اقش پرەزيدەنتتىگىنە رەسپۋبليكاشىلار اتىنان ۇمىتكەر اتانعان دونالد ترامپ وزىنە جاسالعان قاستاندىق ارەكەتىنەن كەيىن العاش رەت جۇرتشىلىققا كورىندى. ول ميلۋوكيدەگى رەسپۋبليكاشىلار پارتياسىنىڭ سيەزىنە قاتىسىپ، مىنبەرگە قۇلاعىن بايلاپ شىقتى. بۇل تۋرالى Mezgil.kz اقپاراتتىق پورتالى جازدى. 

«Washington Post-تىڭ» جازۋىنشا، سيەزگە قاتىسۋشىلار ترامپتى كورە-سالا: «كۇرەسشى، كۇرەسشى، كۇرەسشى»، - دەپ قول شاپالاقتاپ، داۋىستاپ ايقايلاعان. سول جەردە لي گرينۆۋدتىڭ «قۇداي اقش-قا باتاسىن بەرسىن» ءانى دە شىرقالعان.

ءسويتىپ، ترامپ رەسمي تۇردە رەسپۋبليكاشىلاردىڭ ۇمىتكەرى اتاندى. اتاندى دا: «ەگەر سايلاۋدا جەڭىسكە جەتسەم، ۆيتسە-پرەزيدەنت ەتىپ سەناتور جەيمس ۆەنستى تاڭدايمىن»، - دەپ بەكىتتى.

(سۋرەت: ار / Julia Nikhinson)

ترامپ پەن ۆەنس دۋەتى: ۋكراينانى قانداي تاعدىر كۇتىپ تۇر؟

بۇل تاڭدالعان جەيمس دي ۆەنس تەگىن ادام ەمەس. باسقا-باسقا، ءدال وسى سەناتور ۆەنس اقش-تىڭ ۋكرايناعا دەگەن 60 ملرد دوللارلىق اسكەري كومەگىن تەجەگەن ادامداردىڭ ءبىرى. سوندىقتان دا، الەمدىك باق ترامپ پەن ۆەنس دۋەتى اقش سايلاۋىن جەڭسە، ۋكراينانىڭ تاعدىرى نە بولماق دەگەن ساۋالعا باس قاتىرا باستادى.

جەيمس ۆەنس كىم؟

اقش پرەزيدەنتتىگىنە رەسپۋبليكاشىلاردىڭ سايلاپ وتىرعان باستى ۇمىتكەرى دونالد ترامپتىڭ كىم ەكەنى امبەگە ايان. ونىڭ ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى قانقاساپ سوعىسقا قاتىستى ۇستانىمى دا بەلگىلى. ال ترامپ ۆيتسە-پرەزيدەنتتىككە تاڭداپ وتىرعان جەيمس ۆەنس كىم؟

جەيمس ۆەنس 39 جاستاعى سەناتور. وگايو شتاتىنىڭ تۋماسى ءھام سول شتاتتان سايلانعان. ۆەنس ءوزىنىڭ «اۋىل ەلەگياسى» بەستسەللەرى شىققاننان كەيىن جۇرت نازار اۋدارتقان-تىن. ال 2016 جىلعى سايلاۋدا ترامپقا داۋىس بەرۋگە قۇلىقسىز بولعان جۇمىسشى تابىنداعى اق سايلاۋشىلاردى وزىنە قاراتا الدى. ۆەنستىڭ بەدەلدىنىڭ كولەڭكەسىندە يەل ۋنيۆەرسيتەتى جانە ۆەنچۋرلىك كاسىپكەرلىك تاجىريبەسى تۇر.

(سۋرەت: ۆۆس اگەنتتىگى)

«ۆۆس» ساراپشىلارى: «ترامپتىڭ ءدال وسى ۆەنستى ۆيتسە-پرەزيدەنتتىككە كانديدات رەتىندە تاڭداۋى – ترامپتىڭ بۇل سايلاۋدا بىرنەشە ونەركاسىپتىك شتاتتاردا، اتاپ ايتقاندا: پەنسيلۆانيادا، ميچيگاندا جانە ۆيسكونسيندە نە جەڭىپ، نە جەڭىلىس تاباتىنىن بىلدىرەدى»، - دەپ جازادى. «ۆەنس وسىدان 8 جىل بۇرىنعى پرەزيدەنتتىك جارىستا ترامپتى سىناۋشى بولعانىمەن، قازىر ول ترامپتىڭ ناعىز قورعاۋشىسىنا اينالعان»،- دەپ جازادى «BBC».

