Reuters: اقتاۋدا قۇلاعان ازەربايجان ۇشاعىن رەسەي “پانتسير-س” كەشەنىمەن اتقان!

بۇل تۋرالى اگەنتتىككە ازەربايجان بيلىگىنىڭ وكىلدەرى ايتقان.

“اپاتقا ۇشىراعان ۇشاقتان الىنعان “پانتسير-س” فراگمەنتتەرى ازەربايجاننىڭ قولىندا بار جانە حالىقارالىق ەكسپەرتيزا ونى راستاعان”، - دەپ جازادى Reuters. 

ال قازاقستاننىڭ اۆياكولىك وقيعاسىن تەكسەرۋ كوميسياسىنىڭ قورتىندىسى تومەندەگىدەي:

اۆياكولىك وقيعاسىن تەرگەۋ كوميسسياسى
اۆياكولىك وقيعاسىن تەرگەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا الدىن الا ەسەپ

اۆياكولىك وقيعاسىنىڭ ءتۇرى: اپات.
اۋە كەمەسىنىڭ ءتۇرى: Embraer ERJ 190-100 IGW.
مەملەكەتتىك جانە تىركەۋ بەلگىلەرى: 4K-AZ 65.
اۋە كەمەسىنىڭ يەسى: «ازەربايدجان حاۆا يوللارى» جاق («Azerbaijan Airlines»).
اۋە كەمەسىنىڭ پايدالانۋشىسى: «ازەربايدجان حاۆا يوللارى» جاق («Azerbaijan Airlines»).
رەيس ءنومىرى: J2-8243.
ۇشۋ باعىتى: باكۋ – گروزنىي.
وقيعا ورنى: قازاقستان، ماڭعىستاۋ وبلىسى، تۇپقاراعان اۋدانى، سايىن شاپاعاتوۆ اۋىلى، كوورديناتتار: 43º53'02" س.ە.، 51º00'45" ش.ب.
كۇنى مەن ۋاقىتى: 25.12.2024, جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا 11:28 (UTC 06:28), كۇندىز.

بۇل الدىن الا ەسەپ يكاو-نىڭ 13-قوسىمشاسىنىڭ 7.4 ستاندارتىنا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ ءمينيسترىنىڭ 2017 جىلعى 27 شىلدەدەگى № 505 بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن ازاماتتىق جانە ەكسپەريمەنتتىك اۆياتسياداعى اۆياتسيالىق وقيعالار مەن ينتسيدەنتتەر تۋرالى مالىمەتتەردى بەرۋ جانە تەرگەۋ ەرەجەلەرىنىڭ 77-تارماعىنا سايكەس تەرگەۋ اياقتالعانعا دەيىن جاريالاندى. الدىن الا ەسەپتە تەرگەۋ كوميسسياسىنا (بۇدان ءارى – كوميسسيا) تۇسكەن ناقتى اقپارات قامتىلعان. بۇل اقپارات تۇپكىلىكتى ەمەس جانە زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا ناقتىلانۋى نەمەسە تولىقتىرىلۋى مۇمكىن. تەرگەۋ اياقتالعاننان كەيىن اۆياتسيالىق وقيعانىڭ سوڭعى ەسەبى دايىندالادى.

جالپى مالىمەتتەر
25.12.2024 جىلى جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا 11:28-دە (UTC 06:28), اقتاۋ اۋەجايىنىڭ 11-قونۋ جولاعىنا قونعان كەزدە Embraer 190-100 IGW (تىركەۋ ءنومىرى 4K-AZ65) ۇشاعى اپاتقا ۇشىرادى. ۇشاق «ازەربايدجان حاۆا يوللارى» («Azerbaijan Airlines») كومپانياسىنا تيەسىلى جانە باكۋ (UBBB) – گروزنىي (URMG) باعىتىندا تۇراقتى جولاۋشىلار رەيسىن ورىنداپ كەلە جاتقان. گروزنىي اۋەجايىنا قونۋعا ەكى ءساتسىز ارەكەتتەن كەيىن ەكيپاج باكۋعا ورالۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. ورالۋ كەزىندە 05:13:32-دە ۇشاقتىڭ نەگىزگى باسقارۋ جۇيەلەرى ىستەن شىقتى. 05:42-دە ەكيپاج اقتاۋ اۋەجايىنا اپاتتى قونۋعا بەت الدى.

