«اسىل بەسىك – اقسۋات» رەسپۋبليكالىق سپورت جانە ونەر فەستيۆالى — قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق رۋحىن جاڭعىرتىپ، ءداستۇر مەن مادەنيەتتىڭ ۇيىتقىسىنا اينالعان ايتۋلى شارا. 2025 جىلدىڭ 6 - 8 ماۋسىمى ارالىعىندا اباي وبلىسى، اقسۋات اۋىلىندا وتكەن بۇل فەستيۆال تەك مەرەكە ەمەس، ۇلت تاريحى مەن ونەرىن ۇلىقتاعان، ۇرپاققا ۇلاعات، ەلگە ەلدىك سەزىم مەن رۋحاني كۇش بەرەتىن ەرەكشە وقيعا بولدى.

فەستيۆالدىڭ ءۇش كۇندىك باعدارلاماسى اۋليە ىرعىزباي بابا رۋحىنا ارنايى اس بەرىلىپ، ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى مەن ونەردىڭ ۇزدىك ۇلگىلەرىنە دەيىنگى اۋقىمدى ءىس-شارالارمەن قامتىلدى. «اسىل بەسىك – اقسۋات» — ەلدىڭ اسىل مۇرالارىن ساقتاۋمەن قاتار، قازىرگى زاماننىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىنىڭ كورىنىسى رەتىندە جاستاردى ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا تارتۋ، سالت-ءداستۇر مەن سپورتتى ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلدى.

بۇل شارادا ۇلتتىق كۇرەستەن «ASSYL ARLAN» ءتۋرنيرى، قازاقتىڭ مىڭجىلدىق ءداستۇرى — ات بايگەلەرى، ونەر كەشتەرى مەن عىلىمي-تانىمدىق كەزدەسۋلەر وتكەندىكتەن، اقسۋات اۋىلى رۋحاني جانە مادەني ءومىردىڭ ورداسىنا اينالدى. وسى فەستيۆال اياسىندا وتكەن تەاترلاندىرىلعان ونەر  قويىلىمدارى مەن سپورتتىق جارىستار ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىنەن كەلگەن قاتىسۋشىلار مەن كورەرمەندەردى بىرلىك پەن ىنتىماققا جەتەلەدى.

«اسىل بەسىك – اقسۋات» — بۇل قازاقستاننىڭ باي رۋحاني مۇراسىنا قۇرمەت پەن بولاشاق ۇرپاققا دەگەن سەنىمنىڭ ايعاعى. بۇل ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ، سپورتتىق داستۇرلەردىڭ جانە عىلىمي ىزدەنىستەردىڭ ءبىر ارناعا توعىسقان كوركەم ۇلگىسى بولىپ، اقسۋات ءتورىن  ەلىمىزدىڭ رۋحاني بەسىگى اينالعانىن تاعى ءبىر مارتە ايقىندادى.

وبلىس اكىمى بەرىك ءۋاليدىڭ قۇتتىقتاۋ ءسوزى:

