ەكونوميكالىق باعدار ۇلت مۇددەسىنە باعىنۋ قاجەت!
01.09.2023 كۇنى قر پرەزيدەنتى ق-ج.ك. توقاەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 59-شى بابىنا سايكەس، ءVIIى شاقىرىلىمداعى پارلامەنتتىڭ ەكىنشى سەسسياسىن اشىپ، قازاقستان حالقىنا ءوزىنىڭ كەزەكتى «ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعدارى» اتتى جولداۋىن ۇسىندى.
بۇل جولداۋ بۇعان دەيىن ق-ج.ك. توقاەۆ قر پرەزيدەنتى بولعان كەزدەن باستاپ جاسالعان جاسالعان جولداۋلاردىڭ زاڭدى جالعاسى. ويتكەنى قوعامنىڭ ەكونوميكالىق دامۋى ونىڭ تۇراقتىلىعى مەن دامۋىنىڭ باستى العى شارتتارىنىڭ ءبىر.
ق-ج.ك. توقاەۆ جاساعان جولداۋلاردىڭ تاقىرىپتارىنا كوز جۇگىرتىپ كورەيىك. 02.09.19 ج. «سىندارلى قوعامدىق ديالوگ – قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى»، 01.09.2020 ج. «جاڭا جاعدايداعى قازاقستان: ءىس-قيمىل كەزەڭى»، 01.09. 2021ج. «حالىق بىرلىگى جانە جۇيەلى رەفورمالار – ەل وركەندەۋىنىڭ بەرىك نەگىزى»، 16.03.2022 «جاڭا قازاقستان: جاڭارۋ مەن جاڭعىرۋ جولى»، 01.09.2022 ج. «ادىلەتتى مەملەكەت. ءبىرتۇتاس ۇلت. بەرەكەلى قوعام».
بايقايسىزبا، بۇل جولداۋلاردىڭ بۇعان دەيىن جاسالعان جولداۋلاردان ەرەكشەلىگى ولار ءومىر شىندىعىنا نەگىزدەلگەن. بۇل جولداۋلاردىڭ باستى ساپالىق وزگەشەلىگى دە سول، ولاردا قازاقستاننىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ومىرىنە سىن كوزبەن قاراۋ بار. نەگە؟
ويتكەنى تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن وتكەن 30 جىلدا قوعامدا الەۋمەتتىك قايشىلىقتار شيەلەنە ءتۇستى. اسىرەسە جوسپارلى ەكونوميكادان نارىقتىق قاتىناستارعا كوشۋ بارىسىندا باي-كەدەي دەگەندەردىڭ جىگى قاتتى اجىراپ كەتتى. ەلدىڭ بارلىق سالالارىن جەمقورلىق جايلاپ كەتتى. قازاقستاندا ەكونوميكالىق داعدارىستىڭ ورىن الۋى، قارجى تاپشىلىعى جاعدايىندا ۇلتتىق كومپانيالار مەملەكەت بيۋدجەتىنە قول سالۋدى بىلاي قويعاندا ءوز بەتتەرىمەن شەت-ەلدەردەن قارىز الىپ، قازاقستاننىڭ سىرتقى قارىز مولشەرىن ادام نانعىسىز مولشەرگە دەيىن شارىقتاتىپ جىبەردى. قر جەر استى كەن بايلىعى شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ قولىندا كەتتى. كىشى جانە ورتا بيزنەس سالىققا بەلشەسىنەن باتىپ، قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى. «ەلباسى» تۋىستارى جۇرتتىڭ بيزنەسىن قولدى قىلا باستادى. ەڭ وكىنىشتىسى قازاقستان ءوندىرىس ورىندارىن دامىتۋ تۇرماق 30 جىلدا نە ءبىر نپز، نە ءبىر ەلەۆاتور سالعان جوق. سول كەزدە بيلىكتەگىلەر كارى بولشەۆيكتەر سياقتى حالىقتى «جارقىن بولاشاققا» سەندىرگىسى كەلدى. ءومىرى ورىندالمايتىن، قيالدان تۋعان «2030»، «2050» مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى قابىلدادى. بۇنى قازاقستاننىڭ ەشكىمگە ۇقسامايتىن «ەرەكشە دامۋ جولى» دەپ ۇرانداتتىق قوي!