ۇشاق بورتىندا 5 ەكيپاج مۇشەسى جانە 62 جولاۋشى بولعان. اپات سالدارىنان اۋە كەمەسىنىڭ كومانديرى، ەكىنشى ۇشقىش، اعا بورتسەرىك جانە 35 جولاۋشى (جالپى 38 ادام) قازا تاپتى (ونىڭ ىشىندە قازاقستان ازاماتتارى – 6, ازەربايجان ازاماتتارى – 25, رەسەي ازاماتتارى – 7). 2 بورتسەرىك جانە 27 جولاۋشى ءارتۇرلى دارەجەدەگى جاراقات الدى. ۇشاق جەرگە سوعىلعاننان كەيىن تولىق قيراپ، ءىشىنارا ورتەندى. اپات اقتاۋ اۋەجايىنىڭ 11-قونۋ جولاعىنىڭ سولتۇستىك-باتىس شەتىنەن شامامەن 5 كم قاشىقتىقتا (اقتاۋ قالاسىنان شامامەن 25 كم قاشىقتىقتا) ورىن الدى.

تەرگەۋگە قاتىسۋشى مۇددەلى تاراپتار

1. CENIPA (برازيليا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسى) – اۋە كەمەسىنىڭ ازىرلەۋشى جانە ءوندىرۋشى ەلىنىڭ اپاتتى تەرگەۋ جونىندەگى ۋاكىلەتتى ورگانى.
2. مەجگوسۋدارستۆەننىي اۆياتسيوننىي كوميتەت (ماك) – رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ۋاكىلەتتى تەرگەۋ ورگانى، سونىمەن قاتار بۇل ۇيىم قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى زارداپ شەككەندىكتەن، تەرگەۋگە قاتىسۋ ءۇشىن قاجەتتى اقپارات پەن ساراپشىلار ۇسىندى.
3. حالىقارالىق ازاماتتىق اۆياتسيا ۇيىمى (يكاو، مونرەال، كانادا) – بۇۇ-نىڭ ازاماتتىق اۆياتسيانىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، سەنىمدىلىگى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا حالىقارالىق نورمالاردى بەلگىلەيتىن مامانداندىرىلعان اگەنتتىگى.

تەرگەۋگە ازەربايجان رەسپۋبليكاسى، رەسەي فەدەراتسياسى جانە برازيليا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسى ۋاكىلەتتى وكىلدەرى مەن كەڭەسشىلەرىن تاعايىندادى. سونىمەن قاتار، Embraer S.A. ء(وندىرۋشى كومپانيا) جانە «Azerbaijan Airlines» اۋە كومپانياسىنىڭ وكىلدەرى دە تەرگەۋگە قاتىسۋدا.

اپات ورنىندا العاشقى شارالاردى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تجم، «اقتاۋ حالىقارالىق اۋەجايى» اق، «قازاۆياقۇتقارۋ» اق جانە قر ءىىم قىزمەتكەرلەرى جۇزەگە اسىردى. تەرگەۋ 2024 جىلعى 26 جەلتوقساندا باستالدى. الدىن الا تەرگەۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسى باس كولىك پروكۋراتۋراسىنىڭ باس پروكۋراتۋراسى جۇرگىزەدى.

الدىن الا ەسەپ

1. ناقتى اقپارات
2. ۇشۋ تاريحى

2024 جىلعى 25 جەلتوقساندا 2024/20343 ءنومىرلى رەيس – J2-8243 باعىتى بويىنشا باكۋ – گروزنىي اۋە ساپارى جوسپارلانعان بولاتىن. بۇل رەيس Emb-190-100 IGW4 (تىركەۋ ءنومىرى 4K-AZ65) اۋە كەمەسىندە جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس ەدى. اۋە كەمەسى "Azerbaijan Airlines" كومپانياسىنا تيەسىلى جانە وسى كومپانيانىڭ پايدالانۋىندا بولعان.

