(اباي مەن شاكارىمنىڭ ديالوگى جايىندا)

1931 جىلى شاكارىم قۇدايبەردىۇلى اتىلدى.  «حالىق جاۋى»، «بانديت» دەگەن جولسىز جالاعا ۇشىراعان عۇلامانى تانىپ-بىلۋگە قارا قۇلىپ سالىندى. ءومىربايانىنىڭ كولەڭكەلى تۇستارى كوپ بولۋى سودان. مىسالعا اعاسى ابايعا ءا دەگەننەنەرگەن سياقتانادى. شىندىعى ولاي ەمەس. ۇستازىن تولىق مويىنداپ، وعان شاكىرت بولۋعا سەرت بەرگەنى جاسى وتىزعا تولعانداعى – 1889 جىلى بولعان وقيعا. اۋەلدە ەكى اقىن اراسىندا ۇلكەن كەلىسپەۋشىلىك ءھام باسەكەلەستىك ورىن العان بولاتىن. ءبىر عاجابى، ول بۇكىل قازاق پوەزياسى جاڭعىرۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى. وسى كۇرەس ارقىلى سونى باعىت انىقتالدى. تومەندە ءمان-ماعىناسى ماڭىزدى تەكەتىرەستى، باسقاشا ايتقاندا، ۇلى اقىندار ديالوگىن ءجىتى زەرتتەپ-زەردەلەۋگە ۇيعارعان جايىمىز بار.

سونىمەن، اقىندار ديالوگى قالاي، نەدەن باستالعان؟ بۇل ساۋال جاۋابىشاكارىمنىڭ «ەسكى اقىندىق» اتتى ولەڭىندە تۇر. جازىلعان جىلى بەلگىسىز. بىراق ونى 1887 جىلعى تۋىندى دەپ توپشىلاۋعا تولىق نەگىز بار. ۇزاق تولعاۋىندا:

ەسكى اقىن بىزدەن ءالى ارتىق،

ول كەزدە تۋعان بالا ارتىق.

جاسىمىزدان شال ارتىق،

تاقپاق پەن ماقال تاعى ارتىق،

سۋىرىپ سالما جاعى ارتىق، –

دەپ ەسكى اقىندىقتى جانتالاسا قورعاشتايدىشاكارىم. سىپىرا جىراۋ، شورتانباي، ۇمبەتەي، مارابايلاردى اتاپ، ولارعا: «الدى-ارتىنا قاراماي، سوققاندا جىردى سۋىلداپ، جەل جەتپەيتىن قۇلاندار!» دەپ جوعارى باعاسىن بەرەدى.  جىراۋلار قاي جاعىنان دا جىر ۇيقاسى، مەيلى، جىگەرىڭدى تاسىتار ناسيحاتى دا بىزدەن وزىق، دەمەك، سولاردان ۇيرەنەيىك دەپ ۇندەۋ تاستايدى.

راسى، بۇل اعاسى ابايعا قارسىلىعىتۇعىن. نەگە؟ سەبەبى، 1887-88 ج.ج. اباي جاڭا اقىندىق وكىلى بولىپ قالىپتاستى. جاڭا جول تاۋىپ، ەسكى اقىندىق «كەمشىلىگىن ءار جەردە-اق كورۋ» دارەجەسىنە كوتەرىلدى. «ولەڭ – ەل مىنەزىن تۇزەۋدىڭ قۇرالى» دەگەن پاراديگماعا، تىڭ كوزقاراسقا تابان تىرەدى. «عىلىمدى ىزدەپ، دۇنيەنى كوزدەگەن» ۇلكەن وقىمىستى عالىم بيىگىنە شىقتى. سول سەبەپتى شاكارىمنىڭ اتالعان جىرى بەي-جاي قالدىرماعان (احات اقساقال: «شاكارىمنىڭ اباي ءتىرى كەزىندە جازعان ولەڭدەرى اباي سىنىنان ءوتىپ وتىرعان» دەيدى).