مىسالى، قاشاعان مۇنايىنان قازاقستاننىڭ الاتىن ۇلەسى قانداي ەكەنىن بىلەسىز بە؟ 2-اق % !!! سول قازاقستاننىڭ جەر بايلىعىنان بايىپ وتىرعان شەتەلدىك مەردىگەرلەر جەرگىلىكتى جەرلەردە نە ءبىر مەكتەپ، نە ءبىر ەمحانا، نە ءبىر كم. جول سالعان جوق. مۇنىڭ اتىن نە دەپ ايتۋعا بولادى؟! الەمدە ءوز حالقىن، ءوز ۇرپاعىن توناعان وكىمەتتى كوردىڭىز بە؟
ول تۋرالى ك. ماركس اتاقتى «كاپيتال» دەگەن ەڭبەگىندە ەكونوميكالىق زاڭدىلىقتاردى تاپتىشتەپ تۇرىپ تالداپ بەرگەن. بۋرجۋازيا نە ارقىلى، قالاي بايدى، قوسىمشا قۇن دەگەن نە، جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەك اقىسى قالاي جەلىنەدى ت.ب. س.س. مىنە، سول ەڭبەگىندە ول ءبىز وتكەن 30 جىلدىڭ ىشىندەگى زاڭسىز قۇبىلىستاردىڭ ورىن الۋىن ءۇش-اق سوبەن ءتۇسىندىرىپ كەتەدى: «كاپيتالدىڭ العاشقى قورلانۋى قاراقشىلىق جولمەن جۇرەدى، دەپتى. سوندىقتان دا بۋرجۋازيا مەن كاپيتاليستەردىڭ العاشقى بۋىنى – قاراقشىلار بولادى ەكەن. ەكىنشى بۋىنى – كوپەستەر. ولار سول قاراقشىلىقپەن جينالعان كاپيتالدى كوبەيتپەسە دە ساقتاپ قالۋعا تىرىسادى. تەك ءۇشىنشى بۋىندا عانا جارىلقاۋشىلار (مەتسەناتتار) كەلدى ەكەن».
جوعارىدا ايتىپ كەتكەندەي قر پرەزيدەنتى ق-ج.ك. توقاەۆتىڭ بۇعان دەيىنگى جولداۋلارى ەل تۇراقتىلىعى مەن تۇتاستىعىنا، ساياسي-الەۋمەتتىك رەفورمالارعا ارنالسا وسى جولعى جولداۋى سول تۇراقتىلىق پەن قازاقستاننىڭ ىلگەرى دامۋىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىن، سونىڭ كەپىلى بولاتىن جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ باعدارىنا ارنالعان. سولاردىڭ كەيبىر نەگىزگى باپتارىنا توقتالىپ كورەيىك.
ەندى ەكونوميكانىڭ قۇرىلىمىنا قاتىستى رەفورمانىڭ نەگىزگى تۇستارىنا توقتالايىق.
«قازىرگى ەڭ باستى مىندەت – ەلىمىزدىڭ مىقتى ونەركاسىپتىك نەگىزىن قالىپتاستىرۋ جانە ەكونوميكامىز ءوزىمىزدى تولىق قامتاماسىز ەتە الاتىن جاعدايعا جەتۋ. سوندىقتان وڭدەۋ سالاسىن جەدەل دامىتۋعا باسا ءمان بەرۋىمىز قاجەت» - دەيدى پرەزيدەنت. ونىڭ باستى ماقساتى جوعارى دەڭگەيدە وڭدەلگەن ءونىم شىعاراتىن كلاستەر قۇرۋ كەرەك. وسى جەردە الاش قايراتكەرى ءا. بوكەيحانوۆتىڭ قازاق جەرىندە وندىرىلگەن «ءبىر ۋىس ءجۇن سول قازاقتىڭ ۇستىنە توقىما بولىپ كيىلۋى كەرەك» دەگەن قاعيداسى ەسكە تۇسەدى. ەشتەن كەش جاقسى دەمەكشى قازاقستان ەڭ بولماسا ءوز قاجەتىن وتەي الاتىن دايىن ءونىم شىعاراتىن ءوندىرىس ورىندارىن سالۋى كەرەك. بۇل جەرلە پرەزيدەنتتىڭ جاڭا ونەركاسىپ ساياساتى ارقىلى جاڭاشا دامۋ ۇلگىسىنە كوشۋگە ءتيىسپىز دەگەن ۇستانىمىن قوس قولداپ قولدامايتىن ادام بولمايتىن شىعار. بۇل قاعيدانىڭ ماڭىزدى بولاتىن سەبەبى ەگەر بۇل باعدار تولىققاندى جۇزەگە اساتىن بولسا ءبىز بىرقاتار سالا بويىنشا كورشى ەلدەرگە تاۋەلدى بولۋدان قالامىز. جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋى، كىشى جانە ورتا بيزنەستىڭ دامۋى ەل تۇراقتىلىعىىڭ كۇشەيۋىنە وڭ اسەرىن بەرەدى.
