سەراعا دەپ وتىرعانىمىز – سەرعازى مۇحتاربەك اعامىز (سۋرەتتە). كوسەمسوزشى. رەداكتور. قوعام قايراتكەرى. اقبەرەن ازامات، اڭقىلداعان اقجۇرەك جان. قيانداعى بىرەۋ قيانات كورسە، شىر-پىرى شىعىپ، كۇيىپ-پىسىپ، كۇيزەلىپ-اق جۇرگەنى. «سەراعا، اياساڭىزشى ءوزىڭىزدى» دەيمىز وندايدا اناۋ-مىناۋعا ەتى ءولىپ، تاسباۋىرلانىپ كەتكەن ءبىز. سەراعاڭ، بىراق، ءوزىن ايامايدى. سىزدى جەردى باسپايتىن الدەكىمدەرگە ۇقساپ، الاقانداي جىرادان اينالىپ ءوتۋ، قۋلىق-سۇمدىقپەن بەدەل ۇستەپ، مال جيۋ – ول كىسىنىڭ تابيعاتىنا قايشى ەكەن:  كۇشەنگەن كۇشتى كۇندە الىمجەتىك جاساي بەرەتىن ادىلدىكتەن ەش تايماي كەلەدى. سيىر ساسكەدە ايتقان سوزىنەن كىشى بەسىندە اينىپ قالاتىن بايقۇستاردان بويىن اۋلاققا سالىپ، تىك تۇرىپ ءومىر سۇرۋدە. ءسويتىپ ءجۇرىپ، اتتەڭ، تار توسەككە تاڭىلدى. اعاناڭ ءور رۋحى دەس بەرمەگەنىمەن جۇرەك شىركىن سىر الدىرسا كەرەك، قىلپىعان قانداۋىردىڭ (سكالپەل) جۇزىنەن قايتتى. ءبىر ەمەس، ەكى رەت. زامانانىڭ سيقى، قوعامنىڭ قوتىر مىنەزى، اتتاتپاي اياقتان شالاتىن قۋلاردىڭ جىمىسقى تىرلىگى، «دوس جىلاتىپ ايتادىنى» وزىنشە پرينتسيپ قىلىپ الىپ، جانىڭدى اياماي جارالايتىن جامانداردىڭ قىلىعى تەككە قويسىن با، سەرعازى مۇحتاربەك اعامىز مىنە، ەكى جىلدان استى ۇيىندە، ءوزىنىڭ جۇمىس كابينەتىندە، سورەدە سىقىسقان كىتاپتارمەن عانا سىرلاسىپ، سولارمەن تىلدەسىپ، سولارمەن مۇڭداسىپ، ءۇنسىز جاتىر. وي، اللا-اي، نەتكەن قاتىگەزبىز؟ نە دەگەن ناۋمەزبىز؟ وسى كىسى كەشە عانا «قازاقستان» اتتى ازات ويلى، تاۋەلسىز گازەت شىعارىپ، ول گازەتتىڭ شىعىنىن كەيدە بالا-شاعاسىنىڭ اۋزىنان جىرىپ قالتاسىنداعى تيىن-تەبەنمەن جاۋىپ، وقىرمان دەيتىن قاۋىمعا قىزمەت قىلىپ باعىپ ەدى عوي. قايدا كەتتى سول كۇندەر؟ كوز مايىن تاۋىسىپ، قالام ۇشىن سورعان كۇندەردىڭ وتەۋى بولماعانى ما؟ بۇل زاماننىڭ ادامدارىنا كىم كەرەك، كىم قادىرىلى سوندا؟ ءدۇمى مىقتى دەمەۋشىلەردىڭ، قولتىعىنان دىم بۇركىپ، دەم بەرۋشىلەردىڭ اقشاسىنا الشاڭداپ باسىپ، گازەت يەسى اتانىپ، ونىسىن جەر-كوككە سيعىزباي ماقتاتىپ، بۇتا باسىن سىندىرعانىن بۇلدايتىنداردى، بۇتىنا تولىپ تالتاڭدايتىنداردى عانا تۇلعا ساناي ما بۇل جۇرت؟ داڭىق پەن  دارىپكە جەتۋ ءۇشىن ءوزىڭدى ءوزىڭ ساتىپ، ايارلىقپەن كۇن كەشىپ، الاياقتىقپەن اس ءىشىپ، بيلىككە ءوتىمدى، بۇقاراعا جاعىمدى بولساڭ عانا باسىڭنىڭ اۋىرعانى مەن بالتىرىڭنىڭ سىزداعانى ءبىلىنىپ جاتا ما؟

