ەلوردادا وبلىس əكىمى كəرىم كوكىرەكباەۆ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرىنە ارنايى ءباسپاسوز مəسليحاتىن وتكىزدى. كيەلى Əۋليەاتا ءوڭىرىنىڭ əلەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى مەن مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسى تۋرالى جان-جاقتى əڭگىمە وربىتكەن وبلىس باسشىسى جۋرناليستەردىڭ قويعان ساۋالدارىنا دا جاۋاپ بەردى.
– وبلىستا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىندا كورسەتىلگەن ناقتى تاپسىرمالاردى ورىنداۋ بويىنشا ۇكىمەتپەن بىرلەسكەن جۇيەلى جۇمىستار اتقارىلىپ كەلەدى. جىر الىبى جامبىل ەسىمىمەن اتالعان ءوڭىردى بۇگىندە جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ ارقاسىندا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ايماق دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار. جالپى، وبلىسىمىزدىڭ دامۋى 2011-2015 جىلدارعا ارنالعان ايماقتى دامىتۋ باعدارلاماسىندا ايقىندالعان ماقساتتار مەن ءىس-شارالارعا سəيكەس جۇرگىزىلۋدە، – دەگەن وبلىس باسشىسى ودان ءəرى ءوڭىردىڭ تىنىس-تىرشىلىگى مەن اتقارىلعان جۇمىستارعا كەڭىنەن توقتالدى.
– اعىمداعى جىلدىڭ 8 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وبلىستىڭ دامۋ ءۇردىسى ايتارلىقتاي تابىستارعا جەتتى. ءوڭىردىڭ ءوندىرىسى وركەندەپ، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن əلەۋمەتتىك سالالار قارقىندى دامۋ ۇستىندە. شاعىن جəنە ورتا بيزنەس قانات جايىپ كەلەدى. اتاپ ايتقاندا، بيىلعى ءبىرىنشى توقساندا جالپى وڭىرلىك ءونىم كولەمى 182 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ، بۇل كورسەتكىش 2013 جىلدىڭ ءتيىستى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 6,4 پايىزعا ۇلعايىپ وتىر. سونىمەن قاتار، بۇگىندە وبلىس ەكونوميكاسىنىڭ قارقىندى دامۋى «جاسىل ەكونوميكا» سالاسىن وركەندەتۋگە نەگىزدەلۋدە. ءبىز بۇل زاماناۋي جوباعا رەسپۋبليكادا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ تىڭ سەرپىن بەرگەن بىردەن-ءبىر وبلىسپىز. قازىرگى ۋاقىتتا قۋاتتىلىعى 19 مۆت 5 جاڭعىرمالى ەنەرگيا كوزدەرى تۇراقتى جۇمىس جاساپ تۇر.
ولار – شاعىن سۋ، كۇن جəنە جەل ەلەكترستانسالارى. بۇل سالاعا 25 ملن. اقش دوللارى كولەمىندە ينۆەستيتسيا تارتىلدى. جالپى، ءوڭىردىڭ جاڭعىرمالى ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ قۋاتتىلىعىن 400 مۆت-قا جەتكىزۋگە مول مۇمكىندىگى بار. ال، تارتىلاتىن ينۆەستيتسيا كولەمى 800 ملن. اقش دوللارىن قۇراماق. بۇل جوبالاردىڭ بارلىعى تولىعىمەن جۇزەگە اسقان شاقتا جاڭعىرمالى ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ قۋاتى وبلىستىڭ قاجەتتىلىگىنىڭ 40 پايىزىن قۇرايتىن بولادى.
