سوڭعى كەزدەرى قوستاناي جۇرتشىلىعى "حاليمجان قارعام تۇتىلدى، ودان قالاي قۇتىلدى؟" دەگەن ساۋالعا جاۋاپ تابا الماي، اۋرە-سارساڭعا ءتۇسىپ جۇرگەن جايى بار. مۇنىسىن تۇسىنۋگە بولار. ويتكەنى اناۋ-مىناۋ ەمەس، اتىنان ات ۇركەتىن قارجى پوليتسياسىنىڭ تەرگەۋشىسىنە قولاقپانداي 6 مىڭ اقش دوللارىن ۇسىنعان، ونى ءوزى دە مويىنداعان حاليمجان ەرجانوۆ دەگەن ءبىر پەندە  التى جىلعا عانا شارتتى تۇردە جازالانعان. مۇندايدا اۋرە-سارساڭعا تۇسكەن بىلاي تۇرسىن ەسىڭنەن تانىپ قالۋىڭ دا كادىك.
    ء جا، الدىمەن حاليمجان دەگەن كىسىگە توقتالايىق. جالپى، وعان كوپ توقتالمايمىز دا، ويتكەنى بۇل حاليمجان ەرجانوۆ دەگەن ازاماتتى وبلىسىمىز تۇگىلى، كەڭ بايتاق ەلىمىز بىلەدى دەسەك ارتىق ايتپاسپىز.ءبىر كەزدەرى وبلىسىمىزدىڭ "توبىل" فۋتبول كلۋبىنىڭ تىزگىنىن ۇستاپ، كوپىشىلككە كەڭىنەن تانىلعان جايى بار. سوسىن نانى ءجۇرىپ ءبىراز ۋاقىت رەسپۋبليكالىق فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ ءبىر قۇلاعىن ۇستادى. سوسىن ەلگە كەلىپ قوستاناي قالالىق اكىمدىكتىڭ سپورت ءبولىمىن باسقاردى، كوزگە ءتۇسىپ اكىمنىڭ ورىنباسارى دا بولدى. بۇدان سوڭ ونى پاۆلوداردىڭ "ەرتىس" فۋتبول كلۋبىنا شاقىردى، سول جەردە الدەكىمدەردەن تاياق جەپ، دەنساۋلىعىنا بايلانىستى ء(وز سوزىمەن ايتقاندا) ات باسىن ەلگە بۇردى. تۋعان جەرگە تابانى تيەر-تيمەستەن قارجى پوليتسيتسياسى ونى بىردەن جاعاسىنان الدى. سويتسە، حاليمجان باتىرىمىز سوناۋ 2012-2013 جىلدارى قوستانايدىڭ سپورت ءبولىمىن باسقارعاندا 85 ميلليون تەڭگەنى ورىنسىز جۇمساپ، بيۋدجەتكە ەداۋىر زيان كەلتىرىپتى. بۇل كىسىنىڭ تۇسىندا وسىنداعى  اكۆاپارك دەگەن ۇجىمعا "سپورت جارىستارىن وتكىزۋگە" دەپ جاڭاعىداي قوماقتى قارجى اۋدارعان. ال شىندىعىندا ول سپورت شارالارىن وتكىزۋگە ەمەس، اكۆاپاركتى ۇستاپ تۇرۋعا جۇمسالعان كورىنەدى. قىسقاسى، الگى قارجى بوتەن ماقساتقا كەتكەن.
    قارجى پوليتسياسيا وسى ماسەلەنى انىقتاۋ ماسقاتىمەن حاليمجان باتىرىمىزدان جاۋاپ الماي ما. ياعني بۇل ادەتتەگىدەي تەرگەۋ امالدارى. سويتسە بۇل باتىرىمىز كەزەكتى تەرگەۋ بارىسىندا جاڭاعى تەرگەۋشىگە 6 مىڭ دوللار پارا ۇسىنادى. جانە دە ءدال سول قارجى پوليتسياسىنىڭ عيماراتىندا. نە دەگەن جۇرەك جۇتقاندىق دەسەڭىزشى. تەرگەۋشىمىز ادال قىزمەتكەر بولىپ شىقتى. حاليمجان پاراسىمەن قوسا سول جەردە كىسەندەلەدى. "باتىرعا دا جان كەرەك", ول كوپ بۇلتاقتاماي، قىلمىسىن تولىق مويىندايدى. سول سەبەپتى تەرگەۋ امالدارى جىلدام جۇرگىزىلىپ، ءىس سوتقا جىبەرىلەدى. سوتىمىز دا شيراق ەكەن. كوپ ۇزاماي ءىستىڭ اق-قاراسىن انىقتاعان ۇكىم شىعارىپ-اق تاستايدى.
