بۇگىن بۋرابايدىڭ تورىندە كەزەكتى ۇلتتىق قۇرىلتاي ءوتىپ جاتىر. قۇرىلتايعا قاتىسقان پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوزىنىڭ ۇسىنىستارىن جانە ۇلتتىق قۇرىلتاي مۇشەلەرىنىڭ ۇسىنىستارىن تالقىعا سالۋدا.

قاسىم-جومارت توقاەۆ:

«ەڭ الدىمەن بۇگىن امال كۇنى بارشاڭىزعا قۇتتى بولسىن دەگىم كەلەدى. قىستان امان-ەسەن شىعىپ، اعايىن-باۋىرمەن كورىسۋ – ەجەلدەن كەلە جاتقان اتا ءداستۇرىمىز. بۇل كۇن – ءاز-ناۋرىزدىڭ باستاۋى. ەلىمىزدىڭ ءتول مەرەكەسى بيىل دا قاسيەتتى ورازا ايىنا ورايلاس كەلىپ وتىر. قاستەرلى مەيرامدارىمىز حالقىمىزدى يگى امالدار جاساۋعا ۇندەيدى. اسىل قاسيەتتەرىمىزدى كەڭىنەن دارىپتەيدى. قۇرىلتايدىڭ ۇلىق مەرەكەلەرمەن قاتار ءوتىپ جاتقانى – جاقسىلىقتىڭ نىشانى»، - دەدى.

ۇلتتىق قۇرىلتاي وتكىزۋ تۋرالى ءوز شەشىمى مەن ويىن ورتاعا سالعان مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە بىلاي دەدى:

«وسىدان ءۇش جىل بۇرىن ناۋرىز ايىندا ارنايى جولداۋ جاريالادىم، ونى بىلەسىزدەر. ەلىمىزدى تۇبەگەيلى جاڭعىرتۋ ءۇشىن اۋقىمدى رەفورما جاسايتىنىمىزدى ايتتىم. سول كەزدە العاش رەت ۇلتتىق قۇرىلتاي تۋرالى باستاما كوتەردىم.

ءۇش جىلدىڭ ىشىندە قازاقستان جاڭا تۇرپاتتى ەل بولدى. ساياسي رەفورمالار جان-جاقتى وزگەرىستەر جاساۋعا مۇمكىندىك بەردى. جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋم ارقىلى اتا زاڭعا تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى. پارلامەنتتىڭ قۇزىرى كەڭەيدى، ۇكىمەتتىڭ جاۋاپكەرشىلىگى ارتتى. ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ جۇيەسى جاقساردى. كونستيتۋتسيالىق سوت قۇرىلدى. شەشىم قابىلداۋ ۇدەرىسىنە ازاماتتاردىڭ بەلسەنە قاتىسۋىنا جول اشىلدى. باسقا دا باعىتتاردا ماڭىزدى رەفورمالار جاسالدى»، - دەدى.

سونىمەن بىرگە ەل باسشىسى ءوز كەزەگىندە جەرگىلىكتى بيلىك تۇبەگەيلى جاڭعىرتىلعانىن، ءۇش جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە اۋىل اكىمدەرىنىڭ 72 پايىزى جاڭارعانىن، ونىڭ ۇشتەن ءبىرى – بۇرىن مەملەكەتتىك قىزمەتتە بولماعان ازاماتتار ەكەنىن العا تارتتى. ءارى رەفورمالار قاتارىندا پيلوتتىق جوبا رەتىندە اۋداندار مەن وبلىستىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ 45 اكىمى سايلانعانىن، بيىلدان باستاپ بارلىق اۋدان اكىمدەرىن حالىق تىكەلەي سايلايتىنىن، ءتۇرلى دەڭگەيدەگى ءماسليحات سايلاۋى وكىلدى بيلىك ورگاندارىنىڭ جۇمىسىنا تىڭ سەرپىن بەرگەنىن دە اتاپ ءوتتى.

وسىعان دەيىن ءۇش كەزەك وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ جۇمىسىنا قاتىستى قوعامدىق پىكىر ليدەرلەرىنىڭ ويىن بىلدىك.

سۋرەت: wikimedia.org سايتىنان الىندى.

