قاي ەلدەردە شەتەلدىك ستۋدەنتتەرگە تەگىن وقۋ مءۇمكىندىگى بار؟

Freedom Life ءوسك ساراپشىلارى حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ دەرەكتەرىن زەرتتەپ, شەتەلدىك ستۋدەنتتەردىڭ سانى قاي ەلدەردە كءوپ ەكەنىن جءانە قازاقستاندىقتاردىڭ قاي شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردە تەگىن وقي الاتىنىن انىقتادى.

2023-2024 وقۋ جىلىندا الەم بويىنشا 6,4 ميلليون شەتەلدىك ستۋدەنت بولدى. Studyportals حالىقارالىق ءبىلىم بەرۋ پلاتفورماسىنىڭ ەسەبىنە جءانە يۋنەسكو مەن ەىدۇ ستاتيستيكاسىنا سءۇيەنە وتىرىپ, Freedom Life ءوسك ساراپشىلارى شەتەلدىك ستۋدەنتتەر اراسىندا قاي مەملەكەتتەر ەڭ تانىمال بولعانىن انىقتادى.

شەتەلدىك ستۋدەنتتەر ءۇءشىن جوعارى ءبىلىم سالاسىنداعى 12 ءىرى نارىق

ساراپشىلاردىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، قازاقستان شەتەلدىك ستۋدەنتتەرگە ءبىلىم بەرەتىن ەلدەر اراسىندا 9-ورىندا تۇر.

ال شەتەلدە وقىعىسى كەلەتىن قازاقستاندىق ستۋدەنتتەرگە كەلەتىن بولساق، ەڭ قىمبات ءبىلىمدى اقش ۋنيۆەرسيتەتتەرى ۇسىنادى، مۇندا باكالاۆرياتتا وقۋدىڭ ورتاشا جىلدىق قۇنى 12,5 ملن تەڭگەنى قۇرايدى. دەگەنمەن كەيبىر جەكەمەنشىك ۋنيۆەرسيتەتتەردە كەيبىر ماماندىقتار بويىنشا جىلدىق وقۋ اقىسى 25 ملن تەڭگەگە دەيىن جەتۋى مۇمكىن. شەتەلدىك ستۋدەنتتەر ءۇشىن ەڭ ۇنەمدى نۇسقا رەتىندە ۆەتنام، وزبەكستان جانە ءۇندىستان ۇسىنىلادى – جىلىنا 600–700 مىڭ تەڭگە.

قاي ەلدەردە قازاقستاندىقتارعا تەگىن ءبىلىم الۋ مءۇمكىندىگى بار؟

كەيبىر ەلدەردە وقۋ اقىسى تولەنبەسە دە، ستۋدەنتتەردە قوسىمشا شىعىندار بولۋى مۇمكىن، ولاردىڭ ىشىندە:

• تىركەۋ تولەمى;
• جاتاقحاناداعى نەمەسە جەكە پاتەردەگى تۇرۋ شىعىندارى;
• ازىق-تۇلىك;
• كولىك;
• وقۋلىقتار;
• ساقتاندىرۋ.

كوپتەگەن جاعدايدا باكالاۆرياتتا تەگىن ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگى كەلەسى ەلدەردەگى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن كوللەدجدەردە بەرىلەدى:

گەرمانيا. ليۋدۆيگ-ماكسيميليان اتىنداعى ميۋنحەن ۋنيۆەرسيتەتى، گۋمبولدت اتىنداعى بەرلين ۋنيۆەرسيتەتى، كەلن ۋنيۆەرسيتەتى.

اۆستريا. كلاگەنفۋرت ۋنيۆەرسيتەتى، لينتستەگى يوگانن كەپلەر اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەت، ف. ح. يواننەۋم اتىنداعى قولدانبالى عىلىمدار ۋنيۆەرسيتەتى.

يتاليا. پيزا ۋنيۆەرسيتەتى، تۋرين پوليتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى، پەرۋدجا ۋنيۆەرسيتەتى.

يسلانديا. بيفروست ۋنيۆەرسيتەتى، يسلانديا ونەر اكادەمياسى، حولار ۋنيۆەرسيتەت كوللەدجى.

برازيليا. سان-پاۋلۋ ۋنيۆەرسيتەتى (USP), كامپيناس مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى (Unicamp), سانتا-كاتارينا فەدەرالدى ۋنيۆەرسيتەتى (UFSC).

ارگەنتينا. كۋيو ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، بۋەنوس-ايرەس ۋنيۆەرسيتەتى، گەنەرال سان-مارتين اتىنداعى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەت.

اقش. مىسالى، كەرتيس مۋزىكا ينستيتۋتى (پەنسيلۆانيا), وزارك كوللەدجى (ميسسۋري), Barclay كوللەدجى (كانزاس).

