ۇلتسىزدانۋ فراگمەنتتەرى: ولە بەرەم-اۋ وسى...
...قازاق بالاسى قازاق مەكتەبى
قانداي دەڭگەيدە بولماسىن،
قازاقشا وقۋى كەرەك!
نۇرعالي وراز
يا نە كازاح. پوچەمۋ يا نە زنايۋ كازاحسكي يازىك؟
پوتومۋ چتو ون منە نە نۋجەن. پوچەمۋ نە
نۋجەن؟ پوتومۋ، چتو ون نە نۋجەن ساميم كازاحام.
(الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازبادان)
ەڭ جوعارىداعى ناقىلتىركەستى مەن قايبىر جىلدارى «قازاق ادەبيەتى» اپتالىعىنا شىقققان «قازاق مەكتەپتەرىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيى ورىس مەكتەپتەرىمەن سالىستىرۋعا كەلە مە؟» دەگەن مازمۇنداعى الەۋمەتتىك سۇراۋعا قاراي جازۋشى زامانداس، سىيلاس اعامىزدىڭ قايتارعان جاۋاپ سوزدەرىنەن كەسىپ الدىم.
وتكەن جۇمادا الدەبىر سايتقا الدە ءبىر جاس ءتىلشى قازاق تىلىندە سويلەمەيتىن (دۇرىسى سويلەگىسى كەلمەيتىن-اۋ) قازاق جاستارىنىڭ انا تىلىنە قاتىستى وي- پىكىرلەرىن جيناقتاپ بەرگەن ەكەن. شولىپ شىقتىق. ءبىرى - مەنەدجەر، ەكىنشىسى - ديزاينەر، تاعى ءبىرى - ارحيتەكتور... نەگىزى جاستار. پىكىرلەرىن وقىپ ۇققان-تۇيگەنىمىز مىناۋ:
- بالا كەزدەرىندە تىلدەرى قازاقشا شىعىپتى، سوسىن اۋلاعا شىقسا، كىل ورىسشا سويلەگەن ادامدار-مىس. سوسىن الگى بالانى انا تىلىمەن اۋىزداندىرعان اتا- اناسى ورىس مەكتەبىنە بەرىپتى... ء تىپتى ۇيدە دە ورىسشا سويلەي باستاپتى اقىرى... وعان اتا-انالارى، اجەسى رەنجيتىن كورىنەدى....
- سوسىن ۋنيۆەرسيتەتتە عانا قازاقشا جاقسى ۇيرەنە باستاپتى (جاقسى وقىتۋشى تاپ كەلگەن ەكەن), ءبىراز ءتىل سىندىرىپتى....
- جوعارى وقۋ ورنىنىن ءبىتىرىپ جۇمىسقا ورنالاسىپتى. ەشكىمگە قازاق ءتىلى كەرەك ەمەس ەكەن مۇندا، ۇمىتىپتى بىلگەنىن...
- كەيىن قازاقشا وقيىن، ۇيرەنەيىن دەسە تەگىن وقىتاتىن ۇيىرمە جوق ەكەن....
- قازاقشا بىلمەيتىندەرىنە ۇيالادى ەكەن... بىراق ۇيرەنەيىن دەسە، قونبايدى ەكەن ميلارىنا....
- بىراق ۇيرەنىپ قايتەمىز دەپ شەشىپتى سوسىن... مورالدىك قاجەتتىلىكتەر ءۇشىن بولسا دا...
ىپ-راس. شىندارىن ايتادى. مۇنداي جاستاردى كوزىمىز كۇندە كورىپ ءجۇر. مەنىڭ استانا قالاسىنا كەلىپ قونىستانعانىما جارتى جىلداي ۋاقىت ءوتتى. اندا-ساندا كىشكەنە قىزىمدى ويناتىپ، جەتەلەپ (كەيدە قىزىم مەنى جەتەلەپ) ءوز اۋلامىزدان ءوتىپ، كورشى «سارمات» تۇرعىن ءۇي كەشەنى اۋلاسىنا ەنىپ كەتەتىنىمىز بار. مۇندا بالانىڭ سانى قالىڭ. بارلىعى قاركوزدەر. بىراق تىلدەرى – الا-شۇبار. ءشۇلدىر-ءشۇلدىر. ەرتەڭىمىزدىڭ تىرەگى وسىلار دەپ اسىر سالا ويناپ جاتقان بالالارعا قاراپ مارقايا باستاعان كوڭىلىڭ زاماتتا پاسكە ءتۇسىپ قالادى. اراكىدىك ورتاق ماعىنا الىپ كەتكەن از-كەم («كورپەشكا» دەگەن سەكىلدى مىسالى) ءسوز جالت ەتىپ كورىنگەنى بولماسا، تۇگەل ورىسشا تىلدەسەدى-اۋ اينالايىندارىم.
