اتاۋىنا ءتىلىڭ سىناتىن الۋان ۇيىمداردىڭ ساراپتاۋ-سارابى ءبىر توبە دە، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ اقپارى ءبىر توبە. وسى زەردەدەن ويلاساق، «سىرى كەتسە دە، سىنى كەتپەگەن» بۇۇ دامۋ باعدارلاماسىنىڭ بيىلعى اقپارىندا قازاقستان 82-ءشى ورىننان بوي كورسەتىپتى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، بۇل قۇجات الەمنىڭ 182 ەلىندەگى دەنساۋلىق، ءبىلىم دەڭگەيى، قىلمىستىق احۋال، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، جان باسىنا شاققانداعى ىشكى جالپى ءونىم، ورتاشا ءومىر ۇزاقتىعى سەكىلدى ءتۇرلى كريتەريلەر بويىنشا مالىمەتتەردى تالداپ، ۇزدىگى مەن ءۇمىتسىزىن (ارينە، «ءۇمىتسىز شايتان»، ولاردىڭ دا باسىنا باق قونار) انىقتايدى. وسىلايشا، ادامي پوتەنتسيالدى دامىتۋ يندەكسىنىنىڭ رەيتينگىسى تۇزىلەدى. سونىمەن، تۇرمىس دەڭگەيى مەن الەۋمەتتىك قامسىزدانۋى جاعىنان 82-ءنى مىسە تۇتقان ەلىمىز ءۇشىن سىزدەرگە ساۋىن ايتىپ، ءسۇيىنشى سۇراساق تا بولار ەدى.... الايدا، بىلتىر عانا وسى اقپار بويىنشا 73-ءشى ورىنعا اياق تىرەدىك ەمەس پە؟ الدىڭعى جىلدارى شە، ونى ەسكەرىپ، ەلەپ، ەسەپتەپ جۇرگەن بىرەۋ بار ما؟ مىسالعا، قۇداي قوسقان كورشىمىز رەسەي بىلتىرعا قاراعاندا 2 ورىن العا جىلجىدى.

اتاۋىنا ءتىلىڭ سىناتىن الۋان ۇيىمداردىڭ ساراپتاۋ-سارابى ءبىر توبە دە، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ اقپارى ءبىر توبە. وسى زەردەدەن ويلاساق، «سىرى كەتسە دە، سىنى كەتپەگەن» بۇۇ دامۋ باعدارلاماسىنىڭ بيىلعى اقپارىندا قازاقستان 82-ءشى ورىننان بوي كورسەتىپتى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، بۇل قۇجات الەمنىڭ 182 ەلىندەگى دەنساۋلىق، ءبىلىم دەڭگەيى، قىلمىستىق احۋال، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، جان باسىنا شاققانداعى ىشكى جالپى ءونىم، ورتاشا ءومىر ۇزاقتىعى سەكىلدى ءتۇرلى كريتەريلەر بويىنشا مالىمەتتەردى تالداپ، ۇزدىگى مەن ءۇمىتسىزىن (ارينە، «ءۇمىتسىز شايتان»، ولاردىڭ دا باسىنا باق قونار) انىقتايدى. وسىلايشا، ادامي پوتەنتسيالدى دامىتۋ يندەكسىنىنىڭ رەيتينگىسى تۇزىلەدى. سونىمەن، تۇرمىس دەڭگەيى مەن الەۋمەتتىك قامسىزدانۋى جاعىنان 82-ءنى مىسە تۇتقان ەلىمىز ءۇشىن سىزدەرگە ساۋىن ايتىپ، ءسۇيىنشى سۇراساق تا بولار ەدى.... الايدا، بىلتىر عانا وسى اقپار بويىنشا 73-ءشى ورىنعا اياق تىرەدىك ەمەس پە؟ الدىڭعى جىلدارى شە، ونى ەسكەرىپ، ەلەپ، ەسەپتەپ جۇرگەن بىرەۋ بار ما؟ مىسالعا، قۇداي قوسقان كورشىمىز رەسەي بىلتىرعا قاراعاندا 2 ورىن العا جىلجىدى.

ال، ەڭ باقۋاتتى ەل دەپ تانىلعان نورۆەگيا وسى تۇعىرىنان التىنشى جىل تايماي كەلەدى. ايتپاقشى، بىلتىر بىرىنشىلىكتى يسلانديا جۇلىپ كەتكەنىمەن، بيىل «تاريحي شىڭدىق» قالپىنا كەلىپتى. نورۆەگيا تاعى دا توپ جاردى. بۇۇ اقپارىندا كوڭىل اۋدارارلىق دەرەكتەردى وقىرمان نازارىنا ۇسىنار بولساق، تىزىمگە ەنگەن 24 ەلدىڭ جالپى حالقىنىڭ تەڭ جارتىسىندايى قارىپ تانىمايدى، قالام ۇستامايدى. جاپوندىقتار ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى جونىنەن (82,7 جىل) ەشكىمگە ورىن بەرمەسە، اۋعان ازاماتى ورتا ەسەپپەن 43,6 جىل عانا ءومىر كەشەدى. كارتادا باس بارماقتىڭ كولەمىنەن دە كىشى جەردى الىپ تۇرعان ليحتەنشتەين كنيازدىگى ءوز ازاماتتارىنا بۇرىن-سوڭدى بولماعان ءىجو دەڭگەيىن قامتاماسىز ەتتى. بۇل دەگەنىڭىز - جان باسىنا شاققاندا 85 مىڭ 383 دوللار دەگەن ءسوز. مەملەكەتتە بار-جوعى 35 مىڭ ادام تۇرعانىمەن، 15 بانك پن جۇزدەن اسا ترانسۇلتتىق كومپانيالار جۇمىسىن ىستەيدى.

ادامي پوتەنتسيالدى دامىتۋ يندەكسىنىنىڭ رەيتينگى (تۇگەل ەمەس)

1 - نورۆەگيا

2 - اۋستراليا

3 - يسلانديا

4 - كانادا

5 - يرلانديا

6 - نيدەرلاندى

7 - شۆەتسيا

8 - فرانتسيا

9 - شۆەيتساريا

10 - جاپونيا

13 - اقش

14 - اۋستريا

15 - يسپانيا

17 - بەلگيا

18 - يتاليا

21 - ۇلىبريتانيا

22 - المانيا

40 - ەستونيا

46 - ليتۆا

48 - لاتۆيا

51 - كۋبا

58 - ۆەنەسۋەلا

68 - بەلورۋسسيا

70 - البانيا

71 - رەسەي

75 - برازيليا

79 - تۇركيا

82 - قازاقستان

84 - ارمەنيا

85 - ۋكراينا

86 - ءازىربايجان

89 - گۇرجىستان

92 - قىتاي

109 - تۇركىمەنستان

117 - مولدوۆا

119 - وزبەكستان

120 - قىرعىزستان

127 - تاجىكستان

134 - ءۇندىستان

180 - سەررا-لەونە

181 - اۋعانستان

182 - نيگەر

ء(بىر ەسكەرەرى، بۇۇ-نىڭ جاڭا قۇجاتى 2007 جىلدىڭ، ياعني داعدارىس الدىنداعى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەردىڭ نەگىزىندە جاسالعان)

وركەن كەنجەبەك، «اباي-اقپارات»