«بۇل – تەك مەرەكەلىك جيىن عانا ەمەس، ەل بىرلىگىن، تۋعان اۋىلعا جاناشىرلىقتىڭ بيىك ۇلگىسىن كورسەتىپ، ۇلتتىق رۋحتى ۇلىقتايتىن ەرەكشە وقيعا. اباي ەلىندە اتىمتاي جومارتتىق پەن تۋعان جەرگە قىزمەت ەتۋ – قاشاندا اسىل مۇرات بولىپ كەلگەن. بۇگىنگى تاڭدا وسى ءداستۇردىڭ جارقىن ۇلگىسىن كورسەتىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ ءبىرى – ەل پەرزەنتى، بەلگىلى كاسىپكەر، ۇلت جاناشىرى دۋلات تاستەكەەۆ ەكەنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. وسى ازاماتتىڭ ەلگە، جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى – سوزدەن عانا ەمەس، ناقتى ءىس ارقىلى كورىنىس تاۋىپ كەلەدى. بۇل – ناعىز تۋعان جەرگە سۇيىسپەنشىلىك پەن ۇلتىن سۇيگەن ازاماتتىڭ ۇلگىسى دەپ ايتۋىمىز كەرەك. اۋىل – ۇلتتىڭ التىن دىڭگەگى. تۋعان جەرگە قىزمەت ەتۋ – ءاربىر ازاماتتىڭ پارىزى. ەلدىك پەن بىرلىكتىڭ، يگىلىك پەن ىزگىلىكتىڭ باستاۋى – تۋعان توپىراققا دەگەن ادال نيەت پەن ناقتى ارەكەتتە. وسى رەتتە ءبىز ءوڭىرىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتىن اباي وبلىسىن، ونىڭ ىشىندە شالعاي اۋىلداردى دامىتۋعا بەلسەندى اتسالىسۋعا، ينۆەستيتسيا سالىپ، وركەندەۋگە ۇلەس قوسۋعا شاقىرامىز. سول ماقساتتا تابىستى كاسىپكەرلەر مەن ەل ازاماتتارىنا ارنايى بەينەۇندەۋ جاساپ، ماۋسىمنىڭ 19 - 20 كۇندەرىنە جوسپارلانىپ وتىرعان «تۋعان جەرگە تۋىڭدى تىك» اتتى يۆەستيتسيالىق فورۋمعا قاتىسۋعا شاقىردىم».

اتالمىش فەستيۆالدىڭ العاشقى كۇنى — «تاعزىم مەن تاعىلىم» كۇنى، ۇلتتىق سانا مەن سالت-ءداستۇردىڭ التىن كوپىرىن تاعى ءبىر مارتە بەكىتىپ، اۋليە ىرىعىزباي اتا كەسەنەسىنە باس ءيىپ، اتا-بابا رۋحىنا قۇرمەت كورسەتۋ راسىمىنەن باستالدى. بۇل قاسيەتتى ءسات قازاق حالقىنىڭ وتكەنى مەن بولاشاعىن ساباقتاستىراتىن ماڭگىلىك ۇستانىمى رەتىندە ەستە قالدى. وسى كۇنى ۇيىمداستىرىلعان تەاترلاندىرىلعان قويىلىمدار مەن حالىقتىق ونەر ۇلتتىڭ تەرەڭ ءتۇپ تامىرلارى مەن تۋعان جەرگە دەگەن ساعىنىشىن كوركەم تىلدە جەتكىزىپ، قاتىسۋشىلاردىڭ جۇرەگىن تەربەتتى.

فەستيۆال شىمىلدىعى اقسۋات مادەنيەت ۇيىندە وتكەن «اسىل تاس» تەاترىنىڭ «مەنى تاۋىپ الشى» اتتى ساحنالىق قويىلىمىمەن اشىلدى.

«ىرعىزباي اتا» كەسەنە باسىنداعى اس

6 - ماۋسىم 2025 جىلى اقسۋات اۋدانىندا ءۇش كۇنگە سوزىلاتىن  رەسپۋبليكالىق

“اسىل بەسىك - اقسۋات” اتتى سپورت جانە ونەر فەستيۆالى ىرعىزباي اۋليە كەسەنەسىندە باستاۋ الدى.

ءىس-شارانىڭ نەگىزگى ۇيىمداستىرۋشىلارى تاستەكەەۆتەر اۋلەتى بولدى.

رەسپۋبليكالىق شاراعا اباي وبلىسىنىڭ اكىمى بەرىك ءۋاليۇلى كەلىپ قاتىستى.

فەستيۆالگە قاتىسۋشىلار، ەلىمىزدىڭ ءار تۇكپىرىنەن كەلگەن قوناقتار جانە اۋدان تۇرعىندارى ىرعىزباي اۋليەگە ارناپ بەرىلگەن اسقا، تۇسىرىلگەن قاتىمعا قاتىسىپ قول جايدى.

