كۇنى كەشە زەلەنسكيدى "سايلانباعان ديكتاتور" دەپ ايىپتاعان اق ءۇي قوجايىنى ترامپتىڭ شۋلى مالىمدەمەلەرى ءالى جالعاسۋدا. ەندى ول "ۇلكەن جەتىلىكتەگى" ارىپتەستەرىنە شۇيلىگىپ، الەمنىڭ جەتەكشى ەلدەرىنىڭ ورىس اسكەرى ۋكرايناعا باسىپ كىرگەلى بەرى 24 اقپاندا جاريالاپ كەلە جاتقان ۇندەۋىندەگى رەسەيدى "شاپقىنشى ەل" دەپ سيپاتتايتىن ايىپتاۋلاردى الىپ تاستاۋدى تالاپ ەتتى.

بۇۇ-نا مۇشە 50 ەل ۇسىنعان سونداي مازمۇنداعى قاراردى قولداۋدان باس تارتتى. باسقا ەلدەردى دە سولاي ىستەۋگە شاقىردى.

وڭتۇستىك افريكادا "ۇلكەن جيىرمالىقتىڭ" ءسىم باسشىلارىنىڭ باسقوسۋى ءوتىپ جاتقانى بەلگىلى. حالىقارالىق جينالىستى العاش وتكىزىپ وتىرعان وڭتۇستىك افريكا يزرايل باسشىسى نەتانياحۋدى "گازادا گەنوتسيد جاسادى" دەپ گاگا سوتىنا بەرگەنى ءۇشىن ترامپ مەملەكەت ىستەر حاتشىسىن جىبەرمەي قويدى.

كيەۆتە ترامپتىڭ ۋكراينا ماسەلەسى جونىندەگى ارناۋلى وكىلى كەللوگ پەن زەلەنسكيدىڭ كەلىسسوزى وتكەن ەدى. زەلەنسكي كەلىسسوز ناتيجەسىنە ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، ەكى تاراپتىڭ سيرەك مەتالدار قوسپاسىن يگەرۋ مەن ۋكراينانىڭ قاۋىپسىزدىك كەپىلى جونىندە ورتاق شەشىمگە كەلگەنىن جەتكىزىپ ەدى. ترامپ وعان دا رازى بولماي، الدىن الا جوسپارلانعان ەكى تاراپ وكىلدەرىنىڭ باق پەن كەزدەسۋىن كۇشىنەن قالدىرىپتى.

ترامپتىڭ الەمدىك قاۋىمداستىقتاردان شەتتەتىلگەن ءپۋتيننىڭ جاھاندىق ابرويىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋگە تىرىسۋى - ەۋروپالىق ارىپتەستەرىن عانا ەمەس، وزگە دە شەتەل باسشىلارىن، ەل ىشىندەگى پارتيالاستارىنىڭ قاتاڭ سىنىنا ۇشىراعان.

برازيليا پرەزيدەنتى لۋلا دا سيلۆا بەيسەنبى كۇنگى سۇحباتىندا ترامپتىڭ ارەكەتىن "الەمنىڭ پاتشاسى بولۋدىڭ ەسەك دامەسى" دەپ سىناپ، باسقا ەلدەردىڭ ەگەمەندىگىن قۇرمەتتەۋگە شاقىرىپ، "سەن الەمنىڭ ەمەس، امەريكانىڭ پرەزيدەنتىسىڭ، ءالىڭدى ءبىل!" دەگەن.

اقش-تىڭ دەموكراتيالىق پاتياسى وكىلدەرىنەن بولەك، سەناتتاعى ازشىلىق پارتيانىڭ توراعاسى چاك شۋمەر: "ترامپتىڭ ءبىزدىڭ دوسىمىزدى قارالاپ، سوتقار ءپۋتيندى كوتەرمەلەۋى امەريكاعا اۋىر زارداپتار تۋدىرادى" دەگەن.

رەسپۋبليكا پارتياسىنان سايلانعان سەناتور رودجەر ۋيكەر ترامپتىڭ پۋتينمەن كەزدەسۋىن قولدامايتىنىن اشىق ايتىپ: "حالىق سايلاعان پرەزيدەنت پەن ءوزىن سايلاپ العان ديكتاتوردىڭ ءبىر ۇستەلدە كەلىسسوز جۇرگىزۋى -  بارىپ تۇرعان سوراقىلىق" دەگەن.

ميۋنحەن قاۋىپسىزدىك جينالىسىنان كەيىن ۋكرايناعا بارىپ قايتقان جاننا شاحين، توم تيلليس قاتارلى رەسپۋبليكاشىلدار دا زەلەنسكيدى قولداپ، پۋتينگە سەنىم ارتپاۋ كەرەكتىگىن ايتقان.

انگليالىق FT گازەتىنىڭ جازۋىنشا، ساۋد ارابيادا وتكەن كەلىسسوزدە رەسەي تارابى اقش-قا شىعىس ەۋروپادان ناتو اسكەرىن تولىقتاي الىپ كەتۋ تالابىن قويعان.

زەلەنسكيدىڭ "يالتا ستسەناريى قايتالانۋى مۇمكىن" دەپ دابىل قاققانى بەكەر ەمەس ەكەن. 1945 جىلى 4-11 اقپان ارالىعىندا اقش، انگليا، كەڭەستەر وداعىنىڭ باسشىلارى ۋنيستون چەرچيلل، فرانكلين رۋزۆەلت، ستالين قىرىمدا باس قوسىپ، سوعىستان كەيىنگى ەۋرازيانى الدىن الا بولىسكە سالعان ەدى. كەلىسسوزدەن كەيىن شىعىس ەۋروپا مەن قىتايدىڭ شىعىس سولتۇستىگىن ستالين باقىلاۋىنا العان.

ترامپ پۋتينگە ۋكراينانى ناتو-عا مۇشە قىلدىرماۋدان بولەك، ناتو اسكەرىن بۇرىن كەڭەس وداعىنىڭ باقىلاۋىندا بولعان شىعىس ەۋروپادان الىپ كەتۋگە دە ۋادە بەرىپ وتىرعان سياقتى.

ەۋروپانىڭ 27 ەلىمەن كەڭەس قۇرعان فرانتسيا باسشىسى ماكرون سول ماسەلەنى تالقىلاۋ ءۇشىن الداعى دۇيسەنبى اق ۇيگە بارماق ەكەن.

Abai.kz