ ءار تۇكپىرىنەن ارنايى كەلگەن مارتەبەلى مەيماندارعا كەلگەنى ءۇشىن العىسىن ءبىلدىردى.
«سىزدەرمەن استانا قالاسىندا كەزدەسىپ وتىرعانىما قۋانىشتىمىن. بيىل ءبىزدىڭ ەلوردامىزعا 25 جىل تولىپ وتىر. بۇل – مەرەيلى بەلەس. ءبىز شيرەك عاسىر بۇرىن استانامىزدى الاتاۋدىڭ باۋرايىنان ارقا توسىنە كوشىردىك. ەسىلدىڭ جاعاسىنا ەل قوندىرىپ، جاڭا قالانىڭ ىرگەسىن قالادىق. بۇگىن وسى ماڭىزدى جيىنعا ەلوردانىڭ بۇرىنعى اكىمدەرى، قالامىزدىڭ قۇرمەتتى تۇرعىندارى، ەڭبەك ارداگەرلەرى، مادەنيەت، عىلىم، سپورت قايراتكەرلەرى، عالىمدار، ۇستازدار، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر قاتىسىپ وتىر.
ولار تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تىرەگى بولعان استانانىڭ قۇرىلىسىنا بەلسەنە اتسالىستى، كەڭەس زامانىنداعى ەسكى شاھاردىڭ قازىرگى زامانعا ساي وزىق قالاعا اينالۋىنا زور ۇلەس قوستى. مەن بارشاڭىزعا شىنايى العىس ايتامىن. شىن مانىندە، استانا قالاسىنىڭ سالىنۋى – تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحىندا ايرىقشا ءمانى بار وقيعا بولدى»، - دەدى توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى استانانى اقمولا قالاسىنا كوشىرۋ گەوساياسي تۇرعىدان وتە دۇرىس قادام بولعانىن، سول ماقساتتا جۇمىس اتقارعان ەكس-پرەزيدەنتتىڭ ەڭبەگىن باعالاۋىمىز كەرەگىن ايتتى.
«بۇل – حالقىمىزدىڭ بولاشاق تاعدىرىن ايقىنداعان اسا ماڭىزدى جانە دەر كەزىندە قابىلدانعان تاريحي شەشىم. تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ وسى باستاماسى جاڭا ۇلتتىق يدەياعا اينالدى. بۇل شەشىم ەلىمىزدىڭ، حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەسىنە ساي كەلگەنىنە ەشقانداي كۇمان جوق. سوندىقتان ءبارىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ بۇل سالاداعى ەڭبەگىنە لايىقتى، ادىلەتتى باعا بەرۋىمىز كەرەك»، - دەدى توقاەۆ.
ءوز سوزىندە پرەزيدەنت توقاەۆ استانا حالقىنىڭ ۇلعايىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
«ساراپشىلاردىڭ بولجامى بويىنشا ەلوردا تۇرعىندارىنىڭ سانى 2030 جىلعا قاراي 2 ميلليونعا جەتەدى. ەل استاناسى مارتەبەسىنە يە بولعان ساتتەن بەرى قالانىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتى 100 ەسەدەن استام ارتتى. قازىر قالا ەكونوميكاسى ەلدەگى جالپى ىشكى ءونىمنىڭ 10 پايىزدان استامىن قۇرايدى.
الايدا ۇلكەن كورسەتكىشتەر قالانىڭ ۇيلەسىمدى دامۋىمەن ۇنەمى سايكەس كەلە بەرمەيدى. مەنىڭ ويىمشا، مەگاپوليستەردىڭ تابىستى بولۋىنىڭ باستى كورسەتكىشى ونىڭ تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىس ساپاسىمەن ولشەنۋگە ءتيىس. سوندىقتان ەلوردانى دامىتۋ جانە اباتتاندىرۋ كەزىندە ءبىز «ادام قالا ءۇشىن ەمەس، قالا ادام ءۇشىن» قاعيداتىن باسشىلىققا الامىز»، - دەدى پرەزيدەنت.
ونان سوڭ قالا اۋداندارىن دامىتۋ ىسىندەگى تەڭسىزدىكتى جوسپارلى تۇردە جويۋدى تاپسىردى.
«ورتالىق كوشەلەردى عانا جارقىراتىپ قويىپ، قالانىڭ شەتكەرى اۋداندارىنا كوڭىل بولمەۋ ادىلەتتى قوعام يدەياسىنا ساي كەلمەيدى. ۇيلەسىمدى ءارى تەڭگەرىمدى مەگاپوليس ءۇشىن ءتيىمدى كولىك جۇيەسىنىڭ، سونىڭ ىشىندە دامىعان قوعامدىق كولىكتىڭ، ىڭعايلى ۆەلوسيپەد جانە جاياۋ جۇرگىنشىلەر اۋماعىنىڭ بولۋى اسا ماڭىزدى»، -دەدى پرەزيدەنت.
«ەلىمىزدە ادىلەتتى قازاقستان قۇرۋ ءۇشىن اۋقىمدى ينستيتۋتسيونالدىق وزگەرىستەر جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانى بارشاڭىزعا ءمالىم. ماڭىزدى ساياسي رەفورمالار جۇرگىزىلدى. ازاماتتاردىڭ مەملەكەتتىك، اسىرەسە، جەرگىلىكتى جەردە شەشىمدەر قابىلداۋعا قاتىسۋ مۇمكىندىگى ەداۋىر كەڭەيدى.
ەلىمىزدەگى قالا تۇرعىندارى ەندى وزدەرى سىيلايتىن ءارى سەنەتىن دەپۋتاتتاردى تاڭداۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى. بۇل جاۋاپكەرشىلىگى مول ازامات قاعيداتتارىن ورنىقتىرۋعا ەلەۋلى ۇلەس قوسادى. ادامداردىڭ ءوز قالاسىنداعى تۇرمىس-تىرشىلىكتى جاقسارتۋ ىسىنە ىقپال ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
الايدا قوعامنىڭ قۇندىلىقتار جۇيەسى جاڭعىرماي، بارلىق رەفورمامىزدىڭ ءمانى بولمايدى. بۇعان كامىل سەنەمىن. قازاقستاننىڭ ورنىقتى دامۋى ءۇشىن دۇنيەتانىم پاراديگمالارى تۇبەگەيلى وزگەرىپ، ادامداردىڭ مىنەز-قۇلىق مودەلى جاڭارۋى قاجەت. سوندىقتان مەن جاستارعا، قالالار مەن ەلوردانىڭ جاس تۇرعىندارىنا ۇلكەن ءۇمىت ارتامىن»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
«قۋاتتى قالالار – ەل ەكونوميكاسىن دامىتۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشى. سوندىقتان ءبىز بۇل ماسەلەگە باسا ءمان بەرەمىز. وسىنداي جيىندار تاجىريبە الماسىپ، ءوزارا ءتيىمدى بايلانىستار ورناتۋعا جول اشادى.
استاناعا ارنايى كەلىپ، فورۋمنىڭ جۇمىسىنا اتسالىسقان قوناقتارعا تاعى دا ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. سىزدەردىڭ وي-پىكىرلەرىڭىز ءبىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى.
بۇل باسقوسۋ دوستىق قارىم-قاتىناستى نىعايتۋعا تىڭ سەرپىن بەرەرى ءسوزسىز. قالالارىمىز كوركەيە بەرسىن! بارشاڭىزعا باق-بەرەكە، تولاعاي تابىس تىلەيمىن! استانا كۇنى قۇتتى بولسىن!»، - دەدى توقاەۆ.
Abai.kz