بۇل پايىمعا باستى دالەل – «ولەڭ – ءسوزدىڭ پاتشاسى، ءسوز ساراسى» اتتى تۋىندى. ونىڭ وزەگى – جاڭا اقىندىق يدەياسى. اباي «اقىندارى اقىلسىز، نادان كەلىپ»، «ەسكى اقىنشا مال ءۇشىن تۇرمان زارلاپ» دەپ ەسكىنى سوگۋمەن شەكتەلىپ قالماي،«كىسىمسىنگەن، جەپ كەتەر ءبىلىمسىز كوپ»، «تەرەڭ وي، تەرەڭ عىلىم ىزدەمەيدى» دەپشاكارىم قۇراپتاستارىنقاباتتاپ سوعادى (مۇنداي اشۋلى سىنعا سەبەپكەر «ەسكى اقىندىق» ولەڭى ەكەنى تالاسسىز سياقتى).

جاڭا مەن ەسكى تالاسىنىڭ باسى، مىنە، وسى بولدى. كەلەسى 1888 جىلعى «بىرەۋدىڭ كىسىسى ولسە، قارالى – ول» ولەڭىندە اباي اقىندىققا قويىلماق جاڭاشا شارت پەن تالاپتارعا قايتا ورالىپ، ولاردى تياناقتاي تۇسكەن. جاستاردى وزىنە جايلاپ تارتادى. «ءسوزى ءتاتتى، ماعىناسى ءتۇزۋ كەلسە، وعان كىمنىڭ ۇناسار تالاسۋى؟»، «قارنى توق قاسا نادان ۇقپاس ءسوزدى، ءسوزدى ۇعار، كوكىرەگى بولسا كوزدى» دەگەن سەكىلدى سوزدەرىمەن.      نەگىزى، ابايعا شەكتى اقىن، ولەڭشى اتانعان كىسىلەر، جالپى اقىندىق ونەر ابىرويلى بولماعان. قازاق بۇل ونەردى كوبىنە ويىن-ساۋىقپەن بايلانىستىراتىن. سوندىقتان اقىلشى اعا ءسوزىن: «ۇلگى السىن دەيمىن ويلى جاس جىگىتتەر،دۋمان-ساۋىق ويدا جوق اۋەل باستا-اق» دەپ قورىتادى.  ويلى جاس جىگىتتىڭ ءبىرى دە بىرەگەيى – شاكارىم ەدى. الايدا ول ماراباي، شورتانباي سىندى جىراۋلار جاعىندا. سولاردان ۇلگى الساق دەيدى. نە ىستەۋ كەرەك؟ ابايعا ەرىكسىز ايگىلى شورتانباي، دۋلات، بۇقار جىراۋدى دا سىن تەزىنە الۋعا تۋرا كەلەدى (مۇنى جىراۋلار كوگورتاسىن مۇقاتۋ ەمەس، اساۋ جاستاردى جاڭا ورىسكە بۇرۋدىڭ امالى دەپ تۇسىنگەن ءجون).

سونىمەن، ءۇش تۋىندى («ەسكى اقىندىق»، «ولەڭ – ءسوزدىڭ پاتشاسى، ءسوز ساراسى»جانە «بىرەۋدىڭ كىسىسى ولسە، قارالى – ول») ساراپقا سالىندى. جاڭا اقىندىق – اباي ءۇشىن اسا ءماندى تاقىرىپ. ونىەكى مارتە ولەڭمەن بەكىتكەنى سودان.  ءيا، اقىندىق ونەر – سىنشى، تاربيەشى ءارى  «ۇلكەن قادىرلى ماعىناسى بار الەۋمەتتىك قىزمەت، قوعامدىق زور ەڭبەك» (م. اۋەزوۆ). بىراق جاڭا اقىندىق وزەكتى تاقىرىپ بولۋىنىڭ تەرەڭگى سەبەپتەرى دە بار.