از تىڭداعان سوڭ مەيىرلەنىپ قاراپ وتىرعان مەن پاقىر شامدانا باستايمىن. نەگە شامدانبايمىن، ءتىلىمىز بار ەمەس پە ءوزىمىزدىڭ؟ ادەمى، سازدى، باي، قۇنارلى ءتىلىمىز؟ قايدا سول؟ نەگە مىنا ۇرپاعى سونى اماناتقا الماعان؟ استانام بار، ەلىم بار، جەرىم بار دەپ، مەن نەگە قوقىرايىپ ءجۇرمىن، ەگەر ءتىلىم، اسىل ءتىلىم ونىڭ اسپانىن كەرىپ تۇرماسا؟ تىلدەن ايىرىلعانىمىز - ۇلتتان ايىرىلعانىمىز، ۇلتتان ايىرىلعانىمىز - مەملەكەتتتەن ايىرىلعانىمىز عوي؟
وسى اششى ويلار سانامدى شاباقتاعان مەن ىشقىنىپ كەتەم. «سەندەر ورىسسىڭدار ما؟» دەيمىن الگى بالاپاندارعا قىڭىرايا ساۋال تاستاپ. بالالار ءبىر- بىرىنە قاراسىپ، سوسىن جەرگە قاراسىپ جىمىڭداسىپ الادى دا، باجىرايعان مەنىڭ جاۋاپ الماي قويماسىمدى سەزگەسىن: «قازاقپىز» دەيدى. مەنىڭ كەلەسى سۇراعىم دايىن: «نەگە وندا قازاقشا سويلەمەيسىڭدەر؟» ەندى بالالار شامدانا باستايدى. ويتكەنى قاجىعان ولار مۇنداي «جابايى» سۇراقتان. بۇل ساۋالىم ادەتتە جاۋاپسىز قالادى... ورىندارىنان جىلجىپ «مورال وقىعىش بالەقوردان» اۋلاقتاۋ بارىپ شۇلدىرلەسەدى. مەن مۇڭايىپ قالامىن. قىزىمدى جەتەكتەپ سىتىلىپ شىعامىن بولەك اۋلادان.
يا، بالالار قاجىعان مۇنداي سۇراقتان. ءبىزدىڭ ولارعا وزگە ءتىلدىڭ ۇرىعىن ءوزىمىز سەۋىپ ءوزىمىز كەيىن شاشىنان جۇلقىلاعانداي ەتىپ الگى وسكىندى ءتۇپ تامىرىمەن قوپارىپ تاستاعىمىز كەلگەنى تىتىركەندىرەدى. كىم ولاردى ورىسشا وقىتقان؟ ءبىز! كىم ولارمەن ورىسشا سويلەسەتىن؟ ءبىز! سول سەبەپتى ولارعا الگىندەي قىڭىر سۇراقتى قويۋعا ۇلكەندەردىڭ - ءبىزدىڭ قانداي مورالدىق حاقىمىز بار؟ ءتىلىبىزىرىڭ نە دەپ سايرايدى؟ ورىسشا! گازەتىڭ نە دەپ جازادى؟ ورىسشا! كينوڭ كىمدىكى؟ ورىستىكى! اكىمىڭ قاي تىلدە سويلەيدى؟ تۇسىنىكتى عوي! ءمينيستىرىڭ شە؟ ورىسشا! ەلباسىڭ شە؟ ورىسشا!
بالام ورىسشا سويلەمەگەندە قايتەدى ەندى؟
كەشە عانا قازاقستان حالىقتارىنىڭ 21-ءشى اسسامبلەياسى دۇرىلدەپ ءوتتى. ونىڭ بولارىنان حابارىم جوق ەكەن، ءبىر-ەكى كۇن بۇرىن ءبىر-ەكى مەكەمەگە كىرىپ شىقپاق بولىپ تالپىنعام، جوق، قولدارى تيمەيدى ەكەن مەنىمەن ۋاقىتىن وتكىزۋگە. اسسامبلەيا ەكەن. سوعان دايىندالىپ جاتىر ەكەن...
