پاۆلودار وبلىستىق  بۇقار جىراۋ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر مۋزەيىندە شىعىس اقىنى سابىر ءسايحاليدىڭ 1905 جىلى قازان قالاسىندا اراب گرافيكاسىندا جارىق كورگەن كونە كىتابىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى.  

كىتاپتى قۇراستىرعان - يسمايل شامسۋدينوۆ. كىتاپتىڭ اتاۋى – «ديۋاني ءسايحالي». تۋىندى 296 بەتتەن تۇرادى. بۇل كىتاپتا ءدىني-تاريحي ۇزاق جىر جازىلعان. دۇنيەنىڭ جارالۋىنان باستاپ، 680 جىلعى حۇسايىننىڭ كەربالا شولىندە سوعىسىپ ولگەنىنە دەينگى تاريح قامتىلدى. تاريحي جىردىڭ اۆتورى - شىعىس اقىنى سابىر ءسايحالي.

سابىر ءسايحاليدىڭ ەسىمى اباي ولەڭىندە اتالادى.

«فزۋلي، شامسي، ءسايحالي,

ناۋاي، ساعدي، فيرداۋسي،

قوجا حافيز بۋ حامماسي،

مادەت بەر، ءيا، شاعيري[1] فارياد[2]».

[1] - شاعيري (ارابشا) – اقىن.

[2] - ءفارياد (پارسىشا) – تەڭدەسى جوق، اسىل.

دەمەك، اباي قۇنانبايۇلى شىعىستىڭ تەڭدەسى جوق اقىندارىنان مەدەت سۇراعان بولسا، سول مەدەت (باتا) سۇراعان شىعىس اقىندارىنىڭ ءبىرى - ءسايحالي اقىن.

ولەڭدەر جيناعىنىڭ ءبىر نۇسقاسى پاۆلودار وبلىسىندا تابىلىپ وتىر. بۇل كىتاپتىڭ بىرنەشە نۇسقاسى الماتى وبلىسىنداعى ۇلتتىق كىتاپحانادا ساقتالسا، تاعى ءبىر نۇسقاسى اباي وبلىسىنداعى اباي مۋزەيىندە تۇر. اباي مۋزەيىنە قايىم مۇحامەدحانوۆ تاپسىرعان. سيرەك كىتاپ ابايدىڭ تۋعان كۇنىنە وراي، پاۆلودار  قالاسىنىڭ تۇرعىندارىنا تانىستىرىلدى.

جادىگەردى پاۆلودار قالاسىنىڭ تۇرعىنى قاليپا ۇكەنقىزى تابىستايدى.

ابزال ورالۇلى رىمبەك، پاۆلودار وبلىستىق بۇقار جىراۋ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر مۋزەيىنىڭ قىزمەتكەرى:

– جالپى، ءبىزدىڭ مۋزەي ادەبيەت جانە ونەر مۋزەيى بولعاندىقتان سيرەك كىتاپتار مەن جادىگەرلەردى ەل ىشىنەن جيناستىرۋ ءبىزدىڭ ءبىر مىندەتىمىز. ءوز باسىم جۇرگەن جەرىمدە جاسى كەلگەن قارت قاريانىڭ  اۋزىنان كەلەلى اڭگىمە مەن ەستى ەستەلىكتەر جازىپ الۋدى ادەتكە اينالدىردىم. جانە دە كونە كىتاپتار جايلى سۇراستىرا جۇرەمىن.

سونداي ءبىر كەزدەسۋدە قاليپا اپامىز ەرتەرەكتە اتاسىنىڭ مەككەگە جاياۋ بارىپ، وزىمەن بىرگە قۇران كىتاپ اكەلگەنىن ءسوز ەتكەن ەدى. سول كىتاپتىڭ ناقتى قۇران با، نەمەسە وقۋلىق پا ەكەنىن انىقتاۋ ءۇشىن ارنايى بارىپ ەدىم. قاراعانىم ناق قۇران بولىپ شىقتى. سوسىن ارتىنان تاعى دا بىرنەشە كىتاپ كورسەتتى.

سونىڭ ءبىرى وسى «ديۋاني ءسايحالي» كىتابى ەكەن. كىتاپتىڭ اتاۋىن وقىعان ساتتە ويىما ابايدىڭ «فزۋلي، ءشامسي، ءسايحالي» دەگەن ولەڭى ورالا كەتتى. كەيىن كىتاپتى ارنايى زەرتتەپ، اباي ولەڭىندەگى سايحاليمەن بايلانىسىن انىقتاپ، مۋزەي باسشىلىعىمەن ارنايى اباي كۇنىنە وراي تانىستىرىلىمىن وتكىزۋدى شەشتىك.

Abai.kz