عىلىم مەن ونەردى ەرتتەپ مىنگەن ەۋروپا ويقاستاپ وزىپ، قارا ۇزگەندە ازيا حالىقتارى قالىڭ ۇيقىداتۇعىن. پروگرەسس جولىنان شەت قالىپ، بىرىنەن سوڭ ءبىرى وتارلىق قاقپانعاتوپىرلادى. اباي زامانىنداعى ەڭ ءىرى پروبلەما وسى. ونان شىعۋ جولى قايسى؟ جاپونيادان باستاپ تۇركياعا دەيىنگى ەلدەر عىلىمعا بەت بۇرىپ، وقۋ-اعارتۋ ىسىنە رەفورما جاساۋعا كىرىستى. دالەلگە تۇركياداعى «تانزيمات» جانە رەسەي مۇسىلماندارىنىڭ «جاديديزم»   قوزعالىسىن اتاساق تا جەتكىلىكتى. مۇنى الەمنىڭ دامۋ باعىتىن قالت جىبەرمەي قاداعالاپ وتىرعان دانا اباي جاقسى ءبىلدى. بۇكىلازيالىق جاڭارۋ قۇبىلىسىنا قوسىلعان ويشىل قالىڭ ەلى قازاعىن عىلىم-بىلىمگە شاقىردى، ۇلتىن ۇيقىدان وياتتى. بۇل – زاڭدىلىق. ابايدىڭ اعارتۋشىلىق قىزمەتىن دۇرىس باعالاۋ ءۇشىن تۇتاستاي پانوراما كەرەك. ءبىر فراگمەنتكە قاراۋدان اسا الماي، ءبىرىمىز – اباي «ورىسشىل بولعان» دەپ، ەندى ءبىرىمىز –  اباي مۇراسى «يمپەريالىق جوبا» دەپ لاعىپ جۇرگەنىمىز جارامايدى، اعايىن.

اقىندار ديالوگىنا قايتا ورالىپ، ەندى ءتورت ولەڭدى قاراستىرماقپىن. ولاردىڭ ەكەۋى ابايدىكى:«سەگىز اياق»پەن«مەن جازبايمىن ولەڭدى ەرمەك ءۇشىن»; ەكەۋى شاكارىمدىكى:«جاستىق پەن كارىلىك تۋرالى» جانە«جاستارعا».  بىردەن ايتايىق، اقىندار تارتىسى وتە نازىك، اسقان بۇركەمەلى تۇردە وتكەن. ونىڭ بولعانىن راستاۋ ءۇشىن ءجىتى تەكسەرىپ، مۇقيات تالداماسقا لاجىمىز جوق.

پوەتيكالىق شەبەرلىگى دەڭگەيلەس، كولەمى مەن ۇيقاسى ءبىر بىرىنە قۇيىلىپ تۇسەتىن قوس تۋىندى بار قازاقتا: ءبىرى – ابايدىڭ «سەگىز اياق» اتتى ولەڭى، ءبىرى – شاكارىمنىڭ «جاستىق پەن كارىلىك» ولەڭى. سىرتقى قالىبى قوس تامشىداي ۇقساس وسى ەكەۋىنىڭ اۋەلگىسى قايسى؟ وعان قاراپايىم وقىرمان تۇرا تۇرسىن، شاكارىمتانۋشى عالىمدار دا باس قاتىرىپ ءجۇر.  ويتكەنى، شاكارىم اقتالعان جىلى جارىق كورگەن «شاكارىم شىعارمالارى» (الماتى: جازۋشى، 1988. - 560 ب.) جيناعىندا «جاستىق پەن كارىلىك» ولەڭى 1879 جىلعى دەپ تاڭبالانعان. دەمەك، شاكارىم اتالمىش ولەڭىن «سەگىز اياقتان» ون جىل ەرتە شىعارعان بوپ تۇر عوي. بىراق 1879 دەگەن، ارينە، قاتە داتا. «سەگىز اياق» ونان بۇرىن 1889 جىلىجازىلعانىنا كەپىلدىك بەرەمىز. ول – اباي جاڭالىعى. باس ابايتانۋشى   مۇحتار ومارحانۇلى اۋەزوۆ «اباي قۇنانبايۇلى» اتتى مونوگرافياسىندا «سەگىز اياق» بۇرىن بولماعان ەرەكشە ۇلگى دەيدى دە: «وزىنەن بۇرىن ەشكىم تاپپاعان قيىن ۇيقاستى شەبەر تۇرگە اباي ادەيى ارناپ ءان دە شىعارادى» دەپ اتاپ كورسەتەدى.