ەكونوميكاسى كوش ىلگەرى كەتكەن الدىڭعى قاتارلى ەلدەردىڭ تاجىريبەسىنە قاراعاندا قوعامنىڭ تۇراقتىلىعى ورتا تاپتىڭ كوپتىگىمەن ولشەنەدى. ال قوعامدى تۇراقتانداراتىن سول ورتا تاپقا كىمدەردى جاتقىزامىز؟
ارينە، ول بىرەۋلەر ويلايتىنداي، مۇعالىم مەن دارىگەرلەر، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر ەمەس. ول مەملەكەتتىك بيۋدجەتىن سالىق تولەپ تولتىراتىن، تۇرعىنداردى جاڭا جۇمىس ورىندارىمەن قامتاماسسىز ەتەتىن، ك.ماركس ايتقانداي «بۋرجۋازيانىڭ ءۇشىنشى بۋىنى – جارىلقاۋشىلار (مەتسەناتتار) – كىشى جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى. جولداۋدا وسى ىسكەر ازاماتتار تۋرالى، ولارعا بارىنشا قولداۋ كورسەتۋ تۋرالى ايىرىقشا ايتىلدى. كەيبىر قارجى باقىلاۋ مەكەمەلەرى قولداۋدى «باقىلاۋ» دەپ ءتۇسىنىپ اسرا سىلتەپ، ولارعا بيزنەس جۇرگىزۋگە كوپ كەدەرگى كەلتىرەتىنى تۋرالى دا ايتىلدى. شىنىمەن، ءبىر كاسىپكەردىڭ ارقاسىندا قانشاما باقىلاۋشى ورگاندار «كۇن كورىپ» ءجۇر: سالىقشىلار، سانەپيدەمستانسا، ءورت سوندىرۋشىلەر ت.ب.، اقىرى ۋچاستكوۆىي پوليتسيا دا سولاردى تورۋىلداپ ءجۇر.
جولداۋدى قازاقستاننىڭ ىسكەرلىك اۋماعىندا قالىپتاسقان جاعىمسىز ءۇردىس تۋرالى دا ايتىلدى. كىشى بيزنەس دامي كەلە ءوز سەرىكتەستەرىمەن قوسىلىپ ورتا بيزنەس دارەجەسىنە ءوتىپ، كەيىن تابىس كوبەيە باستاپ ىرىلەنەمىز دەگەندە ءبىر سەبەپتەرمەن قايتا ۇساقتالىپ كەتەتىنى نە؟ مىنە، ق-ج.ك. توقاەۆتىڭ وسى ماسەلەگە نازار اۋدارۋى جاپپا بارلىق ىسكەر ازاماتتاردىڭ كوڭىلىنەن شىقسا كەرەك. سونىمەن قاتار پرەزيدەنت «مەملەكەت وتاندىق ءونىم وندىرۋشىلەردى قورعاۋعا مىندەتتى. بۇل – ءبىزدىڭ ەكونوميكامىز وزگەلەر ءۇشىن جابىق دەگەن ءسوز ەمەس. ەكونوميكامىز باسقا ەلدەرگە ءاردايىم اشىق بولۋعا ءتيىس. بىراق ۇلتتىق بيزنەستىڭ مۇددەسىن قورعاۋ كەرەك» دەپ وتاندىق ىسكەرلەردى قولداۋ قاجەتتىگى تۋرالى تاعى دا باسىپ ايتتى.