وبلىسقا بيىلعى جىلى 131 ملرد. تەڭگە كولەمىندە ينۆەستيتسيا تارتىلدى. بۇل وتكەن جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 6,3 پايىزعا جوعارى. ءبىز الداعى ۋاقىتتا دا ينۆەستيتسيا تارتۋ جۇمىستارىن بەلسەندى تۇردە جۇرگىزۋدى باستى نازاردا ۇستايتىن بولامىز. ويتكەنى، وڭىرگە ينۆەستيتسيا تارتۋدى – قارقىندى دامۋدىڭ تابىستى كىلتى، ەكونوميكالىق وركەندەۋدىڭ كەپىلى دەپ بىلەمىن. ءبىزدىڭ وبلىستا بۇل ماقساتتا جىل سايىن «تاراز-ينۆەست» ينۆەستيتسيالىق فورۋمىن وتكىزۋ ءدəستۇرى قالىپتاستى. تەك قانا، جوعارىدا توقتالعان سالالار بويىنشا وبلىسقا 2020 جىلعا دەيىن 1,2 ترلن. تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتۋ جوسپارلانىپ وتىر. سونىمەن قاتار، وبلىس بيۋدجەتىنىڭ وزىندىك كىرىستەرىن ۇلعايتۋ بويىنشا دا جۇمىستار اتقارىلۋدا. سەگىز ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا جەرگىلىكتى بيۋدجەت كىرىسى 24,0 ملرد. تەڭگە بولىپ، جوسپار 104%-عا ورىندالدى.
جالپى، جىل سوڭىنا دەيىن ءتۇسىم 38,0 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى دەپ كۇتىلۋدە، بۇل 2009 جىل دەڭگەيىنەن 2,3 ەسە ارتىق. ءبىز وزىندىك كىرىستەردى 2020 جىلعا قاراي تاعى دا 2 ەسە ارتتىرۋعا ماقسات قويىپ وتىرمىز. بۇل وبلىس بيۋدجەتىندەگى دوتاتسيا ۇلەسىن 48 پايىزدان 35 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، – دەگەن وبلىس əكىمى كəرىم نəسبەكۇلى ءوڭىردىڭ قۇرىلىس سالاسىن دا تىلگە تيەك ەتتى.
– ۇستىمىزدەگى جىلى قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ كولەمى 1,3 ەسەگە ارتىپ، 38 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى. بيىلعى جىلى جالپى 200-دەن استام نىسانداردىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ مەن جاڭعىرتۋعا 39 ملرد. تەڭگە قاراستىرىلعان. ال، «قولجەتىمدى تۇرعىن ءۇي–2020» باعدارلاماسى ءوڭىر تۇرعىندارىن، əسىرەسە جاس وتباسىلارىن باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋ مəسەلەسىن شەشۋگە ۇلكەن ىقپال ەتىپ وتىر. وسى باعدارلاما اياسىندا وبلىستا 2020 جىلعا دەيىن 2,8 ملن.شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي ەل يگىلىگىنە بەرىلەتىن بولادى. تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىقتى جاڭعىرتۋ بويىنشا ۇستىمىزدەگى جىلى 604 ملن. تەڭگەگە 32 تۇرعىن ۇيگە جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. سونىمەن قاتار، 6 ينجەنەرلىك-كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىم نىساندارىنا 1,9 ملرد. تەڭگە قارجى ءبولىندى. مۇنىمەن قاتار، وبلىستا اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى گازداندىرۋ مəسەلەسىن دە بارىنشا دامىتۋ كوزدەلۋدە. مىسالى، 2010 جىلى ايماقتىڭ 79 ەلدى مەكەنى تابيعي گازبەن قامتىلعان بولسا، 2014 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ولاردىڭ سانى 150-گە جەتكىزىلەدى. ال، «اق بۇلاق» باعدارلاماسى شەڭبەرىندە وسى جىلى 8,5 ملرد. تەڭگەگە 27 اۋىز سۋمەن قامتۋ جəنە كəرىز جەلىلەرى نىساندارىن سالۋ مەن جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. جىل سوڭىنا دەيىن تاعى دا 16 نىساندى پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. نəتيجەسىندە، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ 77,3 پايىزى تازا سۋعا قول جەتكىزەدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ بەرگەن تاپسىرماسىنا وراي تازا اۋىز سۋمەن قامتىلعان اۋىلدىق ەلدى مەكەندەر سانىن 2020 جىلى 80 پايىزعا جەتكىزۋدى جوسپارلاپ قويدىق، – دەدى ك.كوكىرەكباەۆ.
ءباسپاسوز مəسليحاتى بارىسىندا ايماق باسشىسى وبلىس اۋماعىنان وتەتىن «باتىس ەۋروپا – باتىس قىتاي» اۆتوجولى تۋرالى دا ءسوز ەتتى.