     قىزىق، مىنە، ءدال وسى جەردە باستالادى. سوتىمىز قوماقتى پارا بەرگەن ادامدى باسىنان سىلاپ-سيپاپ 6 جىلعا شارتى تۇردە عانا سوتتاۋ تۋرالى ۇكىم شىعارادى. وندا مۇنىڭ 3 جىلى عانا ەسەپتەلىنەدى. پروكۋراتۋرا قىزمەتكەرىنىڭ مۇنداي قىلمەسكەردى ەڭ كەمى 6 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرىپ، دۇنيە-مۇلكىن تاركىلەۋ كەرەك دەگەنى نازارعا الىنبايدى. سونىمەن ء"ىس ءبىتتى، قۋ كەتتى" بولدى دا شىقتى.
     سوندا بۇل قالاي بولعانى؟ ءىرى كولەمدە پارا بەرگەن قىلمىسكەر جازادان نەگە وڭاي قۇتىلىپ كەتەدى؟ ء بىر قىزىعى، بۇعان سوتىمىزدىڭ كەرەمەتتەي ءوز ءۋاجى بار كورىنەدى. سوت پروتسەسى بارىسىندا بۇل ازاماتتىڭ بۇرىن-سوڭدى سوتتى بولماعانى ەسكەرىلىپتى. بەينە ءبىر بىزدە سوتتالاتىنداردىڭ بارلىعى بىردەي  تۇرمەدەن شىقپايتىن الاياقتار سەكىلدى.ەكىنشىدەن، ونىڭ ءوز قىلمىسىن تۇگەلىمەن ءارى ادالدىقپەن مويىنداعانى ايتىلىپتى. ويباي-اۋ، قارجى پوليتسيتسياسىنىڭ عيماراتىندا، سول قارجى پوليتسيتسياسىنىڭ تەرگەۋشىسىنە پارا بەرگەندە ۇستالعان سوڭ، مويىنداماعاندا قايدا بارادى؟ ال ەڭ باستىسى سوتتى جۇرگىزگەن سۋديانىڭ ايتۋىنا قاراعاندا حاليمجان ەرجانوۆ كەزىندە "توبىل" كومانداسىن باسقارعاندا فۋتبولشىلار تاماشا-تاماشا جەتىستىكتەرگە جەتىپتى. دەمەك، مۇنداي ەرەكشە ەڭبەك سىڭىرگەن اياۋلى ادامدى سوتتاۋ ادامگەرشىلىككە جاتپايتىن ۇيات ءىس بولسا كەرەك.
    ء بىز بولساق، سۋديانىڭ مۇنداي تۇجىرىمىنا تۇسىنبەدىك. ەگەر كىم-كىمنىڭ دە ەلگە سىڭىرگەن ەڭبەگىن ەلەپ، اۋىر جازادان قۇتقارا بەرسەك، زاڭ-زاكون قايدا قالادى. ال ءتىپتى سول ەڭبەگىنە كەلەر بولساق. كەزىندە تۇرمەگە توعىتىلعان مينيستر دوسقاليەۆتىڭ ەڭبەگى كىمنەن كەم ەدى. ستۆولدىق جاسۋشالار سالۋدا مۇنداي حيرۋرۋگتەردى بۇكىل تمد ەلدەرىنەن تابا الاماسىڭ انىق. اناۋ تەرگەۋدە جاتقان ەرلان ارىننىڭ عالىمدىعىنىڭ ءوزى نەگە تۇرادى؟ ءتىپتى بۇلاي كەتە بەرسەك، حراپۋنوۆتىڭ الماتى قالاسىن وركەندەتۋدەگى ەڭبەگى جوق پا ەدى؟ بيزنەس سالاسىنداع ءابىلازوۆتىڭ ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتى نەگە ەسكەرىلمەگەن؟ ەندى بۇل ساۋالداردىڭ سول سوتىمىزدىڭ ءوزى بەرمەسە، بۇعان بىزدىعڭ ميىمىز جەتپەدى.
     تاعى ءبىر تاڭ-تاماشا قالاتىن جايت، حاليمجاننىڭ ءوزىنىڭ نەگە پارا بەرگەندىگىن تۇسىندىرەمىن دەپ جۇرتقا كۇلكى بولعاندىعى. بۇل ارەكەتىن ول قورقىپ كەتكەندىگىمەن اقتاعىسى كەلەدى. سويتە تۇرا، الگىندەي 85 ميلليون تەڭگەگە قاتىسى جوق ەكەندىگىن، ءوزى تەك قۇجاتقا قول قويىپ وتىرعاندىعىن باسا ايتادى. سوندا مۇنى قالاي تۇسىندىك؟ ەگەر قولى تازا بولسا، نەدەن قورقادى؟ قورىققان نارسەسىنىڭ بارىنە اقشا بەرە بەرە مە؟ وعان قاي بايلىعى جەتەدى. بايلىق دەمەكشى، 6 مىڭ دوللار، ياعني ءبىر ميلليوننان استام اقشا قالتاسىندا ۇساق-تۇيەك سەكىلدى جۇرە بەرەتىن جاندى كەدەي دەپ ايتۋعا اۋىز بارمايتىن شىعار
            الدە كەز-كەلگەن نارسەنى پارامەن شەشۋگە بولادى دەگەن قوعامىمىزدىڭ كەسەلى بۇل ازاماتتىڭ دا ساناسىن جاۋلاپ الدى ما ەكەن؟
    
مۇراتبەك داۋرەنۇلى

قوستاناي

Abai.kz