ەلىمىزدە سىبايلاس جەمقورلىقپەن قۇرەس قارقىندى ءجۇرىپ كەلەدى. ول ەكى باعىتتا ناقتى كورىنىس تابۋدا. ءبىرىنشىسى قوعامدا جەمقورلىققا قارسى يممۋنيتەت قالىپتاستىرۋ بولسا، ەكىنشىسى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى زاڭدىق شەكتەۋلەردى كۇشەيتۋ، كەمەلدەندىرۋ بولىپ تابىلادى.

بۇل ەكى شارانىڭ دا وزەگىندە سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ قوعامعا، مەملەكەتكە. ۇلت مۇددەسىنە زيانىن جان-جاقتىلى ءتۇسىندىرۋ، تالقىلاۋ. الدىن الۋ، شارا قولدانۋ تەتىگىن ورتاق قالىپتاستىرۋ جولدارى جاتىر.

سىبايلاس جەمقورلىق – مەملەكەت مۇددەسىنەن، قوعام قاجەتىنەن جەكە مۇددەنى جوعارى قويعاندا تۋىندايدى. سونداي پيعىلداعى ادامدار جەكە باس پايداسى ءۇشىن حالىق پەن مەملەكەت مۇلكىن تالان-تاراجعا سالادى. سول ۇشىندە بۇل ارادا قوعام بولىپ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى دۇرىس كوزقاراس ورناتۋ اسا ماڭىزدى. ول ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن «وتان وتباسىنان باستالادى» دەگەندەي جانۇيادا، بالاباقشادا، مەكتەپتە، جوعارى وقۋ ورىندارىندا جەكەباس پايدانى ەمەس، كوپشىلدىكتى، ۇلتجاندىلىقتى، مەملەكەتشىلدىك ۇستانىمدى، وتانشىلدىق تاربيەنى جۇيەلى تۇردە جۇرگىزۋ اسا ماڭىزدى. بۇل دا ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ ماعىزدى نىشانى بولۋ كەرەك.

ەلىمىزدە سوڭعى جىلدارى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قوعامدىق تاربيەدەن بولەك، زاڭدىق ءىس شارالاردا اۋقىمدى جۇرگىزىلۋدە. ونىڭ ناقتى كورىنىسى رەتىندە مىنانداي شارالاردى اتاۋعا بولادى.

اتاپ ايتقاندا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى مونيتورينگ جۇيەلى جۇرگىزىلىپ كەلەدى. قازىرگى ينتنرنەت داۋىرىندە بۇل شارانىڭ ناتيجەسىنىڭ قوماقتى بولارى ايتپاسادا تۇسىنىكتى. تاعى دا قولعا الىنعان ءونىمدى شارانىڭ ءبىرى – سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن انىقتاۋ. بۇلدا جامان پيعىلدى ادامداردىڭ قوعامعا، ەل بيۋدجەتىنە كەلتىرەر زيانىنىڭ الدىن الاتىن قاجەتتى شارا ەكەنى انىق.

ەڭ باستىسى ەلىمىزدە قارجىلىق باقىلاۋ شارالارىن كۇشەيتۋگە زاڭدىق تۇرعىدان جول اشىلدى. پارلامەنتتە شەتەلگە زاڭسىز شىعارىلعان اكتيۆتەردى قايتارۋ تۋرالى زاڭ نورمالارى دايىندالدى.

وسىنداي ناقتى شارالاردىڭ ارقاسىندا مەملەكەتتىك قىزمەتتە، كاسىپكەرلىك نىساندارىندا، تۇرمىستىق قارىم-قاتىناستا جەمقورلىق فاكتىلەرى ايتارلىقتاي ازايدى. سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەستى اياعىنا دەيىن جەتكىزۋ ءۇشىن زاڭدىق ءىس-قيمىلداردان بولەك، قوعامدىق باقىلاۋ دا اسا ماڭىزدى. سوندىقتان زاڭ مەن تارتىپكە ءدۇرىس تانىم ورناتۋ، سانالى تۇردە بويسۇنۋ ءار ازاماتتىڭ قاسيەتتى پارىزى ەكەنى انىق.

Abai.kz