ەكيپاج قۇرامىندا اۋە كەمەسىنىڭ كومانديرى، ەكىنشى ۇشقىش، اعا بورتسەرىك جانە ەكى بورتسەرىك بولدى. ولار باكۋ قالاسىنداعى گەيدار اليەۆ اتىنداعى حالىقارالىق اۋەجايدىڭ سانيتارلىق بولىمىندە 02:38-دە ۇشۋعا دەيىنگى مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن ءوتتى.

كوماندير مەن ەكيپاج مۇشەلەرى ۇشۋ الدىنداعى دايىندىقتى تولىق كولەمدە ورىندادى. اۋە كەمەسى SILK WAY TECHNICS كومپانياسىنىڭ تەحنيكالىق پەرسونالى تاراپىنان "DEPARTURE CHECK" تەكسەرۋىنەن ءوتتى (03:00-دە), ەكيپاج اۋە كەمەسىن 03:20-دا قابىلدادى.

كۇش تۇسەتىن سالماق بويىنشا:

• جانارماي كولەمى – 7720 كگ (ۇشقان ساتتە 7550 كگ)
• ۇشاقتىڭ ۇشۋ سالماعى – 41976 كگ
• ورتاڭعى اۋىرلىق ورتاسى – 79% ساح (رۇقسات ەتىلگەن شەكتەردەن شىققان جوق: 51800 كگ ماكس. سالماق، اۋىرلىق ورتاسى 9.48–26.57%)
• الدىڭعى جۇك ءبولىمى – 435 كگ جۇك
• ارتقى جۇك ءبولىمى – جۇك جوق
• جولاۋشىلار سانى – 60 ەرەسەك، 2 بالا

ۇشۋ بارىسى

• 03:47:40 – ەكيپاج Baku Ground ديسپەتچەرىنەن ۇشاقتى سۇيرەۋگە جانە قوزعالتقىشتى ىسكە قوسۋعا رۇقسات سۇرادى.
• 03:51 – ەكيپاج رۋلدەۋ رۇقساتىن سۇرادى.
• 03:54 – 34-جولاقتان ۇشۋعا رۇقسات بەرىلدى (جەلدىڭ باعىتى – 320°، جىلدامدىعى – 16 ءتۇيىن).
• 03:56 – اۋە كەمەسى باكۋ اۋەجايىنان ۇشىپ شىقتى.

ۇشۋ جوسپارلانعان بيىكتىكتە قالىپتى رەجيمدە ءوتتى.

• 04:12 – اۋە كەمەسى ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋە كەڭىستىگىنەن شىعىپ، "روستوۆ-كونترول" ديسپەتچەرلىك قىزمەتىنە بايلانىسقا شىقتى.
• 04:13 – "روستوۆ-كونترول" ديسپەتچەرى ەكيپاجعا MKL نۇكتەسىنەن كەيىن REMKA نۇكتەسىنە تىكەلەي ۇشۋدى جانە REMKA1R ستاندارتتى قونۋ سحەماسىن ەسەپكە الۋدى تاپسىردى.

