قازاقستانداعى جەتىم بالالار ماسەلەسى قوعام نازارىنان ءبىر ءسات تىس قالعان ەمەس. جەتىمىن قاراۋسىز قالدىرمايتىن، قايىرشى اتاندىرمايتىن قازاق ءۇشىن بۇل بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ وزەكتى تاقىرىبى دەسەك تە بولادى. تاعدىردىڭ تالايىمەن جەتىم اتانعان جەتكىنشەكتەر بيىلعى 1 ماۋسىمدا جاقسى جاڭالىق ەستىدى. بالالاردى قورعاۋ كۇنىندە «بوبەك» قورىنىڭ پرەزيدەنتى سارا نازارباەۆا جاۋتاڭكوزدەرگە توسىن سىي جاسادى. بۇل تۋرالى «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە جارىق كورگەن «جەردەگى ءبىر جەتىم قۋانسا، كوكتەگى جەتپىس جەتى پەرىشتە توي تويلايدى» دەگەن تومەندەگى ماقالادان وقي الاسىزدار.

Abai.kz

جەردەگى ءبىر جەتىم قۋانسا, كوكتەگى جەتپىس جەتى پەرىشتە توي تويلايدى 

الماتىداعى «بوبەك» ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق، ءبىلىم بەرۋ جانە ساۋىقتىرۋ ورتالىعىندا حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنى ەرەكشە وقيعامەن اتاپ ءوتىلدى. «بوبەك» قورىنىڭ پرەزيدەنتى سارا نازارباەۆا مەن ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسلان ءسارىنجىپوۆ بالالار ۇيلەرىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرى ءۇشىن ماقساتتى قايىرىمدىلىق كومەك كورسەتۋ جونىندە ءوزارا كەلىسىمشارتقا قول قويدى. «بوبەك» قورىنىڭ قامقورلىعىنىڭ ارقاسىندا كەلەسى جىلدان باستاپ ەلىمىزدەگى 145 بالالار ءۇيىنىڭ 90 پايىز تاربيەلەنۋشىسى، ياعني 7 مىڭعا جۋىق مەكتەپ بىتىرۋشىلەردىڭ جوعارى جانە ساپالى ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىك تۋىپ وتىر. بۇل ىزگى قادام – اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان قامكوڭىل بالاقايلارعا ءۇمىت وتىن جاققان شۋاقتى كۇن رەتىندە ەستە قالماق.

– مەن ءۇشىن بۇگىن ءبىر ءساتىن سالعان كۇن بولدى، – دەپ اعىنان جارىلا قۋانىشىن جاسىرماعان سارا الپىسقىزى اڭگىمەنى ارىدەن باستادى. – جالپى، ومىردە كەزدەيسوق ەشنارسە جوق. ونىڭ ۇستىنە، ءار ادامنىڭ ءوزىنىڭ اتقاراتىن مىندەتى بولادى. ماعان كەزىندە وسى «بوبەكتىڭ» سىزگە قاجەتى بار ما دەگەندەر دە تابىلدى. ارينە، ونى اركىم وزىنشە ءتۇسىندى. ول كەزدە «بوبەكتىڭ» وسىنداي دەڭگەيگە جەتەتىنىن ءوزىم دە بىلمەدىم. ءبارى اللانىڭ ءامىرى دەيمىن. مەن قورعانسىز، ومىرگە، تاعدىرىنا وكپەلى بالالارعا تيتتەي دە بولسا كومەك قولىن سوزىپ، ءوز مىندەتىمدى ورىنداعانىما وتە رازىمىن. قازىر شۇكىرشىلىك، ەلىمىزدىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى بۇرىنعى ۋاقىتقا قاراعاندا الدەقايدا جوعارى. بىراق، جەتىم بالالار سانى ازايماي وتىر. راس، «بوبەكتى» قۇرعاننان كەيىن جەتىم بالالارعا قولىمنان كەلگەنشە قايىرىمدىلىق شارالارىن وتكىزىپ، ءدارى-دارمەك، كيىم-كەشەك، ياعني ماتەريالدىق جاعىنان كومەگىمدى بەرىپ، وسى ىسپەن كوپ جىلدار اينالىس­تىم. بايقايمىن، بۇل جولمەن بالالاردىڭ بارلىق ماسەلەسىن شەشە الار ەمەسپىن. سونان سوڭ ويلانىپ، تولعانىپ، بۇل ماسەلەنىڭ سەبەپ-سالدارىن تاۋىپ، جەتىم بالالاردى ازايتۋدىڭ باسقا جولىن ىزدەستىرۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىم. ول جول – اعارتۋشىلىق، ياعني بالالارعا رۋحاني ادامگەرشىلىك ءبىلىم بەرۋ.