ەكىنشى كۇنى – «ۇلت رۋحىنىڭ ايشىقتى كورىنىسى» رەتىندە ۇلتتىق كۇرەس تۋرنيرلەرى مەن مادەني شارالارعا تولى بولدى. «ASSYL ARLAN» اتتى كۇرەس دوداسى بوز كىلەمدى الامانعا اينالدىرىپ، حالىقتىڭ باتىرلىق ءداستۇرىن قايتا جاڭعىرتتى. اۋدان باسشىلارى مەن زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ سالتاناتتى قۇتتىقتاۋى – بۇل شارانىڭ تەك سپورتتىق باسەكەدەن الدەقايدا تەرەڭ ءارى ماڭىزدى رۋحاني شارا ەكەنىن تاعى دا ءبىر دالەلدەدى. جاستارعا ارنالعان جاڭا مادەني الاڭ – «ADAL HALL» جاستاردىڭ ادالدىق پەن ادىلدىك ۇستانىمدارىن، پاتريوتتىق رۋحىن نىعايتىپ، كەلەشەككە سەنىممەن قاراۋىن قامتاماسىز ەتەتىن رۋحاني ورداعا اينالدى.

«ASSYL ARLAN» ءتۋرنيرى: بوزكىلەمدە باتىرلار بەلدەستى.

فەستيۆالدىڭ ەڭ تارتىستى ساتتەرىنىڭ ءبىرى – ۇلتتىق كۇرەس تۇرىنەن وتكەن «ASSYL ARLAN» رەسپۋبليكالىق ءتۋرنيرى بولدى.

74 كەلىگە دەيىنگى سالماقتا 24 بالۋان «وگىز بالۋان» اتاعى ءۇشىن بەلدەسسە،

+74 كەلىدەن جوعارى سالماقتا 18 بالۋان «تۇيە بالۋان» اتاعىن ساراپقا سالدى.

جۇلدەگەرلەر:

74 كەلىگە دەيىنگى سالماقتا:

1-ورىن – نۇرداۋلەت باقتىباي (شىمكەنت قالاسى) – اۆتوكولىك

2-ورىن – ەرزات ارعىنوۆ (اباي وبلىسى) – 2 000 000 تەڭگە

3-ورىن – ديدار تۇقىشەۆ (اباي وبلىسى) – 1 000 000 تەڭگە

3-ورىن – بەكزات شاكەزاەۆ (قىزىلوردا وبلىسى) – 1 000 000 تەڭگە

+74 كەلىدەن جوعارى سالماقتا:

1-ورىن – ءادىل ورازباەۆ (اباي وبلىسى) – اۆتوكولىك

2-ورىن – نۇرداۋلەت جارىلعاپوۆ (ماڭعىستاۋ وبلىسى) – 4 000 000 تەڭگە

3-ورىن – ماقسات يساقابىلوۆ (قىزىلوردا وبلىسى) – 2 000 000 تەڭگە

3-ورىن – سايات شامشيەۆ (اباي وبلىسى) – 2 000 000 تەڭگە

ءۇشىنشى كۇنى – ءداستۇر مەن عىلىمنىڭ ۇندەسكەن كۇنىندە، قازاق حالقىنىڭ مىڭجىلدىق سالتى – ات بايگەسى جاڭعىرىپ، دالا ءتوسىن دۇبىرگە بولەپ، جۇيرىك تۇلپارلار مەن شەبەر شاباندوزداردىڭ شەبەرلىگىن پاش ەتتى. بۇل جارىستار حالقىمىزدىڭ ەرلىك پەن باتىرلىق قاسيەتتەرىن، تابيعاتپەن ۇيلەسىمىن كورسەتەتىن ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ اجىراماس بولىگى ەكەنى تاعى دا دالەلدەندى.