سونىمەن قاتار پرەزيدەن ءوز جوداۋىندا ماڭىزدى ءبىر مىندەت اگروونەركاسىپ كەشەنىندە ناقتى سەرپىلىس جاساۋدىڭ قاجەت ەكەنىن ايتتى. ول اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ الەۋەتى وراسان زور ەكەنىن براق ءبىز قولدا بار مۇمكىندىكتەردى ءالى دە تولىق پايدالانا الماي وتىرعانىمىزدى باسا ايتتى. وسى ارايدا تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى اۋىل-شارۋاشىلىعىنىڭ نەگە كۇرت تومەندەپ كۇيزەلىپ كەتكەنى ەسكە ءتۇسىپ وتىر. 1992 جىلى كوكتەمدە تالدىقورعاندا اۋىل-شارۋاشىلىعىنىڭ اكتيۆى وتكەن بولاتىن. سول اكتيۆكە اۋىل-شارۋاشىلىق مينيسترىنەن باستاپ بارلىق كولحوز-سوۆحوز ديرەكتورلارى قاتىسقان بولاتىن. سول جيىندا ەڭ بيىك مىنبەدەن مىنانداي سوزدەر ايتىلعان بولاتىن: «اۋىل-شارۋاشىلىعى دۇنيەجۇزىندە ەڭ دوتاتسيالىق سالا، ءومىرى قارىز بوپ جۇرەدى. ەندى نارىق كەلدى. وسىدان كەيىن وكىمەتكە قول جايىپ اقشا سۇراۋدى دوعارىڭدار. ءوز كۇندەرىڭدى وزدەرىڭ كورىڭدەر. ءبىز مۇنايدان تۇسكەن قارجىنى اۋىل-شارۋاشىلىعىنا جۇمساعانشا نەگە سول اقشاعا شەتەلدەن ساپالى ءونىم مەن تاۋار الىپ تولتىرمايمىز با؟!» - دەپ، اۋىلدان تەرىس اينالعانىمىز بار ەدى. سونىڭ سالدارىنان 1997 جىلى قازاقستانداعى مال باسىنىڭ سانى كۇرت 7 ملن-عا دەيىن تومەندەپ كەتكەن بولاتىن (1933 جىلى ۇجىمداستىرۋدان سوڭ 4,5 ملن. باس قالعان بولاتىن).
شىنىن ايتسا، قازاقستاننىڭ بۇگىن دە حالىقتى ازىق-تۇلىكپەن قامتاماسسىز ەتۋى وتە تومەن. باعا شارىقتاپ تۇر! كوپ جاعدايدا قازاقستاندىق ازىق-تۇلىك دۇكەندەرىن شەتەلدىك ونىمدەر باسىپ كەتكەن. بۇعان ىشىكى نارىقتى ءوز اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامتاماسسىز ەتپەي، ولاردى شەتەلدەرگە ەكسپورتقا شىعارۋىمىز سەبەپ سياقتى. وسىعان بايلانىستى پرەزيدەنت قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق ماقساتى – ەۋرازيا قۇرلىعىنداعى باستى اگرارلىق ورتالىقتىڭ بىرىنە اينالۋ دەپ كورسەتتى. ول ءۇشىن ەڭ الدىمەن ءونىمدى جوعارى دەڭگەيدە وڭدەۋگە كوشۋىمىز قاجەت، - دەدى ول.
بۇل قاعيدامەن دە كەلىسپەسە بولمايدى. ويتكەنى حالىقتى ازاق-تۇلىكپەن قامتۋ باعدارلاماسى تىكەلەي اۋىل شارۋاشىلىعىمەن بايلانىستى. سوندىقتان دا اۋىل-شارۋاشىلىعى قازاقستان ءۇشىن ستراتەگيالىق سالا بولىپ تابىلادى. ءوزىڭ وندىرگەن ازىعىڭ ءوز اۋزىڭا ەركىن جەتكەن كەزدە عان ءبىرشاما ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىك تۋرالى ايتۋعا بولادى. جالپى، اۋىل تۋرالى ايتقاندا تەبىرەنبەيتىن قازاق كەم دە كەم شىعار. ويتكەنى اۋىل ازىق-تۇلىك شىعاراتىن ەكونوميكانىڭ ستراتەگيالىق سالا عانا ەمەس، ەڭ باستىسى اۋىل قازاقتىڭ شىعاتىن ورتاسى! قالاعا كەلگەن قازاقتىڭ وتباسى ەكى ۇرپاقتان سوڭ اقىرىنداپ ۇلتتىق تامىرىنان اجىراي باستايدى. ال اۋىل ۇلتتىق دۇنيە-تانىم مەن ۇستانىمداردىڭ، سالت-ءداستۇر مەن ادەت-عۇرىپتاردىڭ ساقتالاتىن ورتاسى. «قازاقتىڭ قورىعى» دەسە بولادى. سوندىقتان دا پرەزيدەنتتىڭ اۋىل-شارۋاشىلىعىن جانداندىرۋعا ارنالعان باعدارلارى ءاربىر قازاقتىڭ جۇرەگىنەن ورىن الدى دەسە دە بولادى.