جۋرناليست دەگەن بەيشارا ماماندىق يەسىنىڭ ءحالىن كوپشىلىك بىلە بەرمەيدى، سوسىندا ءسوزدىڭ اشىعىنا كەتىپ وتىرمىز. راس، ءجۋرناليستىڭ دە ءجۋرناليستى بار: كورگەنىن شالا-پۇلا كوشىرىپ ايتقانىنا نە جازعانىنا ءماز. باسقاعا باس قاتىرمايدى. بىراق، ءبارى سونداي دەپ بايلام جاساۋ – قاتەنىڭ قاتەسى. جۋرناليست، اسىرەسە، قازاقتىلدى قازاق جورنالشىسى ارالاسپايتىن تىرلىك، ارپالىسپايتىن كۇرەس كەمدە كەم. قازاق جورنالشىسى قوعامداعى قولاقپانداي ماسەلەنىڭ قايسىسىن بولماسىن كۇندە جۇتىپ جۇرەدى. ءيا، تاپ وسىلاي ايتقانىمىز دۇرىس. لاستانعان اۋا، لايلانعان سۋ سياقتى جۇتادى. سونىڭ ءبارىن سىرتقا اقتارىپ تاستاسا، ءسىرا، ارمان بار ما؟ جوق. سودان كەيىن بيلىكتىڭ تاباسىنا، وقىرماننىڭ مازاعىنا قالادى. اقىرىندا تيتىقتاپ تاۋسىلادى. بۇگىنگى جازعانى – بۇگىنگى كۇنمەن بىرگە وشەدى ەكەن. ونى جيناقتاپ كىتاپ ەتىپ باستىرۋ ىڭعايسىز. وداندا ىڭعايسىزى – ەرتەڭ ۇرپاعىنا ايتار اڭگىمەسى، اقىن-جازۋشىلار سياقتى ماقتانارى دا جوق. ايتكەنمەندە، ءبىر ماقالاسى ايدىك ءبىر جازۋشىنىڭ رومانىنان اسىپ تۇسكەنىن، الگى ماقالانىڭ مازمۇىنىنا قوعامنىڭ دەر كەزىندە بويلاي الماعانىن ول ىشتەي تۇسىنەدى. سونى تۇسىنگەن، باعالاعان دوستارىنىڭ بارىنا، بولعانىنا شۇكىر دەيدى. سەراعامىز دا ءبىزدىڭ ءوزىن ەرەكشە جاقسى كورىپ قۇرمەتتەيتىنىمىزدى بىلەدى. ىزەت-قۇرمەتىمىزدى قۇرمەتتەۋگە لايىق ىنىلەرىم دەپ قابىلدايدى.

وتكەندە اعامىزدى ساعىنىپ ۇيىنە سوقتىق. جۇرەكتىڭ دەرتى مەن ميعا تۇسكەن ويلاردىڭ سالماعى ءبىزدىڭ قايران اعامىزدى ۇزاققا سويلەتپەي، دارمەنىن الىپ قويىپتى. سونداي كەزدەردە ول ايتپاعىن قاعازعا جازىپ بەرىپ وتىردى. اڭگىمە وتكەن-كەتكەندى ەسكە تۇسىرۋدەن باستالىپ، كەشەلى بەرگى جايتتارعا ويىستى. سىرتتاعى اعايىننىڭ اتاجۇرتقا اۋا قونىستانۋىنا قولدان جاسالعان كەدەرگىلەردى ىسىرىپ تاستاپ، ۇلى كوش قايتادان باستالدى دەگەندى ءسوز قىلدىق. كوشىپ-قونۋدىڭ قيىندىعىنا توقتالدىق. وسى ساتتە سەراعاڭ كوك داپتەردىڭ بەتىنە جازىپ بىزگە بىلاي دەدى: «وتان بىزدە ابستاركتىلى ۇعىمعا اينالىپ بارادى. وتان دەگەنىمىز – ناقتى ادامداردان تۇرادى. الىستان «اتاجۇرتىم» دەپ جەتكەن اعايىننىڭ وتانى – مەن جانە سەندەر. ءبىز ارقايسىمىز ولارعا قامقور بولۋىمىز كەرەك».

ءبىز اعانىڭ ۇيىنەن تولقىپ اتتاندىق. انە، ونىڭ جۇرەگى   «قازاعىم مەنىڭ» دەپ سوعىپ تۇر.  «الىستان «اتاجۇرتىم» دەپ جەتكەن اعايىننىڭ وتانى – مەن جانە سەندەر. ءبىز ارقايسىمىز ولارعا قامقور بولۋىمىز كەرەك»، - دەيدى. وسىنى ۇكىمەتتىڭ ۇيىنە كۇندە كىرىپ جۇرگەن باق باسشىلارىنىڭ ءبىرى ويلاپ كوردى مە ەكەن؟ ايتا الار ما ەكەن سولار؟

سەراعا، ءسىزدىڭ «ەلىم» دەپ ەمىرەنگەن جۇرەگىڭىزدىڭ «سىرىن» ەلىڭىزگە جايىپ سالدىق. ايىپ ەتپەسسىز. بۇگىنگى 5 مامىر - حالىقارالىق ءباسپاسوز كۇنى دۇنيەگە كەلگەن سىزدەي كانىگى، بىلىكتى جۋرناليستكە ءبىز نە دەيمىز؟ اۋىرىپ تۇرعانىڭىز اۋناپ تۇرعانىڭىز بولسىن. اقپارات مايدانىنا سەرعازى مۇحتاربەك اتتى حاس تالانتتىڭ قارىمدى قالام سىلتەسى كەرەك-اق بولىپ تۇر.