قىتاي. وڭتۇستىك عىلىمي-تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتى (SUSTech), پەكين ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ يانتسين اكادەمياسى، پەكيندەگى تسينحۋا ۋنيۆەرسيتەتى.

وڭتءۇستىك كورەيا. شەتەلدىكتەرگە تەگىن ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگى Global Korea Scholarship باعدارلاماسى ارقىلى قولجەتىمدى. بۇل باعدارلاما باكالاۆريات دەڭگەيىندە وقىتۋ شىعىندارىنىڭ 100% جابادى، مىسالى، سەۋل ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، كورەي الدىڭعى قاتارلى عىلىم جانە تەحنولوگيا ينستيتۋتى (KAIST), كورە ۋنيۆەرسيتەتى سياقتى جەتەكشى كورەي ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە.

قازاقستانداعى جوعارى ءبىلىم

جىل سايىن گرانتتار سانى ارتىپ كەلەدى. مىسالى، 2010 جىلى گرانتتاردىڭ سانى 35,4 مىڭ بولسا، 2024-2025 وقۋ جىلىندا بۇل كورسەتكىش 3 ەسە ءوسىپ، مەملەكەت 112 مىڭ گرانت ءبولدى.

سونىمەن قاتار، گرانتقا تۇسە الماعاندار ءۇشىن جوعارى ءبىلىمنىڭ قۇنى دا جىل سايىن ءوسىپ كەلەدى. 2010 جىلى باكالاۆرياتتا وقۋدىڭ ورتاشا قۇنى شامامەن 250-450 مىڭ تەڭگە بولسا، 2024-2025 وقۋ جىلىندا ول جىلىنا ورتاشا ەسەپپەن 600 مىڭ - 1,1 ملن تەڭگەگە جەتتى.

قازاقستانداعى بەدەلدى ۋنيۆەرسيتەتتەردە جوعارى ءبىلىم تەك اۋقاتتى وتباسىلار مەن گرانتقا تۇسكەندەرگە عانا ەمەس، قولجەتىمدى بولۋى ءۇشىن مەملەكەت ارنايى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ازىرلەدى، بۇل باعدارلامالارعا قارجى ۇيىمدارى قاتىسادى.

مىسالى، 2023 جىلدان باستاپ قازاقستاندا گونس Freedom University اياسىندا ءومىردى جيناقتاۋشى ساقتاندىرۋ باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلۋدا. بۇل باعدارلاما بويىنشا اتا-انالار ءومىردى ساقتاندىرۋ كومپانياسىمەن (وسك) كەلىسىمشارتقا وتىرىپ، جارنالار تولەي باستايدى. جارنالار تولەنىپ تۇرعان كەزدە ساقتاندىرۋ قورعانىسى بولادى. ەگەر وسى ۋاقىت ىشىندە اتا-انالارعا ساقتاندىرۋ جاعدايى ورىن السا، تولەنگەن جارنالار سانىنا قاراماستان، وسك اتا-انا جيناۋدى جوسپارلاعان سومانى ۋنيۆەرسيتەتكە تولەيدى. ال كەلىسىمشارت مەرزىمى اياقتالعان كەزدە كومپانيا اتا-اناعا ينۆەستيتسيالىق كىرىس پەن مەملەكەتتىك سىياقىنى ەسكەرە وتىرىپ، جيناقتالعان سومانىڭ شەگىندە وقۋ قۇنىن تولەيدى. ساقتاندىرۋشى تولەمدى بىرجولعى (وقۋ مەرزىمىنە تولىق) نەمەسە ءبولىپ ء(ار اكادەميالىق جىل ءۇشىن) جۇزەگە اسىرۋى مۇمكىن. ەگەر وقۋ قۇنى تولەمگە قاراعاندا از بولسا، ايىرماشىلىق تولەنەدى.

«باعدارلاما شارتتارىنا سايكەس تابىستىلىققا كەلەتىن بولساق، ساقتاندىرۋ كومپانياسىنان دا، مەملەكەتتەن دە تولەمدەر قاراستىرىلعان. Freedom Life وسك جيناق مەرزىمىنىڭ تولىق كەزەڭىندە 8%-عا دەيىن كەپىلدىك بەرىلگەن تابىس ەسەپتەيدى. سونىمەن قاتار، كەلىسىمشارت بويىنشا جىلىنا ءبىر رەت 5-7% مولشەرىندە مەملەكەتتىك سىياقى ەسەپتەلەدى. بۇدان باسقا، مەرزىمدى ساقتاندىرۋ تولەمدەرىنىڭ 8%-عا دەيىن يندەكساتسياسى كوزدەلگەن. ەگەر بالا گرانتقا تۇسسە، اتا-انالار جيناقتالعان سومانىڭ بارلىعىن الىپ، ءوز قالاۋىنشا پايدالانا الادى»، - دەپ ءتۇسىندىردى Freedom Life وسك.

Abai.kz