ودان ءارى سارا الپىسقىزى وندا دا تۇسىنبەۋشىلىكتىڭ بولعانىن، بىراق، ادام قاي ءىستى دە بار نيەتىمەن قولعا السا، الىنبايتىن قامال جوق ەكەنىن، سودان دا شىعار باستاعان ءىسى وڭعا باسىپ، ءتىپتى بۇل ماسەلە مەملەكەتتىك تۇرعىدا شەشىلىپ، جاڭا ەرەجە شىعىپ، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە ء«وزىن ءوزى تانۋ» ءپانى ەنگىزىلگەنىن تىلگە تيەك ەتە كەتتى.

– پەندە ەمەسپىز بە، – دەپ ءسوزىن جالعادى قور باسشىسى. – جۇرت «بوبەكتىڭ» قارجىسى تۋرالى ءسوز ەتە باستاعاندا، ونى بانككە سالىپ، ودان تۇسكەن سىياقى پايىزدارىن بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرىنە ازداپ بولسا دا بەرە باستادىم. سول كەزدە 4 مىڭعا جۋىق بالالار اي سايىن 3-5 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا «بوبەكتەن» شاكىرتاقى الىپ تۇردى. سودان مەرەيجاسىمدا قوناقتاردان تۇسكەن اقشالاي سىيلىقتى قوسىپ، بالالار ءۇيىنىڭ 70 تۇلەگىنە العاشقى گرانتىمدى بەرىپ، ءارى شاكىرتاقى تاعايىندادىم، ءالى دە بەرەمىن. قازىر 200-گە تارتا بالالار ءۇيىنىڭ تۇلەكتەرى گرانتتا وقيدى. بۇگىندە «بوبەكتىڭ» قورى تولىقتى. دەنساۋلىق تا سىر بەرىپ قويادى. بالالارىما وسى ماسەلەنى ايتىپ، باستاعان ءىسىمدى جالعاستىراسىڭدار ما دەدىم. جاستار عوي، ء«يا» دەپ قويدى، بىراق سەنبەدىم. سودان بىردە بعم-ءنىڭ بالالار قۇقىعىن قورعاۋ كوميتەتىنىڭ ءتورايىمى رايسا شەردەننەن بىلتىر مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ جيناقتاۋشى جۇيەسى باعدارلاماسى دۇنيەگە كەلگەنىن ەستىدىم. ونداعى ويىم – وسى جيعان-تەرگەن قاراجاتىمدى قالايدا ءار جەتىم بالانىڭ وزىنە جەتكىزۋ. بىردەن وسى باعدارلامانىڭ دەمەۋشىسى بولاتىنىمدى ءبىلدىردىم. ەندىگى ارمانىم – قارجى ءادىل ءبولىنىپ، ءار جەتىم بالاعا جەتىپ، ولار اتا-انالارى بار بالالارداي بىلىمدەرىن ودان ءارى جالعاستىرسا دەيمىن. ويتكەنى، ءبىز ءۇشىن بالالارىمىزدىڭ ەرەسەك ومىرگە بارىنشا بەيىمدەلگەندىگى وتە ماڭىزدى.

ءوز كەزەگىندە ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسلان ءسارىنجىپوۆ بالالاردى ءتول مەرەكەلەرىمەن قۇتتىقتاپ، وتە ماڭىزدى ءارى مەيىرباندىلىق، ىزگىلىك كۇنىنىڭ ەرەكشەلىگىنە توقتالىپ ءوتتى.

