اۋىلدىڭ قۇتىن قايتارا الامىز با؟
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى
ولجاس بەكتەنوۆكە!
اۋىل – ۇلتىمىزدىڭ التىن بەسىگى. حالقىمىزدىڭ جارتىسىنا جۋىعىن دا اۋىل تۇرعىندارى قۇرايدى. الايدا نارىقتىڭ قىسپاعىمەن اۋىلدان قۇت قاشقانى ەشكىمگە جاسىرىن ەمەس. اۋىلداعى اعايىننىڭ ورتاشا جالاقىسى دا قالا تۇرعىندارىنىڭ جالاقىسىنا قاراعاندا 30 %-دان استام تومەن. بەلەڭ العان قىمباتشىلىق پەن جۇمىسسىزدىقتىڭ دا سالدارىن كوبىرەك تارتىپ وتىرعان وسى اۋىل جۇرتشىلىعى.
وسىنى ەسكەرىپ، پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ اۋىل تۇرعىندارىنىڭ تابىسىن كوبەيتىپ، ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان «اۋىل اماناتى» جوباسىن قولعا الۋدى تاپسىرعان بولاتىن. وسىعان وراي «AMANAT» پارتياسى ۇكىمەتپەن بىرلەسە وتىرىپ، اتالعان جوبانى بىلتىردان بەرى ىسكە اسىرىپ كەلەدى.
بۇكىل ءوڭىردى قامتىپ، اۋىل تۇرعىنىنا ءوز شارۋاسىن دوڭگەلەتۋ ءۇشىن 2,5 پايىزبەن وتە تومەن، الۋ ءتارتىبى جەڭىلدەتىلگەن شاعىن نەسيە بەرەتىن جوباعا جالپى 1 ترلن تەڭگە قاراستىرىلعان. بۇل – اۋىل تۇرعىندارى ءۇشىن ۇلكەن قولداۋ. جوبا بويىنشا بىلتىر 100 ملرد تەڭگە ءبولىنىپ، يگەرىلدى. بيىل دا 100 ملرد تەڭگە ءبولىنۋ جوسپارلانعان بولاتىن. الايدا جىل سوڭىنا تاياسا دا، ول قاراجات بولىنبەي، ۇكىمەت وڭىرلەرگە تەك 7 ملرد تەڭگە عانا جىبەرگەن.
مۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ ۇكىمەت قۇراۋشى «امانات» پارتياسىنىڭ تىكەلەي باقىلاۋىندا تۇرعان جوبانىڭ سىلبىر ورىندالۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟ بىزدىڭشە، جوبانىڭ ناتيجەلى اتقارىلۋى بويىنشا بىرقاتار تۇيتكىلدەر بار.
بىرىنشىدەن، ۇكىمەتتىڭ ءوز ۆەدومستۆولارى اراسىنداعى ءوزارا كەلىسىلمەگەن ارەكەتتەر جۇيەلى تۇردە كەدەرگى بولۋدا. ءوڭىر اكىمدەرى جوبا اياسىندا سومانىڭ قايتارىلۋ كەپىلى بولعانىن ەسكەرىپ، كوبىندە تاۋەكەلگە بارۋدان باس تارتىپ وتىر. اۋىل حالقىن كەدەيشىلىكتەن قۇتقاراتىن بىردەن-ءبىر جوبادا ءاربىر وبلىس، اۋدان اكىمدەرى تارتىنىپ قالماۋى ءتيىس.
ەكىنشىدەن، جوباعا قاتىسۋشىلاردىڭ كوبىسى اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىسىنە وقىتىلمايدى. ال ونسىز باسەكەگە قابىلەتتى ءونىم شىعارۋ مۇمكىن ەمەس. وسىنى ەسكەرىپ، «AMANAT» پارتياسىنىڭ باستاماسىمەن جامبىل وبلىسى مەركى اۋدانىندا وقىتۋ ورتالىعى اشىلدى. ەندى سونى باسقا دا ايماقتارعا تاراتۋ قاجەت. مۇنى پرەزيدەنتىمىز بيىلعى جولداۋىندا ناقتى تاپسىردى.
ۇشىنشىدەن، جوبا اياسىندا اۋىلدىق تاۋار وندىرۋشىلەردى قولداۋعا ارنالعان كەشەندى ەكوجۇيەنىڭ قۇرىلماۋى دايىن ءونىمدى وتكىزۋدە قيىندىق تۋدىرۋدا. مىسالى، بيىل وڭتۇستىكتەگى شارۋالار قۇلپىنايدان جاقسى ءونىم وسىرگەنىمەن، ونى ساتا المادى. ويتكەنى نارىقتى يمپورتتالعان باعاسى ارزان قۇلپىناي باستى. شارۋالار ءونىمدى قايتا وڭدەۋگە، ۇزاق ساقتاۋعا قاجەتتى ينفراقۇرىلىم بولماعاندىقتان، ءوز قۇنىنان ارزانعا ساتۋعا ءماجبۇر بولدى. سونىڭ سالدارىنان شىعىنعا باتىپ، قارىز بولىپ قالدى. نەسيە قاراجاتىنىڭ قاشان قايتارىلاتىنىن ايتۋ قيىن.
تورتىنشىدەن، جوباعا نەسيەلىك بەرەشەگى بار ازاماتتار قاتىسا الماۋدا. مەملەكەتتىك قولداۋدى ءبىرىنشى كەزەكتە قاجەت ەتەتىندەر دە وسىلار بولاتىن. بىراق بانكتىك قارىزدىڭ بولۋىنا بايلانىستى ولار مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا الماي، جەڭىلدەتىلگەن نەسيە الىپ، ءوز ءىسىن اشا المايدى.
اتالعان جايتتەر جوبانىڭ تيىمدىلىگىن تومەندەتىپ وتىر. وسى رەتتە پرەزيدەنتتىڭ اۋىل حالقىنىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان «اۋىل اماناتى» جوباسىنا قوسىمشا كەلەسى شارالاردى تەز ارادا پىسىقتاۋ قاجەت.
- شاعىن اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرۋشىلەرى وندىرگەن ءونىم ءۇشىن سەرتيفيكاتتاۋدى جەڭىلدەتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ.
- اۋىل تۇرعىندارىنا ءوز ونىمدەرىن وڭدەۋگە جانە ساتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ينفراقۇرىلىم قۇرۋ.
- قارجى مينيسترلىگى جوبا بويىنشا بيىلعا جوسپارلانعان 100 ملرد تەڭگەنى تولىق كولەمدە ءبولۋدى تەزدەتۋى ءتيىس.
- ەل پرەزيدەنتى تاپسىرماسىنا سايكەس، جوبا اياسىندا تاعى ءبىر جاڭا ءتاسىلدى، ياعني «تاۋار نەسيەسىن» بەرۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ قاجەت.
ەلنۇر بەيسەنباەۆ،
قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى
Abai.kz