اسسامبلەيانىڭ جيىنىن بارلىق تەلەارنالار مەن باسقا دا باق قۇرالدارى جاپاتارماعاي جازىپ، كورسەتىپ جاتتى ناسيحاتتاپ. ايىرىقشا ەسىمدە قالعانى ەلباسىمىز استانا قالاسىنداعى جول كولىكتەرىنىڭ كوندۋكتورلارى ەكى تىلدە قىزمەت ەتۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ، ايالدامالارداعى باعىت سىزبالارىنىڭ، ءتۇرلى نۇسقاۋشىلاردىڭ تەك قانا ءبىر تىلدە جازىلعانىنا رەنىش ءبىلدىرىپتى. ولار ەكى تىلدە جازىلۋعا ءتيىستى ەكەن. ۇستەمدىك الىپ تۇرعان ناقتى قاي ءتىل ەكەنىن اتاماپتى. ماتىنگە قويىلعان بەينەقاتارلارعا قاراپ قورىتىندى جاساساق، قىرعا ىلىنگەنى – قازاق ءتىلى ەكەنىن كورەمىز.
شىنىمەن سولاي بولسا، شامداناتىن نە ءجون بار مۇندا؟ قازاق ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل ەمەس پە؟
ونسىز دا سىڭىرىنە ءىلىنىپ، كولەڭكەدە قالعان قازاق ءتىلى مەملەكەت باسشىسىنىڭ اۋزىنان شىققان مىنانداي سوزدەن كەيىن قالاي ەڭسە كوتەرمەك؟
بۇرىنعى وداقتاس مەملەكەتتەردىڭ بارىندە كەزىندە ورىس ءتىلى ۇستەمدىك قۇردى، ال ەندى سولاردىڭ قايسىسى بۇل كۇندە ءوز ءتىلىن شەت قاعىپ، ءدال بىزدەي كورشى ەلدىڭ ءتىلىن ۇكىلەپ وتىر؟
سوسىن، وندا جازىلىپ تۇرعان ءسوزدى قاي تىلدە جازساڭ دا، اتاۋى ءبىر بولعان سوڭ تۇسىنبەيتىن ەشتەڭەسى جوق، قايتا شىنىمەن مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەنەمىز (ۇيرەتەمىز) دەسەك وسىلاي اتاۋلاردى قازاقشا وقىعاننان باستاپ، استە-استە ءتىل سىندىرا بەرگەنىمىز ءجون ەمەس پە؟ ونىڭ نە سوكەتتىگى بار؟
ەندى باستاپقى القيسسامىزداعى ورىس ءتىلدى قازاق جاستارىنان الىنعان ساۋالناماعا ء(بىز كەسىپ، قىسقارتىپ الىپ وتىرمىز) كەلەيىك.
انۋار، 22 جاستا، كوميۋنيتي-مەنەدجەر:
...ۆ دەتسكوم موزگۋ ۆسە وتلوجيلوس نا تاكوم ۋروۆنە: زناەش كازاحسكي - زناچيت، ناتسيوناليست. يا تولكو ك 8-9-مۋ كلاسسۋ پونيال، چتو ۆسە نە تاك...
رۋستەم، 24 جاستا، ديزاينەر:
...دولگوە ۆرەميا يا جيل پود ۆليانيەم ستەرەوتيپا، چتو موي رودنوي يازىك – ەتو يازىك ليۋدەي س وكراين گورودا، وكراين سترانى، ي زنات، پونيمات منە ەگو نەزاچەم...
مىنە. مىنە، ءورىستىلدى جاستارىمىزدىڭ بالا سانالارى ءاۋ باستا قالاي ۋلانعان. مەن اۋلادا ورىسشا سويلەگەن بالاعا جاناشىرلىقپەن قازاقشا ساۋال تاستاسام كوزىنە «ناتسيوناليست»، «شەتقالعان»، «شەتتەنكەلگەن» بولىپ كورىنەدى ەكەم. سول سەبەپتى دە مەنىمەن پىكىر الماستىرىپ جاتۋ وعان ارتىق كورىنەدى ەكەن. مىنا جىگىت وسە كەلە ول ويىنىڭ وزگەرگەنىن ايتادى، ءاي، قايدام، كوڭىلجىقپاستىقپەن ايتقانى عوي...لايىم سولاي بولسىن بىراق. ءۇمىت.