«سەگىز اياق» دۇنيەگە بۇرىن كەلگەنىنە  قاجەتتى دالەلدەر «مەن جازبايمىن ولەڭدى ەرمەك ءۇشىن» (اباي) جانە «جاستارعا» (شاكارىم) دەگەن ەكى ولەڭدە تۇنىپ تۇر. رەت-رەتىمەن باياندايىق. اباي ايگىلى «سەگىز اياق» ولەڭىن دۇنيەگە اكەلگەندە  شاكارىم تاعى دا تالاسقا تۇسەدى. وعان دالەل: تۇپ-تۋرا «سەگىز اياق» قالىبىندا «جاستىق پەن كارىلىك» ولەڭىن جازىپ، ەلگە جايادى. تەكەتىرەس دەگەن، مىنە، وسى. اعا جانە ءىنى اراسى قاتتى ۋشىققانى انىق. ەكى ولەڭدە ۇقساستىق سىرتقى پورىمدا (شەبەرلىك جاعى دەڭگەيلەس، كولەمدەرى دالمە-ءدال، ەكى ءجۇز جولدان تۇرادى) عانا، ال ىشكى سىرى بويىنشا ولار جەر مەن كوكتەي الشاق ەدى.

قۇر ءسوز  بولماۋى ءۇشىن ەكى ولەڭنەن دە مىسال الايىق.

اۋىرماي ءتانىم،

اۋىردى جانىم،

قاڭعىرتتى، قىستى باسىمدى.

تارىلدى كوكىرەك،

قىسىلدى جۇرەك،

اعىزدى سىعىپ جاسىمدى، –

دەپ قاتتى شەرلەنەدى «سەگىز اياقتا» 43 جاستاعى اباي.

سىناپتاي تولقىپ،

تۇلكىدەي جورتىپ،

كەتەدى كوڭىل ءار جاققا.

قىرانداي قاعىپ،

الماستاي اعىپ،

مۇراتىن تۇگەل الماققا.

ال 30 جاستاعى شاكارىمنىڭ «جاستىق جانە كارىلىك تۋرالى» تۋىندىسى وسىنداي شۋماقتارعا تولى. باستان-اياق كۇلكى مەن توقتىققا بولەنگەن جاستىق شاقسۋرەتتەرى. ول ازداي كارىلىكتى جامانداپ وتەدى. قوعامدىق قايعى-زار، الەۋمەتتىك يدەيا اتىمەن جوق. ال، «سەگىز اياق»، ارينە، «ويان، قازاق!» دەگەن جار سالعان، ناعىز اۆانگاردتىق تۋىندى. وسى كەزدەردە وتارلىق قامىتتان قۇتىلۋ، سول ءۇشىن عىلىم مەن ونەرگە كۇش سالۋ بۇكىل ازيا ەلدەرىنىڭ ۇرانىنا اينالعانىن جوعارىدا ايتتىق. سوندىقتان ابايدىڭ كۇللى اعارتۋشىلىق پوەزياسى وسى قوزعالىسقا ات سالىسۋى ءھام ەسكى مەن جاڭانىڭ كۇرەسى بولىپ تابىلادى.