ات بايگەسى – ۇلت ءداستۇرىنىڭ ءدۇبىرى

فەستيۆال اياسىندا وتكەن قۇنان جارىس، توپ بايگە، الامان بايگە سايىستارى دا كورەرمەننىڭ ىقىلاسىنا بولەندى.

ءدۇبىرلى دودادا ەلىمىزدىڭ ءار ايماعىنان كەلگەن سايگۇلىكتەر ءوزارا الامان باسەكەگە ءتۇستى.

قۇنان جارىس بويىنشا ورىندار:

1-ورىن: «كوزايىم» – جامبىل اۋدانى، الماتى وبلىسى

2-ورىن:  «تايسون» – الماتى وبلىسى

3-ورىن: «بۇيرىق» – قالباتاۋ، جارما اۋدانى

4-ورىن: «بايتۇمار» – جامبىل وبلىسى

5-ورىن: «كوگەرشىن» – قارابۇتا، ماقانشى اۋدانى

توپ بايگە بويىنشا ورىندار:

1-ورىن: «قالقامان» – كوكتۇبەك، اقسۋات اۋدانى

2-ورىن: «ۇلىتاۋ» – الماتى وبلىسى

3-ورىن: «الۆارەس» – الماتى وبلىسى

4-ورىن: «كوكتوبە» – ءۇرجار اۋدانى

5-ورىن: «كۇرەڭقىز» – جەتىسۋ وبلىسى

الامان بايگە بويىنشا ورىندار:

1-ورىن: «باقتورى» – جامبىل وبلىسى

2-ورىن: «تايۆان» – جامبىل وبلىسى

3-ورىن: «ۇلار» – ءۇشارال، الاكول اۋدانى

4-ورىن: «ءنۇرسات» – جامبىل اۋدانى، الماتى وبلىسى

5-ورىن: «سالپان قۇلاق» – اباي اۋدانى

سونىمەن قاتار، فەستيۆال اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان «قانىشتىڭ عىلىمي مايدانى» رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تانىمدىق وتىرىسى — ۇلتتىق عىلىمنىڭ وركەندەۋىنە، جاس عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەردىڭ شىعارماشىلىق الەۋەتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان تىڭ باستاما بولدى. بەلگىلى ەل جاناشىرى، اعارتۋشى ءارى تاريحشى سانجار كەرىمباەۆپەن وتكەن رۋحاني كەزدەسۋ جاستارعا ەل تاعدىرى مەن تاريحىن تەرەڭ تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەردى.

عىلىم مەن رۋحتىڭ ۇندەستىگى

فەستيۆال اياسىندا وتكەن «قانىشتىڭ  عىلىمي مايدانى» تاقىرىبىنداعى رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تانىمدىق باسقوسۋ – ۇلتتىق عىلىمنىڭ بولاشاعى مەن جاس زەرتتەۋشىلەردىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتكەن ساليقالى الاڭعا اينالدى.

بەلگىلى اعارتۋشى، تاريحشى سانجار كەرىمباەۆپەن وتكەن اشىق سۇحبات جاستاردى رۋحاني سەرپىلىسكە جەتەلەدى.

سونىمەندە، ەكپىن اۋىلى مادەنيەت ۇيىندە بوزكىلەم شەبەرلەرىمەن فوتوعا ءتۇسۋ ءراسىمى، قولتاڭبا الۋ مۇمكىندىگىنە يە بولۋ شاراسى ۇيىمداستىرىلدى.