كىمنىڭ ءىسىنىڭ جەمىسى بۇل؟ ارينە ءبىرىنشى اتا-انانىڭ. اتا-انانىڭ ءوز تىلىنە دەگەن جاناشىرلىعى، قۇرمەتى، ماحابباتى بولسا، الگى ستەرەوتيپ پەن فوبيا بۇلدىرشىنىمىزگە دارىماس ەدى. ال ول سەزىمدەر ول جاندارعا ءاۋ باستان مۇلدە جوق بولسا، قۇتقاراتىن - تىلىنە دەگەن سەنىم، ەگەر ول دا جوق بولسا، - قاجەتتىلىك. وكىنىشكە قاراي، سول ۇلكەن دە سىيقىرلى ، سوڭعى قۇتقارۋشى فاكتور –«قاجەتتىلىك» بولماي تۇر انا تىلىمىزگە دەگەن.
ايسۋلۋ، 23 جاستا، ارحيتەكتور:
- دۋمايۋ، چتو بۋدۋششەم بۋدەت بولشە رۋسسكوگوۆورياششيح. كاكيە بى تام رەفورمى، زاكونى نە پرينيمالي، ۆسە راۆنو نا بىتوۆوم ۋروۆنە ۆسەگدا بۋدەت پرەوبلادات رۋسسكي...يا ابسوليۋتنو نە سوگلاسنا س تەم، چتو وبيازانا زنات كازاحسكي يازىك. ۆوزموجنو، وبيازانانا كاكوم تو مورالنوم ۋروۆنە، ۆسە تاكي موي رودنوي يازىك. نو سچيتايۋ، ەتو ۆىبور كاجدوگو چەلوۆەكا. ۆووبششە، منە بى حوتەلوس بى يزۋچات، يتاليانسكي ي فرانتسۋزسكي يازىكي...
كاميلا، 21 جاستا، dijital-مەنەدجەر:
- زاچەم ۋچيت يازىك، ۆ كوتوروم نەت كونتەنتا؟ كنيگي، فيلمى، مۋزىكا، جۋرنالى ەتو توت سامىي ينفورماتسيوننىي پلاست، بلاگودوريا كوتورومۋ يازىك ي ستانوۆيتسيا ينتەرەسنىم دليا يزۋچەنيا. زا رەدكيم يسكليۋچەنيەم كازاحسكايا سوۆرەمەننايا پوپۋليارنايا كۋلتۋرا ەتو كايرات نۋرتاس، دەبيلنىە يۋموريستيچەسكيە شوۋ، دەشەۆايا بۋلۆارنايا پۋبليتسيستيكا جيزني زۆەزد...
انا ءتىلىنىڭ قۇنارى مەن ءرولى تۋرالى تۇسىنىكتەرى وسىعان سايادى. مىنا سوڭعى پىكىرگە قاراپ، بۇلار وقىعان قازاقستان مەكتەپتەرىندە «قازاق ادەبيەتى»، «قازاق تاريحى» سەكىلدى ۇلتتانۋ پاندەرى وتكىزىلدى مە ءوزى دەگەن كۇماندى ويعا دا كەتەسىز ءتىپتى...
بۇل جانە مەملەكەتتىك تىلگە دەگەن قاجەتتىلىكتىڭ جوقتىعىنا انىق مىسال. ايانىشتى كورىنىس.
ەلباسى ن. نازارباەۆ 2030 جىلى تۇگەلگە جۋىق قازاقشا سويلەيدى دەپ سەندىردى كەزەكتى جولداۋىندا. جيىرما ءۇش جىلدىڭ ىشىندە ۇيرەنبەگەن قازاقشانى مىنا تۇرىمىزبەن ەندى قالعان ون بەس جىلدا قۇلاعىنا قۇيىپ الادى دەگەنگە كىم سەنەدى؟ تاۋەلسىزدىگىمىزبەن قۇرداس قارا كوز قىزدارىمىز بۇگىندە انا بولدى. ۇرپاق اكەلدى. وزگەرىس جوق، سول باياعى «بايۋبايمەن» بالاسىن جۇباتىپ وتىر.
وسى كۇنى ابدەن مەزى قىلعان، ىعىر قىلعان ءبىر تىركەس بار، تەلەبىزىردى باسىپ قالساڭ دا، گازەتتەردى پاراقتاساڭ دا دىلمارسىعان كوسەمدەر «بىرلىك كەرەك، اعايىن، بىرلىك كەرەك»دەپ اقىلگويسىپ جاتادى. قانداي بىرلىكتى ايتامىز وسى؟ اي قاراپ، اۋا جايىلماي، ءبىرىنشى ءتىلىمىزدى بىرىكتىرىپ الايىقشى؟ حالىقتى بىرىكتىرەتىن نە؟ ءتىل! ءتىل، ءتىل جانە ءتىل! قاي حالىق ءبىر تىلدە سويلەسە، سونىڭ تىلەگى دە ءبىر، نيەتى دە ءبىر، داستارحانى دا ءبىر بولادى! اقيقات قوي؟ اقيقات!