اپات الدىنداعى ساتتەر

• 05:13:30 – FDR مالىمەتتەرى بويىنشا، اۋە كەمەسى 3500 فۋت (تەڭىز دەڭگەيىنەن) بيىكتىككە كوتەرىلۋ ۇستىندە بولدى.
• 05:13:31 – CVR جازباسىندا قاتتى دىبىس تىركەلدى، اۆتوپيلوت (AUTO PILOT) پەن قوزعالتقىش رەجيمىن باسقارۋ جۇيەسى (Throttle) ءسوندى.
• 05:13:34 – 3-ءشى گيدروجۇيەدەگى قىسىم 0 PSI-عا دەيىن تومەندەدى. سۇيىقتىق دەڭگەيى 0%-عا دەيىن ازايدى. باسقارۋ رۋلدەرى (ELEVATOR, AILERON, RUDDER) نولدىك پوزيتسيادا قالىپ، سوڭىنا دەيىن وزگەرىسسىز قالدى.
• 05:13:56 – CVR جازباسىندا ەكىنشى رەت قاتتى دىبىس تىركەلدى.
• 05:14:58 – ەكيپاج كومانديرى كابينا ەكيپاجىمەن بايلانىسقا شىقتى:
  • كوماندير: «اللو، نە بولدى؟»
  • بورتسەرىك: «ەكى ورىن جارىلدى، مەن... ممم، جاقىنداي المايمىن، ويتكەنى جولاۋشىلار ورىندارىنان تۇردى، ولاردى وتىرعىزىپ جاتىرمىن.»
• CVR جازبالارىنان الىنعان ۇزىندىلەر
• 05:15:57
  ەكيپاج: گروزنىي، باسقارۋ ىستەن شىقتى، كابيناعا قۇس سوعىلدى. اا، قۇس سوعىلدى، ەكى ورىن جارىلدى.
• 05:16:08
  گروزنىي مۇناراسى: ءتۇسىندىم، سىزگە قانداي كومەك قاجەت؟
• 05:16:14
  ەكيپاج: ااا، بىزگە ەڭ جاقىن اۋەجاي قاجەت، اۋا رايى قالىپتى جەردە قونۋىمىز كەرەك (ىشكى بايلانىس).
• 05:16:32
  ەكيپاج: مينەرالدى سۋلارداعى اۋا رايى قانداي؟ كومەك كورسەتىڭىزشى.
• 05:16:36
  گروزنىي مۇناراسى: 16-شى مينۋتتا...
• 05:16:40
  ەكيپاج: تۇسىنبەدىم؟ تۇسىنبەدىم؟
• 05:16:44
  گروزنىي مۇناراسى: 16-شى مينۋتتا...
• 05:16:48
  ەكيپاج: نە 16-شى مينۋتتا؟
• 05:16:52
  گروزنىي مۇناراسى: حابارلامانى قايتالاڭىزشى، ءسىزدى ناشار ەستىپ تۇرمىز.
• 05:16:54
  ەكيپاج: قاتتى سوققى بولدى، ارتقى ورىندىقتار جارىلدى، بورتسەرىك باياندادى. ءبىز مينەرالدى سۋلارعا بارامىز، اۋا رايى تۋرالى اقپارات بەرىڭىز.
• 05:17:07
  گروزنىي مۇناراسى: ۇشاقتىڭ جاعدايى قالىپتى ما؟
  ەكيپاج: قالىپتى، مينەرالدى سۋلارعا باعىت الدىق.
• (05:18:58 – FDR مالىمەتتەرى بويىنشا، EICAS "CABIN ALT HIGH" دابىلى ىسكە قوسىلدى. بۇل ەسكەرتۋ كەيىنگى ۇشۋ بارىسىندا 8 رەت قايتالاندى.)
• 05:19:04
  ەكيپاج: ءبىز 150-ءشى دەڭگەيدە تۇرا المايمىز، كابيناداعى قىسىم جوعارى.
• 05:20:20
  گروزنىي مۇناراسى: سولعا 360° كۋرس الىڭىز.
• 05:20:24
  ەكيپاج: سولعا 360°، مەن... ۇشاق باسقارۋعا كونبەي جاتىر.
• 05:20:48
  گروزنىي مۇناراسى: مينەرالدى سۋلارداعى اۋا رايى: جەل 120°، 6 م/س، كورىنۋ 10 كم-دەن جوعارى، تولىق بۇلتتىلىق، تومەنگى شەكارا – 180 م، QNH 10...
• 05:22:59
  ەكيپاج: بايلانىستامىز، گيدراۆليكا ىستەن شىقتى.
• 05:23:03
  گروزنىي مۇناراسى: ءتۇسىندىم، باعىتتاردى ورىنداي الاسىز با؟
• 05:23:11
  ەكيپاج: ورىنداي المايمىز، ناقتى كۋرس بەرىڭىز، ماحاچقالاعا بارامىز.
• 05:23:34
  گروزنىي مۇناراسى: ماحاچقالاداعى اۋا رايى: جەل 310°، 2 م/س، كورىنۋ 3300 م، تومەنگى شەكارا – 750 م، تۇمان.
• 05:24:17