ال «Reuters» ساراپشىلارى: «ۆەنستىڭ ساياسي ارنەداعى بۇل قۇلشىنىسى مەن قولبالالىعى ترامپتىڭ شەشىمىنە ءسوزسىز اسەر ەتتى. ۆەنستىڭ ترامپپەن سىرتقى، ىشكى جانە ەكونوميكالىق ساياساتقا قاتىستى كوزقاراستارى جاقىن»، - دەپ جازادى.

ۆەنس كونگرەسستەگى ۋكرايناعا امەريكالىق كومەك جارتى جىلعا تەجەگەن رەسپۋبليكاشىلار توبىنا جاتادى. ول ءوز ارىپتەستەرىمەن بىرگە ۋكرايناعا رەسەيگە قارسى اسكەري كومەك كورسەتۋدى امەريكا ءۇشىن ورىنسىز دەپ ەسەپتەپ، اقش ەڭ الدىمەن وڭتۇستىك شەكارانى نىعايتۋمەن جانە زاڭسىز كوشىپ كەلۋمەن، سونداي-اق، قىتايمەن قارسىلاسۋمەن اينالىسۋى ءتيىس دەپ سانايدى.

(سۋرەت: Ting Shen / Xinhua)

ترامپتىڭ ۇلكەن جوسپارى: ۋكراينا كەلىسسوزگە كونە مە؟

سويتكەن جەيمس ۆەنس ءوز قولداۋشىسى ترامپتىڭ ۇلكەن جوسپارلارى تۋرالى بىرتە-بىرتە جاريا ەتە باستادى. «Fox News» تەلەارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا: «ەگەر اقش-تىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى جانە پرەزيدەنتتىككە كانديدات دونالد ترامپ سايلاۋدا جەڭىسكە جەتسە، وندا ول رەسەيمەن جانە ۋكراينامەن بەيبىتشىلىك تۋرالى كەلىسسوزدەردى باستايدى»، - دەدى ۆەنس. ول سونداي-اق، اقش-تىڭ ۋكرايناعا باسىن ەش قاتىرماي، تەك «قىتاي ماسەلەسىنە» نازار اۋدارۋى تيىستىگىن ايتتى.

ورباننىڭ ويى – اراعايىندىققا ترامپتى سالۋ!

بۇعان دەيىن ۆەنگريا پرەمەرى ۆيكتور وربان: «ترامپ رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى سوعىسىن توقتاتقىسى كەلەدى»، - دەپ مالىمگەن ەدى. وسىلايشا، بۇدان بىلاي ۆيكتور وربان ترامپتىڭ «بەيبىتشىلىك كوگەرشىنى» بولعانىن ەشكىم جاسىرىپ جابا المايدى. ۆيكتور وربان ترامپتىڭ الدىنان ءوتىپ، بۇل تاقىرىپتى شىلدە ايىندا فلوريدادا وتكەن كەزدەسۋدە امەريكاندىق ساياساتكەرمەن تالقىلاعان. ال ترامپ بۇل ورايدا ءوز سىرىن ىشكە بۇگىپ، رەسەي باسشىسى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ ۋكراينا جونىندەگى ۇسىنىستارىن «قولايسىز» دەپ اتاعانىن دا بىلەمىز. ورباندى تەك كوز قىلعانى ايقىن تانىلدى.

(سۋرەت: ربك سايتىنان)

ترامپقا كەرەگى: سوعىسۋشى رەسەي ەمەس، سانكتسيا قۇرساۋىنداعى رەسەي!

وسىعان دەيىن «Bloomberg»: «ترامپ ۋكراينانى پرەزيدەنتتىك سايلاۋداعى جەڭىسىنەن كەيىن رەسەيمەن بەيبىت كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋگە ماجبۇرلەگىسى كەلەدى»، - دەپ جازعان بولاتىن.