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ۇجىمى

 سەرعازى مۇحتاربەك: ۇلتىڭدى سۇيگەنىڭدى بيلىك ۇناتپايدى 

-          سiزدەر قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ ەلەۋلi بiر بۋىنى سانالاسىزدار. سول داۋiر جۋرناليستەرiنiڭ كوبi شوقتىعى بيiك التىنبەك سارسەنبايۇلىنىڭ ارقاسىندا قىزمەت دارەجەسiن كوتەرگەن ەكەن. التىنبەك اعامەن دوس­تىعىڭىزدى “پايدالانىپ”، بۇيرىق بەرiپ، كرەسلودا وتىراتىن قىزمەتكە نەگە ۇمتىلمادىڭىز؟

–             سۇراعىڭنىڭ استارىن ءتۇسiن­دiم. بيلiككە قىزمەت ەتۋگە مۇمكiن­دiكتەر بولدى. مەملەكەتتiك گازەتتەردە جۇمىس iستەدiم. التىنبەكتەي مينيستر دوسىم بولدى. بiراق ەشۋاقىتتا مانساپ قۋعان ەمەس­پiن. قازiرگi «قازاقستان» گازەتi­نiڭ العاش اشىلۋى مەن تارالۋى ال­تىنبەكتiڭ ارقاسىندا iسكە استى. قازاققا اقيقاتتى جەتكiزەتiن گازەت كەرەگiن ايتىپ، اركەز قولداپ، قۋاتتاپ وتىردى. سوندىقتان ول ماعان لايىق كورگەن گازەتتi باسقارىپ قانا قويماي، اماناتىن ساقتاپ كەلەمiن. بۇل ءۇشiن ماقتانباسام، وكiنبەيمiن.

بۇگiنگە دەيiنگi تاعدىرىم وسى گازەتتiڭ بەتiندە جانە ونىمەن بiتە قايناپ، بايلانىسىپ جاتىر. وزگەمەن سالىستىرسام، جاز­عانىمدى جيناقتاپ كiتاپ شىعارماپپىن. پالەن توم ەتiپ شىعارسام دا بولار ەدi. الايدا ماقالالارىم جازىلدى، ودان قانداي ناتيجە شىقتى، ونى كەلەشەك ۇرپاق تارازىلايدى. ەلۋگە كەلiپ تاعى بiر تۇيگەنiم، «سەرعازى مۇحتاربەك» دەگەندە قوسىپ ايتاتىن ەشقانداي اتاعىم جوق ەكەن. جۋرناليستەر وداعىنىڭ سىيلىعىن دا الماپپىن. بiراق بiر وقيعادان كەيiن، اتاق-دارەجەدەن دە باعالى قۇرمەت­تiڭ بارىنا كوزiم جەتتi. وڭتۇستiكتەگi بiر جولداسىمنىڭ ۇيiندە بولعاندا، قاسىمداعى ازاماتتاردى جۇرتقا اتاق-لاۋازىمىمەن تانىستىرىپ جاتتى. ماعان كەلگەندە، قينالىپ، سيپاقتاپ بارىپ : «بي­لiكتەگiلەر وقيتىنىن ايتۋعا قورقاتىن «قازاقستان» گازەتiنiڭ رەداكتورى»، – دەدi. وتىرعانداردىڭ اراسىنان مارحابات بايعۇت ورنىنان تۇرىپ، قولىن كوكiرەگiنە قويىپ، باسىن يدi. وسىنداي شىنايى ادامي قۇرمەتتەن اسقان اتاق جوق ەكەن. ۋاقىتتىڭ اعىمىمەن ءجۇردiم، بiراق كوپ تىندىردىم دەپ كەۋدە كەرە المايمىن. شامامنىڭ كەلگەنiنشە وزگەگە قيانات جاساماۋعا تىرىسىپ، ادالدىقتى تۋ ەتiپ كەلە جاتقان اداممىن.

(«جاس الاش» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىنان ءۇزىندى.  سەرعازى مۇحتاربەك: «ۇلتىڭدى سۇيگەنىڭدى بيلىك ۇناتپايدى». «جاس الاش» №37 (15599) 13 مامىر، جۇما 2011 ج)

ەسكەرتۋ: سۇحبات ىقشامدالىپ الىندى.

Abai.kz