ساۋلە دوسجان، جازۋشى:

– زامانىندا بابالارىمىز ەلگە، تۋعان جەرگە، وتانعا قاتىستى ماسەلەلەردى قۇرىلتايدا باس قوسىپ شەشىپ وتىرعان. سول تاريحي ءداستۇردى پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇلىتاۋدا جاڭعىرتتى.

قۇرىلتاي – قوعامنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن انىقتاپ، تالقىلاپ، ولاردى جۇيەلى شەشۋ جولىن قاراستىرادى. بۇگىندە ءۇش مارتە باس قوسقان قۇرىلتايدى – ۇلى كەڭەستەردىڭ زامان اعىمىنا ساي مودەرنيزاتسيالانۋى دەپ باعالاپ جاتىر حالىق.

مەن ۇلىتاۋدعى، تۇركىستانداعى، اتىراۋداعى قۇرىلتايعا قاتىسىپ، حالىقتىڭ ايتقان ۇسىنىستارىن سەكتسيا وتىرىستارىندا جەتكىزدىم. اتىراۋداعى ۇلتتىق قۇرىلتايدا 300-گە جۋىق ماسەلە تالقىلانىپ، 40 بولىمنەن تۇراتىن جۇيەلى جوسپار قابىلدانعان.

ناتيجەسىندە ايەل قۇقىعى مەن بالا قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋ، ۆەيپ ساۋداسىنا تىيىم سالۋ، مەملەكەتتىك ناگرادالار مەن ونوماستيكا، ۆانداليزم مەن ويىن بيزنەسىن شەكتەۋ تۋرالى زاڭ جوباسى، ەسىرتكى ءوندىرۋدى جانە ساتۋدى ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ ءۇشىن ون زاڭ جوباسى قابىلدانىپ، ەل يگىلىگىنە قولدانىلۋدا.

سۋرەت: azattyq-ruhy.kz سايتىنان الىندى.

جارقىنبەك امانتايۇلى، قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:

– قۇرىلتاي – قازاق حالقىنىڭ تاريحي داستۇرلەرىمەن بايلانىستى، ەجەلگى زامانداردان بەرى ەلدىڭ ورتاق ماسەلەسىن تالقىلايتىن كەڭەس بولعان-دى. تاريحي ساباقتاستىقتى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ جالعاستىرىپ، 2022 جىلى 16 ماۋسىمدا ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ العاشقى وتىرىسىن ۇلىتاۋ وبلىسىندا وتكىزدى. ءسويتىپ، قۇرىلتاي الاڭى – كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگان رەتىندە قۇرىلىپ، قالىپتاستى. بۇگىندە حالىق اسىعا كۇتەتىن، كۇن تارتىبىندە ەلدىك ماسەلەلەر كوتەرەتىن بىرەگەي پلاتفورماعا اينالدى.

زەردەلەپ كورسەك، ءار جىل وتكەن قۇرىلتايدا كوتەرىلگەن ماسەلەلەردىڭ دە اۋقىمى كەڭەيىپ كەلەدى. وسىعان سايكەس ول جەردە ايتىلعان ماسەلەلەرگە بايلانىستى قابىلداناتىن شەشىمدەر مەن بەرىلەتىن تاپسىرمالار دا وتە ماڭىزدى. ايتالىق، بىلتىرعى وتكەن قۇرىلتايدا 300-گە جۋىق ماسەلە ايتىلىپ، 40 بەتتىك جوسپار دايىندالدى.

بۇنىڭ ءوزى ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءمانى مەن ماڭىزىنىڭ قانشالىقتى جوعارى ەكەنىن ايعاقتايدى. ال بيىل بۋرابايدىڭ تورىندە ءوتىپ جاتقان قۇرىلتايدا دا كەلەلى دۇنيەلەر كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇزەگە اساتىنىندا كۇمان جوق. وتكەن قۇرىلتايلاردا ايتىلعان ماسەلەلەر جونىندە ءبىزدىڭ پارلامەنت قابىرعاسىندا پرەزيدەنتىمىزدىڭ تاپسىرمالارى زاڭ نەگىزىندە جۇزەگە اسىپ، كوپتەگەن زاڭدار قابىلداندى. ماسەلەن، ەلىمىزدە 400 مىڭنان استام قۇمار ويىنعا بەرىلگەن لۋدومانداردىڭ بار ەكەنى جايلى قۇرىلتايدا ايتىلدى. ءبىز وتكەن قۇرىلتايدا كوتەرىلگەن وسى ماسەلەنى نەگىزگە الا وتىرىپ، قۇمار ويىندارى مەن ەسىرتكىگە قارسى زاڭ قابىلدادىق. سونىمەن بىرگە ەسىرتىكى تاسىمالدايتىندار مەن ەسىرىتكى وندىرەتىندەردىڭ ارا جىگىن اجىراتۋ تۋرالى دا قۇرىلتاي بارىسىندا ايتىلدى، كوپ وتپەي بۇل ماسەلە دە شەشىمىن تاپتى. تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق تۋرالى ماسەلە دە قۇرىلتايدا ايتىلعان بولاتىن. وعان دا قاتىستى زاڭ قابىلداندى.