سونىمەن قازاننىڭ قۇلاعىن ۇستاعان ترامپ ەكى جەپ بيگە شىقپاقشى. ءيا، ەكى جەپ بيگە شىقپاقشى دەگەنىمىز: ءبىر جاعى – «كيەۆتى كومەكتەن قاعامىن» دەپ جاسقاسا، ەكىنشى جاعىنان – «پۋتيندىك رەسەيدى كيەۆكە قارۋ-جاراقتى ءۇيىپ توگەمىن» دەپ قورقىتۋ امالىنا كوشتى. سوعىسۋشى ەكى جاقتا ەندى ترامپ ۇسىنعان كەلىسسوز نۇسقاسىنا ءسوزسىز كونەتىن بولادى. بىراق ول تەك سايلاۋدا جەڭسە عانا مۇمكىن بولماقشى.

ال، ۆەنستىڭ تاڭدالۋى ەكى جاقتى ىمىراعا كەلتىرۋدىڭ العاشقى قادامى بولىپ تابىلادى. ەو سوعىستىڭ اقش قولداۋىمەن جالعسۋىن قالايدى. ءارى «ورىس قاۋپىنەن ءبىرجولا ارىلۋعا» مۇدەلى. ترامپقا كەرەگى سوعىسۋشى رەسەي ەمەس، سانكتسيا قۇرساۋىنداعى رەسەي.

ەو ترامپ پەن ۆەنس دۋەتىنە الاڭمەن قاراپ وتىر: كۇنىمىز نە بولماق؟!

«Politico» باسىلىمى: «ەۋروپادا ترامپتىڭ ۆەنستى ۆيتسە-پرەزيدەنت لاۋازىمىنا سايلاۋى – ۋكراينا مەن ەو ءۇشىن اپات دەپ ەسەپتەيدى»، - دەپ جازادى.

باسىلىمنىڭ حابارلاۋىنشا، ترامپتىڭ سەناتور ۆەنستى ۆيتسە-پرەزيدەنتتىككە كانديدات رەتىندە تاڭداۋ شەشىمى ەۋروپالىقتاردى الاڭداتادى. سەبەبى، بۇل شەشىم اقش-تىڭ ۋكرايناعا كومەگىن توقتاتىپ، ترانساتلانتيكالىق باسىمدىقتاردان باس تارتاتۋعا جاسالعان قادام بولۋى ابدەن مۇمكىن.

ۆەنس وسى جىلدىڭ باسىندا سەناتتا ۋكرايناعا كومەك كورسەتۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن الىپ تاستاۋ ارەكەتىندە باستى ءرول اتقاردى. بىراق ونىسى اقىرى ساتسىزدىككە ۇشىراعان بولسا دا، ۆەنس سول كەزدە جۋرناليستەرگە: «ءبىز ەۋروپاعا جانە باسقا الەمگە امەريكا شەكسىز بوس چەكتەردى جازىپ بەرە المايتىنىن تۇسىندىرە الدىق»، - دەدى.

سونداي-اق ەو: «ۆەنس ەۋروپانىڭ قۇراما شتاتتارمەن ساۋدا قارىم-قاتىناسىنا كەدەرگى كەلتىرۋى مۇمكىن. وگايو سەناتورى اقش ءوندىرىسىنىڭ بەلسەندى قورعاۋشىسى جانە يمپورت تاريفتەرىن ەنگىزۋدى قولدايدى»، - دەيدى.

ۆەنس تە، ترامپ تا كەدەرگى ەمەس: زەلەنسكي نە دەيدى؟

ال ترامپ پەن ۆەنس دۋەتىنىڭ بولجالدى جەڭىسىنە قاتىستى ۋكراينا پرەزيدەنتى زەلەنسكي: «ەگەر ترامپ پرەزيدەنت بولسا دا ءبىز جۇمىسىمىزدى جاساي بەرەمىز. مەن ودان قورىقپايمىن. ۋكراينا ءۇشىن بەرىلگەن 40 ملرد ەۋرو 2025 جىلعا دەيىن قايتا قارالمايدى»، - دەدى.

ءتۇيىن: ورىستى اقش جاۋكەمدەۋى ءۇشىن قىتايدىڭ السىرەگەنى كەرەك. ۆەنس تە، ترامپ تا «ءپۋتيننىڭ يتارشىسى» دەگەندى شىعارىپ جۇرگەندەردىكى اقىماقتىق. اقش يمپەريالاردىڭ ۇستىنەن قارايتىن جاندارم ەكەنىن ۇمىتپاۋعا ءتيىسپىز.

Abai.kz