بۇگىن ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا «اق جول» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىن ەرلان بارلىباەۆ جاريالادى. 

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

پرەمەر-ءمينيسترى

ءا.ا.سمايىلوۆقا

قاڭتاردىڭ 22-نەن 23-نە قاراعان ءتۇنى الماتىدا بولعان جەر سىلكىنىسى قالانىڭ اتام زاماننان سەيسموبەلسەندى ايماقتا ورنالاسقانىنا قاراماستان توتەنشە جاعداي دەپارتامەنتى قىزمەتى مەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ مۇنداي تابيعي اپاتتارعا ەش دايىندىعى جوقتىعىن كورسەتتى.

ەسكەرتۋ جۇيەسىنىڭ بولماۋى مەن مۇنداي جاعدايدا قاجەتتى قاراپايىم ءىس-ارەكەت ەرەجەسىن بىلمەۋشىلىك ەلدى دۇرلىكتىرىپ، اۋرە-سارساڭعا سالدى.

ۇرەيلى جۇرت ۇيىنەن ليفتىلەرمەن دە قاشىپ جاتتى.  جينالۋ جەرلەرىنىڭ قايدا ورنالاسقانى جونىندەگى اقپاراتتىڭ جوقتىعى مەن قات-قابات قۇرىلىستىڭ سالدارىنان ادامدار دالادا تۇرعاننىڭ وزىندە باستارىنان قاۋىپ بۇلتى سەيىلمەدى، سەبەبى، اينالانىڭ بارلىعى كەز-كەلگەن ۋاقىتتا كۇيرەپ ءتۇسۋى مۇمكىن ءزاۋلىم عيماراتتار.

وعان قوسا، تۇرعىنداردىڭ كوبى قالادان شىعىپ كەتۋگە تىرىسقان سوڭ، توتەنشە جاعداي قىزمەتىنىڭ جولىن بوگەگەن ۇزىن-سوڭار كەپتەلىستەر پايدا بولدى.

112 قىزمەتىنەن جەر سىلكىنىسى قاۋپى تۋرالى العاشقى سمس-حابارلامالار الماتىلىقتارعا العاشقى قۋاتتى دۇمپۋدەن ەكى ساعات وتكەن سوڭ عانا تاراتىلىپ، ودان بەتەر تۇسىنبەۋشىلىك تۋدىردى.

ەكىنشى تولقىنعا دەيىن ءىس-ارەكەت رەتى تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى تۇسىندىرمەلەر مەن حابارلامالار راديودان دا، تەلەديداردان دا بەرىلمەدى، ال «ۇلتتىق دەرەكتەر ورتالىعىنىڭ» سايتى مۇلدەم قولجەتىمسىز بولىپ شىقتى.

ال، تاڭعى بريفينگتە الماتى قالالىق توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى مۇنداي جاعدايدا SMS حابارلامانى جاپپاي تاراتۋدىڭ ءتيىمسىز ەكەنىن، دابىل ەلدى دۇرلىكتىرمەۋ ءۇشىن قوسىلماعانىن مالىمدەدى.

بىراق حابارلاۋدىڭ دەر كەزىندە بولماۋى مەن اقپاراتتىڭ مۇلدەم جوقتىعى قالانى ۇرەي قۇشاعىنا باتىردى.

سونىمەن قاتار، ەگەر دابىلدار ەلدى ابىگەرگە سالسا، مىنانداي سۇراق تۋىندايدى: وندا توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى الدىن الا حابارلاۋدىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەسىنە 1 ميلليارد تەڭگەدەن استام قارجىنى نە ءۇشىن جۇمسادى؟

وعان قوسا، ەلدىڭ وڭتۇستىگى شايقالىپ جاتقاندا بۇل جۇيەلەرىڭىز، ءتىپتى، قىڭق ەتپەدى.