قازاقستاننىڭ تاعى ءبىر ستراتەگيالىق سالاسى – ەنەرگەتيكا. بۇل سالا بويىنشا دا كورشى ەلدەرگە تاۋەلدى بوپ وتىرمىز. ونىڭ ۇستىنە بيىلعى قىس بۇل سالاداعى وراسان كوپ ماسەلەلەرىن اشىپ بەردى. سوندىقتان دا، پرەزيدەنت تۇپتەپ كەلگەندە، قازاقستان ەلەكتر قۋاتىن باسقا جاقتان الماۋعا ءتيىس، ياعني كورشى ەلدەرگە تاۋەلدى بولماۋى كەرەك دەپ باسىپ ايتتى. بۇل – ەڭ الدىمەن، مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى. قاي جاعىنان الىپ قاراساق تا، بۇعان مۇلدە جول بەرۋگە بولمايدى، - دەپ قورتىندىلادى پرەزيدەنت.
سونىمەن بىرگە، وسى ەنەرگەتيكا سالاسىنا جاتاتىن گاز سالاسى دا ەرەكشە نازاردا بولدى. «ەلدى گازبەن قامتاماسىز ەتۋ، تاۋارلى گازدىڭ رەسۋرستىق بازاسىن كەڭەيتۋ – ۇكىمەتتىڭ جانە ۇلتتىق گاز كومپانياسىنىڭ باستى مىندەتى. جاڭا گاز وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ قۇرىلىسىن تەزدەتۋ جانە قولدانىستاعى زاۋىتتاردىڭ قۋاتىن بارىنشا پايدالانۋ قاجەت» - دەپ تۇيىندەدى پرەزيدەنت. بىلتىر گاز ماسەلەسىنىڭ ۇشىعۋى ەلدى قانداي الەۋمەتتىك داعدارىسقا اكەلگەنىن ەسكەرسەك بۇل دا شەشۋىن تەز ارادا تابۋى ءتيىس ماسەلەلەردىڭ قاتارىنداعى باعدار بولىپ تابىلادى.
بيىلعى جولداۋدىڭ باستاعاندا پرەزيدەنت «ادىلدىك، ينكليۋزيۆتىك جانە ۇنەمشىلدىك جاڭا ەكونوميكالىق باعدارىمىزدىڭ وزەگىنە اينالادى» دەپ ايتقان بولاتىن. سونىمەن قاتار ول: «ەلەكتر قۋاتى، جىلۋ جانە سۋ – تۇرمىسقا اسا قاجەتتى يگىلىكتەر. ونى ۇنەمدەپ پايدالانۋ كەرەك. بۇل جاڭا تۇرمىستىق مادەنيەتكە اينالۋى قاجەت. جالپى، بۇل – ءۇي شارۋاسىنا عانا ەمەس، تۇتاس ەكونوميكاعا ورتاق تالاپ. قازىر سۋدى وڭدى-سولدى پايدالانۋعا مۇلدە بولمايدى. ۇكىمەت ەنەرگەتيكالىق تيىمدىلىك ساياساتىن تۇبەگەيلى قايتا قاراۋعا ءتيىس. وندا ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىنىڭ ستاندارتتارى ەسكەرىلۋى كەرەك» دەگەن تالاپ قويدى. شىنىندا دا، قولدا بار دۇنيەنىڭ قادىرىن ءبىلىپ، ونى ۇنەمدى، ۇقىپتى پايدالانۋ مادەنيەتتىڭ، يماندىلىقتىڭ ءبىر كورىنىسى. بۇل ۇستانىم قازاق حالقىنىڭ تابيعاتىندا بار نارسە ەدى. اتام قازاق «سۋدىڭ دا سۇراۋى بار» دەپ ايتقانى سونىڭ ءبىر كورىنىسى. ونىڭ ۇستىنە ءبىزدىڭ ومىرشەڭدىگىمزدى ساقتاپ وتىرعان تابيعاتتىڭ مۇمكىندىگى شەكسىز ەمەس قوي. سوندىقتان دا پرەزيدەنتتىڭ «ەنەرگەتيكالىق تيىمدىلىك ساياساتىن تۇبەگەيلى قايتا قاراۋ» دەگەنى وسى رەسۋرستاردى ۋنەمدى پايدالانۋعا مىندەتتەيتىن ءىس-شارالاردىڭ ىسكە اسىرۋعا تاپسىرما بەرگەنى. ول دەگەنىڭىز، مىسالى، ەندى ءۇي-ىشىڭىزبەن سۋدى پايدالانعاندا ادام باسىنا بەلگىلەنگەن ليميتتەن اساتىن بولساڭىز ارتىق پايدالانعان سۋدىڭ دا قۇنى ەسەلەپ وسەتىن بولادى (توقتىڭ ءتاريفى سياقتى). وسى جەردە ءبىر نارسەگە كوڭىل ءبولۋ كەرەك. سۋدىڭ شامادان تىس ارتىق شىعىنى كوپ جاعدايدا مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە، وقۋ ورىندارى مەن جاتاقحانالاردا بولاتىنىن تالاي كورگەن شىعارسىزدار. مىسالى، سىرىڭكەنىڭ قالىڭداعانداي سۋدىڭ سوراپتاپ اعۋى تاۋلىگىنە 200 ليتر شىعىن شىعارادى ەكەن.
