مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى مەن قاۋىپسىزدىگىنە تەرىس اسەرى بولۋى مۇمكىن جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن، بارلىق مۇمكىندىكتەردى ويلاستىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن مالىمدەدى. «جاڭا سەسسيا ەداۋىر كۇردەلى جاعدايلاردا باستالىپ وتىر. الەمدىك ەكونوميكادا بولجاپ بولمايتىن كەزەڭ تۋدى. گەوساياسي جاعدايلار، سونىڭ ىشىندە ۋكرايناداعى وقيعالارعا وراي حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ كۇردەلەنۋىمەن بايلانىستى تاۋەكەلدەر تەرەڭدەي ءتۇستى. جالپى العاندا، الەمدىك ءجىو-ءنىڭ 60 پايىزىن وندىرەتىن مەملەكەتتەردىڭ ءبىر-بىرىنە ءوزارا سانكتسيا قولدانۋى قالىپتاسقان ەكونوميكالىق قاتىناستار مەن الەمدىك تارتىپكە ايتارلىقتاي تۇزەتۋلەر مەن وزگەرىستەر ەنگىزەدى. ءوز كەزەگىندە بۇل ءبىزدىڭ ارىپتەستەرىمىزدىڭ ەكونوميكالىق ءوسىمىنىڭ تومەندەۋىنە الىپ كەلەدى، جانە مۇنىڭ بىزگە دە تەرىس ىقپالى بولادى»،- دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پارلامەنتتىڭ بەسىنشى شاقىرىلىمىنىڭ 4-ءشى سەسسياسىن اشىپ، سويلەگەن سوزىندە.

ەلباسى بۇگىنگى تاڭدا اشىلىپ وتىرعان «مۇمكىندىكتەر تەرەزەسىن» ۇتىمدى پايدالانۋ ءۇشىن ۇكىمەت پەن پارلامەنتتىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەۋى كەرەكتىگىن اتاپ ايتتى. قازاقستاننىڭ الەمدەگى دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋىمەن بايلانىستى باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى – اكىمشىلىك رەفورمانى جالعاستىرىپ، كاسىبي جانە شاعىن مەملەكەتتك اپپاراتى بار مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ ءتيىمدى جۇيەسىن قۇرۋ. «اتاپ ايتارلىعى، ۇكىمەتتىڭ جاڭا قۇرىلىمى جونىندەگى شەشىمنىڭ جۇزەگە اسىرىلعانى ءمالىم. مەملەكەتتىك باسقارۋ دەڭگەيلەرى اراسىنداعى وكىلەتتىكتەردى شەكتەۋ تۋرالى جارلىققا قول قويىلىپ، ول جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇل مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ جۇمىسىنداعى كوپساتىلىق پەن قوسارلانۋدى قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»،- دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ول اتالعان ۇدەرىستىڭ نەگىزىندە مىناداي ناقتى قادامدار جاسالۋى قاجەتتىگىن ايتتى. بىرىنشىدەن، بۇگىنگىدەي ەكونوميكالىق جاعدايدا ۇكىمەت الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا ستراتەگيالىق ماسەلەلەرگە نازار اۋدارۋى ءتيىس. سونىڭ ىشىندە، مينيسترلىكتەرگە زاڭعا تاۋەلدى اكتىلەردى – ءارتۇرلى ەرەجەلەردى، نۇسقاۋلاردى جانە ت.ب. قابىلداۋعا قۇزىرەت بەرۋ قاجەت. ءاربىر مينيستر ءوزىنىڭ باسقاراتىن سالاسىنا كەرەكتى وكىلەتتىكتەرگە يە بولىپ، قابىلداعان شەشىمدەرى بويىنشا تولىق جاۋاپكەرشىلىكتى موينىنا الۋى ءتيىس. مۇنداي تالاپتى زاڭنامالىق تۇرعىدان رەتتەۋ كەرەك.

ەكىنشىدەن، مينيسترلىكتەردىڭ كوميتەتتەرىنە باقىلاۋ جانە ءىس-شارالاردى جۇزەگە اسىرۋ قىزمەتتەرىمەن قاتار، ءتيىستى سالالاردا مەملەكەتتىك ساياساتتى جۇرگىزۋدى قامتاماسىز ەتەتىن شەشىمدەر قابىلداۋعا وكىلەتتىكتەر بەرىلەدى. ءار سالانى ءتيىمدى رەتتەۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ورتالىقتاندىرىلعان باقىلاۋ بويىنشا كوميتەتتەردىڭ بۇرىنعى فۋنكتسيالارى اۋماقتىق ورگانداردا ساقتالۋى ءتيىس. مىسالى، ەنەرگەتيكا جۇيەسىن باقىلاۋ ورتالىقتاندىرىلعان نەگىزدە جاسالۋى قاجەت. ۇشىنشىدەن، اكىمدىكتەرگە وڭىرلەر دەڭگەيىندە ءتيىمدى اتقارىلاتىن قىزمەتتەردى بەرۋ قاجەت. ەڭ الدىمەن، بۇل جەرگىلىكتى ماڭىزداعى فۋنكتسيالار. حالىقارالىق تاجىريبە وسىنى دالەلدەپ وتىر. مۇنداي جاعدايدا ءبىر فۋنكتسيا ءبىر عانا مەملەكەتتىك ورگانعا بەكىتىلۋى ءتيىس. ءبىرىن-ءبىرى قايتالاۋ دەگەن بولماۋ كەرەك. ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار زاڭنامالىق نورمالاردىڭ باقىلاۋ جانە قاداعالاۋ ساپاسى تومەندەمەۋىن نازاردان شىعارماعانى ءجون. اۋىل شارۋاشىلىعى بويىنشا جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارىنىڭ وكىلەتتىك اۋقىمىن كەڭەيتۋىمىز كەرەك. وسىعان وراي، ەلباسى جىلۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن نىسانداردىڭ جۇمىسى جانە جىلۋ ماۋسىمىنا دايىندىق ماسەلەلەرى تولىعىمەن جەرگىلىكتى اكىمنىڭ قۇزىرىندا بولۋى تيىستىگىن قاداپ ايتتى. تورتىنشىدەن، وكىلەتتىكتەردى شەكتەۋدە مەملەكەتتىك فۋنكتسيالاردى مەملەكەتتىك ەمەس سەكتورعا بەرۋ جۇمىستارىن جالعاستىرعان ابزال. مۇنداي قىزمەتتەردى كوپ ەلدەردە ءوزىن-ءوزى رەتتەيتىن ۇيىمدار جۇزەگە اسىرادى. ول ءۇشىن سونداي تاۋەلسىز ۇيىمدار جەلىسىن قۇرۋعا كىرىسۋىمىز كەرەك.

ءامىرلان ءالىمجان.

Abai.kz