اباي الەمى – ۇلتتىڭ رۋحاني تەمىرقازىعى

فەستيۆال شىمىلدىعىن جاپقان «اباي الەمى» كوركەم ادەبي قويىلىمى ۇلى ويشىلدىڭ مۇراسىن ساحنا تىلىمەن سويلەتتى. گالا-كونتسەرت پەن مەرەكەلىك وتشاشۋ – ەل جۇرەگىندە جارقىن اسەر قالدىردى. وندا: ەلگە تانىلعان ونەر مايتالماندارى، ەسترادا انشىلەرى مايرا ءىلياسوۆا، ۇلىقپان جولداسوۆ، ءمولدىر اۋەلبەكوۆا، قۋاندىق راحىم، البينا شارداروۆا، اپوش سارباز، جاندوس قارجاۋباي، RAIM-دار قالىڭ جۇرتشىلىققا ونەر كورسەتىپ، تاۆماشا كوڭىل-كۇي سىيلادى.

فەستيۆالدىڭ قورىتىندى كۇنىندە ساحنا تورىندە «اباي الەمى» اتتى كوركەم-ادەبي قويىلىم قويىلىپ، ۇلى اباي قۇنانباەۆتىڭ دانالىعى مەن رۋحاني مۇراسى كورەرمەنگە كەڭىنەن ناسيحاتتالدى. بۇل شارا قازاقتىڭ ۇلى اقىنى مەن ويشىلىنىڭ وي-پىكىرلەرى ارقىلى ۇلتتىڭ مادەني جانە رۋحاني بىرلىگىن ايقىن كورسەتتى. گالا-كونتسەرت پەن كەشكى وتشاشۋ فەستيۆالدىڭ مەرەكەلىك كوڭىل-كۇيىن تولىقتىرىپ، اقسۋات اۋىلىنىڭ اسپانىن ناعىز ۇلتتىق رۋح پەن ونەرگە تولتىردى.

«اسىل بەسىك – اقسۋات» فەستيۆالى – بۇل تەك سپورتتىق جانە مادەني شارا عانا ەمەس، ول – حالقىمىزدىڭ بىرلىگى مەن بولاشاعىنا دەگەن سەنىمنىڭ، رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ، ۇلتتىق ءداستۇر مەن ونەردىڭ ۇلى مەرەكەسى. مۇنداي يگى باستامالار قازاق ەلىنىڭ ماڭگىلىك قۇندىلىقتارىن جاڭعىرتىپ، جاس ۇرپاققا تۋعان جەردىڭ قادىرىن سەزىندىرە وتىرىپ، بولاشاققا سەنىممەن قادام باسۋىنا جول اشادى.

اباي وبلىسىنىڭ اكىمى بەرىك ءۋالي: – ءار مەرەكە سوڭىندا وتەتىن گالا-كونتسەرت – دۋماندى كۇننىڭ شارىقتاۋ شەگى. قوس قولىن كوتەرىپ كۇلىمدەگەن اق جاۋلىقتى انالار، كوزدەرى بال-بۇل جانعان بالالار مەن جىگەرى تاسىپ تۇرعان جاستاردىڭ ءبارى دە ءبىر الاڭدا باس قوسىپ، شىنايى شاتتىق پەن قۋانىشقا بولەنەدى. ۇرپاقتار ساباقتاستىعى مەن ۇلتتىق رۋحتىڭ قابىسۋى  دەپ وسىنى ايتۋعا بولاتىن شىعار.».

«TAS GROUP» كومپانيالار توبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، «Assyltas» قق توراعاسى دۋلات تۇرسىنۇلى تاستەكەەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى تاستەكەەۆ قايرات قۇلبايۇلى سياقتى ەل ازاماتتارى وسى فەستيۆال توڭىرەگىندە، اۋىل جانە جاستار جايىندا دا ءبىر اۋىز ءسوز سويلەدى.

قوعامدىق قور اتىنان  اۋىلعا ەڭبەگى ەلەنگەن ءبىردى-ەكىلى ەل ازاماتتارىنا قۇرمەت تانىتىلىپ، ماراپات ۇسىنىلىپ، كوپبالالى انالارعا مەدالدار تاسبىستالدى. جانە دە  «اLIKHAN BOKEIKHAN UNIVERSITETY» پرورەكتورى بازەنوۆ ايرات بازەنۇلى ارنايى 2 وقۋ گرانتىن اۋىل وقۋشىلارىنا تابىس ەتتى.