– بۇگىن اتالمىش جوبانىڭ جۇزەگە اسۋىنىڭ ارقاسىندا 7 مىڭعا جۋىق بالالار ءۇيىنىڭ تاربيە­لەنۋشىلەرىنە مەكتەپتە العان ءبىلىمىن ءارى قاراي جالعاستىرىپ، جوعارى دەڭگەيدە كاسىبي ءبىلىم الۋلارىنا، ولاردىڭ ءوز ەلىنىڭ لايىقتى ازاماتى بولۋىنا ۇلكەن مۇمكىندىك تۋىپ وتىر. ءبىز ءوز كەزەگىمىزدە ولاردىڭ كاسىبي تۇرعىدا ءوسۋ جولدارىن قاداعالايتىن ناقتى جۇيە جاسايمىز. سارا الپىسقىزى، ءسىز وسىنداي قايىرىمدىلىق جاساي وتىرىپ، بۇتىندەي ءبىر ۇرپاق وكىلىنە بولاشاققا دەگەن سەنىمدىلىك، وعان قوسا انالىق سۇيىسپەنشىلىگىڭىزدى سىيلاپ وتىرسىز. سوندىقتان دا ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى، پەداگوگتار مەن بارشا بالالار اتىنان سىزگە شىن جۇرەكتەن العىسىمىزدى بىلدىرەمىز، – دەدى مينيستر.

كەلىسىمشارتقا قاتىسۋشىلار قۇرامىنا «مەملە­كەتتىك ءبىلىم بەرۋ جيناقتاۋشى جۇيەسىنىڭ» وپەراتورى «قارجى ورتالىعى» اق پەن «قازاقستان حالىق بانكى» اق ەنگەن. «قارجى ورتالىعى» اق پرەزيدەنتى رامازان الىمقۇلوۆتىڭ ايتۋىنشا، ءاربىر بالانىڭ اتىنا جەكە شوت اشىلىپ تا قويىلعان. ونداعى قارجى 23 جاسقا دەيىن جيناقتالادى. قارجى تەك جوعارى جانە كاسىپتىك تەحنيكالىق ءبىلىم الۋعا عانا جۇمسالادى.

– جوعارى وقۋ ورنىنا تۇسەتىندەرگە 3-3,5 ملن. تەڭ­گە جينالادى، – دەدى رامازان الىمقۇلوۆ. – ال كاسىپ­تىك-تەحنيكالىق ءبىلىم العىسى كەلەتىندەرگە ودان ازد­اۋ تۇسەدى. بۇل سومالار بالالاردىڭ جيناقتالۋ كەزىن­دەگى جاسىنا بايلانىستى. مىسالى، بىرەۋلەر كەلەسى جىلى وقۋ بىتىرەدى. باسقالارعا وقۋعا تۇسۋگە ءالى 10 جىل بار دەگەندەي. ەگەر سالىمشىلار، ياعني بالالار ءۇيىنىڭ تۇلەكتەرى جوعارى وقۋ ورنىنا گرانت بويىنشا ءوزى تۇسەتىن بولسا، وندا جيناقتالعان قارجىنى بانكتىڭ جانە مەملەكەتتىڭ سىياقىسىمەن قوسىپ الا الادى. تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن جايت، ءبىز مەملەكەتتىڭ سىيلىقاقىسىن ينفلياتسيا دەڭگەيىنەن تومەن قويماۋ تۋرالى ۇكىمەتكە اقپارات بەرىپ وتىراتىن بولامىز. بۇگىن كەلىسىمشارتقا قول قويىلدى. بالالاردىڭ اتى-ءجونى بەلگىلى، ەرتەڭنەن باستاپ تولقۇجاتتارىن جيناپ، ەسەپشوتىن اشا باستايمىز.

مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ جيناقتاۋ جۇيەسى ەلىمىز­دە بىلتىردان باستاپ جۇزەگە اسۋدا. تاعى ءبىر ايتا كەتەر­لىك انىقتاما، بۇل جۇيە تەك جەتىم بالالارعا ەمەس، كەز كەلگەن ەلىمىزدىڭ ازاماتى اتالمىش جيناقتاۋ جۇ­يە­سىن پايدالانىپ، «حالىقبانكى»، «تەمىربانك»، «تسەسنابانك»، «بتا» بانكتەرىنە بارىپ، بالالارىنا، ن­ە­مە­رەلەرىنە ءبىلىم بەرۋ جيناقتاۋ سالىمىن اشا الادى.

