امەريكاداعى پرەزيدەنت سايلاۋىنداعى دونالد ترامپتىڭ جەڭىسىنەن كەيىن قازاقتىلدى الەۋمەتتىك جەلىلەردە الۋان ءتۇرلى پىكىر، بولجامدار ايتىلىپ جاتىر. ءتىپتى, «ترامپ قازاقتى قىتاي مەن رەسەيدەن قورعايدى» دەپ جەلپىنەتىندەر دە جەتەرلىك.

بىراق اقيقاتقا تۋرا قارايىق. امەريكانىڭ پرەزيدەنتى كىم بولسا دا، ول امەريكانىڭ پرەزيدەنتى. ەشبىر شەتەل باسشىسى قازاقتىڭ مۇڭىن مۇڭداپ، باس قاتىرمايدى، تەك مۇنايىن سورىپ، ءوز ەسەبىن تۇگەندەۋدى عانا ويلايدى. رەسەي دە، قىتاي دا، وزگە دە سولاي.

ونىڭ ۇستىنە ترامپ ەموتسيانىڭ، جۇمساق ساياساتتىڭ ادامى ەمەس. ىسكەر ورتادان شىققان ول امەريكانىڭ ءار دوللارىن ەسەپپەن جۇمسايتىن كاسىپكەر. ناتو ەلدەرىنەن قورعانىس ءۇشىن تولەنەتىن قارجى كولەمىن ۇلعايتۋدى تالاپ ەتىپ وتىرعان ول – ۋكرايناعا دا سونداي ەسەپشىنىڭ كوزقاراسىمەن قارايدى.

مەن ونىڭ سايلاۋ الدىنداعى ناۋقاندا اريزونا، سولتۇستىك كارولينا شتاتتارىندا سويلەگەن سوزدەرىن عانا تىڭدادىم. بارىندە دە دەموكراتتاردى اقىلسىز، ال قارسىلاسى كامالا ءحارريستى «ماركسيست، كوممۋنيست، كامالا جولداس» دەپ كەمسىتىپ سويلەپ، امەريكالىقتاردىڭ ساناسىنداعى كوممۋنيستەرگە دەگەن جەككورۋشىلىكتى جاقسى پايدالاندى.

ال ونىڭ باعدارلاماسىندا قازاقستانعا پايدالى تۇستارى دا بار سياقتى. مىسالى، لاتىن امەركاسىنان كەلىپ جاتقان زاڭسىز بوسقىندارعا شەكارانى جابۋ. رەسەيدەن، وزگە ەلدەردەن شەكارا اسىپ، اعىلىپ جاتقاندار ەرتەڭ ەلگە قاۋىپ توندىرمەسىنە كىم كەپىل؟

سايلاۋدان كەيىن جاقتاستارى الدىندا سويلەگەن سوزىندە: «مەن باج سالىعى دەگەن ءسوزدى جاقسى كورەمىن»، - دەگەن ترامپ قىتايدان كەلەتىن ونىمدەرگە باج سالىعىن 60 پايىزعا، ەۋروپالىق وداق ەلدەرى ءۇشىن 20 پايىزعا كوتەرۋ جوسپارىن مالىمدەدى. بۇل دا بىزگە ىشكى نارىقتى قورعاۋ قشىن قاجەت شارا.

ەلەكتر قۋاتى ءتاريفىن ەلۋ پايىزعا دەيىن تومەندەتەمىن، امەريكانى زاڭسىز بوسقىنداردان تازارتىپ، قىلمىستى ازايتىپ، ءوندىرىستى شەت ەلدەردەن امەريكاعا كوشىرەمىن دە جۇمىس ورىندارىن اشامىن دەگەن ترامپ حالىقتىڭ كوڭىل-كۇيىن ءدوپ باستى. «دجون دير» كومپانياسىنىڭ باسشىلىعى كومباينداردى مەكسيكادا شىعارماق ەكەن. جاقسى، سولاي بولسىن. بىراق پرەزيدەنت بولعاننان كەيىن مەن امەريكاعا اكەلىنەتىن «دجون دير» كومباينىنا ءجۇز پايىز سالىق ەنگىزەمىن»، - دەدى ول اريزونا شتاتىنداعى سوزىندە.

يامايكالىق-ۇندىلىك وتباسىنان شىققان كامالا حارريس بولسا - حالىقتىڭ باسىم بولىگىن قۇرايتىن جۇمىسشى تابىن نازاردان تىس قالدىرىپ، لاتىنامەريكالىق، ازيالىق سايلاۋشىلاردىڭ قولداۋىنا ءۇمىت ارتتى.

«NBC» كومپانياسى جۇرگىزگەن ساۋالنامادا حالىقتىڭ 35 پايىزى دەموكراتيالىق ەركىندىكتى، 31 پايىزى ەكونوميكانى، 14 پايىزى ايەلدەرگە تۇسىك جاساتۋ حۇقى بەرىلۋىن، 11 پايىزى بوسقىندار اعىنىن قىسقارتۋدى امەريكا ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى ماسەلە دەسە، تەك 4 پايىزى عانا سىرتقى ساياساتتى ماڭىزدى ماسەلەلەر قاتارىنا قوسقان.

بىزدە دە ۇكىمەتتىڭ الەۋمەتتىك، ساياسي ماڭىزى بار شەشىمدەرىن وسىنداي ساۋالنامالار نەگىزىندە حالىقتىڭ كوڭىل اۋانىن ەسكەرىپ، قابىلداۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن زەرتتەۋ ورتالىقتارى بولسا ارتىق بولماس ەدى.

مارات ەرمۇقانوۆ

Abai.kz