«اسىل بەسىك – اقسۋات» فەستيۆالى – بۇل ەل رۋحىن كوتەرەتىن، ۇرپاققا ۇلاعات بولاتىن تاعىلىمدى مەرەكە. بۇل – سالت پەن سانا، ونەر مەن ونەگەنىڭ ورتاق مۇددەدە توعىسقان ۇلى الاڭى. اقسۋات – ەندى تەك اۋىل ەمەس، ۇلتتىق رۋحتىڭ جارقىراعان مەكەنى.

ايتا كەتەيىك، سونداي-اق بەرىك قۇرمانعاليۇلى «وبلىس اكىمى رەتىندە جۇمىسقا كىرىسكەلى بەرى اقسۋات اۋدانىنا ەكىنشى رەت كەلىپ وتىرمىن. العاش كەلگەندە وزەكتى ماسەلەلەرمەن تانىسىپ، اۋداننىڭ قاجەتتىلىكتەرىن جازىپ الىپ، سەسسيانىڭ قاراۋىنا ەنگىزگەن بولاتىنمىن. سونىڭ ناتيجەسىندە بيىل اقسۋات اۋىلىنا كىرە بەرىس ەكى جولاقتى جول ءتورت جولاققا كەڭەيتىلدى. كوكجىرا اۋىلىندا مادەنيەت ءۇيى بوي كوتەرەدى. اقسۋات اۋىلىنداعى ورتالىق اۋرۋحاناعا كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى باستالدى. اۋداندا 48 وتباسى جاڭا پاتەرگە يە بولادى. ەكپىن، ويشىلىك اۋىلدارىندا سپورتتىق ساۋىقتىرۋ كەشەنى سالىنادى. تەبىسكە وزەنى ارقىلى وتەتىن كوپىردى قايتا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. بۇل – بيىلعى وبلىستا اتقارىلاتىن جۇمىستاردىڭ ءبىر بولىگى عانا. وسى جولى سىزدەرگە ءسۇيىنشىلى ەكى جاڭالىقپەن كەلىپ وتىرمىن. اقسۋاتتاعى قۇرىلىسى باستالىپ، توقتاپ قالعان مەكتەپتى وزدەرىڭىز جاقسى بىلەسىزدەر. سول مەكتەپتى ءبىز وبلىستىق بيۋدجەت ەسەبىنەن اياقتاۋدى قولعا الايىق دەپ وتىرمىز. وبلىسىمىزدا قازىرگى تاڭدا ءۇش اپاتتى مەكتەپ بار. سونىڭ ءبىرى ەكپىن اۋىلىنداعى اپاتتى مەكتەپتىڭ قۇرىلىسىن دا بيىل باستايمىز دەپ شەشتىك. سىزدەردى وسى جاڭالىقپەن قۇتتىقتاعىم كەلەدى» - دەدى.

اتالعان فەستيۆالگە ارنايى شاقىرتۋمەن قاتىسقان،  «اۋىل» پارتياسىنىڭ اباي وبلىسى بويىنشا وڭىرلىك فيليالىنىڭ توراعاسى سماعۇلوۆ قايرات قاناتۇلى دا  قوعامدىق رۋحاني - مادەني  ماڭىزى بار الاڭدارعا بەلسەنە ارالاسىپ، اۋىل جۇرتشىلىعىمەن كەزدەسىپ، جاستارمەن  سۇحباتتاستى. بۇل كەزەكتى قاتىسۋ – اۋىل  مەن ۇلتتىق بولمىس ماسەلەسىنە بەيجاي قارامايتىن ازاماتتىق ۇستانىمنىڭ كورىنىسىن تانىتتى.

Abai.kz