– جاقىندا عانا «باتىس ەۋروپاباتىس قىتاي» ءاۆتودəلىزىنىڭ قورداي اسۋىن اينالىپ وتەتىن «كوكقاينار – وتار» بولىگى پايدالانۋعا بەرىلدى. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، قورداي اسۋى قىس مەزگىلىندە جول قوزعالىسىنا ۇلكەن قيىندىقتار تۋدىراتىن اسۋ بولاتىن. جالپى، جامبىل وبلىسى اۋماعىنان وتەتىن بۇل جولدىڭ ۇزىندىعى 495 شاقىرىم، ونىڭ 375 شاقىرىمى ءبىرىنشى ساناتتى، قالعان 120 شاقىرىم ەكىنشى ساناتتى 2 جولاقتى جول.
بۇل جولدىڭ قۇرىلىسىن الداعى 2015 جىلى تولىقتاي اياقتاۋ كوزدەلىپ تۇر، – دەگەن وبلىس باسشىسى ەكى مىڭ جىلدان استام تاريحى بار كونە تاراز شاھارىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارى جايلى دا باياندادى.
– سوڭعى جىلدارى وڭىردە تۋريستىك كلاستەردى دامىتۋ ءۇشىن تاراز قالاسى ورتالىعىندا ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزۋدى قولعا الدىق. ماقساتىمىز – ەكى مىڭ جىلدان استام تاريحى بار «ۇلى جىبەك جولى» بويىنا ورنالاسقان ەجەلگى تاراز شاھارىنىڭ وتكەن تاريحىن ۇلتتىق قۇندىلىققا اينالدىرۋ، «كونە تاراز» ارحەولوگيالىق ساياباعىن قۇرۋ. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل جوباعا بايلانىستى ءتيىستى قۇجاتتامالار دايىندالۋ ۇستىندە. جوبا ىسكە اسىرىلعان جاعدايدا جۇزدەگەن جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ جəنە وڭىرگە كەلەتىن تۋريستەر سانىن 4 ەسەگە ارتتىرۋ كوزدەلۋدە. جالپى، بۇل ماقساتقا 2014-2017 جىلدارى وبلىسقا 43 ملرد.تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتىلماق. بۇيىرسا، 2017 جىلى ەلىمىزدە وتەتىن ەكسپو حالىقارالىق كورمەسى شەڭبەرىندە تارازدى شەتەلدىك تۋريستەر كەلىپ كورەتىن، ونىڭ تەرەڭ تاريحىمەن جاقىن تانىساتىن قالاعا اينالدىرساق دەگەن ويدامىز. وسىنداي يگىلىكتى ءىستى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ءبىز رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن دە ۇلكەن كومەك جəنە ءتيىستى قولداۋ كۇتىپ وتىرمىز. انىعىن ايتقاندا، جەر تەلىمدەرىن مەملەكەتتىك مەنشىككە قايتارۋ، قازبا جəنە قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنا، تاريحي-مəدەني ورتالىق جəنە ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىم قۇرىلىستارىنا 4,5 ملرد. تەڭگەدەن استام قارجى قاجەت، – دەدى وبلىس əكىمى.
باسقوسۋ بارىسىندا باق وكىلدەرى əلەۋمەتتىك سالانىڭ دامۋى، بالالاردى مەكتەپكە دەيىنگى بىلىممەن قامتۋ جəنە اپاتتى جاعدايداعى مەكتەپتەردىڭ مəسەلەسىنەن دە جان-جاقتى حاباردار بولدى. ال، بريفينگ سوڭىندا وبلىس əكىمى كəرىم كوكىرەكباەۆ كيەلى Əۋليەاتا ءوڭىرىنىڭ əلەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق əلەۋەتى جىل وتكەن سايىن ارتىپ كەلە جاتقاندىعىن، وسىعان وراي، وبلىستى دامىتۋ ماقساتىندا الدا تۇرعان جاۋاپتى كەزەڭدەر مەن مەجەلى مىندەتتەر از ەمەس ەكەندىگىن، ەندى وسىلاردى ورىنداۋدا وبلىستا بارلىق مۇمكىندىكتەر جاسالعانىن شەگەلەپ ايتتى.
وبلىس əكىمىنىڭ بايانداماسىنان كەيىن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى وزدەرىن تولعاندىرىپ جۇرگەن سۇراقتارىن قويىپ، ءتيىستى جاۋاپتارىن الدى.

مۇراتحان ءƏلىمحان

اباي.kz