جالپى جولداۋ ەل ەكونوميكاسىنىڭ دامىتۋ باعدارىنىڭ كوپتەگەن سالالارىن مەن الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ ماسەلەلەرىن قامتىدى. ونىڭ ىشىندە ترانسپورت، ءىت تەحنولوگيالار دا، جوو ورىندارى مەن جۇمىس بەرۋشىلەر اراسىنداعى قاتىناس ت.ب. س.س. ماسەلەلەر قامتىلعان بولاتىن. بىراق ءبىز كوبىنەسە ەكونوميكاعا ونىڭ تاريحىنا بايلانىستى كەيبىر تۇستارىن عانا تالداپ وتىرمىز.
جالپى، جوعارىدا ايتىلىپ كەتكەندەي، بۇعان دەيىنگى جولداۋلاردا قابىلدانعان باعدارلامالاردىڭ ناتيجەسى ۇشان تەڭىز. قر پرەزيدەنتى ق-ج.ك. توقاەۆ ءوزى ايتقانداي «2020 جىلدان بەرى مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى ەكى ەسە ءوستى. دارىگەرلەردىڭ ايلىعى دا ايتارلىقتاي كوبەيدى. قازىر ولاردىڭ تابىسى ەلىمىزدەگى ورتاشا جالاقىدان الدەقايدا جوعارى. جۇرتقا زەينەتاقى جيناعىنىڭ ءبىر بولىگىن پايدالانۋ مۇمكىندىگى بەرىلدى. ميلليونعا جۋىق ادام وسى جوبانىڭ يگىلىگىن كوردى – تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشىپ، باسپانالى بولدى. «جايلى مەكتەپ» جوباسى اياسىندا 400-گە جۋىق مەكتەپ سالىنادى. قازىر اۋىلدىق جەردە 300-دەن استام دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى سالىنىپ جاتىر. «ۇلتتىق قور – بالالارعا» جوباسى قولعا الىندى. سونىڭ ارقاسىندا جاڭا جىلدان باستاپ بالالاردىڭ ەسەپشوتىنا قاراجات تۇسە باستايدى. يگەرىلمەي جاتقان نەمەسە زاڭسىز بەرىلگەن 8 ميلليون گەكتار جەر مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارىلدى.
مەن ناقتى ىسكە اسقان شارالاردىڭ ءبىر بولىگىن عانا اتاپ ءوتتىم. شىن مانىندە، كوپ جۇمىس اتقارىلدى، بولاشاقتا دا ءوز جالعاسىن تابادى».
ەندى، وسىعان بيىلعى جولداۋدىڭ ەكونوميكالىق دامۋ باعدارى قوسىلىپ وتىر. ءسوز جوق، بۇل جولعى جولداۋ ەلدى ەكونوميكالىق تۇرعىدان جاڭعىرتۋ كىشى جانە ورتا بيزنەس پەن قاراپايىم حالىقتىڭ تۇرمىس جاعدايىن كوتەرۋگە باعىتتالعان.
اللا جار بولسىن! ويعا العان ءىس-شارالار وڭىمەن بولسىن! اق جول!
ارمان ءجۇمادىل
Abai.kz