سالتاناتتى جيىندا الماتىداعى №2 بالالار ءۇيىنىڭ ديرەكتورى اقمارال شاتاەۆا دا ۇلكەن اسەرمەن تەبىرەنە سويلەدى.

– «بوبەك» قورى قۇرىلىپ، جۇمىس ىستەگەلى بەرى جەتىم جانە اتا-انا قامقورلىعىنان ايىرىلعان بالالارعا ۇنەمى قايىرىمدىلىق جاساپ، كومەگىن اياعان ەمەس. ماسەلەن، قور بۇعان دەيىن كوللەدجدە وقيتىن بالالارعا شاكىرتاقى تاعايىندادى. قازىر مىنە، ەكىجاقتى مەموراندۋمعا قول قويىلدى. بۇل دەگەنىڭىز – قانشاما قامكوڭىل بالالاردىڭ بولاشاققا دەگەن ءۇمىت وتىن جاعىپ وتىر. ياعني ءبىزدىڭ تۇلەكتەرىمىز قازىردەن باستاپ وزىنە ۇنايتىن ماماندىعىن تاڭداپ، الداعى ۋاقىتتا سول وقۋ ورنىنا بارىپ، ارمانى ورىندالاتىنىنا سەنىمدى. ءبىزدىڭ مەكتەپ قابىرعاسىندا وقيتىن 82 بالانىڭ بارلىعىنا جەكە ەسەپشوت اشىلماق. بۇل قانداي كەرەمەت دۇنيە! سوندىقتان سارا الپىسقىزىنا ۇلكەن راحمەت! – دەدى ول.

ءوزىن №2 بالالار ءۇيىنىڭ 7-ءشى سىنىپ وقۋشىسى دەپ تانىستىرعان ماريا شامرايدىڭ ەزۋى ەكى جاقتا، كوزى بۇل-بۇل جاينايدى. اسىعىپ، اپتىعىپ ءسوز باس­تادى. «ەڭ الدىمەن مەملەكەتىمىزگە، ونان سوڭ سارا الپىسقىزى اپايعا بىزدەردى قامقورلىقتارىنا الىپ، وسىنداي جاقسىلىق كومەكتەرىن جاساپ جاتقاندارى ءۇشىن العىس ايتامىز. مۇنداي قامقورلىق، قولداۋ بىزگە بولاشاققا دەگەن سەنىمىمىزدى ۇلعايتادى. شىنىندا دا، مەندە ءبىر كۇش پايدا بولدى. ەندى جوعارى ءبىلىم الىپ، ءوزىم ارمانداعان جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە وقۋعا ءتۇسىپ، ومىردەن ءوز ورنىمدى تابامىن دەپ ويلايمىن».

ءيا، پەرىشتە بالالاردىڭ جۇزىنەن قۋانىش كورۋ قانداي عانيبەت دەسەڭىزشى. سالتاناتتى جيىندا الما­تىداعى بىرنەشە بالالار ۇيىنەن كەلگەن كىشكەنە قوناق­تار سىيلىق الىپ، ەكى ساعاتتاي قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى حانىمى سارا نازارباەۆا «انالارىنىڭ» اڭگىمەسىن، اقىل-كەڭەسىن تىڭداپ، بىرگە ءان ايتىپ كوڭىلدەرىن كوتەردى. ەڭ باستىسى، ولاردىڭ ارقايسىسى وزدەرىن جارقىن بولاشاق كۇتىپ تۇرعانىن سەزىنگەنى حاق. ويتكەنى، بۇگىندە مۇنداي مۇمكىندىككە اتا-اناسى بار بالالاردىڭ قولدارى جەتۋى ەكىتالاي. قازاق ايتادى ەمەس پە، «جەتىمگە اقىل بەرۋشى كوپ، باقىر بەرۋشى جوق»، «جەردەگى ءبىر بالا قۋانسا، كوكتەگى جەتپىس جەتى پەرىشتە توي تويلايدى» دەپ، شىنىندا دا بۇگىن 7 مىڭ بالانىڭ قۋانعانى راس…

گۇلزەينەپ سادىرقىزى،

«ەگەمەن قازاقستان».

الماتى.