وتىرار كىمنىڭ قالاسى؟

سوۆەتتىك ۇكىمەت ساناعا قۇيعان دەرەك: قازاق حاندارىنىڭ اتاسى شىڭعىس قاعان وتىراردى قيراتۋشى, قىلمىسكەر. ۇگەداي, شاعاتايدىڭ ۇرپاعى دا قازاق جەرىندە بيلىك قۇرعان.

وتىرار ۇلكەن قالا ەمەس! اسسا 30 مىڭ حالقى بار شەكارالىق ساۋدا قالاسى. 960 جىلى قۇرىلعان قاراحان مەملەكەتىنىڭ قالاسى، 1131 جىلى شىعىستان كەلگەن قاراقىتايلار ورتا ازياداعى ءۇش مەملەكەتتى باعىندىرعانىمەن، جويىپ جىبەرگەن جوق.

ولار- يىتىقۇت ۇيعىر حاندىعى، قاراحان مەملەكەتى، حورەزم مەملەكەتى. وسى ءۇش ەلدىڭ ىشىندە حورەزم 1196 جىلى كۇشەيە باستاپ، ماڭعىستاۋ، سىر بويىنىڭ وعىزدارىن، ورتالىق، باتىس قازاقستان قاڭلىلارىن باعىندىرا باستادى. دەسەدە قاراقىتاي پاتشاسىنا باعىنىشتىلىقتان باس تارتقان جوق.

1207 جىلى نايمان كۇشىلىك قاراقىتايلار ەلىنە كەلەدى. 1209 جىلى ۇيعىر مەملەكەتى شىڭعىس حاننىڭ بيلىگىنە باس ۇرادى. ءتىپتى سولتۇستىك جەتىسۋداعى قارلىقتاردا شىڭعىس حاننىڭ بيلىگىنە باس ۇرادى.

1212 جىلى كۇشىلىك پەن حورەزم شاح شارتتاسىپ، ءبىر ۋاقىتتا قاراقىتاي گۇرحانىنا قارسى كوتەرىلەدى. حورەزم شاح ەلدىڭ باتىسى سانالاتىن باتىس قاراحان مەملەكەتىن باسىپ الادى. سامارحان، بۇحارا، وتىراردى الادى. كۇشىلىك شىعىس قاراحان مەملەكەتىن باسىپ الادى دا، قاشقار، حوتانعا زورلىق جۇرگىزەدى. وتىراردىڭ حورەزم شاحقا وتۋىمەن قاراحان مەملەكەتى جويىلادى. قايىر حان دەگەن قاڭلى اسكەرباسىنىڭ وتىرارعا اكىم بولۋى دا وسى كەز.

1212-1217جىللارى حورەزم شاح ك يمپەرياسىن جويادى، گۇر مەملەكەتىن جويىپ، بۇكىل ورتا ازيامەن اۋعانىستان، يران، پاكىستاندى باسىپ الادى. حورەزم يمپەرياسى نە بارى 9 جىل ءومىر سۇرگەن يمپەريا!

ەرزات كارىبايدىڭ جازباسى

سۋرەتتەر ەرزات كارىبايدىڭ پاراقشاسىنان الىندى

Abai.kz