ەلگە «نۇرسۇلتان ۇستاز» دەگەن اتپەن تانىلعان ءدىني قىزمەتكەر: «قازاقتىعىڭ ەكىنشى ورىندا، ءبىرىنشى ورىندا مۇسىلماندىعىڭ»، – دەيدى. مۇنى ايتقان – قازاقستاننىڭ بىرقاتار مەشىتىنە بارىپ ءدارىس وقىپ، ۋاعىز ايتىپ جۇرگەن نۇرسۇلتان رىسماعانبەتۇلى دەگەن قر ازاماتى.

الەۋمەتتىك جەلىلەردە كەڭ تاراعان بەينەدە ونىڭ الدەقانداي بلوگەردىڭ پودكاستىندا ايتقان ءسوزىنىڭ ءۇزىندىسى بەرىلگەن. ءۇزىندى دە ول:

سۋرەت: الەۋمەتتىك جەلىدەن

«ۇلت – ۇلتىمەن، بىراق اللانىڭ الدىندا ۇلت ءبىرىنشى ورىندا تۇرمايدى. اللانىڭ الدىندا ءدىن ءبىرىنشى ورىندا تۇرادى.

مىسالى، قازاق ۇلتى، تۇركى ۇلتى قانەكەي دەپ، شاقىرا ما اللا سەنى؟! جوق! مۇسىلماندار دەپ شاقىرادى عوي. مۇحاممەدتىڭ ۇممەتى دەپ شاقىرادى عوي... اتەيست قازاقتى قالاي شاقىرادى؟..

سوندىقتان ادام ءبىرىنشى مۇسىلمان، سونى ۇمىتپاۋى كەرەك. ۇلت ەكىنشى ورىندا. قازاق، سەن – ەكىنشىسىڭ... سەن ءبىرىنشى قۇدايدىڭ الدىنداعى قۇلدىق مارتەبەڭدى ءبىلىپ الۋ كەرەكسىڭ»، – دەيدى.

تۇتاس ۇلتقا قاتىستى وسىنداي پىكىر ايتقان نۇرسۇلتان رىسماعانبەتۇلىنىڭ كوپشىلىككە بەلگىلى اقپاراتتارىن تىزبەلەپ كورەيىك.

«حيت-ۇستاز» – قىزىلوردا وبلىسىنداعى ارال اۋدانىنىڭ تۋماسى، سارىاعاش مەدرەسەسىن «قىزىل ديپلوممەن» بىتىرگەن. يوردانيا كورولدىگىندەگى «يارمۋك» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريح فاكۋلتەتىنىڭ تۇلەگى.

الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى ۆيدەولارىنىڭ كەڭىنەن تارالا باستاعانىنا بار بولعانى ەكى جىلدىڭ بەدەرى بولعانىمەن، اۋىزىنا قاراپ وتىرعان «تابىنۋشىلارى» ءجۇز مىڭداپ سانالادى جانە ولاردىڭ قاتارى كۇننەن كۇنگە ءوسىپ كەلەدى.   ماسەلەن ونىڭ Instagram الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى پاراقشاسىنا 423 مىڭ ادام جازىلعان.تيك-توك الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى تاعى «نۇرسۇلتان رىسماعامبەتۇلى» دەگەن اككاۋنتقا 13,8 مىڭ ادام تىركەلگەن. You Tube-تەگى ءارتۇرلى ارنالارداعى «نۇرسۇلتان ۇستازدىڭ» سۇحباتتارى، ۋاعىز-دارىستەرى، پودكاستتارىنىڭ قارالىمى: 20 مىڭنان باستالىپ، 1,5 ميلليوننان اسادى. «ءىلىم نۇرى» دەيتىن ارناداعى ۋاعىز-دارىستەرىنىڭ ورتاشا قارالىمى 300 مىڭنىڭ اينالاسىندا. ەڭ كوپ قارالعانى 1,5 ملن. بۇدان بولەك نۇرسۇلتاننىڭ ۆيدەولارى كوپ جاريالانعان «ARAL MEŞITI» You Tube -ارناسىنىڭ 40 مىڭ، «Tanym media» You Tube-ارناسىنىڭ 6 مىڭ جارىمعا جۋىق «Izgi qogam» You Tube-ارناسىنىڭ 40 مىڭعا جەتە قابىل جازىلۋشىسى بار.

نۇرسۇلتان رىسماعانبەتۇلىنىڭ وسى سوزىنە قاتىستى پۋبليتسيست، فيلوسوف ءابدىراشيت باكىرۇلى:

«بۇل مولدانىڭ ايتقانى – قازاقستان رەسپۋبليكاسى كوستيتۋتسياسىنا تىكەلەي قارسى شىعۋ. كونستيتۋتسيادا قر «ۋنيتارلى مەملەكەت» دەپ تانىلادى. ال، ۋنيتارلى مەملەكەتتى بەلگىلى ءبىر ۇلت قۇرايدى. ەندەشە، كونستيتۋتسيالىق زاڭىمىز «ۋنيتارلى قازاقستاندى قازاق ۇلتى قۇراعان» دەپ انىق ايتىپ وتىر.