ال، ەكىنشى اششى اقيقات: ءبىزدىڭ كوپ ۇلتتى قازاقستان دا ءبىر تىلدە سويلەيدى انىعىندا! ول وكىنىشكە قاراي، مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى ەمەس، ۇلتارالىق ءتىل - ورىس ءتىلى. ورىسشا بىلمەيتىن ادام جوق قازاقستاندا. ءتىلىمىز كەلمەسە دە، ورالىمىن كەلتىرە الماساق تا سويلەيمىز، ايتەۋىر. ورتا جولدان كەلىپ ارالاسقان ورالماننىڭ ءوزى ءتىل سىندىرىپ، كەيبىرىمىزدى جاڭىلدىرادى وسى كۇنى. سەبەبى - قاجەتتىلىك! ەگەر مەن ورىس ءتىلىن بىلمەسەم - بانكىگە كىرە المايمىن، ەگەر مەن ورىس ءتىلىن بىلمەسەم، اكىمشىلىككە قىزمەتكە تۇرماق تۇگىلى «بالاباقشا» دا باسقارا المايمىن، ەگەر مەن ورىسشا بىلمەسەم، ءتىپتى، پويىز جولسەرىگىنەن شايقاسىق تا سۇراپ الا المايمىن.
ال، قازاقشا بىلمەسەم شە؟ قىلىم دا قيسايمايدى. ادەمى ءومىر سۇرەم. قازاق جۇرتىمەن پاراللەل ءومىر سۇرە بەرۋگە بولادى. قازاق ءتىلىن تىلگە قاتىستى ءىس-شارالاردا، قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسىندا، ماداق كەشتەردە «ستسەناري بويىنشا» ءبىر قايىرىپ، ءبىر شۋماق ءان ايتىپ بەرسەڭىز جەتىپ جاتىر. ءبىتتى. تەاترالدى-بۋتافورلىق قالىپقا ءتۇسىپ، مازاق بولعان، قايران ءتىلىم-اي!؟
وسىنىڭ ءبارى كەرىسىنشە بولۋى كەرەك قوي، دۇرىس ەلدە؟
ءوزىڭنىڭ شۇرايلى ءتىلىڭ تۇرىپ، كورشىنىڭ تىلىنە تاۋەلدى بولعانىڭ نە؟
ۇيات ەمەس پە؟ وسى ءبىز نەگە ۇيالمايمىز؟
«جامان ءۇيدى قوناعى بيلەيدى» دەيدى بابالارىمىز.
سەلت ەتپەيمىز.
«ورىس بولۋ ءۇشىن، قازاق بولۋى كەرەك» دەيدى وزبەك اعايىندار.
مىڭق دەمەيمىز.
ء«وز جەرىندە تۇرىپ، وزگەنىڭ تىلىندە سويلەيتىن ەلدى كوردىم، ول - قازاقستان» دەيدى شەتەلدىكتەر.
قاباعىمىز دا ءدىر ەتپەيدى...
«انا ءتىلىڭ ارىڭ بۇل...» دەيدى اقىنىمىز.
ارلانبايمىز...
نەگە ارمىزدى قورعامايمىز ءبىز؟
2008 جىلى اناپا قالاسىندا وتكەن ءداستۇرلى بۇرىنعى پوستسوۆەتتىك ەلدەردىڭ حالىقارالىق كينوفەستيۆالىنە «اكەم ەكەۋىمىز»فيلمىممەن قاتىسقانىم بار ەدى. ادەتتەگى كونكۋرستىق كورسەتىلىمنەن كەيىن كەشكىسىن كەڭ كولەمدە تالقىلاۋ جۇرەدى. تمد كولەمىندەگى ءمۇيىزى قاراعايداي-قاراعايداي كينوسىنشىلاردىڭ ءبارى وسىندا. تالقىلاۋ وتە ەركىن سيپاتتا جۇرەدى. الدارىنا ۆينو قويىپ، ساۋساقتارىنا تەمەكى قىستىرىپ الىپ، سىڭار ەزۋلەپ سويلەي بەرەدى ءبارى.