وسىعان بايلانىستى، ەسكەرتۋ اپاتتىڭ وزىنەن كەم دەگەندە بىرنەشە مينۋت بۇرىن Android جانە Google مەسسەندجەرلەرى ارقىلى كەلگەنىن ايتا كەتۋ كەرەك، ال، وعان بيۋدجەتتەن كوك تيىن دا جۇمسالماعان.

بىلتىر جازدا «اق جول» فراكتسياسى الماتى قالاسىنىڭ توتەنشە جاعدايلار قىزمەتىنىڭ جۇمىسىمەن تانىسىپ، حالىقتى اپاتتى جاعدايدا ارەكەت ەتۋگە ۇيرەتەتىن «كاسكادتىق» جۇيەنىڭ شىن مانىندە كوزبوياۋ ەكەنىن سىنعا العان ەدى.

جۇرتتىڭ جاپپاي ابدىراپ قالۋى قاجەتتى ءبىلىم مەن داعدىلاردىڭ جوقتىعىن، سونداي-اق ۇيىمدار مەن وقۋ ورىندارىندا وتەتىن توتەنشە جاعدايداعى جاتتىعۋلاردىڭ تيىمسىزدىگىن كورسەتتى.

سول كەزدە ءبىز سەيسمولوگيا عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىنىڭ ابدەن توزىعى جەتكەنىن دە ايتقانبىز. 2017 جىلى ۇكىمەت بۇل عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىن قارجىلاندىرۋدى مۇلدە توقتاتىپ، تەك «اق جول» فراكتسياسى ارالاسقان سوڭ عانا قايتا جانداندىرىپ ەدى.

بىراق قازىردىڭ وزىندە دە جاعداي وتە قيىن. ينستيتۋت عيماراتى 1989 جىلدان بەرى جوندەۋ كورمەگەن (35 جىل!), سەيسميكالىق ستانسالاردىڭ عيماراتتارى وتكەن عاسىردىڭ قيراندىلارىنا ۇقسايدى، اتاقتى سەيسمولوگتاردىڭ جالاقىسى ورتا مەكتەپ مۇعالىمىنىكىنەن دە از...

ارينە، قازىر الدەبىر امالدار جاسالىپ، ءتيىستى قارجى ءبولىنىپ جاتىر، الايدا، ءبىر-ەكى جىلدان سوڭ بارلىعى قايتا ءوزىنىڭ ەسكى سۇرلەۋىنە ءتۇسۋى ىقتيمال. كەلەسى توتەنشە جاعدايعا دەيىن. قاتەلەسكىمىز-اق كەلەدى.

جوعارىدا ايتىلعانداردى نەگىزگە الا وتىرىپ، «اق جول» قدپ دەپۋتاتتىق فراكتسياسى مىنانى تالاپ ەتەدى:

1) اۆتوماتتاندىرىلعان الدىن الا ەسكەرتۋ جۇيەسىنىڭ ىسەتەمەۋ سەبەبىن جانە سول ارەكەتسىزدىككە جاۋاپتى تۇلعالاردى انىقتاۋ;

2) حالىقتى جانە مەكەمەلەردى جەر سىلكىنىسى جانە باسقا دا توتەنشە جاعداي كەزىندە ارەكەت ەتۋگە وقىتۋ فورماتىن قايتا قاراۋ;

3) جاپپاي قۇرىلىسقا تىيىم سالۋ، الماتى قالاسىنىڭ ىشىندەگى سەيسميكالىق ايماقتاردى ەسكەرە وتىرىپ، جاڭا عيماراتتاردىڭ قاباتتار سانىنا قويىلاتىن تالاپتى قايتا قاراۋ.

4) حالىق پەن قالا ءۇشىن وسىنداي اپاتتىڭ قاۋپىن ازايتۋ ءۇشىن عىلىمي نەگىزدەلگەن شارالار كەشەنىن ازىرلەۋ.

قۇرمەتپەن،

«اق جول» قدپ فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى:

ە.بارلىباەۆ،

ا.پەرۋاشەۆ،

د.ەسپاەۆا،

ق.يسا،

ا.سادىقوۆ،

ە.بەيسەنباەۆ.

Abai.kz