  گروزنىي مۇناراسى: راستايسىز با، توتەنشە جاعداي جاريالادىڭىز با؟
• 05:24:24
  ەكيپاج: تۇسىنبەدىم؟
• 05:24:37
  گروزنىي مۇناراسى: ۇشاقتىڭ جاعدايى قالىپتى ما؟
• 05:24:41
  ەكيپاج: ۇشاقتىڭ جاعدايى قالىپتى.
• 05:25:45
  گروزنىي مۇناراسى: (تۇسىنىكسىز) ديسپەتچەرلىك راداردان كورىنبەي تۇرسىز، بيىكتىگىڭىزدى حابارلاڭىز.
• 05:26:58
  گروزنىي مۇناراسى: "روستوۆ كونترول" 134.1-مەن بايلانىسىڭىز.
• 05:28:01
  ەكيپاج: ءبىز باكۋعا باعىت الدىق، وسى بيىكتىكتە. ۆەكتور بەرىڭىز.
• 05:28:05
  روستوۆ كونترول 134.1: راستايسىز با، 90-شى ەشەلوندا ۇشىپ كەلەسىز؟
• 05:28:59
  روستوۆ كونترول 134.1: اعىمداعى كۋرستى حابارلاڭىز.
• 05:29:24
  روستوۆ كونترول 134.1: كۋرس 140°.
• 05:30:47
  روستوۆ كونترول 134.1: راستايسىز با، 90-شى ەشەلوندى ساقتاپ كەلەسىز؟
• 05:34:04
  روستوۆ كونترول 127.9: سىزدەن وڭتۇستىك-شىعىسقا قاراي 160 كم قاشىقتىقتا ماحاچقالا اۋەجايى ورنالاسقان. قابىلداۋعا دايىن. شەشىمىڭىز قانداي؟
• 05:34:16
  ەكيپاج: باكۋ اۋا رايىن حابارلاڭىز.
• 05:34:35
  روستوۆ كونترول 127.9: باكۋ: جەل 320°، 14 ءتۇيىن، كورىنۋ 10 كم-دەن جوعارى، بۇلتتىلىق 960 م، تەمپەراتۋرا 9°C, QNH 1027 hPa, وزگەرىسسىز.
• 05:34:57
  ەكيپاج: ءتۇسىندىم، ماحاچقالا اۋا رايى قانداي؟
• 05:35:35
  روستوۆ كونترول 127.9: ماحاچقالا: جەل 320°، 2 م/س، كورىنۋ 4800 م، تۇمان، بۇلتتىلىق 180 م، تولىق بۇلتتىلىق 720 م، تەمپەراتۋرا 7°C, QNH 1026 hPa, تەجەۋ تيىمدىلىگى جاقسى.
• 05:36:01
  ەكيپاج: جوق، باكۋعا بارامىز.
• 05:37:24
  روستوۆ كونترول 127.9: قانداي جانارماي قالدى جانە قاي قوزعالتقىشقا قۇس سوعىلدى؟
• 05:39:01
  ەكيپاج: جانارماي – 3830 كگ، قوزعالتقىشتار جۇمىس ىستەپ تۇر، ەلەروندار مەن بيىكتىك ءرۋلى ىستەن شىقتى.
• 05:39:53
  ەكيپاج: اكتاۋ اۋا رايى قانداي؟
• 05:41:30
  روستوۆ كونترول 127.9: اكتاۋ: جەل 40°، 6 م/س، كورىنۋ 10 كم-دەن جوعارى، بۇلتتىلىق 1080 م، تەمپەراتۋرا 4°C, QNH 1027 hPa.
• 05:42:40
  ەكيپاج: روستوۆ، اكتاۋعا باعىت الامىز.
• 05:45:33
  روستوۆ كونترول 127.9: قاجەتتى كومەكتى حابارلاڭىز.
• 05:45:49
  ەكيپاج: ءورت سوندىرۋشىلەر، ەۆاكۋاتسيا، دارىگەر.
• 05:51:10
  روستوۆ كونترول 127.9: جولاۋشىلار سانى جانە قاۋىپتى جۇك بار ما؟
• 05:51:18
  ەكيپاج: 62 جولاۋشى، قاۋىپتى جۇك جوق.
• 05:52:39
  ەكيپاج: كيسلورود تاۋسىلىپ جاتىر، جانارماي ءيىسى بار، جولاۋشىلار ەسىنەن تانىپ جاتىر. تومەنىرەك ۇشۋعا رۇقسات بەرىڭىز.
• 06:02:47
  ەكيپاج: Mayday, Mayday, Mayday. اكتاۋ مۇناراسى، باسقارۋ رۋلدەرى ىستەن شىقتى، گاز سەكتورىمەن باسقارىپ تۇرمىز، 11-جولاققا اپاتتى قونۋ سۇرايمىز.
• 06:03:06
  اكتاۋ مۇناراسى: ءتۇسىندىم، 7700 كودىن ورناتىڭىز، 1800 فۋتقا تومەندەڭىز، ۆيزۋالدى قونۋ جاسايسىز با؟
• 06:03:25
  ەكيپاج: 1800 فۋتقا تومەندەپ، ۆيزۋالدى قونۋعا كوشەمىز.
• 06:03:44
  ەكيپاج: ۆەكتور بەرىڭىز.