ال، شاكارىمازىرگە ەسكى اقىندىق قازىعىنا بايلاۋلى. نەگە؟«جاسىمدا البىرت ءوستىم، ويدان جىراق» دەپ اباي ايتقانداي، شاكارىم دە ەركىن اۋادا قايىرۋسىز اساۋداي وسكەن ادام («اباي جولى» ەپوپەياسىندا قىرىق جاسقا دەيىنگى شاكارىمدى ونەرلى، بىراق ەسكىشىل پىسىق اتقامىنەر قىلىپ سومداعاندا مۇحاڭ شىندىق اۋىلىنان الىس كەتپەگەن). وسى ايتىلعان ءور مىنەزگە وزگە دە سەبەپتەردى   (باقتالاستىق، باسەكەلەستىك، اتقامىنەر ورتانىڭ «اباي تىم ورىسشىل!» دەگەنىن قۇپ الۋ، كورشىلەس اعاسى تاكەجاننىڭ ىقپالى، «ەسكى اقىندىق» ولەڭىن سىناعانى ءۇشىن كەكتەنۋ جانە ت.ب.) قوسىڭىز.

قورىتا ايتقاندا، «سەگىز اياق» ولەڭى اۋەلگى، ال شاكارىمنىڭ «جاستىق پەن كارىلىك» ولەڭى ونىڭ ءىزىن الا جازىلعاندىعى داۋسىز اقيقات. سوڭعىنى 1879 جىلعى دەپ تاڭبالاۋ ەشقانداي سىن كوتەرمەيدى.

ەندىگى كەزەكتە ابايدىڭ «مەن جازبايمىن ولەڭدى ەرمەك ءۇشىن»دەپ باستالاتىن ايگىلى شىعارماسىنا وتەيىك. ونىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە سەبەپكەر – شاكارىمنىڭ «جاستىق پەن كارىلىك»  (ەكىنشى اتى –«بوزبالا پەن كارىلىك») اتتى ولەڭى. اتالمىش ولەڭ قالىڭ ەلىم، قازاعىم دەپ دوڭبەكشىپ، ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ جازعان «سەگىز اياقتى» اياقاستى قىلعانداي بولدى. مۇنى كەشىرۋ قيىن، ارينە. ولەڭى بار، ونەرلى ىنىسىنە ابايدىڭ كوڭىلى قاتتى قالعانى حاق.

وكپە-نازعا تولى ولەڭىن اباي سابىرمەنەن جايماشۋاق باستاعان. الايدا بۇل الدامشى كورىنىس. جەلىپ كەلە جاتىپ، قاتقىل سوزگە لوقىپ تۇرىپ قالاسىز. اۋەلى «بۇل ءسوزدى تاسىر ۇقپاس، تالاپتى ۇعار» دەسە، ءارى قاراياباي:

ءتۇزۋ كەل، قيسىق-قىڭىر قىرىن كەلمەي،

سىرتىن تانىپ ءىس بىتپەس، سىرىن كورمەي،–

دەپ قامشىسىن ۇيىرە تۇسەدى. كىمدى تەكتەپ، مىنەپ، سىن نايزاسى ۇشىن كىمگە تۋرالاپ وتىر؟ ۇستاز ەمەۋرىنىن اڭداۋ استە وڭاي ەمەس.شاكارىمنىڭ «جاستارعا»اتتى ۇزاق تولعاۋى كومەككە كەلمەسە، كىم ەكەندىگى ماڭگى جابۋلى قالار ما ەدى، كىم ءبىلسىن. ءونداىنى اقىن: «تىم تۋرالاپ ايتىپتى سۇعىندىرىپ، كورىپ تۇرعان مىنەزدى جاسىرسىن با؟»دەيدى. سول سياقتى «شيقانىمدى ەزگەندەي شىقتى جانىم، ايتقاندا ەستىگەندەر ۇعىپ كەلىپ» دەۋىمەن دە  اعىنان جارىلادى. كوردىڭىز بە، جاڭاعى «تاسىر»، «قيسىق-قىڭىر»، «ارسىز»، «سانقوي»، «كەرىم-كەربەز» دەگەن سوزدەر تەك ماعانتيەسىلى دەپمويىنداپ وتىر.  مىسالعا «اباي جولى» ەپوپەياسىندا مۇحاڭ 30 جاستاعى جىگىت شاكارىمدى بىلايشا سۋرەتتەگەن: «داعدىلى قوناقتىڭ ءبىرى – قازىردە قالىڭ قارا ساقالدى بولعان شۇبار. ...شۇبار – ءساندى كيىنەتىن، سىلانعان كەربەز. جاڭادان ساتىپ العان التىن ساعاتىنىڭ باۋى قارا جەلەتىنىڭ ومىراۋىندا جارقىراي سالبىرايدى» (1889 جىلعى وقيعالار ارقاۋ ەتىلگەن «بيىكتە» تاراۋى). اباي سىنى جىگىت شاكارىمگە، ارينە، اۋىر تيگەن. ويتكەنى، ول ءتىل-جاقتى، ونەرلى دەگەن ماداق ءسوز بەن قولپاشتاۋعا ەتى ۇيرەنگەن،قۇنانباي مىرزانىڭ ەركە نەمەرەسى ەدى.