كەزەك ماعان كەلگەن. وتىرعاندار ەنجارلاۋ كورىندى. ءبىرلى-ەكىلى سۇراقتار قويىلدى. ء حالىم كەلگەنشە جاۋاپ بەرىپ جاتىرمىن. ورىسشا ارينە. يت تەرىم شىقتى. مەنى مەنسىنبەيتىندەي مە، قالاي؟ ءبىر كەزدە كەزەكپەن ورىندارىنان كوتەرىلىپ مەنى توپەلەسىپ-توپەلەسىپ الدى دا، بوكالدارىن كوتەرىپ جۇرە بەردى ءبارى. ماڭگىرىپ كەڭ زالدا جالعىز قالۋعا اينالدىم. سول كەزدە ءبىر ارميان جىگىتى قاسىما جاقىندادى، الگىندە عانا مەنى قورعاپ سويلەگەن جالعىز ادام ەدى ءوزى. «بۇلار سويلەي بەرەدى، ءفيلمىڭىز جاقسى» دەگەن ماعىنادا بىردەڭە-بىردەڭە دەدى دە: ء«سىز اعىلشىنشا جاقسى جازاسىز با؟» - دەدى... ء«سىز اعىلشىنشا سويلەي الاسىز با؟» دەگەن جوق، «قاتەسىز جازا الاسىز با؟» دەدى. مەنىڭ «سوقىر ۇستاعانىنان جازبايدى» دەپ، ورىس ءتىلىنىڭ شالعايىنا جارماسقان كۇيى ايىرىلماي ءالى جۇرگەنىمدى ول قايدان ءبىلسىن.ء«سىزدىڭ پىكىرىڭىز كەرەك ەدى» دەدى سوسىن...
ەرتەسى كۇنى بالتىق جاعالاۋى وڭىرىنەن كەلگەن لاتىش قىزىنىڭ ءفيلمىنىڭ تالقىلاۋى ءوتتى. سول ءتۇتىن. سول ۆينو، بوكالدار... قىزىمىز شيراق ەكەن بىراق، ءوزى ورىسشا ءتىپتى سويلەمەيدى ەكەن.
«مەن، - دەدى قىزىمىز، - ەگەر سىزدەر تۇگەل اعىلشىنشا تۇسىنسەڭىزدەر، اعىلشىنشا پىكىرلەسەر ەدىك... ولاي ەمەس بولعاندىقتان، ءوز تىلىمدە سويلەيمىن»... وسىلاي دەپ ءبىر تىقسىرىپ العان قىزىمىز، سوسىن توكتى ءوز تىلىندە. اۋدارماشىسى اۋدارىپ جاتىر.
تالقىلاۋ بىتكەن سوڭ كەشە مەنى ورىسشا تىقسىرعان كينوسىنشىلار ول قىزدىڭ قاسىنا ءۇيىرىلىپ اعىلشىنشا ءتۇسىنىسىپ جاتقانىن اڭعاردىم. تۇرلەرى جىلى، ءمۇلايىم.
مەنىڭ جامان ورىسشام، كينومدى قورعاۋعا دا، ءوزىمدى قورعاۋعا دا ءالى كەلمەدى ءسويتىپ...
مۇنى نەگە ايتىپ جاتىرمىن؟ كورىپ تۇرسىزدار، الگى جاپ- جاس ارميان جىگىتى دە، قىرماساقال گرۋزين جىگىتى دە، لاتىش قىزى دا ورىس تىلىنە تاۋەلدى ەمەس. ولار ءوز ءتىلىن قۇرمەتتەيدى، ولار قوجايىننىڭ تىلىندە ەمەس، حالىقارالىق تىلدە تۇسىنىسۋگە ماجبۇرلەيدى. سول سەبەپتى دە تەرەزەلەرى تەڭ، جۇزدەرى جارقىن. سوسىن دا وزىندىك ۇلتتىق ءوڭى كەتپەگەن، ءباسى دە، ەڭسەسى دە جوعارى!
ايتپاقشى، الگى قىز قورتىندىسىندا فەستيۆالدىڭ باس جۇلدەسىن جەڭىپ العان سوندا.
اۆار اقىنى ر. گامزاتوۆتىڭ ءسوزىن مىڭىنشى رەت ءدال وسى جەردە قايتالاۋعا تۋرا كەلىپ تۇر. «انا ءتىلىم ەرتەڭ ولەتىن بولسا، مەن بۇگىن ولۋگە دايىنمىن » دەيدى رۋحى ءور، كەۋدەسى بيىك اقىن.
ال، ءبىز نە ىستەيمىز؟!
دانيار سالامات
Abai.kz
