رەسەي قىتايدىڭ نەگىزگى قارۋ-جاراق سەرىكتەسى ەكەنى بۇرىننان بەلگىلى. ايتالىق، 2009-2023 جىلدار ارالىعىندا قىتايعا جەتكىزىلگەن قارۋ وسىدان بۇرىنعى 15 جىلمەن سالىستىرعاندا 40%-عا قىسقارعان.

بۇل دەگەنىمىز پۋتين بيلىگى كەزىندە قىتايعا رەسەيلىك قارۋ-جاراق اعىنىنىڭ كولەمى ەداۋىر ۇلعايعانىن دالەلدەيدى.

"قازىر قىتاي بيلىگى رەسەيدەن قارۋ ساتىپ الۋدىڭ ورنىنا قاجەتتى تەحنولوگيانى جاپپاي كوشىرۋدى ءجون كوردى", - دەلىنگەن The Moscow Times گازەتىندەگى ءبىر ماقالادا.

اتالعان باسىلىم ChinaPower اناليتيكالىق ورتالىعىنىڭ دەرەكتەرىنە سىلتەمە جاساپ، 2009-2023 جىلدار ارالىعىندا قىتايعا رەسەيلىك قارۋ-جاراق جەتكىزۋ 40%-عا قىسقارعانىن العا تارتادى.

ەندەشە بۇنىڭ سەبەبى نەدە؟

ۋكرايناداعى سوعىس جاعدايى بۇعان سەبەپ بولا قويماس. سونىمەن بىرگە، قىتايدىڭ رەسەي جۇيەلەرىن كلونداۋ جانە ونەركاسىپتىك تىڭشىلىق بويىنشا ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگياسى دا ويلانۋعا جەتەلەيدى. 2000-ءشى جىلداردىڭ باسىنان بەرى كەمىندە جيىرمادان استام حاكەرلەر شابۋىلدارى مەن وندىرىستىك تىڭشىلىق تىركەلدى، سونىڭ ىشىندە اۆياتسيا جانە سپۋتنيكتىك تەحنولوگيالار تۋرالى دەرەكتەر دە ورىن الدى.

سونىمەن بىرگە قىتاي رەسەيدىڭ اسكەري تەحنيكاسىن كلونداۋ ارقىلى ليتسەنزيالىق كەلىسىمدەردى جۇيەلى تۇردە بۇزۋمەن اينالىستى. مىسال رەتىندە سۋ-27 نەگىزىندەگى J-11 جويعىش ۇشاعىن جانە ۆيزۋالدى جانە تەحنيكالىق جاعىنان س-300-گە ۇقساس HQ-9 زەنيتتىك جۇيەسىن ايتۋعا بولادى. 2019 جىلى "روستەح" مەملەكەتتىك كورپوراتسياسى قىتايدى اسكەري ونىمدەردىڭ ءارتۇرلى تۇرلەرىن كلونداۋىن تىكەلەي ايىپتاپ، ءوز ونىمدەرىن زاڭسىز كوشىرۋدىڭ 500-دەن استام ءتۇرىن حابارلادى.

ال بەيجىڭ ءوزىنىڭ جەكە ءوندىرىسىن قۇرا وتىرىپ، رەسەيلىك تۇپنۇسقا جابدىقتاردى ساتىپ الۋدان باس تارتتى.

اقش بارلاۋىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، بەيجىڭ ماسكەۋگە قوس ماقساتتاعى كومپونەنتتەردى جەتكىزەدى: بۇعان دروندار، جارتىلاي وتكىزگىشتەر، جويعىش ۇشاقتاردىڭ بولشەكتەرى، رەب جۇيەلەرى جانە اسىرەسە اسكەري ءوندىرىس ءۇشىن وتە ماڭىزدى چپۋ ماشينالارى كىرەدى. 2022 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ مۇنداي ماشينالاردى جەتكىزۋ كولەمى 10 ەسەگە جۋىق ءوستى – ايىنا 7 ميلليارد دوللاردان 68 ميلليارد دوللارعا دەيىن قارجى كولەمى دە ۇلعايدى. سونىمەن بىرگە بەيجىڭ رەسەيگە اسكەري ونىمدەردى جەتكىزۋدى رەسمي تۇردە جوققا شىعارۋدى جالعاستىرۋدا.

ماڭىزدى ءبىر جايت، ءۇندىستان دا رەسەيدىڭ السىزدىگىن پايدالانىپ، ماڭىزدى نارىقتى يەلەنۋگە كوشتى. رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرگەننەن كەيىن الەم ورىس تەحنيكاسىنىڭ ناقتى جاعدايىن كوردى جانە ءتۇسىندى.

ەندى ءۇندىستان رەسەي كليەنتتەرىنىڭ جولىن كەسپەكشى.

"رەسەيدىڭ جەڭىلمەيتىن قارۋى" تۋرالى ميف كوز الدىمىزدا ءوز السىزدىگىن كورسەتتى. پۋتين ارمياسى ۋكراينادا تەحنيكاسىن جوعالتىپ جاتقاندا، ءۇندىستان كرەملدىڭ بۇرىنعى كليەنتتەرىنە ارزان، جاپپاي وندىرىلگەن جانە ساياسي قاۋىپسىز قارۋ ۇسىنىپ، الەمدىك قارۋ-جاراق نارىعىندا رەسەيدىڭ ورنىن الۋعا دايىندالۋدا", - دەپ جازادى Reuters اگەنتتىگى.

كەرىمسال جۇباتقانوۆ،

تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، س. سەيفۋللين اتىنداعى قازاق اگروتەحنيكالىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى

Abai.kz