قۇرىلتاي – حالىقتىڭ پىكىرىن بيلىككە جەتكىزەتىن ماڭىزدى ينستيتۋت. باستاپقىدا ۇسىنىستار سانى از بولسا دا، كەيىننەن ونىڭ تيىمدىلىگى مەن حالىقتىڭ قاتىسۋى ارتتى. ماسەلەن، ۇلىتاۋداعى العاشقى وتىرىستا 42 ۇسىنىس ايتىلسا، اتىراۋدا 149 ۇسىنىس ايتىلدى. بۇل قۇرىلتايدىڭ حالىقپەن بايلانىسىنىڭ ارتا تۇسكەنىن كورسەتەدى.

ۇلتتىق قۇرىلتايدا كوتەرىلگەن ۇسىنىس-تالاپتار مەن پارلامەنت اراسىنداعى رۋحاني بايلانىس جىل وتكەن سايىن ارتىپ كەلەدى. مىسالى، ۇلىتاۋداعى جيىندا 25 قازان – رەسپۋبليكا كۇنىن ۇلتتىق مەرەكە مارتەبەسىن قايتارۋعا ەكپىن بەرىلسە، 2022 جىلى پارلامەنت «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكەلەر تۋرالى» زاڭعا تۇزەتۋ ەنگىزىپ، ۇلىق مەرەكەنىڭ قايتا سالتانات قۇرۋىنا زاڭدىق نەگىز جاسادى. تۇركىستانداعى قۇرىلتايدان كەيىن «بالالار كىتاپحاناسى» اتتى جاڭا جوبا دۇنيەگە كەلدى. اتىراۋداعى ماڭىزدى جيىننان كەيىن ايەل قۇقىعى مەن بالا قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋ تۋرالى زاڭ، ۆەيپ ساۋداسىنا تىيىم سالۋ، مەملەكەتتىك ناگرادالار مەن ونوماستيكا تۋرالى زاڭ قابىلداندى. وعان ۆانداليزم مەن ويىن بيزنەسىن شەكتەۋ تۋرالى قۇجات قوسىلدى.

جالپى ايتقاندا، ۇلتتىق قۇرىلتاي قازاقتىڭ تاعدىرشەشتى شەشىمدەر الاڭىنا اينالدى. ءتىپتى ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ماڭىزى مەملەكەت باسشىسىنىڭ جىل سايىنعى جولداۋىنان كەم ءتۇسىپ تۇرعان جوق. وسى الاڭدا ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىنەن كەلگەن ازاماتتار ويلارىن ورتاعا سالىپ، ءبىر شەشىمگە كەلۋدى ماقسات ەتەدى. بيىلعى قۇرىلتايدى باقىلاپ وتىرمىن، قاتىسقان ءار سالا ماماندارى كەشەگى وتكەن سەكتسيالىق وتىرىستا كەلەلى ماسەلەلەردى كوتەرگەن ەكەن. ايتىلعان ماسەلەلەردىڭ شەشىمىن تابۋىنا مۇددەلىمىز.

قىسقاسى، ۇلتتىق قۇرىلتاي ەلدىك ماسەلەلەردى كوتەرەتىن پلاتفورماعا اينالدى. ال، پارلامەنت قۇرىلتايدىڭ مارتەبەسىن ارتتىرۋدا زاڭ نورمالارىمەن قولداپ كەلەدى. بۇل قۇرىلتاي مەن پارلامەنت اراسىنداعى بايلانىستىڭ نىعايعانىن جانە حالىقتىڭ ۇسىنىستارىنىڭ ەسكەرىلىپ جاتقانىن كورسەتەدى.

Abai.kz