اۋىر تيگەنىن شاكارىم بالاسى احاتقا سىر قىپ جەتكىزگەن.  «وتىز جاس شاماسىندا ءبىر ايداي ءتىلىم بايلاندى»، – دەگەن. سولقاتتى تورىققان، كۇيزەلىس حالىندە: «جەتى جاستان باستاپ جازعان ولەڭدەرىن ورتەپ جىبەرگەنىن» ايتقان. جاستىق پوەزياسى ەلدى ونەرگە شاقىرۋ، ۇلت ساناسىن وياتۋ، ناداندىق، زۇلىمدىقپەن الىسۋ سياقتى اباي قويعان تالاپقا ساي كەلمەگەن:

ونداعى ولەڭ-جىرلارىم،

ۇنادىم جاستار تىڭدارىن.

ەسكەرمەي ەلدىڭ مۇڭدارىن،

قاسي المادىم قوتىرىن.

«مۇتىلعاننىڭ ءومىرى»اتتى ءوزى تۋرالى جىرىندا وسىلاي دەيدى.

اباي مەن شاكارىم تەكەتىرەسى ءالى كۇنگە اشىلماي كەلەدى. ەسكى سۇرلەۋدەن شىعا الار ەمەسپىز. ماسەلەن، «مەن جازبايمىن ولەڭدى ەرمەك ۇشىندە»  ابايۇش اقىندى سىناعان، ولار: مۇسىلماندا اتاقتى ساحابانىڭ ءبىرى - ازىرەت ءالى ايداھارمەن الىسىپتى دەپ قيسسا جازعان كوكباي، «زيادا» دەگەن قيسساسىندا «التىن يەك سارى الا قىز» دەپ جازعان ءارىپ جانە «بوزبالا مەن كارىلىك» ولەڭىندە كارىلىكتى جامانداعان شاكارىم دەيمىز. بولدى، ءبىتتى.  شىندىعىندا، ولەڭدە جالعىز شاكارىم كوزدەلگەن. ال، كوكباي مەن ءارىپتى كىرىستىرۋ ابايدىڭ ءىنىسىن بۇركەمەلەۋ امالى عانا. سىنالعان مىنەزگە بۇل ەكەۋىنىڭ ەش قاتىسى جوق.

قارت شاكارiمنىڭ  بالاسى احاتقا: «اباي ماعان ولەڭدi  قالاي جازۋ كەرەك، قانداي ولەڭ جازۋ كەرەكتiگiن ايتىپ كوپ-كوپ كەڭەس، اقىل بەرەتiن. مەنi اباي تاربيەلەدi. اباي بولماعاندا، مۇنداي بولۋىم نەعايبىل ەدi» دەۋى كوپ جايدى اڭعارتادى. وتىز جاسىندا ەڭ باستى عيبراتتى كوڭىلىنە توقيدى.