زاقىمدانۋلار:

تەرگەۋ كوميسسياسى اۋە كەمەسىنىڭ قۇرىلىمدىق زاقىمدانۋلارىن ەگجەي-تەگجەيلى زەرتتەۋدى جالعاستىرۋدا. الدىن الا تەكسەرۋ ناتيجەسىندە ساقتالعان فراگمەنتتەردەن فيۋزەلياجدىڭ قۇيرىق بولىگىندە، تىك قاناتىندا (كيل) جانە تۇراقتاندىرعىشىندا، بيىكتىك جانە باعىتى رۋلدەرىندە ءارتۇرلى ولشەمدەر مەن پىشىندەردەگى كوپتەگەن تەسىلگەن جانە تەسىلمەگەن زاقىمدانۋلار انىقتالدى. وسىنداي زاقىمدار اۋە كەمەسىنىڭ سول جاق قوزعالتقىشىندا، سول قاناتىندا، سونداي-اق اگرەگاتتار مەن باسقا دا كومپونەنتتەرىندە بايقالدى. كەيبىر جەرلەردە زاقىمدار دۇرىس تىكبۇرىشتى پىشىندە.

سۋرەت 10, 11. جەرگە سوقتىعىسۋعا دەيىنگى اۋە كەمەسىنىڭ قۇيرىق بولىگىنىڭ سول جاعىنداعى جانە 1, 2 جانە 3 گيدراۆليكالىق جۇيەلەرىندەگى زاقىمدانۋلار. بۇل زاقىمدار، مۇمكىن، اۋە كەمەسىنىڭ كومپونەنتتەرىنە ەنىپ كەتكەن سىرتقى وبەكتىلەردەن پايدا بولعان. وسى زاقىمدانۋلاردىڭ سالدارى – گيدراۆليكالىق سۇيىقتىقتىڭ/قىسىمنىڭ جوعالۋى.

سۋرەت 13. 1-ءشى گيدراۆليكالىق جۇيەنىڭ تۇتىگىنىڭ زاقىمدانۋى.

سۋرەت 15. 3-ءشى گيدراۆليكالىق جۇيە – زاقىمدانعان تۇتىك.

سۋرەت 18. 3-ءشى گيدراۆليكالىق جۇيە – زاقىمدانعان رەزەرۆۋار.

تومەندە تۇراقتاندىرعىش جەتەگىن (تانگاج تريممەرى) باسقارۋ جۇيەسىنىڭ ەلەكتر سىمدارىنىڭ زاقىمدانعاندىعىن كورسەتەتىن فوتوسۋرەتتەر بەرىلگەن. بۇل زاقىمدانۋلار، مۇمكىن، سىرتقى وبەكتىلەردەن تۋىنداعان. وسى زاقىمداردىڭ سالدارى – تانگاجدى تريمميرلەۋدىڭ ءبىرىنشى جانە ەكىنشى ارنالارىنىڭ ىستەن شىعۋى.

