جاسءوسپىرىمدەردىڭ 70%-ى ينتەرنەتتەگى قءاۋىپ-قاتەرلەرگە تاپ بولادى: بالالارىڭىزدى تسيفرلىق قاۋىپتەن قالاي قورعاۋعا بولادى?

DQ ينستيتۋتىنىڭ (COSI 2023) زەرتتەۋ دەرەكتەرىنە سايكەس، الەمدەگى بارلىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ شامامەن 70%-ى كيبەرقاۋىپتەرگە ۇشىرايدى. بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر ءۇشىن جوعارى تسيفرلىق قاۋىپ دەڭگەيى 2018 جىلدان بەرى ساقتالىپ كەلە جاتقاندىقتان، عالىمدار بۇل قۇبىلىستى «كيبەرپاندەميا» دەپ اتادى.

COSI زەرتتەۋى تۋرالى

بالالاردىڭ ينتەرنەتتەگى قاۋىپسىزدىك يندەكسى (COSI) تۋرالى ەسەپ 100 ءتۇرلى ەلدەن 351 376 بالا مەن ءجاسوسپىرىمنىڭ ينتەرنەتتەگى ارەكەتتەرى مەن الەۋمەتتىك ساۋالنامالارى نەگىزىندە جاسالعان. دەرەكتەر DQ ينستيتۋتىنىڭ زەرتتەۋلەرىنە، سونداي-اق حالىقارالىق عىلىمي جوبالار مەن اشىق اقپارات كوزدەرىنە سۇيەنەدى.

8-18 جاس ارالىعىنداعى بالالاردىڭ كيبەرقاۋىپتەرگە تاپ بولۋ دەڭگەيى, %-دىق كورسەتكىشى

COSI — بۇل ۇلتتىق دەڭگەيدەگى كورسەتكىش، ول ەلدەرگە ينتەرنەتتەگى بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن ءتيىمدى باقىلاۋعا كومەكتەسۋگە ارنالعان.

قازاقستان جءانە باسقا ەلدەردەگى بالالاردىڭ ينتەرنەتتەگى قاۋىپسىزدىك دەڭگەيى (COSI)

DQ ينستيتۋتى 100 ەلدىڭ دەرەكتەرىن زەرتتەدى. بالالاردىڭ ينتەرنەتتەگى قاۋىپسىزدىك دەڭگەيى ءتورت ساناتقا ءبولىندى: A (ەڭ جوعارى كيبەرقاۋىپسىزدىك), B, C, D (ەڭ تومەنگى كيبەرقاۋىپسىزدىك). زەرتتەۋ ناتيجەسىندە قازاقستانداعى بالالاردىڭ ينتەرنەتتەگى قاۋىپسىزدىك دەڭگەيى «C» دەپ باعالاندى.

بالالار ينتەرنەتتە قانداي كيبەرقاۋىپتەرگە تاپ بولادى?

كيبەرقاۋىپتەر بالانىڭ جاسىنا بايلانىستى ءارتۇرلى بولۋى مۇمكىن. ولاردىڭ ىشىندە: قاۋىپتى كونتەنت پەن بايلانىستار، كيبەربۋللينگ، ونلاين ويىندارعا تاۋەلدىلىك، الاياقتىق جانە دەزينفورماتسيا.

بالالاردى بۇل قاۋىپتەردەن قورعاۋ ءۇشىن Freedom Life قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ (Fingramota.kz قارجىلىق ساۋاتتىلىق جوباسى) قولداۋىمەن «بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان تسيفرلىق گيگيەنا داعدىلارى» اتتى تەگىن ونلاين-كۋرستى ىسكە قوستى.

كۋرس 8-14 جاس ارالىعىنداعى بالالارعا ارنالعان. وقۋ پلاتفورماسى: Freedom Camp. كۋرس ينتەرنەتتەگى قاۋىپسىز مىنەز-قۇلىقتىڭ پراكتيكالىق داعدىلارىن ۇيرەتەدى.

كۋرسقا قاتىسۋشىلار مىنانى ۇيرەنەدى:

- قاۋىپسىز پارولدەر قۇرۋ جانە جەكە دەرەكتەردى قورعاۋ;

- الاياقتار مەن جالعان اقپاراتتى تانۋ;

- الەۋمەتتىك جەلىلەردە دۇرىس قارىم-قاتىناس جاساۋ;

- قۇرىلعىلاردى ۆيرۋستاردان قورعاۋ;

- سىني ويلاۋدى دامىتۋ.

كۋرس باعدارلاماسى قازىرگى كيبەرقاۋىپسىزدىك تالاپتارى مەن بالالار پسيحولوگياسى نەگىزىندە جاسالعان. بارلىق ماتەريالدار بالالاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە ساي بەيىمدەلىپ، قىزىقتى فورماتتا جانە ينتەراكتيۆتى تاپسىرمالارمەن ۇسىنىلادى.

كۋرس تەك قاۋىپسىزدىكتى ۇيرەتىپ قويمايدى، سونىمەن قاتار بالالاردى قىزىقتىرادى. ءار ساباق – كىشكەنتاي ساياحات، كۇندەلىكتى ومىردەن الىنعان تۇسىنىكتى مىسالدار مەن بىردەن قولدانۋعا بولاتىن پراكتيكالىق داعدىلار قامتىلعان.

«بۇگىنگى الەمدە ينتەرنەت بالالار ءومىرىنىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالدى. ءبىز، كسج Freedom Life, كليەنتتەرىمىزگە تەك قارجىلىق قورعانىس ۇسىنىپ قانا قويماي، ولاردىڭ تسيفرلىق قاۋىپسىزدىگىنە دە ءمان بەرەمىز. وسىعان وراي، ءبىز Freedom Camp الەۋمەتتىك جوباسى اياسىندا بالالارعا ارنالعان تسيفرلىق قاۋىپسىزدىك بويىنشا تەگىن ۆيدەو ساباقتار ازىرلەدىك. بۇل ءبىلىم ولارعا ينتەرنەتتە سەنىمدى بولۋعا جانە كيبەرقاۋىپتەردەن ساقتانۋعا كومەكتەسەدى»، Freedom Life وسك باسقارما توراعاسى ازامات ەردەسوۆ اتاپ ءوتتى.

Freedom Camp 2019 جىلى جازعى لاگەر رەتىندە باستالدى، ال كەيىنەن ونلاين-ءبىلىم بەرۋ پلاتفورماسىنا اينالدى. كومپانيا بالالاردىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن ىڭعايلى ۋاقىتتا جانە كەز كەلگەن جەردە ۇيرەنۋگە مۇمكىندىك بەردى.

كۋرسقا قوسىلۋ ءۇشىن: campdigital.ffin.life سايتىنا كىرىڭىز. قاتىسۋ ءۇشىن كومپيۋتەر نەمەسە پلانشەت جانە ينتەرنەت قاجەت.  اتا-انالار بالالارىنىڭ جەتىستىكتەرىن جەكە كابينەت ارقىلى باقىلاي الادى.

Abai.kz