بۇل يمام وسى زاڭعا قارسى سويلەپ، مەملەكەتتى جويۋ باعىتىن ۇسىنۋدا.

سوندا، يمامنىڭ ايتۋى بويىنشا «اللانىڭ امىرىمەن قازاقستان وزگەرىپ، «مۇسىلمانستان» دەگەن مەملەكەتكە اينالۋى ءتيىس. سەبەبى، مۇسىلمان اتى ءبىرىنشى تۇرۋى كەرەك. ال قازاقستان تۇرعىندارى – مۇسىلماندار.

ولاي بولسا، الەمدەگى ميللياردقا جۋىق (الدە كوپ) مۇسىلماننىڭ ءبارى دە وسى «مۇسىلمانستان» مەملەكەتىنىڭ سىرتتاي ەگەسى بولىپ شىعا كەلەدى...

ءسويتىپ، ولار بۇل مەملەكەتتىڭ زاڭدارىن قايتا جاساپ، قازاق ۇلتىن «مۇسىلمانستانداعى» (قازاقستانداعى ەمەس) جۇزدەگەن مۇسىلمان ۇلتتارمەن قوسىپ، قازاقتى «ۇلتتىق ءدىني دياسپورا» دەڭگەيىنە ءتۇسىرۋدى قولعا الادى...

مىنە، نۇرسۇلتان يمام وسىنداي نەوحاليفات يدەياسىن ۇسىنۋشى، سوعان ساي قازاقستان مەملەكەتىن جويۋشى ءدىني ساياساتقا بەت بۇرعان سىڭايلى...»، – دەيدى.

ال ءدىنتانۋشى، فيلوسوفيا جانە تەولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور دوساي كەنجەتاي بولسا، «حيت-يمامنىڭ» جوعارىداعى سوزىنە قاتىستى:

«بولمىستى، ۇلتتىق بولمىستى ءبىرىنشى، ەكىنشى دەپ تالداۋ – سالافيلىك تەندەنتسيا. ءبىرىنشى مۇسىلمانمىن سوسىن قازاقپىن دەگەن – قاتە تانىم. بۇل قۇبىلىس تۋرالى «زايىرلى ەل – قايىرلى ەل» كىتابىمدا كەڭىنەن ايتقانمىن.

«مەن – ءبىرىنشى مۇسىلمان، ەكىنشى قازاقپىن» دەگەن تۇجىرىمدار – ساۋاتسىز انىقتامالار. بۇل ءدىن مەن مادەنيەتتى ءوزارا ديالەكتيكالىق قايشىلىققا اپارىپ سوقتىراتىن تەندەنتسيا. ۇلتتىق بولمىستى پارشالايتىن ويلاۋ جۇيەسى. كەزىندە ورىس وريەنتاليستەرى وسى شاريعات پەن ادەت عۇرىپتى قايشى قويۋ مەتودىن قولداندى. قازاقتىڭ ادەپ عۇرپى مەن يسلام ءدىنىن ءوزارا قايشى ۇندەسپەيتىن سيمبيوز دەدى. شوقان ونى ءارى قاراي نەگىزدەدى. شامانيزم مەن يسلام جاساندى سيمبيوز، ودان دا زاماناۋي وركەنيەت ءدىنى حريستياندىق دەپ ميسسيونەر بولعانىن سەزبەي، دارىپتەدى. بۇلار تولىعىمەن سپەكۋلياتيۆتىك تۇجىرىمدار. دۇرىسى قازاق ۇلتىنىڭ انىقتاۋىش سيپاتى ول مادەنيەتى، سول مادەنيەت ون سەگىز قاباتتان تۇرادى. ءاربىر قاباتى تىلدەن باستاپ ەڭ سوڭعى سانا قاباتىنا دەيىن يسلاممەن تۇتاستانىپ، ورىلگەن. سول ارقىلى قازاق ۇلتقا، بولمىسقا اينالعان… ال بولمىس – ءبىر ءبۇتىن عارىش. ونىڭ ءبىرىنشىسى، ەكىنشىسى جوق!»، – دەدى.

نۇرسۇلتان رىسماعانبەتۇلىنىڭ جوعارىداعى ءسوزى – ءسوز اراسىنداعى قيسىن با، الدە الدى-ارتىن بولجاپ-ءپىشىپ ايتىلعان اڭگىمە مە – اۋەلى ءسوز يەسىنىڭ، سودان سوڭ قمدب-نىڭ تۇسىندىرمەسىن قاجەت ەتەدى. بىراق «اللانىڭ الدىندا ۇلت ءبىرىنشى ورىندا تۇرمايدى»، «ۇلت ەكىنشى ورىندا. قازاق، سەن – ەكىنشىسىڭ...» دەگەن سوزدەرىن ەستىگەن جۇرت ونىڭ ەندىگارى ۋاعىز ايتپاۋىن، ناسيحات جۇرگىزبەۋىن تالاپ ەتىپ جاتىر.

Abai.kz