سۋرەت 20. تۇراقتاندىرعىشتى باسقارۋ مەحانيزمى. 3-ءشى گيدروجۇيە بولىمىندە جانە تۇراقتاندىرعىشتى باسقارۋ مەحانيزمىندە تەسىلگەن زاقىمدانۋلار:

• اۋە كەمەسىنىڭ تەسىلگەن زاقىمدانۋلارى سىرتقى وبەكتىلەردىڭ قۇرىلىمعا ەنۋىن كورسەتەدى.
• كوپتەگەن تەسىلگەن زاقىمدار تىك قاناتتا (كيل) جانە تۇراقتاندىرعىشتا ورنالاسقان.
• ۆيزۋالدى تەكسەرۋ كورسەتكەندەي، كەيبىر زاقىمدار تولىق تەسىلگەن، ال كەيبىرەۋلەرى جارتىلاي نەمەسە بەتكى زاقىمدانۋلار بولىپ تابىلادى.

تەرگەۋ كوميسسياسى برازيليا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسى، ازەربايجان رەسپۋبليكاسى جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ۋاكىلەتتى وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن گلۋحيح زاقىمدانۋلاردا ساقتالۋى مۇمكىن بوگدە وبەكتىلەردى الۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزدى. ناتيجەسىندە گلۋحيح زاقىمداردان كوپتەگەن بوگدە وبەكتىلەر الىندى.

سۋرەت 21. سول جاق تۇراقتاندىرعىش پەن قوسالقى قۋات قوندىرعىسى (اپۋ) بولىمىنەن الىنعان بوگدە مەتالل زاتتاردىڭ ءبىر بولىگى.

سۋرەت 22. 3-ءشى گيدروجۇيە ءبولىمى مەن تۇراقتاندىرعىشتى باسقارۋ مەحانيزمىنەن الىنعان بوگدە مەتالل زاتتاردىڭ ءبىر بولىگى.

تەسىلگەن زاقىمداردىڭ تابيعاتى مەن پايدا بولۋ كوزىن انىقتاۋ ءۇشىن ءتيىستى زەرتتەۋلەر مەن ساراپتامالار جۇرگىزىلەدى.

1.4. باسقا وبەكتىلەردەن سىرتتان كەلگەن قوسىمشا زاقىمدانۋلار انىقتالعان جوق.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى اپات ورنىنىڭ تولىق ساقتالۋىن جانە كۇزەتىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قاتىسۋىمەن قامتاماسىز ەتتى. تەرگەۋ كوميسسياسى دالالىق زەرتتەۋ كەزەڭى اياقتالعاننان كەيىن اۋە كەمەسىنىڭ فراگمەنتتەرىن ارنايى بولىنگەن جانە كۇزەتىلەتىن انگارعا جەتكىزۋدى ۇيىمداستىرىپ، ودان ءارى زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى.

رەسەي پرەزيدەنتى ۆ.پۋتين اپاتتان كەيىن ازەربايجان پرەزيدەنتى ي.اليەۆكە تەلەفون سوعىپ، قازا تاپقاندارعا كوڭىل ايتتى. ول اپاتتىڭ رەسەي تەرريتورياسىندا ورىن العاندىعىنا وكىنىش ءبىلدىردى. ۇشاققا قۇستار سوعىستى ما، الدە ونى جەردەن اتقىلادى ما – وعان جاۋاپ بەرە المادى، زەرتتەۋ قورىتىندىسىن كۇتەمز دەۋمەن شەكتەلدى...

ال، ازەربايجان پرەزيدەنتى ي.اليەۆ اپات ورىن العان كەزدە سانكت‑پەتەربۋرگككە ۇشىپ بارا جاتقان بولاتىن. ول اپاتتان سوڭ ءوز ۇشاعىن دەرەۋ كەرى قايتاردى. سوڭىنان، العاشقى زەرتتەۋدەن كەيىن ول رەسەيدەن رەسمي تۇردە كەشىرىم سۇراۋىن جانە قازا بولعانداردىڭ وتباسىلارىنا كومەك بەرۋدى جانە  ازەربايجانعا كەلتىرگەن شىعىندى وتەۋدى تالاپ ەتتى. رەسەي ناقتى جاۋاپ قاتپادى...

Abai.kz