قورىتا ايتقاندا، «جاستارعا» اتتى تولعاۋى– شاكارىمنىڭ ابايدىڭ دانىشپاندىعىن مويىنداۋىنىڭ ايعاعى. سونداي-اق، «مەن جازبايمىن...» ولەڭىنە بەرگەن جاۋابى ءارى ءبىر جىل بويى تولاسسىز جالعاسقان تەكەتىرەستىڭ سوڭى. وكىنىشكە قاراي، بۇل تولعاۋ دا 1988 جىلعى العاشقى  جيناقتا 1879 جىلعى دەلىنگەن، دەمەك، قاتەنى تۇزەتۋ كەرەك. ولەڭ ابايدىڭ اقىندىق مەكتەبى قالىپتاسۋىمەن تۇسپا-تۇس جازىلعان.  «جالىنايىق، ابايعا، ءجۇر بارالىق!» دەپ باستالۋ جايىن تۇراعۇل ەستەلىگىنەن بىلەمىز. ول: «سول جىلعى باستىعىمىز شاكارىم بولىپ، اقيقات ولاي ەمەس، بىلاي دەپ تالاسىپ جاتۋشى ەدىك» دەپ وسى 1889 جىلدىڭ جازىن، ەل جايلاۋعا شىققان  ايلاردى ايتقان. وسى كەزدەردە اباي مەكتەبى قالىپتاستى، سونان بەرىدە اعا اقىن مەن ءىنى اقىن اراسىندارۋح تۋىستىعى ۇزىلگەن ەمەس، تەك بەكي ءتۇستى.اتقامىنەر ورتادان الىستاپ، ابايعا بارۋى،  عىلىم-بىلىمگە قۇشتارلىعى ويانعانى جايىندا «جاستارعا» ولەڭىنىڭ اقتىق شۋماعىندا شاكىرت اقىن بىلاي دەيدى:

بايلادىم بەلدى بەكەم بۋايىن دەپ،

جۇرەكتى ادالدىقپەن جۋايىن دەپ.

تالپىنعان ماقسات ىزدەپ ماحرۇم قالماس،

ادامدىق عىلىم جولىن قۋايىن دەپ.

شىنشىل اقىن ءوز شەشىمىنە:

بىلىمدىگە ءبىلىمسىز باعىنباي ما؟

ىزدەسە، پەندەگە جول تابىلماي ما؟ –

دەپ تۇسىنىك بەرەدى. شاكارىمنىڭ وسى سەرتى سەرت بولدى جانە تەكەتىرەستىڭ دە سوڭى بولىپ تابىلادى.وزدەرىڭىز دە كۋاسىزدەر، جوعارىدا ەكى اقىننىڭ جيىنى جەتى ولەڭى («ەسكى اقىندىق»، «ولەڭ – ءسوزدىڭ پاتشاسى...»، «بىرەۋدىڭ كىسىسى ولسە...»، «سەگىز اياق»، «جاستىق پەن كارىلىك»، «مەن جازبايمىن ولەڭدى...» جانە «جاستارعا») تالقىعا سالىندى. جەتەۋى دە تەكەتىرەستىڭ كۋاسى.

ءسوز بولعان اقىندار ديالوگى مادەنيەتىمىز تاريحىنىڭ ەلەۋلى وقيعاسى.  ول قازاق پوەزياسى دۇرىس باعىتىن تابۋىنا زور ىقپال ەتتى. وسى زامان وي ەركىندىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. دەسەك تە، اباي مەن شاكارىم ديالوگى جابىق، اشىلماي قالىپ وتىر. مۇنى كەشەگى كەڭەستىك ستەرەوتيپ سەڭدەرى بۇزىلماي تۇرعانى دەمەسكە لاجىمىز جوق. قازىرگى كۇنگى اباي، شاكارىم مۇراسىنا دەگەن سەلقوستىق پەن نەمقۇرايدىلىق، شىنى كەرەك، كوڭىل قۇلازىتادى.

اسان وماروۆ،

ابايتانۋشى

Abai.kz